Morgunblaðið - 25.07.1919, Blaðsíða 4

4
MORGUN BL A.ÐIÐ
Simnofni:
SarÓar"

Framhald frá 1. síðu.
heinitufrek,því að óðar en eiu krafa
væri uppfylt, kærni önnur í hennar
stað, og væri bágt að vita hvern
enda það tekur. r— Bjarni frá Vogi
vildi fá að vita hvers vegna frv-
að ems væri látið varða botnvörpu-
veiðar en ekki síldarvinnu til dæm-
is, en þar væru vökur oft engu
minni. Þótti löggjöf síðari tíma
hafa tekið skakka stefnu, að vera
að ákveða starfstíma ýmsra stétta
með lögum eða heimila bæjar- og
sveitastjórnum að ákveða hann,
sbr. lögin um lokunartíma sölu-
búða. Hið rétta væri, að ákveða
fólki fast kaup fyrir ákveðinn
vinnutíma á dag, og aukaborgun
fyrir aukavinnu, og væri svo hver
sjálfráður, hvort hann ynni um-
fram eða ekki. — Forsætisráðherra
•
vildi láta nefnd athuga málið og
tók frv. ekki óvingjarnlega. —
Jörundur svaraði séra Sigurði.
Kvað hanu fjarri því, að hásetar j Sirop (i glösaoi)
^eildvers/u^
Shnar
281 ~ 481.
Garðar Gíslason
selur meðal annars neðantaldar vðrur:
Kaffi,
Kaffibætir,
Sukkalade,
Kakao,
Te (Indloo),
Avaxtavía,
Öl, (»Doe!gers),
hefðu aukatekjur af vökunum, því
jafnvel útgerðarmennirnir hefðu
þær eigi. Bins og skiljanlegt væri,
gætu hásetarnir ekki unnið að
neinu gagni, er þeir væru yfirkomn-
ir af þrcytu og grútsyfjaðir. Ómak-
leg þóttu honum orð prestsins um
Jkröfur verkamatma og ilt að spilla
milli vinnuveitenda og vinnuþiggj-
enda. Kvað hann frv. fram kornið
til þess að afstýra misklíð, sem gæti
haft ilt í för með sér. — Fleiri töl-
uðu eigi og var frv. vísað til sjáv-
arútvegsnefndar og 2. umr.
Síðast var rædd þingsályktunar-
tillaga um skilnað ríbis og kirkju,
og hélt Gísli Sveinsson langa fram-
söguræðu. Hreyfing um fult trúar-
bragðafrelsi ætti sögu að rekja til
frönsku stjórnarbyltingarinnar. A
síðustu árum hefði hugmyndinni
um aðskilnaðinn vaxið mjög fiskur
um hrygg og væri framkvæmd nú
þegar í ýmsum löndum. Nú hefði
lúterska kirkjan forréttindi hér á
landi, hún væri þjóðkirkja, þó að
önnur trúarbrögð væru leyfð.
Mönnum, sem eigi væru í þjóð-
kirkjunni, væri gert að skyldu að
greiða sama prests- og kirkjugjald
og öðrum, og færi það að vísu ekki
beina leið til kirkjunnar, en þó yrði
það henni til styrktar óbeinlínis,
því ríkið legði henni fé. Kvað hann
sérstaka ásts^ðu til skiluaðarins nú,
af þessuin á^tæum: Kirkjan hefði
enga ákveðna trúarjátning, Glund-
roði væri korninn í kirkjuna, eins
og heitið „Rúmgóða þjóðkirkjan“,
sem fram hefði komið á síðustu
tímum, bæri vott um. Tvent væri
komið inn í kirkjulífið nú, sem efa-
samt væri að samrýmst gæti lút-
erskenningunni: nýja guðfræðin
og andatrúin. Þessar stefnur hefðu
náð fótfestu á a^ðstu stöðum og
andatrúin talin einn liður í kenn-
ingu kirkjunnar. Hitt atriðið, sem
herti á skilnaði, væri verzlega hlið-
in. Prestarnir væru launaðir úr
Prestlaunasjóði, en til hans gengi
áriega stórfé úr ríkissjóði. Nú væri
komið fram frv. til launalaga og
laun presta færð mjög upp, eins
og þörf hefði verið á. Þeir væru,
taldir með embættismönnum ríkis-
ins og hækkunin á launum andlegu
stéttarinnar næmi á 2. hundrað
þús. kr. Vairi óhjákvæmilegt að
landið borgaði prestum sömu laun
tiltölulega og öðrum embættis-
mönnum, ef ríkið hefði veg og
vanda af kirkjunni. Ríkið væri eig-
andi kirkjueigna fremur en lút-
erska kirkjan, því að það hefði léð
Rjóma (I flöskum)
Brauð (sætt í köss.),
Ost,
Kartöflumjöl,
Aspargas (I dósum),
Borðsósur,
Lax (niðursoðinn),
Sauðlæri (söltuð),
Rullupylsur,
Svinafeiti,
Saumavé'ar,
Vasaúr,
Smurningso'í’,
Boiðsalt,
Kjötsait,
Smjö’salt.
