Morgunblaðið - 20.02.1935, Blaðsíða 4

Morgunblaðið - 20.02.1935, Blaðsíða 4
4 MORGUNBLAÐIÐ MiSvikudaginn 20. febr- 1935 Stræíisvagnar Reykjavíkur h.f. Stórþrifafyrirtæki fyrir framtak einstaklingsins og bjartsýni. Stórhýsí við Hringbraut, 36 fastir starfsmenn og 16 vagnar í förum Saga 10-eyringsins og 5-eyringsins. Allir bæir, sem komnir eru eitthvað á 1 egg, búnir að ná þrem tugum þúsunda íbúa, fara velta fyrir sjer umferðarspurs- málum, og í bæ eins og Reykja vík, á stóru landssvæði, aðal- lega á langinn, hlaut það fyr eða síðar að verða umhugsun- arefni manna, hvernig best færi á því að skutla íbúunum frá einum enda bæjarins til hins á sem ódýrastan og hagkvæmast- an hátt án notkunar hinna post ullegu farartækja. Sporvagnar þóttu óhugsanlegir á hinum þröngu götum og kræklóttu gatnamótum, enda dýrir í rekstri og stofnkostnaður gífur- legur, en þá komu fram bjart- sýnir og framtakssamir menn •og sögðu, bifknúnir strætisvagn ar leysa vandann. Nú er það svo, að íslendingar hafa tekið Astfóstri við bifreiðar af öllum fyrir stofnun viðamikils fyrir- tækis uppbygðu bókstaflega á eintómum 5-eyringum og 10- eyringum, sem var og er innan- bæjar fargjald fjelagsins. Þrek og bjartsýni þurfti til að ráðast í slíka fjelagsstofnun, enda þótt bæjarstjórn brygðist vel við og veitti bæði stofnstyrk og rekstr- arstyrk til fjelagsins í upphafi. En 5-eyringarnir og 10-eyring- arnir hafa haldið áfram að rúlla jafnt og þjett frá því fyrsti strætisvagninn lagði upp í sína fyrstu ferð og nú á fje-‘ lagið stórhýsi við Hringbraut,! 16 vagna í förum, launar 36 starfsmenn og greiðir bæjar- sjóði útsvör af rekstri sínum. | I Fyrstu strætisvagnarnir. Þegar fyrsti strætisvagninn kom fram á götuna 1. okt. 1931, varð mörgum á að brosa. Vagn Ólafur Þorgrímsson, lögfr., forstjóri S. R. stærri vagnar og breiðari eftir að stjórnarvöldin höfðu veitt umferðarleyfi fyrir þessa breið ustu tegund fólksflutningsbif- reiða, er hjer á landi eru í för- um, og taka þessir vagnar upp undir 40 farþega. Nú er svo komið að fjelagið á 16 vagna og lætur árlega smíða nýja, og gera við þá gömlu á eigin verk- stæði sínu í hinni stóru bygg- ingu fjelagsins við Hringbraut. Heimsókn hjá „Strætó“. Mesta stórvirkið, sem Stræt- ! isvagnar Reykjavíkur hefir ráð- j ist í, var að koma upp húsi fyr- í ir fjelagið. Stórhýsi þetta var ; fullbygt á fyrra sumri og stend- l ur við Hringbraut austan bæj- ar. Er þar myndarlegt umhorfs, en þó sjón sje sögu ríkari, skal gerð tilraun til að lýsa húsinu eins og það kom okkur fyrir ; sjónir einn góðviðrisdag, er við | heimsóttum „Strætó“. Hki. nýja bygging S. tegundum og fólkið í bænum var fljótt að finna, að bærinn hafði eignast nýja slagæð, þeg- ar gulbrúnu strætisvagnarnir með marglitum auglýsingum tóku að rúlla um göturnar. Og lijer fór sem annars staðar, að ^alþýðlegustu farartækin urðu óskabarn borgarbúa og lýsti sjer, sem einatt, í einkennilega hálfkæringslegu gælunafni, sem *skulýður bæjarins var ekki .seinn að gefa fjelaginu og vögn um þess, en ,,Strætó“ heita þeir gulbrúnu vagnarnir á Lækjar- torgi. Sagan um 5-eyring og 10-eyring. Þéir voru ekki margir veturinn 1930, fyrir bæjarstjórnarkosn- ingu, sem trúðu á nauðsyn fastra ferða almenningsvagna, •en með bjartsýni og framsýni benti Guðm. sál. Jóhannsson bæjarfulltrúi á þessa nauðsyn og með þrautseigju barðist hann fyrir málinu meðan hans naut við. Þó munu þeir hafa verið færri, sem eygðu möguleikann 1. við Hringbraut. inn var sem sje gamall, feng- inn að láni hjá Mjólkurfjelagi Reykjavíkur og alt annað en glæsilegur á að líta. Og svo kom ,,Rauður‘,‘ sællar minning- ar, einnig aðkeyptur, í þetta sinn af póststjórninni, og þá var hlegið. Nei, þetta nýja fje- lag átti ekki langt líf fyrir hönd um. En þó byrjunin væri fá- tækleg, voru þeir, sem fylgd- ust með öllu, 1 engum vafa um að forráðamenn fjelagsins myndu standa við skuldbind- ingar sínar gagnvart bæjar- stjórn, sem veitt hafði styrk og leyfi til umferðar fyrir strætis- vagnana, því inni á Lindargötu á verkstæði Stefáns Einarsson- ar stóðu hinir nýju vagnar á stokkunum og unnið ósleitilega að smíði þeirra. Brátt voru 2 slíkir vagnar teknir í notkun, hvor fyrir 14 farþega, og þá hættu allir að brosa, en svo mikil var flutningsþörfin, að þeir reyndust fulllitlir og voru síðan smíðaðir nýir vagnar stærri, eða fyrir 20—30 far- þega, og enn voru smíðaðir Húsið er tvílyft steinsteypu- hús 47 X16 metrar og snýr lang hlið mót suðaustri. Anddyri er á húsinu sunnarlega og þar gengið inn á skrifstofu og efn- isgeymslu á annarihæð, en niðri er bifreiðum ekið beint af göt- unni inn í viðgerðasal, er tekur yfir alla neðri hæð hússins og fer þar fram hreinsun strætis- vagnanna á hverri nóttu og dag legar viðgerðir, en í loftbitum eru tæki til að lyfta vögnunum. Þá er gúmmíviðgerðarstofa á neðri hæð og sjerherbergi fyrir starfsmenn og innar af því bað- herbergi til afnota fyrir þá. Nú verða fyrir okkur ein- kennilegar tröppur, því í þær vantar þrepin og „ganga“ bif- reiðarnar þar upp á efri hæð- ina og er það talsverð hæð, því lofthátt er í sölum hússins. Uppi er geymsla fyrir vagnana og er það all-myndarleg sam- kunda þegar allir 16 eru komn- ir undir þak. Á efri hæðinni er og efnis- geymsla sem fyr segir og tvær rúmgóðar skrifstofur, en síðar er ætlast til, að yfirbyggingar- verkstæði og málaravinnustofa verði einnig á efri hæðinni. Samtal við forstjóra f jelagsins. Við komum nú inn á skrif- stofuna og tekur þar á móti okkur forstjóri fjelagsins, Ól- afur Þorgrímsson lögfræðingur, sem fræðir oklcur um stofnun og starf þessa nýta fjelags. Á veggjum skrifstofunnar gefur að líta myndir af þeim tveim mönnum, sem mest og best börð ust fyrir stofnun fjelagsins á- samt núverandi foi'stjóra, Guð- mundi heitnum Jóhannssyni bæjarfulltrúa og Pjetri Þor- grímssyni, sem var forstjóri fje- lagsins fi'á stofnun og þar til hann andaðist á fyx-ra