Morgunblaðið - 20.02.1920, Blaðsíða 1

7. árg., 88. tbl. Föstudag 20. febrúar 1920 Isaf ol darprentsmlöja
Góðai íi daginn. Hafið þér reykt Special Sunripe-ciga irettur
Mótoibátur 40—60 ton
óskast leigður eina ferð til Blcnduós, semjið við
h.t. Carl Höepfner, síini 21.
Þjóðbandalagið.
Vér birtum hér mynd af helztu mönnum þeim er sæti hafa feng-
ið í stjórn þjóðbandalag.sins. Getnr þar að líta Venizelos, sem er full-
trúi Grikklands, Leon Bourgeois, fnlltrúi Frakklands, jafnaðarmann-
inn Hymans, fulltrúa Belga, Semior Quinones de Leon fulltrúa Spán-
verja, Curzon lávarð, fulltrúa Breta og Chinda, fulltrúa Japana.
Það eru alls 13 ríki sem þegar hafa. gengið, í þjóðbandalagið.
Fyrirliggjandi í heildsölu til
kaupmanna og kaupfélaga:
"VESTMINSTER heimsfrægu cigar-
ettur: A. A. Turkish (bláir pakk-
ar), munnstykki: pappír, kork,
gylt. Regent (brúnir pakkar),
munnstykki :pappír,gylt. Sceptre
(gráirpakkar), munnstykki: silki
strá, 22 karat gull. Seljast án
tollhækkunar, þar sem innfluttar
áður en hún gekk í gildi.
G. EIRÍKSS, Reykjavík
Einkasali á íslandi.
Stjðrnarmyndunin.
Það eru nú bráðum liðnar tvær
'vikur síðan 24 þingmenn skoruðu á
-Jón Magnússon forsætisráðherra að
taka að sér að mynda aðra stjóm
í stað fráfarandi stjórnar, en enn-
þá er stjórnin ekki fædd. Og tvær
vikur hefir staðið þvarg um það í
þinginu hverjir ættu að hljóta sæti
í stjórninni. Hefir það verið altal-
að mál í bænum að erfiðleikar væru
miklir á því að skipa stjórnina svo,
að allir mættu vel við una, eða
sæmilegur meiri hluti fengist í þing
ánu. Og er það harla trúlegt. Flokka
skipunin er þannig í þinginu að
enginn flokkanna getur hreyft sig
og hver höndin virðist vera upp á
rnóti annari. Það er því áreiðan-
lega ekki vandalaust verk sem
Jón Magnússon hefir tekið að sér.
En það vefður að skoðast í meira
iagi undarlegt, að þingið skuli vera
dregið á myndun hinnar nýju
stjórnar. Það ætti þegar að vera
komið í ljós, að reipdráttur milli
flokkanna, eða flokkleysiiigja getur
eigi að nokkru leyti verið heilla-
vænlegur fyrir bráð úrslit málsins.
Maður gæti búist við því að Jóni
Magnússyni værj þegar orðið það
Ijóst, að árangnr verður enginn með
því að vilja eiga gott við alla flokka
Skoðanir eru svo skiftar að bræð-
ingur í nokkurri mynd er óhugsan-
legur. Það eina rétta, sem forsætis-
ráðherra nú getur gert, er að kveða
upp með það þegar í stað hverja
hann kjosi sem sína samverkamenn.
Takist eigi að útvega meiri hluta
þingsins til stuðnings því ráðu-
neyti, verður Jón Magnússon þegar
í stað að tilkynna þinginu að hann
geti ekki myndað stjórnina, svo
þingið geti falið það öðrum manni.
Hrátturinn á stjórnarmyndun-
inni má eh£i verða lengri en hann
þegar er orðinn.
Svar
til sr. SigurOar Stefánssonar
Séra Sig. Stefánssou liefir fundið
sig móðgaðan af mnmælum, sem
danskur blaðainaður í Álaborg hef-
ir haft eftir mér um hann og fram-
komu hans í bannmálinu, og norskt
blað hefir tekið upp eftir hinu
danska blaði, og það ,,á þann hátt,
sem óneitanlega heggur nokkuð
l nærri mér sem heiðarlegum manni“
segir hann í ádeilugrein út af þessu
í ,,Morgunbl.“ í dag.
