Morgunblaðið - 17.05.1939, Blaðsíða 5

Morgunblaðið - 17.05.1939, Blaðsíða 5
Miðvíkudagur 17. maí 1931. 5 = JHorgtmMetðid ..............................— Ötgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk. Ritstjörar: J6n KJartansson og Valtýr Stefánsson (ábyrgBarmaCur). Auglýsingar: Árnl Óla. Ritstjörn, auglýslngar og afgreiBsla: Austurstræti 8. — Slml 1600. Áskriftargjald: kr. 3,00 á mánuBl. f lausasölu: 1B aura eintaklB — 2B aura meB Lesbök. Próf. Sigfú s Einar sson FYRSTASPORIÐ Eitt af höfuðverkefnum þjóð um“, sem út hefir verið g-efinn. stjórnarinnar er og verð- Á frílistanum hafa verið settar mr í nánustu framtíð, að vinnaíýmsar brýnustu nauðsynjavörur •gegn dýrtíðinni í landinu. Þegar og verður hjer eftir frjáls inn- <breytt var skráðu gengi íslensku .'krónunnar, var öllum ljóst, að .erlendu vörurnar myndu hækka i verði, ef ekki jafnframt yrðu rgerðar alveg sjerstakar ráðstaf- anir til þess að sporna við verð hækkuninni. Meðal þeirra ráðstafana, sem .Alþingi gerði, til þess að sporna ’við verðhækkuninni, vegna geng '.ísbrevtingarinnar, var verðlags- :nefndin, sem reyndar var til áð- ur, en henni var nú fengið auk- :ið starfssvið. Síðan hafa birst írá nefndinni margar tilkynning »ar um hámarksálagningar á ýms um vörum. flutningur þeirra. Þarf ekki inn- fiutningsleyfi fyrir þessum vör um. Ef miðað er við innflutn- inginn 1937, nema vörur þær, sem settar hafa verið á frílist- ann um 29% af heildarinnflutn- ingnum. Reynslan mun sýna, að hjer hefir þjóðstjórnin stigið hið mesta happaspor. Við getum á- reiðanlega treyst því, að reynsla okkar í þessum efnum verður hin sama og hjá Dönum, er þeir stigu fyrsta sporið og settu viss ar vörur á frílista. Hjá þeim varð reynslan sú, að vöruverðið lækkaði stórum við það, að inn- Oigfús Einarsson er lát- inn. Þar með er fallinn í vaíinn ekki aðeins merk- asta tónskáld þjóðarinnar or brautryðjandi á sviði tón- listarinnar, heldur os: ljúf- menni, sem var hugþekkur öllum þeim, er honum kynt- ust. Þegar jeg liitti Sigfús Einars- son á götu nú fyrir nokkru, hafði hann þegar um skeið kent hjarta bilunar þeirrar, er leiddi hann svo skyndilega til dauða, og kvaðst búast við, að sínir lífdag- ar yrðu ekki langir, en þó hefir hann varla órað fyrir, að svo skjótt lvki yfir, enda liafði hann ráðgert, að halda utan, og niæta sem fulltrúi íslands á norrænu kirkjusöngsmóti, er haldið verð- ur í Khöfn nú á næstunni. tónskáld En þótt rjettmætt og sjálf- flutningurinn var gefinn frjáls. - sagt hafi verið, að hafa verðlags nefnd starfandi af fullum krafti, »er vafalaust öllum ljóst, að hún <ein getur ekki þokað dýrtíðinni neitt verulega niður. ★ Við vitum vel, hver er aðal- 'undirrót dýrtíðarinnar í okkar ílandi. Það eru innflutningshöft- in, sem framkvæmd hafa verið undanfarin ár. Þau skapa dýr- tíðina, fyrst og fremst. Þau or saka m. a. það, að ekki er hægt að gera innkaup á vörum á þeim tíma, sem heppilegast er að kaupa. Hefir því orðið að sæta miklu óhagstæðari innkaupum, «en ella hefði verið, ef verslunin hefði verið frjáls. Þetta var viðhorf haftanna út ;á við. Imi á við verka höftin