Morgunblaðið - 22.09.1918, Blaðsíða 1

Su nnudag
s ept. 1918
M0R33NBLÁ9ID
5. argangr
315.
tSlKibiað
Ritstjón: VUhrHtnur Fmsen
Ísafoidírprenu.m
mota
Hið nýja þinghús Dana
Eins og k nnugt er, hafði iíkisþing Dana bdstaðaskifti nd i sumar
og fluttist til hinnar nýju Kristjinsborgar. Hér eru tvær myndir frá hin-
um nýja bústað. Öanur er af riðinu sem upp er að ganga áður en
kemur inn í þingsalinn. A hinni myndinni sést forsalurinn með verönd
sdlum og voldugum ljósakrónum.
Rttstjórnarsirii nr. 500
Erlendar
símfregnir.
Khöfn 20. sept.
Frá London er simað, að Þjóð-
verjar hafi skyndilega gert gagn-
áhlaup á veginum milli Arras og
Can brai, en Bretar nafi tekið þannig
á móti að þeir hafi sótt fram um
nokkra kílómetra á 35 kilómetra
svæði og tekið 800 Þjóðverja hönd-
nm. —
Frá París er símað að Saloniki-
herinn hafi sótt fram um 15 kiló-
metra á 35 kilómetra svæði milli
Gradesnitga og Roizak.
Clemenceau og Scheidemann hafa
lýst því yíir, að ófriðnum verði hald-
ið látlaast áfram.
Czecho-Slavonar hafa náð Perm
á sitt vald,
Eri. símfregttir
Opinber tilkynning frá brezku utan-
ríkisstjórninni i London.
London, ódagsett.
Hernaðarskýrsla um vikuna, sem
lauk 18. sept.
Þriðji og fjórði her Breta gerðu
áhlaup hinn 18. september, og náðu
ytri varnarstöðvum Hindenburg-lín-
-annar, framan við St. Quentin skurð-
irn, og tóku mörg þcp frá Holu-
on, sem er notðvestur af St. Quen-
tin, til Gowzeaucourt. A mörgum
stöðum á sextán milna vígvelli kom-
nst hersveitir vorar inn á þær stöðv-
ar, er þær höfðu i marz-ránuði 1918,
otj annarsstaðar komust þær fram úr
þeim stöðvum. Handteknir vorn
rúmlega 8000 menn og rúmlega jo
^allbyssur teknar herfangi.
í hægra armi sóknarliðs Breta
veittu Frakkar þeim rækilegt vigs-
gengi.
Seinna um daginn gerðu óvin-
irnir grimmilega stórskotahiíð á
norðanverðum orustuvellinum, rnilli
Gouzeconrt og vegarins milii Arras
og Cambrai, og þýzkt fótgöngulið
gerði áhlai p á löngu svæði, frá Tres-
cault og þar fyrir norðan, en brezka
v rðliðið hrakti það allstaðar aftur
með miklu manntjóni. öðru öfl-
ngu áhlaupi, sem gert var fyrir norð
an Meuores, var einnig hrundið, og
biðu óvinirnir mikið manntjón. —
Al!s;taðar héldu Bretar stöðvum sín-
um. Handtóku þeir og marga menn,
og fjöldi fallinna Þjóðverja fanst fyrir
framan skotgrafir vorar á öllu á-
hlaupssvæðinu.
Frakkar gerðu áhlaup hinn 14.
september, og sóttu mikið fram. —
Handtóku þeir rúmlega 4000 menn.
í St. Mihiel-héraði náðu Banda-
rikjamenn glæslegum sigri dagana
12.—ij. sept. Er herllnan nú hér
um bil bein frá Moselle, um tvær
mílur fyrir norðan Pont a Maus-
son, til norðaustur endans á herlínu-
hlykkjunum hjá Verdun.
Fimtán þúsund menn voru hand-
teknir og rúmlega 200 fallbyssur
teknar herfangi, Hinar tvær her-
deildir Þjóðverja, sem voru inni i
fleignum hjá St Mihiel, komust með
naumindum undan, og mistu nær
6000 handtekinna manna. Yfirleitt
má segja svo, að Þjóðverjar hafi
eigi barist jafnvel f þessum orustum
eins og áður, enda sést það á þvi,
hve margir þeirra hafa verið hand-
teknir og að bandamenn mistu til-
tölulega mjög fátt manna. Það er
álitið að Þióðverjar bafi verið að
búa sig undir þ.ið, að yfirge^a fleyg-
inn, en að áhlaup B.rnda>ikjahersins
hafi komið þeim alveg að óvörum.
Þjóðverjar höfðu gert sér varnarlÍDu
þvert yfir fleyginn, og til hennar
bafa þeir hörfað, en það er álitið
að hún sé eigi mjög sterk. Þjóð-
verjar mega ekki láta bandamenn
sækja lengra fram á þessum slóð-
um, vegna þeirrar hættu, sem það
mundi hafa f för með sér fyrir
Metz og hina þýðingarmiklu sam-
göngulínu að baki þeirra frá Strass-
burg nm Metz til Montmedy.
