Morgunblaðið - 18.11.1918, Blaðsíða 1

Mánudag
18.
uov. 1918
0R6UNBLAÐID
6. argangr
8
tölublað
Ritstjóri: Vilhjálmor Finsen
ísafoldarprentsmiðja
Afsreiðslnsitni nr. 500
Ritstjórnarsimi nr. 500
Viðtal við LArus H. Bjarnason
prófessor.
Það mnn óhætt að fullyrða það,
að nefnd sú sem land.tjórnin skip-
aði 9. þ. m. til þess að veita nauð-
stöddum íbúum bæjarins bjálp vegna
infiuenzunnar, hefir unnið bæjaifé-
laginn ómetaalegt gagn. Það er
áreiðanlegt, að skrifstofan í Bruna-
stöðinni hefir bjargað mörgum manns-
lífum og oss er nær að ætla að al-
drei háfi verið gerð rfðstöfun á
þessu iandi, sem svo vel hefir lán-
ast, sem þessi.
Sem betur fet er sjúkdómurinn
mikið í iénun, sagði professor L.
H. B. í gær, er vér hittum hann á
skrifstofunni. Hann sat þar við
stórt borð, þakið skjölum og miðum,
önnum kafinn við líknarstarfið.
Bænum skitt í deildir.
— Við byrjuðum á því að skifta
bænom i 13 deildir og var einn
eftirlitsmaður fyrir hverja deild, er
gekk i ö!l húsin i þvi hveifi. Gaf
hann síðan skýrslu til skrifstofunnar
um ástandið á heimilunum. Næsta
dag horfði til vandræða með
brauðabökun í bænum. Skriístofan
bjálpaði bökurum um aðsroð, svo
hægt var að halda áfram nð baka.
Sama dag var ráðinn nætarlæknir á
skrifstofuna, sem vitjaði sjúklinga er
tilkynt hafði verið um. En á dag-
inn hafa læknaskólanemar jafnan
verið til taks á skrifstofunni.
Bifreiðar
hefir skrifstofan i sinni þjónustu
eins margar og kostur er á. Hafa
læknarnir hver sina bifreið til nm-
,ráða, yfirsetukonur aka í bifreiðum
um bæinn, og sjúkt fólk er flutt
á spitala og milli húsa i bifreiðum.
Flýtti það mjög fyrir hjálpinni.
Sjúkrahúsiii.
Bærinn hafði tekið franskr spi-
talann á leigu, en hann fyltist
brátt af sjúklingum. AUmargir voru
fluttir á Landakotsspítala, en það
dugði ekki samt. Var þá það ráð
tekið, að útbúa kenslustofur Barna-
skólans til sjúkrahjúkrunar, og kl.
ix í gær höfðu 67 menn verið
fluttur þangað, en 16 dáið. Má það
heita mjög lítið, þegar tekið er til-
lit til þess, að þangað voru fluttir
að eius sárþjáðir menn. Sjúkrastof-
nrnar eru bæði uppí og nið i, og er
Þórður læknir Sveinsson þar yfir-
læknir. Prófessorsfrú Bjarnhéðins-
son hefir tekið að sér yfirumsjón
hjúkrunarliðsins. Eru þar 3 lærðar
hjúkrunarkonur, auk margs annars
fólks, og mun þar nú vera nægi-
legur mannafli. Ráðsmaður niðri er
Ágúst Jósefsson heilbrigðisfulltrúi,
en uppi Einar Pétursson kaupæ. Er
það i meira lagi þrekvirki að útvega
og búa upp að öllu svo mörg
sjúkrarúm á svo skömmum tima.
Hefir Jensen-Bjerg, eigandi Vöru-
hússins, góðfúslega lánað fjölda rúma
úr verzlun sinni, sem til allrar ham-
ingju vrr vel birg af þetm hlutum.