Það kom óneitanlega dálítið á
mig er eg las þessa grein síra
Sigurðar, því að hvorki var eg mér
þess meðvitandi að hafa viljað
ganga svo nærri heiðri hans, né
hafði þá augum litið þetta „viðtal“
hins danska blaðamanns. En svo
tókst mér að ná í eintak af norsku
blaði öðru, sem flytur sama ,,við-
tal“ eftir hinu danska blaði.
Yegna lesenda Morgunblaðsins
þykir mér rétt að tilfæra alla klaus-
una í viðtalinu sem hljóðar um síra
Sig., og er hún á þessa leið:
„Öm Pastor Sig. Stefánsson
vil jeg s'ige, at han naturligvis er
en fuldtud hæderlig Mand; men
han er mere Politiker end han er
Præst og som Politiker skal man
ikke tage ham for alvorlig. Man ved
aldrig hvor mau har de Politikere,
ved aldrig hvilke Motiver der kan
ligge bag deres politiske Aktioner.
Det er saamæn nok muligt, at For-
budsmodstanderne derhjemme har
faaet ham, den tidligere Forbuds-
mand, over paa sin Side. Men det
er ingen Grund til at tage det saa
höjtidelig.“
Það er þessi klausa, sem síra Sig-
urður telur móðgandi við sig og þá
sérstaklega orðin: „men han er
mere Politiker end han er Præst,“
sem hann útleggur á þá leið, að
þar sé eg að „gefa Danskinum dá-
litla hugmynd um prestskap sinn,“
og þá um leðið að gera lítið úr sér
sem presti. Eg skal nú stras taka
það fram, að þetta er mesti mis-
skilningur hjá síra Sigurði. Hefði
eg viljað gera lítið úr síra Sigurði
sem presti, þá hefði eg senni-
lega sagt, að hann væri „s t ö r r e
som Politiker end som Præst“. En
það gerði eg ekki, því að til prest-
skapar síra Sigurðar þekki eg lítið
og hann var þessu máli óviðkom-
andi, og um stjórnmálamensku
lians yfirleitt, er eg ekki fær að
dæma. Hér var aðeins að ræða um
framkomu hans í bannmálinu, sér-
staklega ræðuna hans á alþingi í
fyrra, sém notuð var sem sóknar-
skjal erlendis móti bannlireyfing-
nnni af hendi andbanninga þar. En
þeir lögðu aftur megináherzlu á,
að hér talaði prestur, enda
var ræðunni, þegar hún eða útdrátt-
ur úr henni, birtist í dönskum blöð-
um, einmitt fyrir þá sök mestur
gaumur gefinn, að þar talaði prest-
vígður maður og því barst líka tal-
ið sífelt að honum. Þegar nú blaða-
menn í viðtali við mig lögðu áherzlu
á, að höfundur ræðunnar væri prest
ur, þá lagði eg áherzluna á hitt, að
það væri stjórnmálamaðurinn miklu
fremur en presturinn, sem þar befði
orðið. Og líti eg nú til setningar-
innar, sem síra Signrður finnur sig
svo meiddan af: „han er mere Poli-
tiker end han er Præst' ‘, þá þykist
eg vita, að fallið hafi burt hið litla
orð „her“ annaðhvort hjá danska
blaðamanninum eða hjá norska blað
inu. Eins og orðin standa: „ han er(
mere Politiker end han er Præst“
viðnrkenni eg þau e k k i sem mín,
en hefði þar staðið „han er h e r
mere Politiker end han er Præst1 ‘,
þá hefði eg hiklaust viðurkent þau
að meiningunni til sem tölnð af mér,
■eins og alt annað, sem í klausunni
er sagt í minna orða stað. Eins og
það er sannfæring mín, að fyrst
og fremst p r e s t u r i n n í síra
Sigurði hafi stýrt gerðum hans, er
liann greiddi atkvæði með bann-
lögunum, lítandi þá umfram alt
á það mikla félagsböl, sem af á-
fenginu leiddi, eins er það sann-
færing mín, að e k k i presturinn,
heldnr st j órnm álamað n r -
i n n í honum hafi stýrt gerðum
haus, er hann reis síðar á m ó t i
þeim, dæmdi þan jafn einhliða og
hann gerði og lokaði augunum jafn
algerlega og hann gerði í þingræðu
sinni fyrir því, sem þó allir vita,
að þrátt fyrir þá galla, sem kunna
að vera á lögunum, er þó f jöldi ein-
staklinga um land alt, bæði karla
og kvenna, foreldra og barna, sem
blessa þá stund sem hamingjustund
er lögin gengu í gildi, og mundu
telja það banatilræði við lifslán sitt
ef lögin hefðu verið numin úr gildi
aftur og það á þeim vandræðatím-
i.m, sem nú standa yfir. .
