Morgunblaðið - 24.08.1927, Blaðsíða 2

2
MORGttNBLAf > W
MsrgHaM & Qlsem
Höfum nú aftur fyrirliggjandi.
Hálfsigtimjöl
frá „Aalborg Nye Dampmölle*
Fyrirliggjandi s
„Sirius' ‘ Konsum,
„Sirius'' Husholdning,
Exportkaffi L. D.,
Kartöflumjöl,
Laukur í 50 kg. pokum,
Þurk. epli og aprikosur.
C. Behrens
Sími 21.
á liann hlýddu. Sjerstaklega er
mjér minnisstœð mýkt og hreiru-
fegurð tónanna, og minti það mig
einna helst á söng síra Geirs Ssr-
mundssonar*), þá er honum tóksi
best uppr en rödd Ara var hærri
pg þróttnreiri og vitanlega æfðari,
svo að hljómfyllingin og hljómfeg-
urðin hjeldust, þar í hendur. Jeg
man enn vel, með hve mikilli. til-
finningu og innileik Ari söng
. „Liten fogel“, sem frk. Nielsen
varð mest hrifin af, en hann söng
íslenska söngvarans, sem kunnur einnig með himim s5mu >'firblu'ð*
varð og dáður fyrir söng sinn ut- nm kafla Úr nokkrnm ”ó',en,m“’
an landsteinanna. Hann var fædd- sem -,eg kann 1111 ekki að nefna>
ur á ísafirði 30. maí 1860 og hjet °g þar lýsti sjer fil fnlls hinn
fullu nafni Ari Maurus. Faðir hans mik]l styrkleiki og ^r6ttlu' ra^d-
var Daníel Johnsen, þá verslunar-
stjóri á ísafirði, son
pianns í Hafnarfirði
Ara kaup-
(f
19. júní
1863, 67 ára) Jónssonar yngra
bónda á Stokkseyri (f. um 1768)
Gamalíelssonar bónda s. st. (f. um
arinnar, samfara þýðleikanum oj;
einkar skýrum textaframburði,
sem jeg hefi ekki heyrt betri hjá
nokkrum söngmanni, og hefi jeg
þó hlustað á allmarga bæði hjer
og erlendis.
Síðustu árin mun Ari hafa ver-
algjörlega hættur að

Nýkomið:
1718) Jónssonar, en móðurætt Ara
, , ■ „ , ið aJgjörlega hættur að syngia
kauþmanns var ltomm af prestun- •
-'xr u * • - T, opinberlega, en kendi þá söng í
•Um r Kaldaðarnesi sira Alfi Jons- 1 n ’ ,
,, ,on, , r,, , ■ Kaupmannahöfn, og mun þá hafa
,sym (t 1671), sira Gisla sym K B '
átt erfiða og ömurlega daga, í
samanburði við hina glæsilegu for-
|tíð, og verður svo oft á efri ár-
Verslun
Egill lacobsen.
Framköllun og kopíering
fljót og örugg afgreiðela
lcagst verð.
Sportvöruhús Reykjavíkur.
(Einar Bj örnsson).
Ari Johnsen
söngvari.
hans (ý 1725) og síra Álfi ýngra
Gíslasvni (ý 1733). Er þeirra feðga
Jóns Gamalíelssonar og Ara sonar
, , -u- u ium, er æfisólin lækkar á lofti, og
hans getið lotsamlega í Kambs- ’ ’ °
* » , x,. skuggarnir stækka að liðnu há-
ranssogu, og ætla jeg að irk. Isi-
elsen þyki ekki að því, þótt for- <legi, llfsins’
„ * . T t - i n , i Þá er jeg var í Kaupmanna-
feður Ara Johnsen i karllegg hati' ,.
.* , , , c, i , • , höfn í hitteðfyrra og fyrra (1925
.yerið bændur a Stokksevri, enda J ° “ v
,, - iOg 1926) hafði jeg ásett mjer að
,eiga margir mætir menn ætt sina . 0 ° ,
* , - .-i t-i; < heimsækja hann, en það dokst
að rekja tu Flóamanna, og verða .
naumast talin Flóafífl. Má þar ekkl’ Vegna IlesS’ að jeg gat hvergl
^ „ - , ... fundið nafn hans og hennilisfang
jneðal annars nefna Svembjorn . „ s
T, ., , . . , ■ , , i bæjarskranm („Vejviseren“), og
Egilsson rektor, er í beman lcarl- •’ ” J /> &
, , • „ ; , - ,. , . þótti mjer'það undarlegt. Jeg sje
legg var kommn at bændum í Kald- 1 1 ^ ’’
,T.* T , nú eftir því, að jeg gerði ekki enn
aðarneshverfi. Moðurætt Ara John- .
