Morgunblaðið - 16.03.1930, Blaðsíða 6

6
MORGU NBLAOIÐ
)) Hm«Hi
BöSum fyrtrliggjandl:
Hveiti „Cream of Manitoba“.
Rúgmjöl „Blegdamsmöllen“.
Hálfsigtimjöl „Havnemöllen“.
Verðið er nú sjerstaklega lágt á öllum þessum vöru-
tegundum. —
Fyrsta innlent próf
(Ijósmyndaftæði.
Tvær stúlkur, sem lært hafa hjá
Lofti Guðmundssyni, hafa lokið
prófi í ljósmyndafræði.
Efidur
getnr eyðilagt eignir yðar á svipstnndn.
Hver sem vátryggir nú þegar hjá
Eagle, Star S British Dominions
er best trygðnr gegn tjóni af eldi.
Umboðsmaðnr
fiarðar Gíslason,
Beykjavík.
Tilboð
óskast í að byggja verslunarhús á lóíinni nr. 10 A við
Áusturstræti.
Teikningar og lýsing fæst hjá undirrituðum.
Þorleifnr Eyjélfsson,
Suðurgötu 8 B.
Hifll- Matar- Þvoltastell
og fleira nýkomið.
Lægsta verð landsins.
K. Einarsson & Bjðrnsson.
Bankastræti 11.
hafa sjest fyrir framan myndir
Lofts, hópar manna, sem hafa
dáðst að myndunum. Það kom sem
sje furðu fljótt annað hljóð
strokkinn meðal almennings, þe'g-
ar það var sýnt hvað Loftur gat.
Mjer er enn minnistætt hvað
galdramaðurinn Solimann sagði
Það eru nú um 10 ár síðan að um Loft: Jeg hefi farið um allan
Efnalaug Reykjavfkui1.
Laugaveg 34 — Sími 1300. — Símnefni: Efnalaug.
Hreinsar með nýtísku áhöldum og aðferðum allan óhrein
an fatnað og dúka, úr hvaða efni sem er.
Litar upplituð föt, og breytir um lit eftir óskum.
Eykur þægindi! Sparar fje!
Fánm með E.s. Bráarfoss;
Appelsínur Jaffa 144 stk.
Valencia 240 og §00 stk.
Epli Winsap ex. fancy.
Lauk í kössum. Kartöflur.
Verðið mjög sanngjarnt.
Eggert Krisljánsson & Co.
Drlfanda kaffið er drýgst
Loftur Guðmunsdson, sem þá var
forstjóri gosdrykkjaverksmiðjunn-
ar „Sanitas", fór að taka kvik
myndir. Hann ferðaðist fram og
aftur um landið í nokkur ár, bæð
til sjós og sveita og spólaði og
spólaði á kvikmyndavjelina.
Menn hjeldu að hann væri vit-
laus.
En það fór af þegar íslands-
kvikmyndin hans var sýnd. Þá var
það allra dómur, að hann hefði
skapað listaverk og þá fyrst skild-
ist mönnum hvers vegna Loftur
hafði verið alls staðar á ferli með
myndavjel sxna, úti í skipum, sem
voru að veiðum, á fiskistöðvum,
Siglufirði, í Vestmannaeyjum um
fugltekjutímann o. s. frv. Og það
er enginn efi á því, að kvikmynd
Lofts er sígilt snildarverk, sem
hefir ákaflega mikla þýðingu fyrir
menningarsögu okkar. Eða hvað
mundum vjer vilja gefa til að eiga
slíka kvikmynd, tekna af þjóðlífinu
eins og það var fyrir 100 árum?
Gg hvers virði verður íslendingum
kvikmynd Lofts að 100 árum liðn-
um? Menn íhugi þetta og íeyni að
svara því. Nei, Loftur var ekki vit-
laus þegar hann tók íslandskvik-
myndina. Hann tók sig þar fram
um að gera það, sem þjóðin.sjálf
hefði átt að telja skyldii sína að
sjá um að gert væri.
Svo var það árið 1925, að Loftur
opnaði Jjósmyndastofu hjer í bæn-
um.
Aftur he'ldu allir að hann væri
vitíaus.
Hvernig datt honum í hug, marm
ínum, sem ekkert hafði lært, að
ætla sje'r að keppa við frægustu
ljósmyndara landsins? Nei, slíkt
fúsk í handverkinu“ gat ekki átt
sjer langan aldur!
