Morgunblaðið - 28.06.1931, Blaðsíða 7

MOKGUNBLAÐIÐ
7
menn lieldur en aðrir íslendingar,
þarf ekki langa deilu.
Allir vitibornir menn munu
skilja, að þótt hjer á landi bafi
í upphafi verið ójafnar ættir, þá
er þetta nú svo blandað orðið,
.að þar er erfitt á milli að greina.
Að sönnu eru menn ójafnir, og
kippir einum meira í hið göfugra
kynið en öðrum, þó skyldir sjeu.
En eftir bygðarlögum fer þetta
alls ekki. Sá eini verulegi þroska-
munur, sem verður á mönnum eft-
ir staðháttum, er sá, að þeir sem
afskekt búa og fáum og fáu kynn-
ast, verða nokkuð aftur úr um
þekkingu og skilning.
í þessu efni standa Reykvík-
ingar best að vígi allra lands-
manna.
f þeim tveim atriðum sem hjer
hafa verið talin, hefir málflutn-
ingur Tímans verið svo fjarri öll-
nm sanni og 'öllu viti, að það er
blygðunarefni, hve margra hugi
sú firra hefir bitið.
Ef nú samt sem áður mikill
f jöldi manna er svo þungt haldinn
af Tímakrankleikanum, að hann
fær ekki skilið jafn-einfaldan hlut
•og þann sem hjer liggur fyrir, þá
mætti þó kannske vænta þess, að
menn skildu það, að tveir þriðju
hlutar þjóðarinnar muni tæplega
láta einn þriðja hluta hennar kúga
sig til langframa.
Hialfundur
Prestafielags Islands.
var haldinn á Laugarvatni 22.—24.
júní að aflokinni prestastefnu í
Reykjavík 18.—20. júní og biskups
vígslu 21. s. m.
Fundurinn var óvenjulega vel
sóttur, komu á hann 53 menn alls,
þar af 47 prestvígðir, 4 guðfræði-
kandidatar, 1 guðfræðinemi og 1
trúboði.
Aðalverkefni fuudarins, auk
venjulegra fundarmála, var: Ein-
ing kirkjuxmar og áhrif hennar
á þjóðlífið.
Var það rætt sem hjer segir,
■og þessir framsögumenn:
1. Eíning kirkjunnar og einingar-
grundvöllur (Sig. P. Sivertsen)
2. Eining og margbreytni:
a) í skoðunum (Þorst. Briem).
b) í störfum (Eiríkur Alberts-
son).
c) í 'helgisiðum (Bjöm Magn-
ússon).
3. Meiri starfsþróttur (Bjami
Jónsson).
4. Kirkjan og æskan (Guðmundur
Einarsson).
5. Kirkjan og verkamannaimálin
(Asmundur Guðmundsson og
Gunnar Ámason).
Um Öll þessi mál urðu miklar
umræður, en ályktanir engar sam-
]þyktar, nema þessar tvær út af
síðasta málinu:
1. „Aðalfundur Prestafjelags ís-
lands óslcar þess, að samvinna
inegi vera milli prestastjettarinnar
og þeirra, sem vinna í þjóðmálumi
að bótum á kjörum fátækra manna
-og bágstaddra og að jafnrjetti
allra. Kýs fundurinn fimm manna
nefnd til þess nánar að athuga,
hvernig slíkri samvinnu geti orðið
háttað í einstökum atriðum. Leggi
svo nefndin tillögur sínar fyrir
næsta aðalfund Prestafjelagsins“.
2. „Aðalfundur Prestafjelagsins
skorar á Alþingi að setja þegar á
uæsta þingi log, er tryggi öllum
fiskimönnum og bifreiðastjórum
nægilegan svefntíma, og setji einn-
ig lög um hvíldartíma þeirra á
helgidögum þjóðkirkjunnar“.
í nefndina, sem getið er um í
fyrri ályktuninni, voru þessir kosn
ir: Ásmundur Guðmundsson doc-
ent, síra Ámi Sigurðsson fríkirkju
prestur, síra Brynjólfur Magnús-
son, síra Eiríkur Albertsson og
síra Ingimar Jónsson skólastjóri.