, .. trekari gangskor að þvi að leita
sens var að íaðerni donsk en ao , .
' , , TT .*.■ , hann uppi. Jeg heiði þa að mmsta
moðerm alislensk. Var moðir Ara , .
, ,, . . ,,,,. „. , ,, kosti getað þakkað honum tynr
Anna Guðrnn dottir Pjeturs Duus . ,■
i . xr r , rn. minnmgarnar goðu og ogleyman-
kaupmanns í Keflavik og Astu lo- , '. “ . ,
T, . . legu, sem bæði jeg og aðrn- hefðu
masdottur Bech soðlasnnðs í Sj.iv- , v . , ,
, ,, , T - * um hann heima a ættjorð hans
arhólum, er var broðir JPorðar „ . , ,,
„ ... , „ .v. tynr songskemtunma í Goodtempl-
syslumanns Bjornssonar i Garoi
Jeg er þakklátur frk. Guðmundu
’Nielsen fyrir hin hughlýju og
•einkarver rituðu mínningarorð
liennar um söngvarann Ara John-
aen í síðustu Lesbók Morgunblaðs
áns. Hún hyggur, að það hafi ver-
ið um Jónsmessuleytið fyrir 26
;árum, að hann söng hjer í bænum,
*en það vill svo einkennilega til,
nð það var einmitt 24. júlí 1901,
isama dag íyrir 26 árum, sem grein
:frk. Guðmundu Nielsen er dag-
asett. Og hann átti sannarlega þessa
írfmadismirmingu skilið fyrir söng
sinn, því að þeir voru margir, er
■ekki þóttust fegurri söng heyrt
hafa, en þetta kvöld í Goodtempl-
arahúsinu, þá er þessi landi vor
sýndi þá höfðingslund, fyrir til-
mæli nokkurra manna, að syngja
(þetta eina skifti til ágóða fyrir
minnisvarða Jónasar Hallgríms-
•sonar. Hann kom hingað sjer til
hvíldar og hressingar, og hafði
■ekki ætlað að syngja hjer opin-
berlega, enda dvaldi hann hjer
•ekki nema aðeins 5 daga. Jeg
'kyntist honum þá dálítið þennan
*tutta tíma og skýrði frá ætterni
hans í blaði mínu Þjóðólfi (23.
júlí 1901). JEn með því að það
raun nú fánm knnnugt, þykir mjer
rjett að geta þess hjer, því að
varla má það minna vera, en að
mcnn viti á ættemi fjnrsta
arahúsinu sumarið 1901, minning-
ar, sem hvorki hefði fyrnst nje
fölnað á liðnum aldarfjórðungi.
Jeg er viss um, að sú hinsta þakk-
lætiskveðja að heiman hefði glatr,
hann.
18. ágúst 1927.
Hannbs Þorsteinsson.
