Morgunblaðið - 02.10.1943, Blaðsíða 8

Morgunblaðið - 02.10.1943, Blaðsíða 8
8 M O R G U N BL A Ð I Ð ................ Laugardagur 2, okt. .1943. . KARL A BJARGI ATTRÆÐUR KARL Á. SIGURGEIRS- SON — eða Karl á Bjargi, eins og hann jafnan er nefndur heima í sveit sinni — er fædd- ur 2. október 1863 að Svartár- koti í Bárðardal. Foreldrar hans voru merkishjónin Sigur- geir Pálsson, Jóakimssonar — er sú ætt úr Aðalreykjadal — og fyrsta kona hans, Vigdís I Ialldórsdóttir frá Bjarnar- Stöðum í Bárðardal — er ætt hennar og alkunn Þingeyinga- ffitt. (Ilún var systir Jóns föð- ur Halldórs bankagjaldkera, og voru þeir því að öðrum og þriðja að frændsemi Pjetur Ifalldórsson borgarstjóii og Karl á Bjargi). Sigurgeir Pálsson varð mjög kynsæll maður, bæði hjer á landi og fyrir vestan haf. Með- al barna hans eru hinir þektu Bardals-bræður og' systur þeirra í Winnipeg — og er það mikill ættbálkur. Sjálfur fór Sigurgeir til Ameríku á efri árum og andaðist þar 96 ára gamall 1925. Sigurgeir var maður mikill vexti og garpleg- ur, fríður og höfðinglegur, en Vigdís kona hans var talin ein hin raesta fríðleikskona, og hef ir það útlit mjög gengið að erfðum í ætt þeirra — og ekki síður sönghneigðin, sem mun hafá verið mjög rík hjá þeim háðum, en í öllum greinum ætt arinnar eru söngmenn miklir og- rík listhneigð. Átta ára gamall fluttist Ivarl með föður sínum vestur að Þingeyrum, en þar bjó Sig- urgeir nokkur ár, og síðar að Víðidalstungu. Þaðan fluttist hann vestur í Miðfjörð og bjó þar á ýmsum stöðum, uns hann fluttist alfarinn til Ameríku árið 1900. (Alls mun Sigurgeir hafa stundað búskap í nærfelt hálfa öld). Árið 1890 hóf Karl búskap á Bjargi og hefir setið hinn forna sögustað síðan, eða 53 ár. — Árið eftir eða 1891 kvæntist hann Margrjeti Jó- hannesdóttur frá Auðunnar- stöðum í Víðidal, en móðir hennar, Ólöf Jónsdóttir, ekkja Jóhannesar —- ættuð af Vatns- nesi — bjó fyrir á Bjargi, er Karl fluttist þangað. Sambtið þeirra Karls og Margrjetar varð þó mjög skömm, því að hún andaðist fáum mánuðum eftir brúðkaupið. — Tveim ár- um síðar, vorið 1893 gekk Karl að eiga Ingibjörgu Jóhannes- dóttur, systur Margrjetar fyrri konu sinnar. Varð hjóna- band þeirra einkar farsælt alt þar til Ingibjörg ljest 1938. Þeim varð 8 bama auðið, og þóttu þau, er upp komust, f ramúrskaran di m annvænleg, af þeim lifa þð nú aðeins þrjú: Margrjet, gift í Reykjavík, og bræðurnir Páll og Sigurgeir, báðir vel kvæntir og búa á Bjargi. Bjarg var mikil jörð og all erfið, þurfti margt verka- manna til þess að nýta hana á garnla vísu. Þar var því margs að gæta og roargs að taka til höndum fyrir ungan bónda, er þar tók við fyrir aldamót. Fyrsta búskaparafrek Karls var að byggja upp bæ sinn, svo að hann þótti raeð myndar- legustu og best hýstu bæ.jum, eftir því, sem þá gerðist, og þá þegar byrjaði hann að sljetta og bæta túnið, sem var all stórt, en bæði þýft og grýtt, svo að jarðabætur sótt- ust þar seint með verkfærum þeim og aðferðum, sem þá tíðkuðust. — Karli varð líka oft fram eftir ævinni tafsamt frá verkum: Glaðværð hans, gestrisni og híbýlaprýði ollu því, að Bjarg varð brátt eins- konar miðstöð fyrir allan gleðskap í sveitinni — og eng- inn taldi það lykkju á leið sinni, sem um fór, að koma við á Bjargi, enda voru þar allir jafnt boðnir og velkomnir. og jafnan vel veitt — stundum kannske