Morgunblaðið - 31.07.1925, Blaðsíða 3

MORGIjNBLAÐIÐ
3
MORGUNBLAIII,
átofnandi: Villi. Fln»en.
Ötgefandi: FJelag: 1 ReykJaTÍk.
Rltstjörar: Jön Kjartanaaon.
Valttr 8tefí.n»»on.
A.nKlý8Ínga»tjöri: B. Hafber*.
Skrifstofa Austurstrœti 8.
Simar: nr. 498 og 600.
Auglý»inga»krií»t. nr. 700.
Stlnaiimar: J. KJ. nr. 74*.
V. St. nr. 12*0.
E. Hafb. nr. 770.
Áakrlftagjald innanlands kr. 2.00
á, mánuBi.
Utanlands kr. 2.50.
I lausaaölu 10 aura eint.
ERLENDAR SÍMFREGNIR
ÞjóðsiSafræðingar þar syðra,
eru á þeirri skoðun, að ýmislegt
bendi til þess, að þjóðflokkur af
norrænum kynstofni hafi endur
fyrir löngu tekið sjer bólfestu í
Kárnthen. Ýms atriði í stílmenn-
ingu þar í sveitunum í húsagerð
og húsmuna, ber greinilegan keim
af skyldleika að norðan.
Er það ætlun manna, að glíman,
er þeir þar kalla „Fússeln,“ hafi
flust þangað í hjeraðið með þess-
um norræna þjóðflokki.
Fiskiveiðar Norðmanna.
Leit að nýjum fiskisvæðum.
I Á margan hátt sjest það, að Norð
' menn hafa mikinn áhuga á því,
Baðmullaruppskeran
í Ameríku.
720,000 ballar meira en
í fyrra.
ÁMUNDSEN
OG
ÞJÓÐYERJAR.
Khöfn, 30. júlí. FB.
Dómkirkjusprengingin í Sofía.
37 af þátttakendunum hafa
þegar verið dæmdir
til dauða.
Símað er frá Vínarborg, að í að auka fiskmarkað sinn og efla
snálum þeim, sem höfðuð voru fiskivciðarnar á alla grein. Er
út af Dómkirkjusprengingunni og ,>eim >að vel að 4 fiskl.veið-
hinni fyrirhuguðu árás á Sofíu, 111111111 afkomu þess atvmnu
liafi 37 þegar verið dauðadæmdir. veSar byggist að mik u ey 1
500 voru ákærðir. 10.000 vitni meSun þjóðarinnar. g
Xi j- arvert er það, að þeir leita ekki
voru leidd i malmu. Akærandi a _ nýrra markaða heldur
krefst þess, að 350 menn verði ýrra fiskimiða, t. d. vi5 Græn-
dauðadæmdir. , ,
land.
Afskifti Baldwins af námumálun- Nú í sumar hafa þeir stundað
um bera góðan árangur nokkurskonar tilrauna-fiskiveiðar
Fyrirhugnðu verkbanni afstýrt. vlð Svalbar'ða og Björney, til
S'ímað er fra London, að af- þess ag komast að raun um það,
skifti Baldwins, sem um var sím- hvorl arðvænlegt væri að láta
að í gær, hafi borið þann giftu- físhjship leita þangað til veiða.
samlega árangur, að námueigend- jjefir þessum tilraunum verið
ur hafi afturkallað fyrirhugað fylgt með mikilli athygli um ger-
verkbann. Núverandi laun og vallan Noreg meðal fiskimanna.
vinnutími óbreytt fyrst um sinn, Árangur tilraunaleiðangursins
eða að minsta kosti í tvo mánuði. hefir orðið sá, að Norðmenn þyk-
■’ Stjómin veitir námueigendum jast þess fullvissir, að það muni
óg. þessu tímabili vaxtafrítt rekst- vera arðberandi að stunda fiski-
urslán. veiðar við Svalbarða. Að vísu játa
Líkræningjar. ,þcir það, að fullkomnar rannsóku- ^ w
Símað er frá Dresden, að verka- ar e a tllraunm bafi ekki farið sen með j þá ferð, hefir mæít *»öt-
menn á líkbrenslustöðinni hafi fi am enn> >V1 sje eldn ráðlegt(spyrnu heima í Þýskalandi vegná’ Fundur
orðið unpvísir að líkránum. Úr að SV° stoddu’ að byrja þar á samhands hans við Ámtindsen, og! evarigelisk-lúterskra kennimanna
Evrópu verður einnig mjög góð
í ár, og er áætlað að hún verði
nál. 7 milj. smál. meiri en í fyrra.