En það fór nú samt svo, að það
var eins og kæmi eitthvert nýtt líf
í ljósmyndalistina þegar eftir að
Loftur byrjaði að mynda. Hann
setti upp sýningarkassa, og sýndi
þar handaverk sín. Mönnum varð
starsýnt á myndirnar. Það var ein-
hver annar blær yfir þeim heldur
en öðrum myndum. En svo brostu
menn meðaumkunarlega og sögðu,
að fyrst væri alt frægast.
One'i, sá spádómur varð sjer til
skammar!
Eftir lítinn tíma skifti Loftúr
um og sýndi aðrar myndir, og enU
var annar og nýr blær yfir þeim.
Það hafði verið venja hjer hjá
Ijósmyndurum, að þeir höfðu sömu
myndina eða myndirnar til sýnis
alt árið, aðeins til þess að benda
fólki á að þar væri ljósmynda-
stofa. En það ljet Loftur sjet ekki
nægja. Hann skifti altaf um í sýn-
ingarkössum sínum, eins og kaup-
maður skiftir um sýningarvörnr í
búðarglugga. Það voru ekki ný og
ný andlit, sem hann var að sýna,
eða hve margir ljetu mynda sig
hjá sje'r, heldur var hann að sýna
fjölbreytni í ljósmyndalistinni, hve
margvíslega væri hægt að breyta
um lit á myndunum, hve margvís-
lega rnætti haga Ijósi og hverjar
stellingar hæfði best í hvert skifti.
Menn tóku fljótt eftir þessu og oft
heim, sagði hann, og jeg hefi
hverjum stað leitað uppi bestu ljós
myndara til þess að taka myndir
af okkur, og svei mjer þá ef jeg
hefi nokkurs staðar sjeð jafn ágæt
ar myndir og hjá Lofti. Hann é
það skilið að verða heimsfrægur.
Mjer er það kunnugt um Loft,
að hann hefir gert ýmsar uppgötv-
anir á sviði listar sinnar. Hann
fann t. d. upp efnablöndu, sem set
ur sjerstakan brúnan lit á myndirn
ar. Hann bauð einhverju frægasta
Ijósmyndarafjelagi í heimi upp-
götvunina. Pjelagið þakkaði hon-
um fyrir og hrósaði bonum fyrir
hugvitið, en kvaðst liafa látið sjer-
fræðing vinna að því í þrjú ár, að
uppgötva efnablönduna, og he'fði
honum nú tekist það fyrir skemstu
Loftur fann líka aðferð til þess
að haga ljósum á annan hátt. en
gert hafði verið. Pjelag það í
Þýskalandi, sem býr til alls-
konar ljósaáhöld fyrir Ijósmynd-
ara og fyrir kvikmyndafjelögin
Hollywood, hefir hrósað honum
st.órum fyrir þessa hugkvæmni og
beðið um leyfi til þess að mega
nota þessa aðferð hans.
Á undanförnum árum hefir Loft
ur haft sýningar á allskonar ljós-
myndum eftir sig, bæði manna-
myndum og landlagsmyndum.
Hafa þær sýningar jafnan vakið
hina mestu eftirtekt, og þó sjer-
staklega landlagsmyndir þær, sem
eru með náttúrlegum litum. Þykja
xær taka fram öðrum slikum mynd
um, enda hefir Loftur fundið sjér-
staka og sjálfstæða aðferð tiJ þess
að ná slíkxim litum á myndirnar,
svo að þær eru málverkum lík-
astar.
Það fer að líkum, að ])á er menn
sáu hvað Loftur var snjall í Ijós-
myndagerð, vildu ýmsir fá að læra
xjá honum. Og á öndverðu árinu
1927 rjeði hann svo til sín tvær
stúlkxir til náms, eftir þeim regl-
um, sem settar eru samltvæmt lög-
um um iðnnám. Yar svo fyrir skil-
ið í samningi , að þær ætti að hafa
loltið námi á 3 árum, en ef þær
stæðist ekki próf, þá áttu þær að
fá skaðabætur. Stúlkur þe'ssar eru
Hanna Brynjólfsdóttir Jónssonar
trjesmiðs á Akureyri og Ingibjörg
Sigurðardóttir Árnasonar verkstj.
í Reykjavík.