meira af góðvild og rausn, en beinlínis af forsjá. Þrátt fyrir alt þetta, og þrátt fyrir að allur fyrri hluti búskaparára Karls var fremur erfiður tími fyrir bændur, bún- aðist honum furðu vel — og því betur, sem lengur leið, enda voru þau hjónin samhent við störfin engu síður en við að haldi uppi glaðværð og gest- risni. Ingibjörg var hin mesta dugnaðarkona og fjölhæf, vann hún og ljet vinna að tó- vinnu svo að af bar, en Karl 'var hinn mesti vefari og óf öllum stundum að vetrinum. — Ingibjörg saumaði alt fyrir heimilið og mikið fyrir aðra sveitarmenn, því að hún ATar afbragðs saumakona. Karl var Hka talinn mjög verklaginn maður og hagsýnn við vinnu, enda má heita, að honum sleppi aldrei verk úr henda heima fyrir enn í dag. Haustið 1921 fór Karl til Yesturheims í boði systkina sinna. Dvaldi hann þar vetrar- langt — aðallega í Winnipeg, en ferðaðist þó mikið um bygð ir Islendinga, og komst alla leið vestur að Kyrrahafi, til Seattle, þar heimsótti hann mágkonu sína Elinborgu Jó- hannesdóttur, sem þar er bú- sett, gift sænskum nvanni. Mun Karl hafa sjeð ýmislegt í þessari ferð, sem kom honum að gagni síðari búskaparárin. Karl á Bjargi hefir aldrei látið opinber mál mikið til sín taka, þó hefir hann átt sæti í hrepps- nefnd allmörg ár. Safnaðarfull trúi og í sóknarnefnd var hann fjöldamörg ár, og beitti hann sjer mjög — og þau hjón ba:ði — fyrir bættum söng í kirkj- unni, og mun mega þekka þeim það fremur flestum ðrum, að hafist var handa um að útvega orgel í Staðarbakkakirkju. — Er þeim, sem þessar línur rita, enn í barnsminni, þegar þau voru að basla með stofuorgel- ið sitt á sleða út að Staðar- bakka, til þess að Ingibjörg gæti leikið þar undir sálma- söngnum á hátíðunum, áður en orgel var komið í kirkjuna. Bæði voru þau hjónin mjög sönghneigð, og ljek Ingibjörg prýðisvel á orgel, enda fjekst hún jafnan mikið við — þrátt fyrir alt annríki — að kenna' unglingum þá list. Eitt. af þeim störfum, sem Karl hafði á hendi fyrir sveit- unga sína, var að vera grenja- skytta. Það var hann í 62 ár, fór fyrst á greni, er hann var hjá föður sínum á Rófu (nú Uppsölum) 1880, en síðasta grenið vann hann 1942. Er tal- ið, að hann hafi eytt hát.t á þriðja þúsuna refum á þessu árabili. Hann var líka einn'a fyrstur til á þeim slóðum að ala upp yrðlinga — lörigu áð- ur en „refabú“ heyrðust nefnd — en þann búskap hafa þeir Bjargsfeðgar einnig stundað hin síöustu ár. Ivarl á Bjargi er ekki eius mikill vexti og faðir hans var — eða bræður hans sumir — en þó nokkuð meira en meðal- maður á hæð, vel vaxinn og hinn mesti fríðleiksmaður er hann enn í dag. — Eftir því er öll framkoman, snyrtimann- leg, kurteis og ljúfmannleg, og þrátt fyrir þungar raunir eins og ástvínamissir o. fl., er hann og hefir altaf verið sí- glaður í viðmóti, enda er hann, eins og þeir frændur fleiri, hinn mesti þrekmaður og karl- menni bæði andlega og líkam- lega. — Menn með þeirri skap- gerð munu það hafa verið, sem kallaðir voru „miklir borðar“ til forna. — Um gest.risni hans og híbýlaprýöi lvefir verið rætt hjer að ofa.n. — Svo vin- sæll er Karl, að vjer hyggjum, a.