ðtgðfa Flateyiarbðkar
. (j-1834) og er sú ætt alkunju. —
Föðursystur Ara Johnsens, en dæt-
’ur Ara kaupm. í Hafnarfirði, voru
Anna Sigríður kona Torfa Thor-
grimsens, verslunarstjóra í'Olafs-
vík, móðir Maríu ltonu síra Helga
!Ámasonar í Peyk.javík, og Þóra
Elísabet, er átti Þórð Jónsson
yerslunarmann í Hafnarfirði og
yíðar. Afkomendur þessara systra,
iSigríðar og Þóru, eru því nánustu
skyldmenni Ara Johnsens hjer á| ------
landi. Systur átti hann, er Ást.a Það hefir verið rómað. og ekki
hjet, er mun hafa ilengst í Dan- um of, hvei þarft verlc og þýðing-
mörku, en ókunnugt er mjer, armikið Sigurður bóksali Kristjáns
hvort hún hefir gifst eða ekki. son hefir nnnið með því að gefa
Föreldrar Ara sigldu nieð þessijút Islendingasögumar, Eddurnar
bæði börn sín ung til Kaupmanna- og Sturlungu. En ekki er það verk
hafnar á árunum 1863—1865, og óþarfara, sem nú hefir ráðið fjelag
þar mun Ari hafa fyrst lært söng, manna á Akureyri: að gefa út
en ókunnugt er mjer um nám alþýðlega útgáfu af Flateyjarbók,
hans á yngri árum. Til Þýska- sem er hinn stórfenglegasti gim-
lands fór hann snemma og gat steinn íslenskra Iiókmenta, og að
sjer þar mikínn orðstír, söng með- snild og fegurð á borð við Heims-
al annars fyrir keisarahirðina kringlu Snorra Sturlusonar, en
þýsku, og hlaut mikið lof fyrir miklu fjölbreyttari að efni; eru í
(sbr. eftirmæli hans í „Berlingi“).j
Lengst mun hann hafa átt lieiiria
í Hamborg, og þar var hann, er ■ *) pótt það sje þessu óskylt mál,
hann kom hingað til lands 1901. vil jeg nota tækifærið til að leiðrjetta
Var hann þá á besta) skeiði, kátur þá missögn £ einu blaði hjer, að síra
og fjörugur í anda og hinn skemti Geir hafi verið sá eini biskup, er
legast-i í umgengni. Mig skortir jvígður hafi verið á Hólum, því að
algjörlega söngfræðilega þekkingu (nafni hans Geir Vídalín var vígður
og næmt, söngeyra, t.il að dæma. um þar til biskups 1797 afl Signrði Lí='-
söng Ara frá sjónarmiði listarinn- iipi Stefánssyni. — f öðm blaði er
ar, en eftir þeim áhrifum, sem sagt, að Bjarni Thorarensen hafi ver-
hann hafði á mig, þá er jeg illa ið fæddur á Hlíðarenda, en það er
svikinn, ef slíkur söngur hefir alrangt. Hann var fæddur í Braut-
ekki verið sönn list, og það mun arholti á Kjalarnesi, en kom á 4. ári
hafa vérið einróma álit allra, sem að Hlíðarenda.
lienni auk ýmissa og margra stærri
sagna, fjölniargar smærri sögur
og þættir,bæði af íslenskuni mönn-
um og norskum, svo og færeysk-
um, sænskum og dönskum, eins er
þar Orknevingasaga, Vínlándssaga,
■annálar og kvæði; skrár um menn
og staði og ýmislegt fleira.
Flateyjarbók er ölli rituð hjer á
landi, og er skinnhandrit það, sem
hana geymir, enn til, geymt í kon-
unglega bókasafninu í Kaupmanna
höfn. Jón Finnsson er var bóndi í
Flatey um miðja 17. öld, gaf hand
ritið Brynjólfi biskupi Sveinssyni,
on hann gaf það aftur Friðriki
þrið.ja Danalionungi, og er af þess
um sökum handrit þetta nú í vörsl
uni Danaj og eign þeirra; en þótt
oss megi sárt þykja að gersemi
þessi er gengin oss úr greipum, má
oss . þó huggun vera að hún er
óglötuð og heil.
Svo segir í boðsbrjefinu um
handrit Flateyjarbókar: „Bókfell
það, sem hún er skráð á, þykir
hin mesta gersemi og kjörgripur
meðal bókmentanna. Það er allra
skinnhandrita stærst og listaverk
hið mesta að ytra formi, jafnt
sem að frásagnarsnild“. Mun þetta
•kki ofmælt, en því naprara er
það, að slíkt listaverk sem Flat-
■eyjarbók er, skuli enn mega heita
lokað náléga öllum fslendingum. —
Hún liefir að vísu verið gefin út
einu sinni, fyrir mjög niörgum ár-
um, 1860—1868. Þessa útgáfu
munu fáir eiga, enda er hún texta-
útgáfa, prentuð nákvæmlega orð-
'og stafrjett eftir handritinu. Eti
stafsetning þókarinnar er afar-
forn og ófýsileg til skjótlesturs.
Verður því í útgáfu þeirri, sem
hjer ræðir um, stafsetning bókar-
innar snúið til nútíðarmáls, svo
sem gert liefir verið á íslendinga-
sögum og öðrum fornritum vornm;
en orðaskipun og setninga verður
haldið óbreyttu,, svo að hvergi
haggist snild nje megin frásagnar-
linnar.