vetri. Um fjelagið og starf þess farast Ólafi svo orð: Bæjarstjórn Rvíkur hafði, sem kunnugt er heitið kr. 15000.00 í stofnstyrk, kr. 12000.00 í reksturstyrk í eitt ár handa fjelagi, sem tæki að sjer að halda uppi áætlunar- ferðum innanbæjar með minst 5 strætisvögnum. Styrkur þassi ágúst 1931. Þetta var nú trúin á þessu nauðsynjamáli höfuð- staðarins í þá daga. I fyi'stunni lýsti sjer nokkurt vanti'aust á fjelagi, sem bygði tilveru sína á 5- og 10-eyring- um, en fljótlega breyttist al- menningsálitið fjelaginu í vil. Aðalhvatamenn stofnunarinnar voru auk mín, Egill Vilhjálms- son, Ólafur H. Jónsson, Stefán Einarsson, Guðbjörn Guðmunds son og bróðir minn, Pjetur Þor- grímsson, sem varð fyrsti for- stjóri fjelagsins. Þá var og kos- in stjórn fjelagsins, var jeg kosinn formaður, en þeir Egill Vilhjálmsson og Ólafur H. Jónsson meðstjórnendur. — Stjórnin er eins skipuð núna. Ferðir um bæinn skyldu byrja 1. okt. 1931, vegna skóla- barna frá úthverfum bæjarins, og tókst fjelaginu að halda þeim uppi í fyrstunni með mið- ur góðum farartækjum, meðan verið var að ljúka smíði á nýj- um vögnum. í fyrstunni var að Fyrsti vagninn, sem fjelagið ljet byggja. var boðinn út og vorum við Gústaf Sveinsson einu umsækj- endur og fengum loforð um styrkinn með því skilyrði að hlutafje væri minst 30 þús. kr. Unnum við Pjetur svo að því að saftxa hlutafje um sumarið, en það reyndist örðugt og var það helst að menn skrifuðu sig fyrir smáhlutum í gx-eiðaskyni við okkur bræður. Hinn 27. ágúst var kallaður saman fund- ur þeirra manna, sem he:tið eins ekið um aðalumferðargöt- ur borgarinnar og ekkert út fyrir bæjarlandið, en nú má svo heita að strætisvagn fari um hverja höfuðgötu á stundar- fjórðungs fresti með fjölda vjð komustaða innanbæjar og út í hvert úthverfi borgarinnar auk fastra áætlunairferða til Hafn- ai'fjarðar og á sumrin til Rauð- hóla hvern IV2 tíma. Samtals fara nú Strætisvagnar Reykja- víkur ca. 3000 ldlómetra á dag, Nýjasti vagn fjelagsins. höfðu framlögum. En árangur- inn var ekki meiri en svo, að 5 þús. kr. vantaði upp á hið tilskilda hlutafje og munaði. því minstu að þar með lyki sögu þessa fjelags, sem þá var að vísu ekki orðið neitt fjelag. En við gáfumst ekki upp, heldur gengum á milli þeirra manna, sem helst höfðu sýnt áhuga fyrir málinu og tókst þannig að fá loforðin um hlutafjárfram- lög hækkuð upp í kr. 30000.00 — og tókst því að stofna f je-, lagið daginn eftir, hinn 28.1 eða ca. 1 miljón og 80 þús. km. á ári. Síðan strætisvagnaferð- irnar hófust, hafa vagnar vor- ir flutt liðlega 5 miljónir far- þega samtals. Strætisvagnar Reykjavíkur veittu mestan hluta s.I. árs 41 manni, auk þeirra, sem unnu að byggingu hússins, fasta at- vinnu, þaraf vinna 8 menn að staðaldri á viðgerðastöð fjelags ins, 3 á næturna og 5 á dag- inn. Fjelagið leggur mikla 1 áherslu á að öll keyrsla sje full- I komlega örugg, enda hafa eng-

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.