ð hann ha.fi aldrei átt óvin, en öllum, sem honiun hafa kynst eða, átt hafa saman við hann að sælda, hefir þótt vænt, um hann. I vor sem leið brá Ivarl búi, og tók þá yngri sonur hans, Sigurgeir, við af honum til fulls. En þeir höfðu búið sam- an um skeiö á hálfri jörðinni. Ilinum helmingnum tók eldri bróðirinn, Páll, við, þegar hann kvæntist, og hefir hann nú komið sjer upp snotru íbúð arhúsi nokkuö frá gamla bænum, sem enn stendur, en mun verða bygður upp undir eins Og fært þykir. Liggur nú mikið verk eftir þá Bjargs- feðga, Karl og syni hans: Fjár- hús, hesthús og hlöður úr steinsteypu, og mundi bær og f.jós einnig vera komið upp, ef styrjöldin og dýrtíðin hefðu ekki komið — túniö alt sljett og vjelt.ækt og fært út um helm ing — eða þó nær tveim þrið.ju, ef við töðufeng er miðað. ------Nú óskurn við, gamlir sveitungar og fyrrum heima- menn Karls á Bjargi, honum allrar blessunar á áttræðisaf- mælinu. Ilarmar og mótlæti hafa aldrei megnað að buga; hann á hinni löngn lífsleið, til bess var lundin of rökk. sálar- þrekið of niikið og hreinleiki hjartans of frábær. — Mætti nú kveldið verða bjart — sam-. boðið hinum langa og gæfu- ríka starfsdegi. Jóhann og Friðrik. - Fnxaflói Framhald af bls. 7 Islendinga að hafa sem sóknaraðila á þessu vísinda- þingi slíkan mann sem Arna Friðriksson, sem eigi þarf að efa, að kunni á því tökin að hagnýta sjer ár- angurinn af margra ára vísindarannsóknum á fiski- svæðunum hjer við land, ár angur, sem alkunnur er orð inn meðal vísindamanna á þessu sviði og að áliti dóm- bærra manna gefur skýr svör við þeim spurningum, sem með rannsóknunum var leitast við að fá svarað. ★ Taikst að friða Faxaflóa, er það afarstór og mikil- vægur sigur, því að bæði er það svo, að í Faxaflóa og næsta nágrenni hans eru, eins og fyr segir, aðalhrygn ingarsvæði þorsksins og fló inn því alveg tilvalinn klak stöð þess ungviðis, og auk þess ætti frekar að mega gera sjer vonir um, að auðn- ast mætti síðar að fá aðra flóa og firði friðaða, eftir að friðun Faxaflóa í reyndinni hefði borið tilætlaðan ávöxt til hagsbóta öllum þeim, er fiskveiðar stunda hjer við land. f^X^OOOÖÖOOtX^OOOOOOO^X^OOOWX^OOOOOOOÓOOÖÖOÖOOOtXX^^^OOÖOOOOÖOOOOOÖOOOOOOOO^XK^OOOOOOOy X - 9 -r + + Eftir Robert Storm \ 'ooooooooooooooooooooooooooo X-9 /S /N CONP£££,\-CE WlTH A CCOTLAN9 YAZP lNOpBCTOZ /N LQNDON■ S~~ / X-9, l'VE JUST ( BEBN /N TOUCH W/TH 'lOUR > CH/EP /N WASH/N6TON TH/S ( CASE VOWZE ON LOOKG UKE V ESP/ONA6E. ACTUALLV /TS /NTE/2NA T/ONAL POBBEPV/ ooooooooooooooooooooooooooo) FOfZEiGN AGEN7S HAVB BEEN SHiP- P/NG UNCUT D/AMONDS /NTD THE US. /NNOCENT / D/PLON/ATS ACE /NUOLVED, BUTWE DON'T KNOW JUSTj HOW. mf WE UNDEZSTAND A I CACHE OF P/AmQNDD, WOETH I MOKE THAN A M/LUON A /S ON /TS INAV 70 ÁMEZ/CA P/6HT NOyV/ rn MEAKWH/LEi 3ACKSTAGE /N A WASH- J/N6TON THEAT/ZE, Yfirlögregluþjónninn: Jeg hefi nýlega verið í sam- bandi við húsbónda yðar í Washington, X-9. Þetta mál, sem virtist vera njósnamál, er í raun og veru í sambandi við alþjóða þjófafjelag. g- t ;|\lop» 1943, King 'Fcmuus SynJitate. X-9: Hvað eigið þjer við, yfirlögregluþjónn? Yfir- lögregluþjónninn: Útlendingar hafa smyglað óslípuð- um demöntum inn í Bandaríkin. Saklausir diplomat- ar koma við sögu. En við vitum ekki á hvern hátt ennþá. Yfirlögregluþjónninn: OkkUr skilst, að nú sje ver- ið að smygla inn kassa með demöntum, sem eru milj- ón dollara virði. — Á sama tíma í Washington: Þjón- ustustúlkan: Þjer Ijekuð ljómandi vel, ungfrú Gilda. Litli corpolalinn vill fá að tala við yður.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.