Þessar góðu uppskeruhorfur
setja hveitiverðið niður, og það
e" álitið, að liveitið muni halda
áfram að lækka í Ameríku. Cróð-
ar uppskeruhorfur munu einnig
vera í Rússlandi; og fari svo, að
Rússar-flytji út hveiti nú, verður
það til þess að lækka hveitiverð-
ið enn meira. En ýmislegt bendir
til þess, að Rússar muni flytja
allmikið út af kornvöru í ár. —
Þannig hafa Frakkar samið um
kaup á miklu af hveiti frá Rúss-
landi, sem á að afhendast í októ-
ber í haust. Einnig hafa Norð-
menn sent menn til Rússlands til
þess að kynna sjer ástandið þar,
og ef þeim lýst vel á horfurnar,
e • ekki ósennilegt að Norðmenn
kaupi mjög mikiðv af hveiti fra
Rússlandi. En þetta alt hjálpast
að til þess að læfcka hveitiverðið.
Dr. Eckener reynir
að milda almenningsálitið.
Almenningsálitið í Þýskalandi
hefir snúist á móti Ámundsen. Er
það álit Þjóðverja að Ámundscn
hafi verið þeim óvinveittur í stríð-
inu. Hefir þessi andúð gegn Á-
járnbrautanna hjeldu nýlega, rjeð-
ist fýrverandi ráðherra, Mr. Tho-
mas, með mjög hörðum orðum á
aðfarir Bolsanna, og lýsti því yfir,
að það væri skylda jafnaðarmanna
að berjast af alefli móti lævísi
og undirferli Bolsanna. Eftir þess
ar yfirlýsingar eins aðalforingja
jafnaðarmanna, urðu Bolsarnir svo
reiðir, að þeir kunnu sjer hvergi
hóf, úthrópuðu Mr. Thomas og
aðra foringja jafnaðarmanna. Og
ekki batnaði sambúðin, þegar Mr.
Thomas lýsti því yfir á öðrum
fundi, er haldinn var litlu síðar,
að hann væri því mjög mótfall-
inn, að járnbrautirnar yrðu þjóð-
nvttar.
Fyrir skömmu hafa verið birtar
skýrslur um baðmullaruppskeruna
í Ameríku, og reyndist hún að
vera 14,339,000 ballar. Síðastliðið
ár var uppskeran 13,619,000 baU-
ar, svo að uppskeran verður um
720,000 böllum meiri nú, en hún
var árið 1924. — í fyrra var
baðmull ræktuð á 42,641,000 ekr-
um, en í ár á 45,381,000 ekrum.
1913 voru ekrurnar aðeins 37,458,
000. — Meðaluppskera af ekru var
í ár 147,7 lbs., en 157,4 lbs. í fyrra
og 182 lbs. árið 1913. — Hið háa
verð sem verið hefir á baðmull-
Afgreiðslumann
i Hafnarfirði wantar
Morgunblaðið nú þegar
mundsen komið í Ijós á ýmsan
hátt, t d.. vildi bókaútgáfufjelag lnnl undanfarið, hefir ýtt undir
eitt í Miinehen ekki gefa ut, S1?i-j menn með ræktunina, og hefir liemPTldlir VÞi
ustu bók Ámundsens, um fSrina ‘krunum þessvegna fjölgað svona1 * og vel að
norður i hö!. Dr. Eckener, sem|jnik;g á þesgu ári
hefir í hyggju að fljúga loftskipi |
norður á pól, og vill fá Ámund-j ---------------
hefir sú mótspyrna á margan hátt i
,,, . , , . ii sjávarútvegi. En hitt sje víst, að
sumum likunum drogu þeir gull- ’
f , allmikið fiskimagn sje norður frá,
og fjarlægðm fra Noregi sje ekki
Járnbrautarslys í Frakklandi. sv0 gífurleg, þegar þess sje gætt,
Símað er frá París, að hrað- að norsk skip leiti alla leið til
íestin, sem fer á milli Basel og Grænlands. í samanburði við það
París, hafi ekið á aðra jest. - megi heita, að Svalbarði sje á að gleyma því,”hvað Ámundsen
hafi sagt í ófriðnum, og þótt hann
hafi sagt eitthvað misjafnt um
í Osló.
