Morgunblaðið - 11.08.1926, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
Stofnandi: Vilh. Finsen.
tgefandi: Fjelag f Heykjavlk.
Hstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stofánsson.
ugiýSing.astj6ri; E Hafberg.
rÍfstofa Austurstrœti 8.
nr. 500.
Auglýsingaskrifst. nr. 700.
Heimasímar: J. Kj. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
t E. Hafb. nr. 770.
siír»ftagjald innanlands kr. 2.00
& niánuði.
. Utanlands kr. 2.50.
íausasölu 10 aura eintakiö.
NORDPOL-STRANDIÐ. ! mu aftur Og var skipið þá sokk-
__________ jið. Liggur það á 9 faðma dýpi og
Úr sjóprófum í Stykk-
ishólmi.
hðfnin ekki ráð
á þvf.
. _ ^i8 ho.fir verið um það rœtt
,,Slðari árum, hver nauðsyn bœri
fessi, að við íslendingar yrðum
' l1;,leí-'a sjálfstæð þjóð.
Vel
er það, hve miðað hefir á-
lai,í á þeirri braut á síðari ár-
am.
I ^11 ^vo má einblína á liið efna-
l!?a sjálfstæði, að ])að gleymist
111 dýririaetara er-
& var það vegna anðs vors
® kiái
felcli
lrmuna sem við fengum full-
|( okkar viðurkeut fyrir 8 á.r-
v lð feugum það vegna þess
þlhÖfðUm rjettimi til þess vegna
að við erum sjerstæð þjóð
^jóðerni og menningu.
0( lu efnalegu sjálfstæðu dýr-
, ara, eru hin þjóðlegu sjer-
vor, hin þjóðlega menn-
V"
hættir til að gleyma
a«t.
’itn
ílti
:uii
þó uudarlegt megi virð-
!ypir tekjuhalla á fjá.rlögun-
°g óbrúuðum ám.
hvers virði er hið glóandi
áiii' kvers virði brýrnar og veg-
e ’ við, sem fengum fullveld-
fy:
Qalda
ri*r 8 árum. gleynnnn því, að
því við; serh þjóðlegt er og
íslenskt,
lí0 ° Vo' sje að við sýnum eftir-
þw e^um þá hugulsemi, að í-
!t)|( p,la þeim ekki með of xnikl-
gle r*kisskuldum, þá niá eigi
kinn> að við tókum við
^ forfeðrumrm, sein geynr-
ís](^Verður handa komandi kyn-
a,rj 'Utl’ —- arfi sém þeirrr er dýr-
^Suðsynle^ri en fjárnrurur,
Tia
Þftr

í
'sh>
sem enr hin þjóðlegu
h'u þjóðlegu sjereinkenn;.
írif, f.;p,1sku þjóðlögunurn er fal-
t)50r,',ílrS'Í°ður fvrir íslenska firanr
>ípkio"Unn'ngu. Sumt af þeinr er
uð 0f^.uPp, skrásett, ef svo má
óuirrrj^1 ,í01Uast- En bjer er mikið
hefir f Vepk. Hjer er nraður, sem
áhöfij ,enk'ið í hendiw fullkomin
Veita j,í°ðritara til þess að varð-
^essi'^111 frá "leymsku'
reiðUm ’ttaður liefir ekki fje á
uUt óöduur til þess að ferðast
tjóðia '(llð °g vinna að söfmrn
>na.
■)ar];-K ■
^ln heimila eklti styrk.
eitthva6 llm 1>að er llð ræða’ að
lfigt e, ^’SSi við glötun, sem þjóð-
kjafaf 0!i ranrrrríslerrskt, ættu lög-
%1
_ eyUl V°r'r að tenrjá sjer að
^ ^^vofandi tekjuhalla og
lyhist j.1*1 ain’ til þess að ekkert
Ptlska i !U efl’r og fegrar hið ís-
’lf)tast V'!81^- — I’ar má ekke’-t
'vi ff- viShahlið kosti fje —
1111 Vift f)jóð1egu sjórrarmiðr, höf-
°kki efni á þvt.
A

! Eins og kunnugt er, strandaði
gufuskipið „Nordpoi“ á norðan-
verðum Breiðafirði fyrir skemstu.
Pregnir liafa til þessa virið ó-
ljósar urn það hvernig shsið
- vildi til. Skal því nánar skýrt
frá þessu hjer eftir bráðabirgða-
sjóprófi, senr lraldið var í Stykk-
ishó-hni (V skipbrotsnrenn komu
]>angað.
