Morgunblaðið - 22.03.1919, Blaðsíða 1

6. argangr
Laugaröag
22.
marz 10ÍP
Ritstjórnarsími nr. 500
Ritstjóri: Vilhjálnmr Fin»ea
I*a#oIáarpr«nt*aiÍ8j8
Mfs«jSsdw*tjaí jif, &<NÉ
Leikféíaa neifkjavíkur.
leikrit i 4 f>áttuai, eftír Pál Steingrfntsson,
verður leisið sunnudaginn 23. marz ki. 8 síðtlegis
/ siðasfa sinn.
Aðgöi'sgumiðar seldir í Iðnó á laugardag frá k1. 4—7 með hækkuðu
verði og á sunnudag frá kl. xo—12 og eftir 2 með venjulegu verði.
Erl. símfregnir.
(Frá fréltaritara Morgunblaðsins),
Khöfn, 20. marz.
Alt rólegt í Berlín.
Búist er við því í Berlín og Wien,
að Bolzhewikkar í Rússlandi muni
hefja sóltn til styrktar Spartakist-
um í Þýzkalandi.
Frá Helsingfors er símað, að floti
Rússa hafi verið vígbúinn.
Frá London er símað, að Lettar
hafi hrakið Bolzhewikka frá Mitau.
Þjóðverjár eru ánægðir með mat-
vælasamninginn. við bandamenn,
þar sem þeir hafa fengið lofoi’ð
fyrir að minsta kosti % af mat-
væláinnflutningi fyrir stríðið og’
hafa leyfi til þess að kaupa vörur
hvar sem þeir vilja.
í nokkru af upplaginu í gær
hafði misprentast í skeytinu frá
Khöfn, að Zahle-ráðuneytið ætt.i að
vera breytt — en átti að standa
óbreytt.
Mannerheim
Pyrir ári voru það fæstir, sem
könnuðixst við nafnið Mannerheim.
Eji nú er það meðal þeirra nafna,
er sagan mun aldrei gleyma. Nafn
Mannerheims er jafn náteixgt end-
urreisn Finulands eins og nafn
Svmhufvuds.
Um þetta levti í fyrra faldist
Sviulnxfvud í kjallara í Helsing-
fors, on rauða hersveitiix fór eins
og logi yfir akur yfir Finnland og
naut til þess styrks hinna rxxss-
nesku Bolzhewikka.
Um þetta leyti í fyrra var Mami-
er heim norður í nyrztxx snæmörk-
um Finnlands með nokkur hundx’-
uð finska hædnasyni, sem söfnuð-
ust undir merki hans. Vopn höfðu
þeir ekki önnur en marghleypur,
gamla rifla og gaddakylfur. Af
xnatvælum og öðrum nauðsynjum
höfðu þeir ekki annað en það, sem
bændxxr og búalið lét af hendi
rakna af frjálsum vilja. Þeir nutu
eijxskis styrks frá hinum öðrum
K&upir8u góðan hlnt,
]þá mundu hvar þ6 fékst hann,
Sigurjdn Péturason.
Norðurlöndum. Þeim var jafnvel
neitað um vopn og skotfæri. En í
móti sér liöfðu þeir á annað hundr-
að þúsund vel vopnaðra Bolzhe-
wikka-hermenn frá Rxisslandi, og
þeir liöfðu á sínxx valdi öll vígi
Finnlands. Þar að auki höfðxx xim
200,000 Finnar smittast af Bolzlie-
xvismnanxxm og ætlxxðxx sér að út,-
breiða kenningar Lenins og Trot-
zky xim ait Finnland.
Það varð ekki betxir séð, en von-
laust væri um framtíð Finnlauds
og’ að það mundi sökkva niðxxr í hið
botnlausa fen Bolzhewismaus.
En 21/o mánuði eftir að stríðið
hófst hafði Mannei’lieim og hænda-
lið hans hrakið alla innleuda og xxt-
lenda Bolzhewikka burtix xxr norð-
urhluta og miðlilxita Finnlands.
Finskir bændxxr og borgarar höfðu
verið kvaddir tii yopna og hafði
Mannerheim nxx á að skipa vel víg-
færum her. Rifla, fallbyssnr og
skotfæri liafði Mannerheim sjálf-
ur útvegað með því að taka það af
óvintxm sínum, jafnharðan sem
hann náði hergagnabúrnm Rússa.
Víglínan var nxx hein milli Bjöx*ne-
borg og Wiborgs-vígjanna. Þegar
Þjóðverjar komu til sögunnar, var
Mannerheim kominn vel á veg m’oð
að sigra. Með sigrinum hjá Tamm-
arfors var sýnt, hvernig fara mxnidi
og hinir rxissneskxx Bolzhewikkar
fórix því að hraða sér á burtxx úr
Finnlaiidi. Þó voru enn miklar or-
xistur eftir. Þjóðverjar björgxxðix
Helsingfors og forðuðu þar mörg-
xxm þxxsundum íbúa frá 1>ví blóð-
baði, scm raxxði óaldarlýðurinn
ætlaði að hieypa þar á stað. En
Mannei’heim hefði getað bjargað
Fimdandi einn með hvíta hernxxm
sínum. Hann hefir sjálfur sagt það,
og hann liefir sýnt það, því að síð-
an Þjóðvei’jar fórxx heim, hefir tann
barið af sér allar árásir Boizhe-
wikka. Og Finnar hafa jafnvel get-
að sent herlið til Eistlands til þess
Kaupirðu góðan hiut,
mundu hvar þú fékat hana
Sigurjón Péiursson,
að styrkja Eistur í bar-áttunni gegn
Bolzhexvikkum.