Þá var kosin önnur nefnd til
þess að koma með tillögur um það
fyrir næsta aðalfund, með hverjum
hætti kirkjan gæti best náð til að
vinna fyrir æskuna. í hana^ voru
kosnir: Síra Friðrik Hallgrímsson,
síra Þorsteinn Briem og síra Eirík-
ur Brynjólfsson.
Fundurinn fór hið besta fram
og urðu þessir samverudagar fund-
armönnum til mikillar gleði og
ánægju, enda voru viðtökumar á
fundarstaðnum liinar ágætustu frá
hendi skólastjóra og annara heima
manna. (FB.).
P. Nielsen
fyrv. verslunarstjóri á Eyrarbakka
var fæddur í Ringköbing á Jót-
landi 27. febrúar 1844, og því á
88. aldursári, er hann ljetst, 9. maí
þessa árs, á Elliheimilinu í Reykja
vík, en þangað fluttist hann 18.
sept. f. ár.
Hinn 11. júní 1872 stje P. Niel-
sen í fyrsta simni fótum sínum
hjer á landi; kom hann þá með
vöruskipi einu, er „Katrine“ hjet,
til Lefoliis-verslunar á Eyrar-
bakka, ráðinn bókfærslumað-
ur við þá verslun. Stöðu þessari
hjelt hann um 15 ára skeið, uns
liann tók að s<jer forstöðu verslun-
arinnar á nýári 1886, þá er tengda
faðir hans, Guðm. Thorgrímsen
Ijet af henni, eftir fullra 40 ára
röggsamlega stjórn. Var verslun
þessi, í tíð þessara tveggja manna,
ein hin stærsta og umfangsmesta
verslun landsins; hafði, auk alls
annai-s, um langt skeið, nærri 4000
fastra viðskiftamanna, eða megin-
þorra allra land- og sjávarbænda
úr Vestur-Skaftafells-, Rangár-
valla- og Arnessýslum; var henni
viðbrugðið fyrir vöruvöndun og
áreiðanleik í viðskiftum; áttu
þessir tveir forstjórar hennar,
hver öðrum ágætari, sinn góða
þátt í því, að svo var.
Hinn 25'. júlí 1880 gekk P. Niel-
sen að eiga eina af dætrum Thor-
grímsens, Evgenie Jakobine (f. 2.
nóv. 1850, d. 9. júlí 1916), hina
ágætustu konu; eignuðust þau 4
dætur, og náðu 2 þeirra fullorðins-
aldri, Guðmunda, söngkenslumær
í Reykjavík, .og Karen, gift J. D.
Nielsen kaupmanni; eru þau bú-
sett í Kaupmannahöfn. Verslunar-
stjórastöðu sinni varð P. Nielsen að
sleppa 1909, vegna skyndilegrar
heilsubilunar (heilablóðfalls). Þótt
veiki þessi væri honum ærið þung-
bær, öll þau 22 ár, sem hann átti
eftir af æfi sinni, bar hann mót-
lætið með mikilli rósemi og þolin-
mæði og notaði tímann vel: Las
mikið og skrifaði í innlend og er-
lend blöð og tímarit, sjerstaklega
um fuglana, lifnaðarháttu þeirra,
ferðalög og dvalarstaði; eru al-
lmnnar hiuar ágætu ritgjörðir
hans um ernina og fálkann, sem
hann bar kvíðboga fyrir, að sæta
mundu sömu forlögum sem geir-
fuglinn forðum — deyja út, og að-
varaði hann landsmenn mjög við
því, að láta sig henda þá
skysSu, að útrýma þeim. Auk
þessa hafði hann það sjer til
dægrastyttingar, að spila
„L ’hombre1 ‘ við vini sína og
kunningja. Síðasta sinn spilaði
hann 11. janúar þ. árs, enda hafði
hann ferlivist fram að þeim
t.íma.