ÚR DAGBÓK SKIPST.TÓRA.
Skipstjóri heitir M. Irgens. —
Hann segir að skipið lrafi aðal-
lega flutt cement og símastaura
og átt að konra við á þessunr liöfn-
unr: Patreksfirði, Platey, Haga-
bót, Reykjavík og Hafnarfirði. —-
Samkvæmt ósk landsímastjóra
kom skipið fyrst við í Vestmanna-
eyjum til þess að fá fyrirskipun
um, hvar fyrst skyldi skipa síma-'
staurum á land. Þaðan fór svo
skipið til Vatneyrar og tók þar
hafnsögurnann fyrir Breiðaf jarð-
arhafnirnar, Snæbjörn Kristjáns-
son, hreppstjc.ra í Hergilsey. Var
nú fyrst haldið til Plateyjar og
þaðan til Hagabótar með síma-
staura í Barðastrandarlínuna. —
Þangað var konrinn vjelbátur frá
Stykkishólmi til að flytja staur-
a)ia í land. Eir veðu*r tók ]regar
að hvessa og gerði ri'gningar-
dimmviðri. Vildi báturinn þá eigi
bíða lengur og- fór sína. leið. Þótti
nú sýnt, að eigi yrði hægt að
skipa staurunum þar á land og
lagði þá Hákon alþin. Kristófers-
son í Haga það til, að skipið
færi inn til B.rjánslækjar, því að
þar mundi vera hlje. Var uú
lagt af stað og sá lítið til land-
miða, en siglingaJeið er þarna
ómæld og sá skipstjóri því eigi
ástæðu til að taka dýptarmæling-
ar. Þóttust þeir nú halda sömu
leið og þeir höfðu komið frá
Pdatey, þangað til þeir sáu Saúð-
eyja.r. Var nú stefnt á þær um
hríð, þangað til leiðsögnmaður
segir, að konrið sje fram hjá öll-
um skerjum og nú sje hrein sigl-
ingaleið til Brjánslækjar. tíá þó
ekki ti>l landniiða. En nú var sett
á fulla ferð. Piram mínútum síð-
ar strandar skipið á einhv(W.ju
sker'i, sem þeir eigi vita hvaða
sker er. En það mun vera norð-
vestur af Sauðeyjum.
Skipið hjó nú þarna á skerina
firam eftir degi og fór þá að koma
mikill sjór í það, einkum í vjel-
aivrúmið. Vjelin komst í ólag og
varð því að stöðva hana. Hækk-
aði nú sjór óðunr í skipinu, og
hjó það mikið á skerinu svo að
ketillinn riðaði allnr og lyftist
að frarnan um 4 þumlunga. Tókst
þó síðar að kveikja upp eld í
öðru eldstæðinu og koma upp
gúfu. Var nú dælt ura stund og
lækkaði þá austurinn að niurr. En
svo nrun skipið hafa Iwótnað
meira um vjelavúniið, því að
þar streymdi nú, svo mikill sjór
inn, að eldnrrnn sloknaði.
Hákon alþingismaður kom uú
út. að skipinu og fóru tveir menn
með honum til Flatevjar, en hiuir
urðu eftir í skipinu. En þegar
svo var komið að skipið vai' kom-
ið r kaf að franran, stigu þejr á
skipsbátinn og' hjeldu til Brjáns-
lækjar.
Seinna var farið á strand.stað-
! er talið óhugsandi að því verði
bja<rgað.
Framburður skipstjóra og ann-
ara skipverja var mjög samhljóða
dagbókinni.
FRAMBITKÐUR LEIÐSÖGU-
MANNS.
Snæhjörn Kristjánsson gat. þess,
að hann hefði tekið að sjer, fynr
ósk Hákonar alþm. í Haga og
landsímastjóra, að ve*ra leiðsögu-
maður skips þessa á Breiðafirði.
; Kveðst hann hafa verið leiðsögu-
rnaður skipa á norðanverðum
iBreiðafirði um 20 ára skeið. Hann
segir að dimt hafi verið, er þetr
fóru úr Hagabót, aðeins rofað
fyrir til Hvammsfjarðar, en eigi
hægt að ná miðum á landi eins
og venjulegt væri. Kvaðst hann
,hafa vit.að af skeri þarna- nálægt
^ Sauðeyjum, en haldið að þeh*
; vavi komnir fram fyr/.- það og
eigi geta sagt um hvort skipið
hafi heldur strandað á því skeri
eða öðru. Þegar þeir komu á
strandstaðinn síðast, var enn svo
dhnt veður, að eigi sá til miða
á landi. En hann segir, að þeir
hafi verið farnw að beygja af
siglingaleiðinni til Flateyjar til
bakhorða, í áttina til Brjáns-
lækjar.