þannig. að ekki er um að ræða neina eðlilega samkepni um vör- una. En frjáls verslun og eðli- leg samkepni eru frumskilyrði spess, að heilbrigt verðlag skap :íst í landinu. ★ Sjálfstæðismönnum var það : altaf Ijóst, að ekki myndi til fullnustu takast að vinna bug á dýrtíðinni, nema hægt væri að slaka á höftunum. Þeir lögðu ‘því aðaláhersluna á þetta, þegar viðræðurnar áttu sjer stað milli flokkanna um myndun þjóðstjórn arinnar. En Sjálfstæðismönnum var 'hitt einnig ljóst, að gjaldeyris- .ástandið hjá okkur leyfði það -ekki, að höftunum yrðí ljett af í einni svipan. Það myndi valda stórfeldri röskun á öllu við- skiftalífi þjóðarinnar og gjaldeyr ; isástandið leyfði ekki slíkt um- :rót. Við höfðum engan gjaldeyris- “sjóð upp á að hlaupa, til þess að hægt yrði að fullnægja eftir- spurninni. Við urðum þess ■vegna að taka þetta í smærri skrefum, en stefna að fullu af- mámi haftanna. ★ Týú hefir þjóðstjórnin stigið Ifyrsta skrefið, með „frílistan- Vonandi verður ekki langt að bíða þess, að fleiri vörur bætist á frílistann hjer hjá okkur. Sjer staklega væri brýn nauðsyn að fá hið fyrsta á frílistann ýmsar tegundir vefnaðarvöru, sem al- menningur getur ekki án verið. Ennfremur ýmsar nýlenduvörur. En byrjunin er góð, og ef á- fram verður haldið á sömu braut, verður vonandi ekki langt að bíða þess, að allar brýnustu nauð synjavörur, til fæðis og klæðis, verði frjálsar. Þegar því tak- marki er náð, þá verður dýrtíð- in að velli lögð. SUMARLEYFISFERÐ SKÍÐA- OG SKAUTA- FJELAGS HAFNAR- FJARÐAR ndanfarin tvö sumur liefir arlífi, er söngmenn komu hjer snögga ferð, eða er innlendir kór- ar —; sem voru þó fáir og skamm- lífir — ljetu til sín heyra. Söngkennari Sigfúsar í skóla var Steingrímur Johnsen. Hann mun hafa verið smekkvís og vandvirltur söngstjóri, og mun það þó meira bafa veriS eðlisgáfum en lærdómi að þakka. Var því um lit-la kenslu að ræða af hans hálfu hjónin ávalt gefið sig óskift að tónlistinni, og má geta nærri, hver styrkur hinu unga tónskáldi frá músíksnauðu landi hefir ver- ið í því, að eignast slíkan föru- naut. Frú Valborg Einarsson lifir nú mann sinn eftir 33 ára hjóna- band. Á síðari Hafnarárum sínum var Sigfús farinn að gefa sig óskift- an að tónlistinni, en ekki mun 0»000000000000000<X>00000000<C>00000' Eftir Emil Thoroddsen o>ooooooooooooooooooooooooooooooo u Skíða- og skautafjelag Hafn arfjarðar staðið fyrir viku skemti- ferð. Hafa ferðir ])éssar verið með þeim hætti, að fjelagið hefir sjeð fyrir öllu til ferðanna, nema við- legufatnaði og borðbúnaði. Að þessu sinni er ákveðið að fara „Vestur í Dali“. Lagt verður af stað laugardaginn 8. júlí kl. 3 e. h. og haldið að Hvítá í Borgar- firði og tjaldað þar. Síðan haldið sem leið liggur upp Borgarfjörð, og verði gott skygni verður gengið á Baulu. Þá ekið áfram vestur og meðfram Hvammsfirði að Ljár- skógum og tjaldað þar. Farnar verða gönguferðir um fegurstu staðina. Ekið verður vestur í Iivammssveit og Skógarströnd. Þeir sem vilja fá nánari upp- lýsingar um ferðina tali við Krist- inn Guðjónsson (sími 9230) eða Guðm. Guðmundsson (sími 9310), og skal þátttaka tilkynnast