Fjöldi særður. Nokkrir biðu bana. heimamiðum.
---------------- Formaður þessara tilrauna tel-
komið í ljós. Dr. Eckener hefir; Næstkomandí september verður
nú sjálfur látið svo um mælt í alþjóðafundur evfthgelisk-lúterskra
þýskum blöðum, að hann geti ekki kennimanna haldínn í Osló. —
verið án Ámundsens í Norðurpóls- J Stendur fundurinn yfir frá 2. til
för. Hann segir að Þjóðverjar eigijlö- september. Síðan 1860 hafa
fundir þessir verið haldnir, en
AUSTURRÍSKA
GLÍMAN.
ur heppilegast að bvrjað sje á ÞjóðVerja, á þeim árum, sje hann
Svalbarða-veiðunum þegar fiski- ( huinn ag bæta fyrir það nú, með
______ veiðunum við Finnmörk er lokið. (því að sýua Þjóðverjum þann
Egger sannfærður um að hún er ekki >urfl stærn skip til >ess.hejgul,; ag velja flugvjelarnar til
sama íþróttin og glíman hierna að stunda >essal’ V(*ar en lnna flugsins norður hjá þeim. Dr. Eck-
venjulegu kúttera, sem notaðir
ener biður Þjóðverja að gleyma
Á dögunum, þegar glímt var eru lieima fyrir- En á bvalbarða: fyrri áruuu en muna þann heið-
hjer á Austurvelli fyrir þýska nmfl að vera næSur forði af kol- j ur> sem Ámundsen liafi sýnt þýsk-
skemtiferðafólkið, var austurríski vatni °8 ollu- 111" >ar verði um iðnaði með fluginu norður í
fiskunnn saltaður, og síðan flutt-
ur heim og verkaður þar.
Hveitiverðið lækkar.
bóndinn, Egger, þar viðstaddur.
iSannfærðist hann þar fyllilega
um, að glíman hjer væri sama
íþróttin og tíðkast frá fornu fari
S fjallabygðunum í Kárntlien í
. Austurríki.
Hann segir að vísu, að eigi
nje eins fast skipulag, og ákveðn-j ------
ar reglur fyrir glímunni þar, eins Hveitiverðið hefir undanfarið
og hjer er, glímubelti sjeu engin1 farið lækkandi í Ameríku. Um
notuð og þvíumlíkt,. Glíman þar miðjan júlímánuð kostaði 1 bus-
hefir eigi enn komist til sömu^hel 1,70 dollara (bushel er mál á
virðingar og hjer, hefir t. d. aldr-
Uppskeruhorfur góðar.
höf. — En þrátt fyrir þessi vin-
gjarnlegu orð frá hinum vinsæla
manni, Dr. Eckener, er almenn-
ingsálitið þýska seint til að hall-
ast á hans sveif.
menna fræðslu, er hagkvæm má
teljast, og öllum þorra manna er
nauðsynleg.
3. gr. Til þess að ná þessu mark-
miði fer kensla fram í skólanuBí
í þessum greinum: 1) í grundvall-
aratriðum sálarfræði, siðfræði óg
uppeldisfræði (Karakterpædago-
gik) og í trúarbragðasögu. Þá
verður og gerð grein framþróun-
arkenningarinnar og helstu og
nauðsynlegustu atriði héilsufræð-
innar. Kensla í þessum greinum'
fer öll fram í fyrirlestrum og
samtölum. 2) í íslenskri tungn,
íslenskri sögu og islenskum bók-
mentum. 3) í almennri sögu og-
þjóðfjelagsfræði, danskri tungu,
landafræði, stærðfræði og bók-.
færslu, eðlisfræði, ágripi íslenskr-
ar húsdýrafræði og söng. 4) Þá
geta og nemendur hlotið kenslu S
ensku eða þýsku, þeir er þro3ka
hafa til. - 1
Kensla samkvæmt 2—4 lið fer
fram í yfirheyrslu og samtölum,
nerna í húsdýrafræði, þjóðfjelags-
fræði og bókmentasögu verður
kent í fyrirlestrum.