SKIPIÐ VAR 46 ÁRA
GAMAT.T
snríðað árið 1880. Það var ura
2000 smálestir að stærð. Nýlega
liafði farið fram á, því mikit við-
gerð, er kostaði 80 þúsirnd k.r.
Það var flokkað í Noregi í T. fl.
og vátrygt þar, þó eigi nema fyr-
ir gjörtjóni (Total Forlis) — eigi
fyrir skemdmn. ,
VAR ÓGÆTTLEGA FARIÐ?
Það mim tæplega orka tvímælis,
að þei.r, sem best skyn bera á
þessi mál? munu telja það óverj-
, andi að sigla svona st.óru skipi
á ómælclum siglingaleiðum, þar
sem fult er af boðum og blind-
skerjum. Og allra síst hafi það
jverið rjett, að ætla að sigla skip-
. inu frá Hagabót til Brjánslækjar,
enda þótt eigi hefði verið dhnm-
viðri.
að hann hafi gert læknisaðgerð
á Chimpanse-apa, svo að hann geti
átt barn. — Aköf mótmæli hafa
komið fram gegn þessari tilraun.
\ Fyrir nokkrum dögum vár
þýskt skemt.iskip tekið í Osló. Va.r
]rað með tvöföldum botni og fund-
ust þar 5000 lítrar af spíritus,
sem gerður var upptækur.
I
jan á mestu jarðskjálftunum stóð,
lrefði hverirnir að mestu liætt að
J gjósa, en í dag liefði þcir gosið
jákaft. Kvaðst hann hafa tekið
eftir ]>ví að jafnan sje }>að fyrtr-
■ boði jarðskjálfta, ef gos í hver-
lunum minka, eu þegar hverirrur
, fara. að gjósa aftur, þá sje jarð-
skjálftarnir í rjenun.
Bráðum eru liðin 450 ár frá því
að hornsteinninn var Iagðu.r að
Uraníuborg. f tilefni a£ því verð-
tir haldinn alþjóðafundur í Khöfn
og hafa 120 víshidamenn, vrðs-
vegar um hehn, tilkynt að þeir
sæki fundinn.
Til Kaupmannahafnar er komið
tyrkneskt vörusýningarskip og
'ligguif það við Langalínu. Vekur
það mikla eftirtekt hjá borgar-
búuin.
SÍMALAGNINGAR í ÁR
eru með mesta móti.
Nýir símar í öllum lands-
fjórðungum.
í júlímánuði urðu 64 meun
gjaldþrota í Danmörku, en 8
báðu um skuldasamninga.
Ríkissldpið „Gustav Holm“ er
komið heilu of höldnm t.il Seoites-
bysund, þar sem nýlendan var
stofnuð í fýrra. Forstjóri nýlend-
unnar lætur vel yfir högum
nranna þar; veðurfar hefir veirið
gott og veiði ágæt. Eru nýlendu-
menn mjög ánægðir með kjör sín
þar. t
Þann 30. sept. heldur Larnls-
síminn 20 ára afmæli sitt. — Á
þessu afmælisári Landssímans, er
mikið rrnnið að endurbótum á
símanum, og nýjum smialimmn,
e.nda sýndi fjárhagsleg afkoma
símans árið sem leið, að nrikhr
möguleikar eru fyrir hendi, til
þess að síminn eflist og greinist
a1 víðar um landið.
Mbl. hefir nýlega spurt Forberg
landssímastjóra, um verk þau,
sem unnin eru í sumar, og þari
helstu, sem eru í undirbúnhigi, og
fengið hjá honum eftirfarandi
upplýsingar,
Flotamálaráðuneytið danska
lrefir fengið loftskeyti um það,
að skip Putman-leiðangursins am-
eríska hafi strandað, en komist á
flot aftu.r og til Upernivik. „Is-
lands Falk“ er fariun þangað
norður til hjálpar og með hon-
um er Knud Rasmussen.
RANNSÓKNAFÖR
H. ERKES.
Hann kom í Öskju og varð
þar var við ný eldsumbrot.
ERLENDAR SÍMFREGNIR
Khöfn 10. ágúst. FB.