þeim í síðasta lagi 21. júní. Hvítasunnufeið. Um Hvítasunnuna efnir fjelagið til ferðar á Eyjafjallajökul. Farið verður á laugardag kl. 5 e. h. og komið heim á annan í Hvítasunnu. Öllum er heimil þátttaka í ferð- inni. Væntanlegir þátttakendur tali við Kristinn Guðjónsson (sími I æfisögu Sigfúsar Einarssonar felst í rauninni þróunarsaga ís- lenskrar tónlistar. Hann var fædd ur á Eyrarbakka 30. janúar 1877 og var því rúmlega 62 ára að aldri nú er liann Jjest. Foreldrar hans voru Guðrún Jónsdóttir og Einar kaupmaður Jónsson. Kann jeg ekki að rekja ættir þeirra, en Einar var kominn af hinni al- kunnu Bergsætt, og voru þar söngvir menn og forsöngvarar langt fram í ættir. Faðir Sigfús- ar mun þó ekki hafa iðkað söng- list, og engin sönglist höfð um hönd á heimilinu, frekar en títt var á Islandi í þá daga. En vinnu maður á heimilinu átti harmoúium skrifli, og það varð fyrst til þess að svala tónlistarþorsta drengs- ins. Hann komst yfir einu bæk- urnar, sem um var að ræða fyrir þá, sem vildu stunda hljóðfæra- leik í þá daga, sem sje söngfræði Jónasar Helgasouar og sönglaga- hefti sama höfundar. Með hjálp ]>essara bóka lærði Sigfús að leika á harmoníum, en engrar tilsagnar naut hann, hvorki þá nje síðar, fyr en á stúdentsárunum. Svo sagði hann mjer eitt sinn sjálfur frá, að sjer hefði þótt það við- burður og fundisí nýr heimur opn ast fyrir sjer, þegar hann á þess- um árum kyntist harmoníum heftum Stapf’s, sem þá fóru að flytjast til landsms. Þessi liefti höfðu inni að halda búta úr stærri verkum eftir ýms helstu klassisku tónskáldin, Baeh, Hándel, Mozart, Beethoven o. fl. o. fl. Viðkynn- ingin við þessa meistara varð til í liinum fræðilegu greinum list- arinnar. Sigfús hjelt þó áfram að kvnna, sjer tónfræði upp á eigin spýtur. Um tveggja vetra skeið hjelt hann sjálfur uppi söngfje- lagi í skóla og stjórnaði því. Mun hann þar fyrst hafa æfst í söng- stjórn, en það varð síðar það, sem hann lagði mesta stund á, jafn- hliða tónsmíðunum. fólkinu heima hafa litist á blikuna, að vel- þess að Sigfús fór að semja lög sjálfur, en ekkert mun nú geymt af þessum æskutilraunum. Árið 1892 kom Sigfús til Reykjavíkur og' settist í 1. bekk latínuskólans. I höfuðborginni gáf ust auðvitað fleiri tækifæri til þess að iðka tónlist, en niilifandi menn, sem aðeins þurfa að snúa hnappi, til þess að heyra frægustu tónsnillinga, gera sjer tæplega grein fyrir því, hve fátældeg tón- listin var í Reykjavík í þá daga. Það var raunar sungið mikið, og þó einkum á örfáum heimilum í bænum, en það vöru helstu við- 9230) fyrir n.k. þriðjudagskvöld.1 burðirnir í liinu opinbera tónlist- Sigfús varð stúdent vorið 1898 og sigldi til Hafnar um haustið til laganáms. Það mun þá ekki hafa verið ætlun hans að stunda tónlist nema í hjáverkum, en í hinu auðuga músíklífi stórborgar- lífsins tók krókurinn skjótt að beygjast í þá átt, sem verða vildi. Hann tók að stunda söngnám hjá Vald. Lincke og síðar gerðis hann nemandi tónskáldsins Aug. Enna í tónfræði. Fyrir áeggjan Grænlandsfarans Mylius Erichsen fór Sigfús að kynna sjer íslensk þjóðlög og raddsetja þau, en hvorki á