Það var 14. janúar í fyrra, að
Mannerheim hyrjaði á því að draga
saman her, til vai’nar gegn Bolzhe-
wismanum. Hann fór frá Helsing-
fors í kyrþey og hélt til Österbott-
en. Daginn eftir átti hann að vera
í heimböði hjá frænda sínum, og
er frúin tilliynti gestunxun, að
Mannerheim gæti ekki komið, þótti
ölhxm súrt í broti og' kai’lmennirnir
tölxxðxx lengi um það, hvað nxx gengi
að Mannerheim, en kvenfólkið fór
að rifja xxpp æfisögu hans. Hann
iiafði verið í Japanska striðinu, en
ættingjar hans höfðu fíéstir verið
vísindamenn og stjórnmálamenn.
Hann naxxt mikillar kvenhylli í höf-
uðborg Rússa, því að öilnm ung-
um stxxlkxim leizt vel á hinn stóra
og gjörfulega finska liðsforingja.
Haun komst að hirðinni og Dagmar
keisaraekkja tók hann að sér og
hjálpaði honxxm til frama í her
Rússa. Þegar heimsstyrjöldin hófst
var Mannerheim foringi fyrir rúss-
r;esku sxórfylki og 'barðist hraxist-
lega í Galizíxi. Sérstaklega varð
hann frægur fyrir slyngni sína x því
að „organisera". Um iangt skeið
var hann hersveitai’höfðingi. En er
marzbyltingin varð og Nikxxlási
keisara var steypt, var Manner-
heim sagt xxpp stöðu sinni og fór
hann þá heim til Finnlands sem
uppgjafa-foringi og hafði 5 rúblur
í eftiriaun á mánuði. — Nú var tal-
að um það í samkvæminxi, hvort
Mannerheim mundi geta hjargað
Finnlandi og xxtvegað þann herafla,
sem til þess þurfti. Húsmóðirin var
viss um það. Hún sagðist ekki
þekkja neinn mann, sem væri fær
um það, ef Mannerheim gæti það
elíki. — En Mannerheim er þó víst
ekki fjölkunnngur, greip einn af
gestunum fram í. Hann þarf ekki
að írnynda sér, að hann geti gert.
KaupirCu góðan hlut,
þfc mundu hvar þú fékst hann
Bigurjón Pétursson,
hermenn úr sveitapiltunum í Öster-
botten.---------
I HéTsingfors var alt með nokk-
xxrn veginn kyrrum kjörum fyrstxl
dagana á eftir og á meðan starfaði
Mannerheim í Norður-Finnlandi. Á
tæpxxm hálfum mánuði safnaði
hann saman fyrstu hundruðunum
af þeim þúsundum, sem seinna
fylgdxx honxxm á hinxim ei’fiða og
blóði drifna vegi.
Norski læknirinn Heimheck hefír
lýst Mannerheim, eins og hershöfð-
inginn kom hoimm fyrir sjónir, er
þeir liittust fyrst þá er hinar blóð-
xxgn orustxxr voru háðar hjá Tamm-
arfors. Hershöfðinginn var ekki í
neinum einkennisbúningi. Hann
var að eins í óbreyttxnn, brúnxxm
sportsfötum. En hver maður gat þó
á honum séð hetjusvipinn og; að
þar var foringinn. „Augu hans eru
óvenjxxlega blíð, og hann talar við
mann eins og gamlan vin. Mönnum
verður ósjálfrátt að liugsa, að hers-
höfðingjanum getist mæta vel að
þeim. Annars var hann mjög al-
varlegur á svip. Þó gat hann bros-
að blítt og innilega eins og dreng-
ur. Maður fann Jxeg’ar, að hann
var bæði heiðursmaður og liöfðingi.
Hanix skrafaði við okkur í ró og
næði, segir læknirinn enn fremur,
meðan her hans barðist um Tamm-
arfors, tæpa mílu á burtu. Hann
liafði þegar lagt öll ráðin á. Hann
hafði skapað Jiýjan her og komið
skipulagi á hann. Hann hafði skip-
að fyrir um það, hvernig orustunni
skyldi hagað og skift verkum með
liðsforingjum sínum. Nú var komið
að þeim. Hann þurfti sjálfxxr ekki
að sjá um annað, en að alt væri
gert eins og liann hafði lagt fyrir.
En til þess þarf atillingu og Jjrek.
Mannerheim lét sér ant um her-
menn sína. Hann var átrúnaðargoð
þeirra og faðir liinná sjxxku og sáru,
sem hann heimsótti alt af reglu-
lega í hinxxm hrörlegu og ófull-
komuu sjúkraskálum. Einxi sinnj,
þá er hann hafði gengið á milli
allra rúmanna og ætlaði að fara,
var þar inni ungur bóndasonur frá
Österhotten. Hann lá á trébekk og
annar fótxir lians var mölbrotinn.
Nú reis haim upp við alnboga, bar
hægri hendina upp að efniinu á her-
manna vísxi og hrópaði: Lifi hers-
höfðinginn! Og allir hinir særðu
veslingar, sem inni voru, hrópuðu
húrra, hver seni betxxr gat.----
Eins og Mannerheim hershöfð-
iugi var átrtinaðargoð allra her-
manna sinna, svo er hann nú átriin-
aðargoð hinnar finsku þjóðar, seni
hann hefir frelsað undan ánanðar-
oki Rússa og bölvxm Bolzhewism-
ans.
/ '