Það hefir mjög mikla hernaðar-
þýðingu, að fleygurinn þji St. Mihiel
skyldi vera tekinn. Hefir orustan
þarna sannað öllum heimi það, og
eins Þjóðverjum, að Bandaríkjaher-
inn er alveg eins öruggur til sókn-
ar og varnar eins og herir Breta,
Frakka og Fjóðverja, enda þótt Þjóð-
verjar hafi hvað eftir annað reynt
að gera litið úr honum. Með því
að hafa náð þessu héraði milli
Meuse og Moselle geta bandamenn,
hvenær sem þeim sýnist gert
áhlaup, sem stofna gjörvallri herlinu
Þjóðverja í veð, með því að ógna
samgöngulinunum að baki þeirra,
vígjunum i Metz og járnnámunum
umhverfis Briey. Þess má einnig
geta, að fyrst bandamenn hafa náð
þessu héraði, þá geta þeir ógnað
allri herlínunni hjá Meuse og norð-
ureftir.
A Balkan hafa gerzt þau tíðindi-
að Serbar og Frakkar gerðu áhlaup
hinn 15. sept. og náðu fullkomnum
sigri. Sóttu þeir fram um nær 10
milur á tuttugu milna löngum orustu-
velli, milli Zborsko og Gradesnica.
Náðu þeir rúmlega 50 fallbyssum í
áhlaupinu en enn sem komið er, er
það eigi Ijóst hve trarga menn þeir
hafa handtekið. Arangur sá sem
orðið hefir af þessu áhlaupi er mjög
þýðingarmikill vegna þess að vér
höfum nú náð öllum þeim stöðvum
sem nokkra heinaðarþýðingu hafa á
þessum slóðum, en þarna höfðu
Búlgarar áður haft yfirhöndina. Vér
höfum einnig slitið samgöngulínu Búlg-
ara austin við Cena, við Cerna,
við Prilep1:, framsóknarstöð þeirra.
Engar frekari orustur hafa orðið
i norðanverðu Rússlandi, nema smá-
skærur, vestur af Murman-járnbraut-
Afgreiðslusimi nr. joo
inni og lauk þeim með sigri Breta.
Hersveitir Czecko-slovaka i Rússlandi
eiga nú i vök að verjast. Þjóðverjar
og Bolchewikkar, sem gegn Czecko-
slovökum berjast, munu alls hafa
um 100 þúsundir hermanna. Hafa
Czeckar því þegar haft þýðingarmikil
áhrif á viðburðina á vesturvigstöðv-
unum, með því að neyða Þjóðverja
til þess að berjast í Rússlandi.
í Síberiu hafa ekki orðið frekari
orustur.
í Kákasus hafa hersveitir banda-
manna yfirgefið Baku og komust
þær undan heilu og höldnu til norður-
hluta Persiu.
Bæjarstjórnarfundur
20. þ. m.
(Niðurl.)
Bœjartnórinn.
í dýrtiðarnefndarskýrslu frá 18.
þ. m. er þess getið, að borgarstjóri
hafi skýrt nefndinni frá, að búið
hafi verið að selja tæpar 1200 smá-
lestir af bæjarmónum 17. þ. m. og
kostnaður allur við mótekjuna til
þess dags væri orðinn kr. 86.497.85
og innborgað fyrir seldan mó
kr. 46.092.43. Lítilsháttar þá eftir
óunnið við móinn. En meir en
helmingur hans óseldur, og búið að
búa um megnið af honum til geymslu
fyrir veturinn í byrgjum og á annan
hátt.
Sig. Jónsson gerði þá fyrirspum
til borgaistjóra hvað hæft væri i
þeim söguburði er orðinn væri að
blaðamáli, að bæjarmórinn væri svo
illa úti látinn, að á ákveðna þyngd
vantaði alt að J/4.
Borgarstjóri sagði, að sér hafi bor-
ist ein umkvörtun, og þegar hann
hafi séð að þetta var gert að blaða-
máli, hafi hann kvatt til sín annan
lögskipaðan vigtarmann bæjarins til
þess að vigta móinn í hripum þeim
er hann væri mældur í. Las hann
siðan umsögn vigtarmanns á þyngd
mósins i hripum þessum, sem eru
6 og gert ráð fyrir að hvert þeirra
taki 60 kg. Vigtin reyndist sú, að
léttasta hripið vóg J9Va kg.^hin öll
60 kg., upp i 69 kg. Eftir því mætti
ganga að því sem gefnu að frekar
væri yfirvigt á mónum, en að hmn
væri lágt veginn, enda þyrfti svo að
vera þvi mórinn léttist litið eitt við
keyrsluna heim.
Að mórinn hafi i ár eins og i
fyrra verið mældur en ekki veginn,
væri til að spara kostnað við af-
greiðsluna. Þrisvar í sumar h-fðu
móhripin verið vegin og vigtin
reynst hin sama.
Briet Bjarnhéðinsdóttir sagði það
mjög leiðinlegt að þetta skyldi koma