Nú eru þessi þrjú námsár liðin
og stúlkumar hafa lokið prófi með
góoum vitnishurði (I. einkunn). Er
þetta hið fyrsta fullnaðarpróf, sem
tekið hefir verið hjer á landi í
ljósmyndasmíði og er þó ljós-
myndalistin 70 ára gömul hjer á
landi eða eldri. Prófdómendur
voru þeir ljósmyndararnir Carl
Ólafsson, Jón Kaldal og Sigríður
Zoega. Voru prófskírteini afhent
stúlkunum í gærkvöldi.
Það er dálítið einkennilegt., að'
fyrstu ljósmyndararnir, sem taka
fullnaðarpróf hjer á landi, skuli
veia nemendur Lofts, mannsins,
Nýja kirkjan.
Hr. ritstj. I
Mætti jeg biðja yður að ljá rúm
fyrir eftirfarandi línnr, í blaði
yðar.
Var ekki boðið til samkeppni um
teiknun á nýrri kirkju hjer í
Reykjavík, og átti ekki að véra
búið að skila teikningunum fyrir
nýár ?
Ef til vill hafa engir setxt upp-
drætti, en gaman værj að fá vitn-
eskjn um þetta. Vonandi gefa hlut-
aðeigendur gefendum til kirkju-
byggingarinnar upplýsingar þessu
viðvíkjandi, opinberlega sem allra
fyrst.
Forvitinn.
sem byrjaði í rauninni sem
„Ama-
teur‘ ‘-1 jósmyndari. En bæði það og
margt annað er sönnun þeús, að
hann mætti vel kallast Galdra-
Loftur. Á. Ó.
Morgunblaðið hefir sýnt mjer
ofanskráða fyrirspurn og skal jeg
nota tækifærið til að skýra bæjar-
búum greinilega frá þessu, seím
hjer er spurt um.
Nokkru eftir að útboð að nýrri
kirkju í Reylejavík var auglýst,
kom langt brjef frá byggingar-
meistarafjelaginu í Reykjavík þess
efnis að fjelagið hefði samþykt
það, að fjelagar þess tækju eng-
an þátt í þessari samkeppni nema
úthoðsskilmálimum væri breytt í
rulegum atriðum.
Utboðsfresturinn væri of stuttúr
(til 1. nóv. 1929), ekki heppilegt
að óska að ldrkjan skyldi „helst
veTO í rómverskum stíl“, — og
síðasta málcgrein skilyrðanna al-
veg óaðgengileg.
En hún er á þessa leið:
„Áskilinn er rjettur til að hag-
nýta sje'r allar þær bendingar, sem
þeir þrír uppdrættir veita, er verð-
laun hljóta, þegar fullkominn upp-
dráttur til útboðs kirkjubygging-
arinnar verður gerður?“
Kirkjubyggingarnefndin sendi
dóms og kirkjumálaráðaneytinu
brjefið til umsagnar, bæði af því að
ríkið er eigandi dómkirkjunnar og
af því að dómsmálaráðherra hafði
heitið fje til að verðlauna hestn
teikningarnar.
Ráðuneyt.ið fjelst á að frestur-
inn væri léngdur til áramóta, og.
ekkert væri áskilið nm stílinn, en
taldi óþarft að breyta því skilyrði,
ex' byggingameistarafjelagið hafði
sjerstaklega fundið að og hjer er
þigar skráð.
Pyrir þvi tók enginn af með-
limum byggingameistarafjelagsins
þátt í þessari samkeppni, og um
áramót voru ekki komnir nema
þrír uppdrættir að nýju kirkjunni.
Kirkjubyggingarnefnd og sókn-
arnefnd litu svo á, að einn þessara
uppdrátta ætti engin verðlaun skil
in, en eftir atvikum ætti að láta
annan hinna fá 1. verðl., 1000
kr., og þann þriðja 2. verðlaun
eða 500 kr.
Var sú samþykt gerð fyrir nokkr-
um dögum og á eftir opnuð hrjefin
sem fylgdu.
Reyndist Þá sá uppdrátturinn,
sem fyrstu verðlaun hlaut, eftir
Ágúst Pálsson byggingarm., en sá
næsti eftir þá Hafliða Jóhannsson
trjesmið og Ágúst Hákonsson mál?
ara.
Þannig er málið komið nú, en
hitt er óútkljáð, livort ríkisstjórn
tekur málið í sínar hendur, legg-
ur fram hæfilegt fje til kirkjunnar
og lætur húsameistara ríkisins
gera alveg nýjan uppdrátt, eða