Morgunblaðið - 17.11.1945, Page 1

16 síður
32. árgangur.
269. tbl. — Laugardag'ur 17, nóvember 1945
ísafoldarprentsmiðja h.f.
De Gaulle gefst upp við stjórnarmyndun
F inni
og
Þjóðverji
fá ISobels
verðlaun
Stok"khólmi í gærkvöldi.
ÞÝSKI prófessorinn Otto
Hahn hefir hlotið Nobelsverð-
launin í efnafræði fyrir árið
1944, og finski prófessorinn Ar-
turi Wirtonen þessi sömu verð-
laun fyrir árið 1945.
Próf. Hahn er 66 ára gamall,
og hefir unnið að rannsóknum
á radioaktivum efnum, og
radioefnafræði. Hann hefir t.
d. fundið hið radioaktiva efni
Radiothom, og einnig efnin
Mesothorium og Protactinum.
— Próf. Hahn vann eitt sinn
með Meisner, hinni austurrísku
vísindakonu, sem var ein af
þeim, sem fann upp aðferðina
til þess að búa til atómsprengj-
una. — Reuter.
„Erfift að halda
jól"
London í gærkveldi:
í DAG var rætt í néðri mál-
stofu breska þingsins um neyð
þá, sem fyrir dyrum er í Evrópu
í vetur, og tóku margir þing-
menn ti máls. Mæltist þeim mjög
á eina lund, — þá, ■ að mikil
hætta væri á hungri og pestum
á meginlandinu í vetur, sjerstak
lega þó í Þýskalandi. Voru menn
sammála um það, að sem mest
þyrfti að efla UNRRA og starf-
semi þeirrar stofnunar. Einn
þingmaðurinn komst svo að orði
að þót Bretar hefðu margt af
skornum skamti, þá myndi þeim
reynast erfitt að halda jól, þeg-
ar þeir vissu af hundruðum þús-
unda, annarsstaðar, sem hung
urdauðinn vofði yfir. — Annar
þingmaður ljet svo um mælt,
að þetta væri alt vegna þess,
”að Þýskalandi hefði verið skift
í fjögur svæði, og þannig hefði
alt fjárhags- og atvinnulíf ver-
ið gert ómögulegt í landinu, —
auk þess sem í Iandinu væri
ein miljón erlendra hermanna,
og mætti Guð einn vita, gegn
hverju þeir ættu að vernda
þýsku þjóðina.“
•— Reuter.
Sigurður Eggerz
fyrv. forsætisráð-
herra, látinn
Fara ekki á sjóinn.
LONDON: Fikimenn í Gríms
by hafa. virt að vettugi að-
vörun f.jelagsstjórnaT sinnar
um að halda áfram fiskiveið-
um, og gert verkfall. Eru nú
80 fiskiskip og bátar bundin
við hafnargarðana þar.
HINN GLÆSILEGI og kunni
stjórnmálamaður, Sigurður
Eggerz, fyrrum bæjarfógeti og
forsætisráðherra, andaðist hjer
í bænum í gærmorgún, eftir
stutta legu.
Það mun hafa verið í fyrra-
sumar, að Sigurður missteig
sig og meiddist þá á öðrum fæt
inum. Hann náði sjer þó brátt
eftir þessi meiðsl. En síðastliðið
sumar tóku meiðslin sig upp
og lá Sigurður þá nokkurn
tíma á spítala. Hann komst þó
á fætur aftur og virtist hinn
hressasti, þar til nú fyrir um
hálfum mánuði, að hann fjekk
óþolandi kvalir í fótinn. Var
hann þá fluttur á spítala á ný.
Kom þá í ljós, að illkynjuð
meinsemd hafði setst að í fæt-
inum. Var nú reyndur skurð-
ur, en það dugði ekki. Sigurð-
ur andaðist eins og fyrr segir í
gærmorgun.
Sigurðar minst á Alþingi.
Fundur var boðaður í Sam-
einuðu Alþingi kl 1,15 í gær.
Forseti Sþ., Jón Pálmason mint
ist þar Sigurðar Eggerz á þessa
leið:
í morgun andaðist hjer í bæn
um Sigurður Eggerz, fyrrum
alþingismaður og forsætisráð-
herra, rúmlega sjötugur að
aldri.
Sigurður Eggerz fæddist á
Borðeyri, 28. febrúar 1875, son
ur Pjeturs Eggers kaupmanns
þar og konu hans Sigríðar Guð
mundsdóttur, bónda'á Kollsá
Einarssonar. Hann útskrifaðist
úr lærða skólanum í Reykjavík
1895 og tók lögfræðipróf við
Kaupmannahafnarháskóla 1903.
