Morgunblaðið - 12.01.1919, Blaðsíða 1

Sunnuriag
12
Jan 1919
0R6UNBLAÐID
6. arjr»rgr
60
t5iöM»
Ritstjórnarsími nr. 500
Ritstjóri: Vilhjálmur Finsen
ísafoldarprentsmiðja
Afgreiðslusími nr. 500
Urdlæknir
á réttri le ð
Landlæknir hefir nú tekið það
fangaráð, að ’skrifa landstjórninni
og leggja þáð til, að hún snúi sér
til læknadeildar Háskólans og mæl-
ist til þess, að læknakennarar á-
samt landlækni geri tillögur um:
1. Fast fyrirkomulag á vörnum
gegn inflúenzunni, og
2. Um nauðsynlegar breytingar
á stjórn heilbrigðismálanna hér á
landi.
Sem ástæður fyrir þessu færir
landlæknir það, að tíðarandinn hafi
breyzt svo mjög hin síðari árin,
að hverjum manni virðist um megn
að fara einn með ýms mestu vanda-
mál þjóðarinnar, hversu mikla
reynslu og sérþekkingu, sem sá
maður hafi. Því að erfitt sé að
reisa rönd við öfgum og hleypi-
dómum fákunnandi manna, eins og'
á sér sannist nú síðast í inflúenzu-
máiinu, því að vmsar tillögur sínar
hafi verið að engu hafðar, en hér-
aða- og sveitastjórnir tekið málin í
sínar hendur.-----------
Eins og á þessu má sjá, er land-
læknir nú'á réttri leið, því að það
þykjumst vér skilja, að liann sé nú
farinn að sjá, að svo lítils sem til-
lögur hans í inflúenzumálinu voru
virtar, þá muni þó enn verra síðar.
Og það er líka sannast að segja,
að það mun nauðalítið eftir af því
trausti, sem menn hafa borið til
landlæknis. Hann getur auðvitað, ef
hann vill, huggað sig við það, að
mannvit og þekking hafi með sér
beðið ósigur fyrir öfgum og hleypi-
dómum fákunnandi manna. En tíð-
arandinn er nú sá, að almenningur
vill ekki að svo vandamikið Og á-
byrgðarríkt. starf, sem landlœknis-
embættið er' sé haft. í hjáverkum,
og að fákunnandi menn þurt að
taka fram fyrir hendurnar á land-
lækni þegar voða ber að höndum.
Haldi landlæknir nú áfram á
þeirri braut, sem hann er kominn
inn á, þá losar lymn sig við embætti
eitt hið bráðasta.
P entiiramílinn lokið.
Mikil kauphækkun,
Gerðardómur í málinu milli
prentara og prentsmiðjueigenda
féll í fyrrakvöld. Er hann á þá leið
að venjulegt verkakaup prentara
skuþ hækka um 35%. Fyrir nætur-
vinnu hækkar kaupið um 100%,
fyrir helgidagavinnu um 40% og
fyrir eftirvinnu (frá kl. 6—10) um
30%.
Með þessari hækkun er þá kaup
prentara orðið 170% hærra heldur
en það var fyrir stríðið.
Afleiðingin af þessari kauphækk-
un hlýtur eðlilega að verða sú, að
alt sem út er gefið á prenti hækki
að miklum nnm, svo sem bækur,
tímarit og blöð.
Lækkun farmgjalda
Eimskipafélagið hefir nii fyrir-
skipað nýjan farmgjaldstaxt.a.Sam-
kvæmt honum eru öll farmgjöld nú
lækkuð um h. u. b. 10%. Áður befir
félagið felt niður aukagjald það,
wem reiknað var mnfram taxta
vegna hækkunar stríðsvátrygging-
ar á sínum tíma. Nemur öll farm-
gjaldslækkunin um 40 krónum á
iiverri smálest a.ð jafnaði frá því
sem áður var.
Rottur
Eins og flestum mun kunnugt,
hefir rottugangur magnast mjög
héf í bæ hin síðari árin. Er það
mikið að kenna kæruleysi manna,og
það stafar aftur af hinu, að fæstir
geta gert sér það í hugarlund, hví-
líkir skaðræðisgripir rotturnar eru.
En ef hægt væri að telja með töl-
um það tjón, sem þær valda hér
árlega. mundi þó flestum sennilega
blöskra. Auk þess geta rotturnar
borið með sér ýmsa næma og hættu-
íega sjúkdóma. Sumir fullyrða t. d.
að þær heri nieð sér holdsveiki. Nú
hagar svo til, sem allir vita, að
holdsveikrahæli er hér rétt hjá
Rcykjavík. Þar ern rottur eins
margar og sandkorn á sjávarströnd
og margar hafa sézt þar hlaðnar
kaunum og kýlum. Það þarf að
vísu eklti að stafa frá holdsveiki,
en allur er varinn góður, og því
skyldu menn ekki vera alt of
kærulausir.