Eyrarbakka nje í Reyk.ja vík hafði hann haft nein við- kynni af þeim að ráði. Iljer vildi þá enginn líta við þjóðlögúnum og fáir orðnir, sem kunnu þau. Hjer var því óbrotið land, og ær- ið viðfangsefni fyrir hið unga tónskáld, enda þótt gögn til að vinna úr væru af skornum skamti. Það var einnig Mylius Erichsen, sem eggjaði Sigfús á að stofna kór meðal Hafnarstúdenta. Kór þessi lifði í 4 ár og gat sjer hinn besta orðstír. Hann hjelt sjálf- stæða konserta og var auk þess ráðinn til þess að syngja á ýms- um stöðurn, og ströngustu listdóm- endur eius og Leopold Rosenfeld og Charles Kjerulf luku mesta lofsorði á hann, og líktu honum við bestu kóra Finna. Sigfús stundaði tónfræðinámið af kappi á Hafnarárunum og fór brátt að gefa út lög eftir sjálfan sig. Fyrst birtust 12 karlakórs lög á forlagi AViIh. Hansens, og nokkru síðar hin fjögur einsöngs- lög, sem livert mannsbarn á ís- landi þekkir: Gígjan, Drauma- landið, Sofnar lóa og Augun bláu. Lög þessi voru tileinkuð danskri stúlku, ungfrú Valborg Helle- mann, sem liann hafði trúlofast þá fyrir nokkru og gekk síðar að eiga. Ungfrú Hellemann var á- gætur píanóleikari og hafði háa og bjarta sópranrödd. Hafa þau hjer meir en svo meriteraður stúdent og verðandi júristi skyldi leggjast svo lágt. Einu sinni á Hafnarárum sínum. sótti hann um 600 króna stvrk til Alþingis. Formælendur átti liann nokkra á þingi, og bentu þeir á hinar ótvíræðu gáfur hans og lögðu fram meðmæli frá kennur- um hans, og liina ágætu dóma Khafnarblaðanna um söngstjórn hans og tónsmíðar. En aftur vom aðrir á þingi, sem í rauninni þótt ust engu síður hlvntir Sigfúsi, og bentu þeir á hve hættulega og skaðleg þessi fjárveiting gæti orð ið, ef hún yrði til þess, að liinn ungi maður færi að slá slöku við laganámið, eða jafnvel yarpa því alveg fyrir borð. Var styrkveit- ingin feld með þessum forsendum. Ásamt unnustu sinni stofnaði Sigfús víða til hljómleika. Sungu þau oftsinnis í Khöfn, og fóru eina hljómleikaför um endilangan Noreg, en á sumrum fóru þau venjulega heim til Islands. Vorið. 1906 gekk Sigfús að eiga unnustu sína, og fluttust þau hjónin alfarin heim til Reykja- víkur þá um sumarið. Stunduðu þau fyrst einkakenslu og munu hafa átt allerfitt uppdráttar fyrst framan af, því að hjer var ekki feitan gölt að flá. Brátt var þó Sigfúsi veittur nokkur styrkur á fjárlögum, og haun tók einnig að sjer söngkenslu við ýmsa skóla, Mentaskólann, Kennara- skólann o. fl. En það má segja, að síðan hann settist hjer að, hef- ir langmestur starfstími hans far ið í vinnu við að fleyta fram líf- inu, en sáralítill til liinna óarð- bæru tónsmíða, sem áttu þó að vera hans aðalstarf. Oll tónlist- arvinna er svo illa launuð hjer á landi, að jafnvel tónskáldin verða að nota tómstundirnar til þess að semja lög. Árið 1908 var karlakórinn 17. júní stofnaður, og gerðist Sigfús stjórnandi hans. Kórinn starfaði í 11 ár, og var öll saga hans hin glæsilegasta, enda hafði hann úr- valskröftum á að skipa, og var aðaluppistaðan í sönglífi bæjarins um skeið. Veturinn 1925—26 stofnaði Sig- FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.