Reyktóbak,
Vindlar,
Vindlingar (íjölbreytt úrval).
Plötutóbak,
Baðiyf,
Handsápa, (margar teg.)
Þvottasápa,
Taublími,
LÍDsteikja,
Anilinlitir,
Ofnsverta,
Þvottasódi,
Sölaleður,
Liáblöð,
Ljábrýni,
Oiíuofnar,
Ofnkvelkir.
O.íulampar,
Lampaglös.
Oliuluktir,
Ullarbaliar,
Innanhúsrp ppi (ýrntik.)
Rúðugler,
Þakjárn,
Þaksaumur,
Þakpappi,
Saumur,
Virkengir,
Gjarðajárn,
Snúðajárn.
Fiskilínur,
Taumar,
Manilla,
Hessianstrigi,
Kjöttunnur,
Sildattunnur,
Linubelgir,
Netagarn,
Þvottaskálar,
Eldhúsvaskar,
Þvagskálar,
Emaileraðar vörnr,
Giervörur ýmisk.
Járnvörnr,
Vatnssaierni,
Cement.
Vefnaðarvöru.r fjðlbreyttar,
Skófatnaður,
Tintbur (tré, plankar og borðviður),
Pappfrsvðrnr (þar á meðal umbúðapappír og pokar).
Viöskifti aö eins við kaupmenn og kaupféiög
Nýjar vörur með hverju sklpi. Tekið á móti pöntunum
menn kirkjunnar talið heilaga
skyldu síua að ríi'a niður keimiiig-
ar hennar. Bkki viss um, að þessi
hreyíing — skilnaðarhreyfingin —
ætti enn mjög mikið fylgi í land-
inu. Væri mál þetta eitt af stór-
málum á Alþingi. Þess vegna áleit
hann sjálfsagt, að þingið gerði ckk-
ert til þess að hér væri farið hvat-
víslega að. Kirkjan scm þjóðkirkja
hefði aðallega borið á herðum
menningu hinnar íslcnzku þjóðar.
Þess vegna mjög vandfarið að og
sjálfsagt að horfa vel í kringum
sig. Lagði áherzlu á, að hér væri
farið sem varlegast. Vildi að það
kæmi beint fram, hvernig undir-
búning ætti að vera báttað. Kirkj-
an ætti hér æði mikil ítök. Leita
þyrfti álits hvers safnaðar og hvers
héraðsfundar á landinu. Sannar-
lega væri ástæða til að skipa milli-
þinganefnd í málið. Benti hann í
því sambandi á fjárfnigsmálin. Ut-
helti hann því næst skálum reiði
sinnar yfir „nýju stefnurnar“ og
formælendur þeirra. Lagði til að
málinu yrði vísað til allsherjar-
nefndar og umræðum frestað. —
Sig. Sigurðsson var sammála um að
vísa málinu til nefndar. Kvaðst
jafnan hafa verið þcirrar skoðun-
ar, að eðlilegast væri að aðskilja
ríki og kirkju. En hvernig ætti að
fara með eignir kírkjunnar? Kvaðst
ekki hafa heyrt síðustu árin marg-
ar radd-ir um aðskilnað ríkis og
kirkju. Áhugi yfirleitt lítill á trú-
málum, nema kriiig um andatrúar-
henni þær, er það haJ'ði tekið þær I postulana í Reykjavík. Vildi ckki
af katólsku kirkjuimi. \ ildi Gísli • milliþingaiiefnd. Ýms vandamál
Dagskrár í dag.
Kl. 1 miðdegis.
í efri deild:
1. Frv'. um breytingar á ábúðar
Lögum; 3. umr.
Frv. um framlengiug á
gildi
vörutollslaga; 3. umr.