P. Nielsen fjekst mjög mikið
við náttúrufræðileg störf; safnaði
miklu af náttúrugripum og gaf
þá flesta Náttúrugripasafninu í
Reykjavík, enda kjöri það hann
heiðursfjelaga sinn. Fugla- og
eggjasafn hans, sem ekki átti sinn
líka í eigu einstakra manna hjer
á landi, fjekk barnaskólinn á Eyr-
arbakka að gjöf frá honum fyrir
nokkrum árum. Þá má og geta
þess, að P. Nielsen hafði á sínum
díma tekið þátt í styrjöldinni milli
Dana og Þjóðverja 1864, og var
orðinn undirforingi (Korporal) í
her Dana um það leyti sem því
stríði lauk. Hann var filmleika-
maður mikill, afbragðs-skytta og
veiðimaður. Hann unni allskonar
góðum framförum og átti frum-
kvæði að ýmsum þjóðnytja-fyrir-
tækjum á Eyrarbakka og studdi
þau af fremsta megni í þau 58
ár, er hann dvaldi þar, og þótt
hann væri af erlendu bergi brot-
inn, var hann alla tíð íslendingur
hinn besti. Heimili Nielsenshjón-
anna var — eins og heimili tengda
foreldra hans, Thorgrímsens-hjón-
anna — góðfrægt utanlands sem
innan fyrir gestrisni, höfðings- og
myndarskap í öllu. Mun óhætt að
scgja, að Eyrbekkingar hafi ekki
;sjeð fífil sinn fegri en þá, er þess-
ir, ,stjórnendur“ rjeðu þar ríkjum,
og munu margir, einkum meðal
hinna eldri kynslóðar austur þar,
minnast þessa nú, þá er ein hin
styrkasta grein þess góða stofns er
fallin. í ráðstöfunarbrjefi sínu
(Testamente), sem Nielsen gjörði
fyrir nokkrum árum, um ýmislegt
eftir sinn dag, biður hann þess, að
jarðarför hans verði haldin við-
hafnarlaust, en þó gjörð sægileg,
engar ræður haldnar og sem fæst
um hann sagt í ræðum og ritum
eftir hann látinn. En vilji menn
minnast iþans bneð blómsveiga-
gjöfum eða þvíuml., biður hann
þess að það verði þá gjört með
gjöfum til sjúkrasjóðsins „Vina-
minning á Eyrarbakka11, sem
hann stofnaði í minningu um
vin sinn, Brynjólf sál Jóns-
son frá Minna-Núpi (d. 9.
maí 1914). Eru þessar ráðstaf-
anir Nielsens skynsamlegar og
honum líkar. — „Vinaminning á
Eyrarbakka“ á nú nokkrar þús-
undir króna í sjóði sínum og hefir
þegar styrkt margan bágstaddan
sjúklinginn þar í þorpinu. Fyrir-
mælum Nielsens um jarðarför hans
var fylgt í öllu; fór hún fram á
Eyrarbakka 20. maí, að viðstöddu
fjölmenni þorpsbúa og annara
víðsvegar að.
Þó að jeg vilji eigi brjóta bág
við fyrirmæli Nielsens sáluga, hvað
])á heldur hlaða á hann oflofi lát-
inn, get jeg .samt ekki lokið
línum þessum án þess að
minnast þess hjer, hve jeg
og margir aðrir eiga honum
og hinni ágætu konu hans margt
og mikið gott upp að inna, en
þó sjerstaklega þess, hve ágætir
húsbændur þau voru. Af vanda-
lausum mönnum þekkti jeg fáa
þeirra líka og hefi aldrei betri
húsbændur átt. Jeg dvaldi við
Lefoliis-verslun í 16 ár, undir
stjórn og handleiðslu „Nielsens
gamla“ — svo var hann ávalt
nefndur, nú hin síðari ár — og get
því af eigin raun margt gott um
hann sagt og þó sjerstaklegaþetta:
P. Nielsen kunni að stjórna. Hann
var alt í senn: Rjettlátur og
reglusamur húsbóndi, umburðar-
lyndur og um fram alt góðviljað-
ur, ávalt leiðbeinandi og vingjam-
legur; í fæstum orðum sagt: Göf-
ugur og góður maður, sem í engu
mátti vamm sitt vita. — Jeg
vildi óska þess, að allir þeir, sem
ábyrgðarmiklum störfum hafa að
gegna undir annara stjóm, ættu
slíkan húsbónda sem P. Nielsen
var. Loks vil jeg geta þess, að
jeg heimsótti P. Nielsen sál. næst-
um daglega, eftir að hann fluttist
á Elliheimilið, og varð jeg þá oft
þess var, hve hann var þakklátur
forstöðumönnum Elliheimilisins og
öllum þeim, er veittu honum að-
hjúkrun og umönnun, því það var
alt ágætt og eftirbreytnisvert og
það kunni hann að meta. Þá var
hann og innilega þakklátur þeim
hinum mörgu, sem heimsóttu hann
í veikindum hans og síðast en
ekki síst „de trofaste Venner“,
sem sýndu honum vinsemdar- og
þakklætisvott, með því að styrkja
hann svo fjáihagslega hin síðari
árin, sem hann lifði, að hann gat
lifað áhyggjulitlu lífi til hinstu
stundar.