4. gr. Nemendur eiga kost á að
vera við nám í skólanum 1—2
vetur (vetrarmánuðina sex). —-
sjer
geta lókið námi á einum vetri,
r. d. þeir, er verið hafa í alinénö—
um alþýðuskóÍtiWi Hinir Ijúká
hámi á tveim vetrum. Avlk áuká-
liáiUsgreinanna ensku og þýskú,
gefst nemöndum kostur á, þegar
þörf þætti, að sleppa einhverju af
námsgreinunum, einkum fyrri vet-
ur þeirra.
Til þess að geta hlotið inntöku í
•skólann þurfa nemendur að vera
heilir lieilsu og siðferðisgóðir og
leggja fram heilbrigðisvottorð frá
þetta er í fyrsta skifti sem þeir hjerað.slækni og siðferðisvottorð
verða í Noregi. Er mikill undir- J frá soknarpresti. Ennfremur leggi
, búningur hafður í Noregi undir,>eir fram áliyrgð frá gildum
fundina, og standa æðstu menn manni um greiðslu á öllum skóla-
Breskir jafnaðarmenn
og Bolsar.
ei að því er hann veit til, verið
sýnd meðal annara íþrótta ’í borg-
um Austurríkis.
En nú hefir uugmennafjelags-
samband í Austurríki tekið það
mál að sjer að hefja íþrótt þessa
til vegs og virðingar, og gera á.
kveðnar reglur fyrir brögð 0g
"varnir.
Um langt skeið hefir verið full-
korni; 1 bush. = 2 skeppur rúml.). J kominn fjandskapur milli hreskra
Eru hveitiuppskeruhorfurnar . í j jafnaðarmanna og Bolsanna og sá
Ameríku góðar, einkum í Kana- j f jandskapur fer stöðugt í vöxt.
da, og er það aðalorsök verðfalls- j Bolsarnir vinna öllum árum að
ins. Er álitið að öll hveitiuppskera því, að vekja óánægju og sund-
Norður-Ameríku muni í ár nema rung meðal verkamanna innbyrð-
nál. 1093 milj. bnshels, og er það is; og nú, þegar atvinnuleysið er' sjálfa sig og beina gáfum þeirra
ruml. 1 milj. smál. minni uppskera svo alvarlegt í Bretlandi, vinna og hæfileikum að sjálfstæðri starf-
en \ ar síðastl. ár, en þa var hún Bolsar talsvert á með undirróðri j semi og sjálfmentun. Þá er og
afbragðsgoð. Hveitiuppskeran í sínum. Á fundi, sem starfsmenn markmið skólans að veita þá al-
kirkjunnar í Noregi fyrir undir
búningnum, svo sem biskupinn í
Osló, prófessor háskólans o. fl.
Hinn þekti biskup, dr. Ihmels verð
ur á fundinum í Osló. — Þessir
fundir kennimanna lútersku kirk
junnar eiga að baki sjer langa og
merkilega sögu. Munu Norðurlönd
einkum minnast fundarins í
Lundi, þegar presturinn Klave-
ness hjelt sinn fræga fyrirlestur.
Reglugerð Nýja skólans
á Hesti.
1. gr. Á Hesti í Borgarfirði
starfar skóli er kallast: Nýi skól-
inn.
2. gr. Markmið skólans er að
styðja andlega menningu á þá
lund að sameina trú og þekkingu
og efla lifandi kristindóm. Glæða
og efla þjóðlega menningu, veita
nemöndum aðstoð til að þekkja
verukostnaði.
Skólinn er jafnt fyrir konur
sem karla.
Að jafnaði skulu nemendur ekki
vera yngri en 16 ára er þeir hljót.a
inntöku í skólann. Þeir nemendnr
ier ætla ^jer að vera aðeins einn
vetur í skólanum eru reyndir í
byrjun skólaársins, en hinir ekki.
Að loknu námi eru nemendur
reyndir á opinberu prófi og fá
vottorð um þroska sinn og nám,
en einkunnir verða ekki gefnar. ’
o. gr. A ið skólann starfa tveir
fastir kennarar: skólastjóri og að-
stoðarkennari. En auk þeirra
flytja valdir menn fyrirlestra. Á
viku hverri eru 30 kenslustundir.
6. gr. Skólinn vill lúta fræðslu-
málastjórn ríkisins.
Eiríkur Albertsson.
Til athngunar: Þeir er sækja
vildu um skólann sendi umsóknir
til mín fyrir 1. sept. n. k.
E. A.