3. Frv- um bráðabirgðainuflutn
ingsgjald af síldartunnum: 3. umr.
4. Frv. um viðauka við lög um
húsaleigu í Reykjavík; 1. umr.
5. Frv. um viðauka og breytingu
á lögum um útflutningsgjald af
fiski, lýsi o. fl.; 1. uinr.
í neðri deild:
1. Frv. um breyting á póstlögum;
3. umr.
2. Frv. um stækkun verzlunarlóð-
arinnar á Nesi í Norðfirði; 2. umr.
3. í1rv. um vatnorku-sérleyfi
(meirihluta fossanefndar); 1. umr
4. Frv. um sérleyfi til hagnýt-
ingar á orkuvötnum og raforku
(Sveins í Firði) ; 1. umr.
5. Till. til þingsál. um lögnání
landinu til handa á umráðum og
notarétti vatnorku allrar í Sogi;
fyrri umr.
6. Frv. um breyting á lögum um
sjúkrasamlög; 1. umr.
7. Frv. um ísafjarðarprestakall;
1. umr.
9. Frv. um dýralækna; 1. umr.
láta ríkið halda uppi trúarhragða-
keiislu við háskólaim, eu ekki halda
sérstakri stefnu. Keiislau ætti að
vera söguleg, heimspckileg og að
nokkru leyti réttarleg, en ekki trú-
fræðileg. — Sig. Stefánsson var
fjarri því að vera mótfalliun till. í
aðalatriðum. Aldrei eins eðlilegt og
nú, að húu kæmi fram. Aðaláherzl-
una lagði hann á glundroðaun og
fiugnlreiðiua í kirkjuuui. Helztu
væru handa nefnd til athugunar,
t- d. hvað gera skyldi viö kirkj-
urnar og prestana o. s, frv. — Sig.
Stefánsson bætti við, að hanu vildi
alþjóðaratkvæði. — Gísli Sveinsson
vildi láta kjósa sérstaka 5 manna
nefnd. — Var samþykt að setja
sérstaka nefnd í málið og kosnir í
hana: Pétur Ottesen, Þórarinn
Jónsson, BjÖrn Stefánsson, Þorst.
M. Jónsson og Gísli Sveiussou.
Síldvsiðin nyrðra
Akureyri, í gærkvoldi.
„ísland“ fór héðan kl. 7. „Ýmir“
fékk 400 tunnur af síld í gær. Á
Siglufirði komu 4000 tuniiur á land
í gær, en á Hjalteyri 2200 tunnur.
Fagurt veður í dag.
Erl. símfregnir.
frá Danmörku.
Khöfn, 24. júií.
Járnsmiðaverkbanninu er frest-
að.
Skattalagafrumv. dönsku stjórn-
arinnar eykur skattbyrðina um
200 miljónir króna.
AGBOK ..........§
Veðrið í gær:
Reykjavík: A. kaldi, hiti 11,5 st.
lsafjörður: Logn, hiti 10,7 st.
Akureyri: Logn, hiti 11,0 st.
Seyðisf jörður: Logn, hiti 9,5 st.
Grímsstaðir: Logn, hiti 13,5 st.
Vestmannaeyjar: A.st.gola, hiti 10,8 st.
Þórshöfn, Færeyjar: Logn, hiti 11,8 st.
I. O. O. F. 1017259 — h. a.
Hrossamarkaður var haldinn í gær
við Þjórsárbrú. Kevpti Eggert bóndi
Benediktsson í Laugardælum tryppin
fyrir hönd landstjórnar.
Vinnubrögðin. Þess skal geta, út af
greininni í gær, að það var ekki lands-
verzlun, sem sá um útskipun ullar-
innar.
Með „Skildi“ komu í gær málararnir
útlendu, J. Troelstra og E. Sadolin,
sem dvalið lmfa hér á landi í rúma
2 inánuði. Hafa þeir nú verið á ferða-
lagi uppi í Borgarfirði um lengri tíma
og dvalið þar á ýmsum bæjum, komist
alla leið að KalmanstungU. Eru þeir
mjög hrifnir af hinni íslenzku náttúru-
fegurð og eru nærri forviöa á þeirri
frámunalegu gestrisni, sem hefir mætt
þeim hvar sem þá bar að garði. Þeir
hafa málað uin 90 myndir, en fleiri
mundu verið hafa, ef rigningar hefðu
eigi hindrað þá frá verki. Hafa þeir í
hyggju að halda sýningu á málverkum
sínum, ef húsnæði fæst, en þar eð þeir
fara með „íslandi“, verður hún að eins
opin fáa daga.