Reykjavík, 27. júní 1931.
Jón Pálsson.
Norðurför
Mentðskölanomenda.
Nemendur þeir, sem próf höfðu
tekið upp úr fimta bekk Menta-
skólans, komu úr ferð sinni norður
í land á miðvikudagskvöld. Hafði
blaðið tal af einum þeirra og fór-
ust honum svo orð:
Til Akureyrar.
•— Við lögðum af stað frá
Reykjavík, 19 nemendur með Guð-
mundi Bárðarsyni kennara, á varð
skipinu Óðni, miðvikudaginn 10.
júní. Komum við daginn eftir til
Akureyrar eftir 27 tíma ferð. Veð-
ur var ekki gott og voru flestir sjó
veikir. Á Akureyri var fátt um
móttökur. Hafa nemendur og
stjóm Mentaskólans þar sennilcga
ekki vitað um komu okkar, hverju
sem það var að kenna, því að eng-
inn sýndi sig á bryggjunni.
Grímsey, Kópasker og Tjörnes.
Fengum við að sofa í heimavist
skólans um nóttina og fengum
kaffi hjá skólameistara morgun-
inn eftir. Ekki stóðum við neitt
við á Akureyri að þessu sinni, því
að þangað ætluðum við að koma
seinna. Fóram við þennan morgun
með Óðni til Grímseyjar, og bætt-
ust í hópinn 12 nemendur frá Ak-
ureyri. Var þann dag betra veð-
ur, en mjög kált, er til Grímseyj-
ar kom. Skoðuðum við eyna og.
nutum útskýringa. Guðm. Bárðar-
sonar um jarðfræði hennar. Fór-
um þaðam til Kópaskers. Þar tók
Björn Kristjánsson kaupfjelags-
stjóri á móti okkur með hfnnl
mestu rausn. Fóram til Ásbyrgis
morguninn eftir, fengum besta
veður, Isólskin og blíðu og ljeku
allir við hvem sinn filngur. Um
nóttina hjeldum við frá Kópaskeri
Údýrar vfirnr:
Kaffistell 6 manna 14.50
Kaffistell 12 manna, japönsk 23.50
Teskeiðar 6 í ks. 2ja tuma 3.25
Matskeiðar og gafflar 2ja t. 1.50
Matskeiðar og gafflar 3ja t.12.75
Borðhnífar ryðfríir á 0.75
Hnífapör, parið á 0.50
Bollapör postulíns frá 0.35
Vekjaraklukkur á 5.50
Sjálfblekungar 14. karet á 8.50
Ávaxtadiskar á 0.35
Baraaboltar stórir 0.75
Gúmmíleikföng á 0.75
Dömutöskur frá 5.00
Bamaleikföng og margt fleira,
mjög ódýrt.
I. Ehnu i Mvsii
Bankastræti 11.
Haupmennl
er lang útbreiddasta blaðið
til sveita og við sjó, utan
Reykjavíkur og umhverfis
hennar, og er því besta
auglýsingablaðið
á þessum slóðum.
Þennan ágæta blómaáburð ættu
allir blómavinir að nota. Fæst hjá
flestum nýlenduvöruverslunum.
Fyrirliggjandi hjá
H. ]. Bertelsen S Go., h.f.
Sími 834. Hafnarstræti 11.
FISK
dekk og slöngur skara fram
úr að endingu og gæðum.
— Lágt verð. — Nýjar birgð-
ir ávalt fyrirliggjandi..
Með e.s. „Goðafoss“ síðast
kom t. d. mikil viðbót af
ýmsum stærðum.
Égill Vilhjálmsson
Grettisgötu 16—18.
Garðstólar,
Birkistólar, 'Beddar og rúm,
með fjaðrabotni, nýkomið.
Húsgagnaversl. Reykjavikur
Vatnsslíg 3.
Sími 1940.