Aðbúnaður allur og hjúkrun er í
a!lra bezta ]agi i Barnaskólanum, til
sóma fyrir alla þá, sem að þvi
starfa,
I kjallaranum er eldhús sjúkra-
hússins. Þar erráðsmaður Garðar Gisla*
son stórkaupm. Er þar eldaður matur
hauda öllum sjúklinguuum Og starfs-
fólkinu, en auk þess hefir fólk utan
ú' hæ veriðgefið þar hafraseyði handa
sjúklingum, og geta bágstaddir sótt
mat þaugað fyrst um sinn. Er orð
á því haft meðal þeirra sem starfað
hafa að liknarstarfi þessu, hve ágæt-
ur liðsmaður Garðar Gíslason hafi
verið A skrifstofunni i Brunastöð-
inni er hann aldrei nefndur annað
en »hjálpirhellan«. Þar sem aðrjr
hafa staðið ráðalausir með útveguu
á ýmsu til stofnunariunar, gat G. G,
æfinlega haft upp á hlutunum. —
Ráðskona er Steinunn Jónsdóttir.
Baruahæli.
I dag verðui sett á stofu í Barna-
skólanum barnahæli. Er ætlunin að
veita þar viðtöku umhirðuiausum
börnum, hjúkra þeim og gæta þeirra
meðan foreldrarnir eru sjúkir. Er
megn þörf á þessari deild. Fjölda
mörg börn eru i vanhirðu vegna
þess að enginn er til að gæta þeirra
heima. Sum hafa mist bæði föður
og móður og eiga engann að. Menn
geta ef til viil bezt sannfærst um
þörfina er þeir heyra, að á einu
heimili eru 7 börn hjá sjúkri móður.
Sumstaðar v.ldu foreldrarnir ekki
láta flytja sig á spítala nema börnin
fengju að koma með. í einu húsi
var komið að konu látinni í rúmi
sinu, en tvö unpbörn láu fyrir ofan
haria í rúminn, og faðirinn dauð-
veikur með óráði í öðru rúmi
i herberginu. Engin orð fá lýst
þeirri eymd sem rikir á mörgum
heimilum bæjarins þessa dagana.
En þetta barnahæli getur mikið bætt
ástandið. Ráðsmaður barnahælisins
er Johu. Fenger stórkaupm., en Sigur-
borg Jónsdóttír er þar ráðskona.
Auk þessa aðalstarfs hefir hjúkr-
unagnefndin unnið að mörgu öðru.
Að hennar tilhlutun mun stjórnar-
ráðið hafa símað til Khafnar eftir
meðulum, sem vonandi koma hing-
að með Botniu næst. Meðul hafa
verið sótt til Hafnarfjarðar, þegar
skortur var orðin hér og skrifstofan
lét útbýta meðulum, dósamjólk og
haframjöl til bágstaddra. Um 1000
krónur í peningum hefir hún hjálp-
að mönnum um sem bráðabirgða-
án auk fátækrastyrks, sem borgar-
stjóri hefir látið úti. Steinolíuúthlut-
un hefir farið íram i geymslu-
húsi Steinoliufélagsins við Amtmanns-
stíg. Lögreglan hefir verið látin sjá
um flutning á likum í likhúsiu, sem
öll eru orðin full, og nýr skúr reist-
ur í kirkjugarðinum fyrir fleiri lik.
Og þá er ein ráðstöfun enn, sem
er mjög mikihverð. Bærinn hefir
verið fisklaus. En fyiir tilstilli hjúkr-
unarnefndarinnar hefir h.f. Kvelúlfur
lofað að senda botnvörpung á fisk-
veiðar og láta aka fiskinum um
bæinn handa sjúkum.
Eggert Briem frá Viðey hefir
boðist til f ess að sjá um útvegun á
allri mjólk til spítalans í Barnaskól-
anum. Fimm læknanemar hafa verið
löggiltir sem læknar, 2 simar hafa
verið lagðir í Barnaskólann (John
Fenger hefir lánað sinn einkasíma),
og ýmsum öðrum ráðstöfunum hefir
hjúkrunarnefndin komið í kring.