Það vita allir, að fornrit vor er
sú lind, er íslensk tunga verður
(sí og æ í að laugast, svo að hún
jinegi hrein lialdast og Vei’jast er-
lendu kárni og slettum og tunga
vor er sp skjaldborg um þjóðerni
vort og sjálfstætt þjóðlíf, er aldrei
má rofna. — Þetta er fullljóst út-
gáfnfjelagi Fla.teyjarbókar, og á
að vera ljóst hverjum íslenskum
manni, og fær enginn betur sýnt
rjettan skilning á þessu en með
því að eiga og lesa hin íslensku
fornrit, og kynna þan börnum sín-
um og öðrum, er menn ná til. —
Af því, sem hjer er sagt, má sjá
að íslenskri þjóð er fátt meiri
nanðsyn en sú að geta átt greiðan
aðgang að lestri allra íslenskra
fornrita; er því útgáfa Flateyjar-
hókar eitthvert mesta þjóðræknis-
verk, er nú verður unnið, og á.
hver íslenslcur maður, sem nokkurs
má sín að stuðla til þess að þetta
verði lumið, ineð því að gerast
áskrifandi að bókinni.
Til útgáfu bókarinnar verður
vandað svo sem best má verða, og
bókin verður afaródýr. Hún kem-
ur út í þremur stórum bindum,
alls 2000 blaðsíður í stóru broti,
og kostar hvert bindi 10 krónur,
en í snotru bandi af Ijerefti 14
krónur, og, í vönduðu, fögru skinn
bandi 17 kr. Kostar öll bókin í
skinnbandi þannig rúma.r 50 krón-
nr, og er það gjafverð, hvort sem
borið er saman við verð annara
bóka og rita hjer eða erlendis, og
við hvað sem miðað er. En í lausri
w

| HEMPELS S
| „Damhvidr ^
er besta málnin»
^ gin á farmrúm. ^
Fyrirliggjandi hjú
Einar 0. Malmberg
Vesturgötu 2. Sími 1820-
MUNIfi A. S. í.
Alt veröur spegilfagurl sem
fágað er með Fjallkonu fægileginum.
H.f. Efnagerð Reykjavíkur
kemisli verksmi&ia.
sölu verður bókin um þriðjungi
jdýrari.
I Það hlýtur að vera metnaðar-
mál hverjum íslenskum manni að
íútgáfa Flateyjarbókar komist í
jverk, og sem fyrst. Hún og önn-
tur fomrit vor eiga að komast inn
á hvert lieimili landsins; og geyni-
ast þar sem ættargripir eða, á ann-
jan hátt frá einni kynslóð til ann-
íarar, og liverfa öllum landslýð frá
lestri útlendra og innlendra reyf-
ara og leirburðar í bundnu og ó-
’bundnu máli.
I Það er tæjilega liending ein, að
annar þeirra, er ritað hafa undir
boðsbrjefið að Flateyjarbók, einn
af aðalhvatamönnum útgáfunnar,
ijer gamall Möðruvöllungur og læri-
; sveinn Jóns A. Hjaltalíns skóla-
istjóra. Sá maður unni fornritum
vorum yfir alla hluti fram, og Ijet
ekkert færi ónotað til þess að vekja
íáhuga lærisveina sinna á þeim og
^gildi þeirra. Myndi nú fátt gleðja
hann fremur, mætti liann hingað
vita, heldur en útgáfa Flateyjar-
jbókar. Er þess fastlega, að vænta
að allir lærisveinar Hjaltalíns, sem
'enn lifa, beiti sjer, svo sem mest
þeir mega, fyrir útbreiðslu þess-
íu-ar bókar.
Styðji nu allir góðir menn fram-
.kvæmd þessa máls, með því að
gerast áskrifendur að bókinni, og
j' á rðgn Og regin forfeðra
jvorra og allar hollvættir landsins
um\ að stuðla til þess að stórvirlci
þett.a megi sem best takast, svo
'að útgefendurnir hljóti sæmd og
ánægju af, en landslýður allur
gagn það og gleði, ep eigi verður
,til fjár metið nje með orðum lýst.
Ritað 7. ágúst 1927.
Egill.