Persónnlega hefi eg aldrei verið
hrifinn af bannlögunum út af fyr-
ir sig. En hitt dylst mér ekki, að
væri nú farið að nema þau úr gildi,
þá væri það sama sem að o p n a
brunninn t i 1 þess'að börnin geti
dottið í hann. Og það traust ber
eg einmitt til prestsins síra
Sigurðar, að eg geri hiklanst ráð
fyrir, að til þess hafi hann ekki
viljað rétta fram höndina, þótt
hann sem stjórnmálamaður
bæri ekki gæfu til að siá, að sú
mundi afleiðingin verða afnáms
bannlaganna. Því er ekki að neita,
að eg tel framkomu síra Sigurðar
í bannmálinu bæði „óheppilega og
óhyggilega,“ en eg hefi leyft mér
að skrifa það á reikning hans sem
stjómmálamanns, en ekki sem
í heildsölu til kaupmanna og
kaupfélaga:
CHHIVERS’ sultutau og ávextir,
enn fremur ýmsar aðrar vörur
frá sama verzlunarhúsi, væntan-
legt með næstn skipum. Beztu
vörur, sem hægt er að fá í sinni
röð. Gerið svo vel að senda pant-
anir í tíma.
G. EIRÍKSS, Reykjavík
Einkasali á íslandi.
prests. Og þeirri skoðun minni vil
eg mega kalda.
Þar sem sír aSigurður lætur þess
getið, að „fréttaburður biskups nm
bannmálið gæti verið efni í langt
mál“ þótt hann vilji ekki fara út
í það í grein sinni, þá býð eg honum
velkomið að gera úr honum svo
langt mál sem vill. En til þess að
hann ekki þurfi að slást upp á mig
iyrir orð, sem eg e k k i hefi talað,
þótt. mér kunni að vera eignuð þau
í einhverju útlendu blaði, þá vil eg
benda honum á „viðtal“ við mig
um þetta efni í „Kristeligt Dag-
blad“, föstudag 21. nóv. f. á„ því
að það „viðtal“ var mér sýnt áð-
ur en það var prentað og kannast
eg við hvert orð þar sem réttilega
eftir mér haft. Ef til vill fæ eg
líka innan skams stundir til að þýða
það viðtal á íslenzkn og skal þá
biðja eitthvert blaða vorra að taka
það til flutnings fyrir mig, svo að
alþjóð geti dæmt. um þann „frétta-
burð“ minn.
Þylgjur síra Sigurðar í niðurlagi
greinar hans tel eg ekki svaraverð-
ar.
18. febrúar .1920.
Jón Helgason
Framleiðslan
og afkoman.
m.
Með breytingu þeirri, sem nú er
orðin á gildi peninga, hefir eðlilega
fylgt hækkun á kaupgjaldi. Allir
þurfa að fá hærra kaup fyrir vinnu
sína en áður. Út af þessu hafa er-
iendis risið megnar deilur milli
verkamanna annarsvegar og vinnu-
veitenda hinsvegar. Atvionuvegim-
ir hafa beðið storhnekki af þessum
orsökum, framleiðsla rénað og vör-
ur síhækkað í verði. Þessi ófögnuð-
ur befir stórum aukist síðan ófriðn-
um lauk, og ekki séð fyrir endann
á honum enn. Og þjóðimir stynja
undir þessari byrði, sem bæzt hefir
á þær, er fyrir voru.
Hér á landi höfum við sem betur
fer lítið haft af þessum verkföllum
að segja. Að vísu hafa staðið hér,