Prófessor L. H. B. kvaðst eigi
nógsamlega geta þakkað starf hinna
mörgu sem aðstoða hann. Hann
kvaðst hafa tvo »vikinga« úr stjórn-
arráðinu á skrifstofunni, þá Gísla Is-
leifsson og Þorkel Þorláksson, og
Pétur Guðmundsson, sem unnið
•hefði öll störf á borgarstjóraskrif-
stofunni, auk mikils erfiðis i þarfir
nefndarinnar. Enginn hefði leitað
til skrifstofunuar árangurslaust. T.
d. hefði skrifstofan útvegað tvo
menn til þess að skola flöskur fyrir
lyfjabúðina, þá Kofoed Hansen skóg-
ræktarstjóra og íngvarsen verkfræð-
ing. Um 2000 læknabeiðnum hefði
verið annað, og geta menn af því
séð, hve afskaplega þörfin hefir ver-
ið mikil.
Meðan vér sátum og fengum
þessar upplýsingar hjá prófessorn-
um, varð hann að svara í símann í
sifellu. Á einum stað var lik sem
þurfti að flytjast i burt, eitt heimili
vantaði vökumann, annað lækni,
þriðja yfirsetukonu. John Fenger
tilkynti að nú gæti hann veitt 10
börnum móttöku á barnahælið, og
Einar Pétursson að 8 uppbúin rúm
í viðbót væru til tiks í hans deild
o. s. frv. En þegar einhver maður
að austan kom í símann og bað um
bifreið austur í Flóa — þá lagði
prófessorinn heyrnartólið frá sér.
Utan af landi.
Inflúenzan er komin austur um
allar sveitir. Samkvæmt skeyti að
austan í gær, er veikin mikið út-
breidd i Flóanum, er komin á nokkra
bæi í Grímsnesi, á Skeiðum, i Hrepp-
um og í Tungutn. Um mtnndauða
getur ekkert.
I Rmgárvallasýslu geisar veikin
trjög utan Ytti-Ringár nema í
Þykkvabæ. Sjö menn hafa dáið úr
veikinni. Ekkert tilfelli enn ucdii
hyjafjöllum.
..... ..... ............. .....
Veikin breiðist út.
Alvarlegt ástand.
Opinber afskifti nauðsynleg
Kvefpestin (inflúenzan) eða ,Spanska
veikin* sem sumir kalla þessa pest,
hefir nú rasað hér um í þessum bæ
síðasta hálfa mánuðinn, og gert mik-
ið tjón, og valdið all-miklum mann- ,
dauða, svo að margir eiga nú um
sárt að binda.
Virðist veikin .hafa náð sinu há-
marki hér, og vera heldur i rénun.
En nú er pestin farin mjög að
breiðast út i Borgarfirði, Kjósinni,
Mosfelissveitinni og austanfjalls. Hefi
eg fyrir satt, að veikin sé komin
um mestalla Arnessýslu, austur á
Land, i Holtin og uu Rangárvelli.
Mér er sagt — en allar fréttir
eru mjög ógreinilegar, því að fáir
eru á ferð, og sfminn hefir verið
fram undir þetta, lokaður öilum al-
menningi, og er enn að miklu leyti
— að sum heimili séu þegar alveg
undir lögð, og að allir þar liggji, en
engir séu færir um að sinna skepn-
unum.
Og það þarf ekki langt að leita,
að dæmunum i þessu efni.
I gærmorgun (laugardag) var svo
ástatt í Gufunesi, að engin þar gat
mjólkað kýrnar. Var verið að smala
saman fólki hér í bænum og það
sent i bíl þangað til þess að hirða
þær og mjólka.
Og þannig mun viða ástatt, þar
sem pestin er komin eða farin að
ganga.
Að visu er það svo, að nágrann-
arnir hjálpa hverjir öðrum meðan
þeir geta. En við það breiðist veik-
in út meir og meir, og fleiri og fleiri
heimili sýkjast og verða ósjálfbjarga.
Nú er- veðráttan — þegar þetta
er skrifað, að visu góð og útifénað-
ur allur á beit — En ekki er lengi
að breytast veður i lofti. Og hvern-
ig fer, ef alt i einu breýtist veður
og gerir hríðarbylji og harðindi, en
fénaður úti um alt og enginn á fót-
um til þess að bjarga skepnunum.
Fólkið er að leggjast og liggur i
hrönnum aðhlynningarlítið, lækna-
laust, svo að segja, og skepumar