Forsætisráðherra Jón Magnússon fór
í heimsókn um borð í beitiskipið
„Geysir“ — „Gejser“, sem Danir rita
það — í gær. Var skotið fallbyssu-
skotum í virðingarskyni við ráðherr-
ann, er hatin sigldi á burt frá skipinu.
„Skjöldur" koin í gær frá Borgar-
nesi með norðan- og vestanpóst. Með-
al farþega var Sveinu Björnsson yf'ir-
dómslögmaður, úr veiðiferð við Grímsá.
Enn fremur læknarnir Maggi Magnús
og Júlíus Halldórsson og Árni Egg-
ertsson erindreki o. fl.
Enskur botnvörpungur, „Bona Daa“,
kom inri í gær. Sagði íisklaust hér úti
fyrir. Skipstjóri er tengdafaðir Þórar-
ins Olgeirssonar skipstjóra.
„Mevenklint“, danska segiskipið,
sem hingað kom í fyTra, kom frá Eng-
landi í gær með alls konar vörur til
kaupmanna. Hafði verið 11 daga á leið-
inni.
Þeir frændurnir, Jón Pálsson og Páll
ísólfsson, komu að austan í gær. Sögðu
mikla rigningu fyrir 'austan bæði í
fyrradag og í gær.
Nýlátin er hér í bænum frú Stein-
unn Þorsteinsdóttir, kona séra Jóns
Magnússonar frá Bjarnarhöfn. En hún
var móðir þeirra bræðra Magnúsar
docents og Þorsteins hankaritara.
Gengi erlendrar myntar.
Reykjavík, 24. júlí:
B a n k a r :
Sterlingspund...........kr. 19.72
Dollar....................— 4.54
Franki................... — 0.65%
Gylden.....................— 1.64
Sænskar krónur.............— 111,50
Norskar krónur............— 106.50
P ó s t h ú s:
Norskar krónur (100) .. kr. 107.50
Sænskar krónur (100) .. — 111.50
Dollar....................— 4.70
Sterlingspund.............— 20.25
Þýzk inörk (100)..........— 32.00
Frankar (100).............— 67.50
Kaupmannahöfn, 24. júlí:
Sænskar krónur .. .. .. — 110.80
Dollarar........... .. ., — 452.00
F
nafé
Reykjavíkur
heSdur fund
í Bárunni föstudaginn 25 júlí ki. 8 síðdegis.
Dagskrá;
1. Frumvarp til laga fyrir félagið til umræðu og samþyktar.
2. Stjórnarkosning.
3. Húsaleigulögin.
4. Öskuskatturinn.
5. Önnnr mál er félagsmenn vilja ræða.
Bráðabirgðasfjórnin.
Nvtt heiiagfiski
verður s©It
í íshúsinu Herðubreiö í dag*.
selur meðal annars:
Smjörlíki, Islenzkt baiii brent og malað, Fiskabollur,
Sardinur i olíu og tomat.
77 laugardögum
verða
*3slanés6anRi og J2anés6anRinn
fyrst nin sinn opnir
að Qins Jra 61 10 áré. íil RL 1 siðð.
íslandsbanhi.
Landsbanki isíands.
MotorbátuR
kdtterbygður, úr eik, mjög sterkur, með 20 hestafla Scandiavél, sem
brúkuð hefir verið 2 vetur, er til sölu. — Biturinn er 9l/4 tonn og
fylgir honum öll venjuleg siglingsáhöld, ásamt ferðaiegufærnm. Ennfr.
getur fylgt hafnarlegumúrning, veiðarfæri o fl. Upplýsingar hjá
ÞORSTEINI ÞORSfEINSSYNI
í Keflavíb.
Dugí. drengur
gefur fengið afvinnu aflan
daginn. 71. v. á.
Litur allskonar fæst i Kaupangi Reiðtýgjapoki með hnakk, beizli, tösku, legghlifum og svipu merktri: Konráð St,, og fleiru, var tekinu í misgripum i eim- skipinu »Skjöidur« i gær. Skilist á Hverfisgötu 30.

Af sérstöknm ástæðum er ný sumarkápa og nýr snmarhattur til sölu i Þingholtsnræti 7. Komið með AUGLÝSINGAR tím&ulega.