ÁSTAlNDIÐ í RÚSSLANDT.
ALT Á RINGULREIÐ.
FR-IETTARITARAR
1IANDTEKNTR.
Símað er frá Stokkhólmi, að
fregnir frá Rússlandi sje ósam-
hljóða og ógerningur að fá. greini-
,lega hugmynd af þeirn um ástand-
jið í landinu. Vafalaust er þar þó
jháð hö.rð barátta. um völdin og'
mtegn sundurþykkja er meðal
stjórnarinanna. Fullyrt er, að á-
lirif tjekunnar fari þverrandi. -.
Rykow viðurkennir að alt sjo á.
mestu ringukreið í landinu.
| Simað er frá Moskva, aðstranpt
skéytaeftirlit hafi verið fvrir-
Iskipað og nrargir frjettantarar
]iandtekni.v fyrir uppreisnarfregn-
ir til erlendra blaða.
Morgnnblaðið átti í gær tal við
Steingrím Matthíasson á Akur-
eyri, hafði frjett að hann hefði.
nýlega farið upp í Öskjn.
Svo va.r þó eigi. Ilann fór ný-
lega uppá Sprehgisand, í fylgd
með H. Erkes? hiirúm þýska
ferðanranni, og alknnna Islands-
vin. Erkes er nýkoniinn t.il Ak-
ureyrar. Hefir hann verið und-
anfarnar vikur uppi á öræfurn
suðu.r af Eyjafirði, og fengist við
ýirisar athuganir, jarðfræðis- og
Mandfræðislegar. Hefir hann að
:því er Stgr. Matth. sagði, leið-
rjett nrjög uppdráttinn af öræf-
unum frá Eyfirðingavegi og aust-
u.v að Skjálfandafljóti.
I Hann fór upp í Öskju, og var
þar riiri kyrt í 4 daga. Eldsum-
brot liafa, verið þar talsverð í
sumar. Er komin ný eyja í
Öskjuvatn, og e.v vatnið nri 15°
heitt. Hitastig þess var áður
fám g.váðum yfir frostmark.
Jarðskjálftarnir í rjenun.
ERLENDAR FREGNIR.
Líffærkfræðingar frá ýmsum
■lönduiu sitja nú á fundi í Sfiokk-
.liólini. Þar hefir franskur læknir,
. Voronof frá París skýrt fivá því,
1 Morgunblaðið hafði í gærkvölái
tal af vitaverðinum á Reykjanesi
og v'ildi fá fregnir af jarðskjálft-
unum. Sagði hann að í gærinorg-
un liefði komið 9 kippir í rennu,
en eigi mjög snarpi.v, og síðan
hefði kip.pir komið öðru hvoru í
gærdag.
I Hann sagði ennfremur, að með-
O. Forberg.
Nýr þráður er sett.iw í sumar á
símalínuna frá Búðardal um Borð-
eyri að Hólmavík, og um leið opn-
aðar tvær stöðvar á svæðinu milli
Borðeyra.v og Hólmavíkur, að
Öspakseyri og Litla Fjarðarhorni
í Kollafirði.
1 Nýr sími.er lagður frá Blöndn-
ós að Bólstaðahlíð (35 km.) með
aukalínum að Svínavatni og Auð-
kúlu. Einkalína er lögð um lerð
fram Blöndudal með mörgum
aukastöðvum.
t Langadalnnm ^ verða tvær
’stöðvar, að Holtastöðum og Æsi-
; , °
stöðum Frá Holtastöðum er auka-
I
lína að Kagaðarhóli — fyrir vest-
an Blöndu. — Stöðvar ]ressar í
Langadalnuiri verða opnaðar
uæstu daga.
f Skagafirðinum er lagðu»v sinú
í surnav frá Sauðárkrók að Víði-
mýri (30 km.) með stöðvnm ao
Reynistað og Stóru-Seilu.
Á Austurlandi verða lagðir sím-
ar frá Egilstöðum um ITallorms-
stað að Btrekku. — Aukalína frá
! Hailormsstað í Skriðdal. Stöð í
I Vallanesi.
J Frá Þorlákshöfn vestur í Sel-
Ivog er lagður sínri. og bætt við
iþræði, frá Ölfnsárbrú að Þjórs-
U
' árbrú, en liigð ný lína upp að
| Húsatóftum og Sandlæk á Skeið-
■ um.
; Ehikalína var liigð í vor frá
ÍTIöfnum að Reykjanesvita, og
.byrjað á símalínu. frá Akureyri