Áður en það var fyrirskipað með
lögum að hreinsa hunda hér á
landi, var sullaveiki á mjög háu
stigi. Er nú sá vágestur að miklu
ieyti yfirstiginn. Eins er með sauð-
fjárkláðann. Hann er nú horfinn
að mestu. Herferðirnar gegn band-
orminum og kláðamaurnum hafa
því borið góðan árangur. Eins
þyrfti að fara að við rotturnar.
Árangurinn af því, þótt einstaka
menn reyni á allan hátt að útrýma
þeim og verjast þeim, hefir hverf-
andi lítinn árangur. Það þarf sam-
tök. En það verður aldrei úr þeim
nema því að eins, að einhver stjórni
þeim. Og hér í Reykjavík ætti bæj-
arstjórnin að gera það. En þykist
liún ekki geta gert það á eigin ein-
dæmi, gæti Ivún leitað styrks lög-
gjafarvaldsins og fengið það til
þess að skylda menn til þess að
eitra fyrir rottur í hverju einasta
húsi í bænum einu sinni eða tvisv-
ar á ári. Færi slík eitrun írarn
sama daginn í öllum húsum hér í
hænum, er enginn efi á því, að
Reykjavík mundi bráðlega losast
undan þeirri landplágu, sem rott-
urnar eru.
Nýr forseti í Sviss.
Forsetinn í Sviss er jafnan kos-
inn til cins árs í senn. Kosningar
eru nú nýlega um garð gengnar
þar, og heitir sá Ador, sem nú er
forseti þar fyrir árið 1919. Hann
er 73 ára gamall og margreyndur
stjórnmálamaður. Hann var forseti
alþjóðadeildar Rauða-krossins árið
1917, og það sama ár komst, hann
í stjórn Sviss og var innanríkisráð-
herra árið 1918. — Varaforsetinn
heitir Motta, og var liann forseti
árið 1915.
Marmerheim
rikisstjóri i Finnlandi.
Þcgar Finnland hafði rifið sig
undan vfirráðum Rússa, var Svin-
hufvnd gerður þar að ríkisstjóra.
En svo hrauzt út horgarastyrjöldin,
og lá við sjálft um hríð, að stjórn-
leysingjar og Bolzhewikkar mundu
ná yfirráðunum. En þá var það
Manricrheim hershöfðingi, sem
hjargaði landiiiu. Hefir hann af því
orðið ástsæll mjög meðal alþýðu,
og nú fyrir skemstu lýsti Svinhuf-
vud yfir því, að hann vildi afasla
sér ríkisstjórn í hendur lians Tók
þjóðþingið þá ósk til greina og
kaus Mannerheim fyrir ríkisstjóra
með 73 atkvæðuin gegn 27.
"5 e O K

Botnía kom til Kaupmannahafriar í
fyrradag og fer þaðan að líkindum
aftur 19. þ. m.
Sjúklingar þeir, sem verið hafa i-
barnaskólanum, hafa skilið þar eftir
ýmiskonar fatnað og sængurföt. \ erð-
ur þetta selt, ef þess er ekki vitjað í
dag eða á morgun (sbr. augl. liér í
blaðinu).
Veðrið í gær. Hér var logn og
10 stiga frost í gærmorgun, á Sejðis-
firði norðanhríð, á Akureyri logn og
6 stiga frost. Annars staðar norðanátt
með nokkru frosti, en í Færevjum
snarpur ssa-vindur og 5 stiga hiti.
Bókbindarar hér í bænum hafa feng-
ið kauphækkun frá nýári, sem ncmur
20% af launum þeim, sem þeir höfðu
áður.
„Haukur* ‘ kom hingað í gær frá
Englandi með saltfarm.
Sunnudagaskóli K. F. U. M. verður
framvegis haldinn kl. .10 á hverjum
sunnudagsmorgni. Oll börn, eldri en
7 ára, eru velkomin þangað.
Ágætnr afli er nú sagður í Vest-
mannaeyjum og helmingur bátanna
byrjaður róðra. Hafa þeir fengið 2—7
hundruð af rígfullorðnum þorski L dag
undanfarið.
Samverjinn tekur til starfa á þriðju-
daginn kemur og verður opinn kl. 11—2
daglega. Börn, sem þangað koma, eru
beðin að hafa með sér miða, þar sem
á er ritað nafn heimilisföður og heim-
ilisfang. Ráðskona verður ungfrú
Kirstín Sigurðardóttir, og má koma til
hennar gjöfum handa Samverjanum.—
Stúlkur, sem vilja gerast sjálfboðalið-
ar, eru beðnar að snúa sér til hennar,
helzt daginn áður en þær ætla sér að
vinna.
Morgunblaðið. Vegna samninga
þeirra, sem nú liafa orðið milli prent-
ara og prentsmiðjueigenda, kemur
Morgunblaðið ekki út fyr en um há-
degi á morgun og verður þeirri regln
haldið framvegis á mánudögum.
Seglskipin „Nathalia“ og „IIerta“
fóru héðan í gær farmlaus.
Heiðursgjöf var Magnúsi Guðmunds-
syni skrifstofustjóra, áður sýslumanni
Skagfirðinga, færð frá Skagfirðingum
í fyrradag. Gjöfin var vandað gullúr.