Árið 1905 var hann settur
sýslumaður í Barðastrandar-
sýslu, en árið eftir varð hann
aðstoðarmaður í stjórnarráð-
inu. 1907 var hann um tíma
settur sýslumaður í Rangár-
vallasýslu. Árið eftir, 1908, var
hann settur sýslumaður í Skafa
fellssýslu, og var honum veitt
sú sýsla á sama ári. Sumarið
1914 varð hann ráðherra ís-
lands, en tók lausn frá því em-
bætti í maí árið eftir, og var
síðar á sama ári skipaður sýslu
maður Mýra- og Borgarfjarðar
sýslu, en bæjarfógeti í Reykja-
vík varð hann 1917, fyrst sett-
ur og síðan skipaður. Á sama
ári varð hann fjármálaráð-
herra í ráðuneyti Jóns Magnús
sonar og gengdi því embætti til
1920. Þá varð hann framkv.stj.
í Smjörlíkisgerðinni í Reykja-
vík og gengdi því starfi til
1922, en þá varð hann forsætis
og dómsmálaráðherra, og hafði
það embætti á hendi í 2 ár, til
1924. Síðan var hann banka-
stjóri íslandsbanka til 1930, en
á næstu árum, 1930—32, mál-
flutningsmaður í Reykjavík.
Sýslumaður í ísafjarðarsýslu
og bæjarfógeti á ísafirði var
hann frá 1932 til 1934, er hann
var skipaður sýslumaður í
Eyjafjarðarsýslu og bæjarfóg-
í'ratnn 6 ‘i Riðu
Flugufregnir um að
hann hafi sagt af sjer
London í gærkvöldi. Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
MIKIL VANDRÆÐI eru nú á um stjórnarmyndun í Frakk-
landi. De Gaulle hershöfðingi, hefir, að minnsta kosti í bili, gef-
ist upp við að mynda stjórn, og er það aðallega kennt ágreiningi
hans og kommúnistanna, sem vilja fá þýðingarmikil ráðherra-
embætti, þar sem þeir eru stærsti flokkur þingsins. De Gaulle
ber það aftur á móti fram, að hann ætti sjálfur að kjósa sjer
ráðherra sína, þar sem honum hefði verið falin stjórnarmynd-
unin, og hann kjörinn stjórnarforseti samhljóða.
Flugufregnir hafa borist um það, að De Gaulle hafi sagt af
sjer sem stjórnarforseti, en þær eru ekki staðfestar. Yfirleitt er
mikið öngþveiti í París og menn afar svartsýnir á ástandið,
sumir hverjir. Viðræðum flokkanna er stöðugt haldið áfram.
Rólegl í dag í Tel
RÓLEGT hefir verið í Tel
Aviv á Gyðingalandi í dag, en
umferðabann er að næturlagi
í borginni. Herlið er allsstaðar
á verði á götunum. Gyðinga-
blöð hrósa yfirleitt hinum góða
aga, sem breskir hermenn og
lögregla hefir sýnt í óeirðun-
um undanfarna daga. — Rætt
hefir verið um óeirðirnar í
breska þinginu, og hefir ný-
lendumálaráðherrann látið svo
um mælt, að uppþot slík sem
í Tel Aviv, verði ekki þoluð
lengur.
Bandaríkin aðvara
Búlgara af nýju
ðgja að andstöðuflokkar
sijórnarínnar sjeu beiiiir
London í gærkvöldi. Einkaskeyti til Morgunbl. frá Reuter.
BANDARÍKJASTJÓRN hefir aftur aðvarað Búlgara um það,
að ómögulegt muni reynast að taka hið minnsta mark á kosning-
um þeim, sem fram eiga að fara á næstunni í Búlgaríu, þar sem
Bandaríkjamenn hafi sar.nanir fyrir því, að andstöðuflokkar
stjórnarinnar sjeu beittir allskonar hótunum og ógnunum, og
geti ekki hagað sjer sem frjálsir flokkar. Segir Bandaríkjastjórn,
að hún muni ekki viðurkenna kosningarnar sem lýðræðislegar.
Þrátt fyrir frestun.
I aðvörun Bandaríkjastjórn-
ar segir, a® Búlgaríustjórn hafi
lofað að fresta kosningunum
frá því í ágúst, þar til nú seint
í nóvember, og undirbúa á
þeim tíma það, að þær gætu
fariS fram 'án nokkurra hindr-
ana. Bandaríkjastjórn ber það
á Búlgaríustjórnina að hún hafi
ekki gert hið minsta til þess að
minka kúgun þá, sem andstöðu-
flokkarnir urðu að sæta, og sje
ekki í landinu nú prentfrelsi,
málfrelsi nje fundafrelsi. Er-
indreki Bandaríkjamanna hef-
ir nýlega ferðast um Búlgaríu
og mun aðvörunin að miklu
leytil bygð á skýrslu hans.
Þýðingarmiklir flokkar.
I aðvöruninni er sagt, að þýð-
ingarmiklum lýðræðisflokkum
Framli. á bls. 5.
De Gaulle og kommúnistar
Þingmenn kommúnista krefj-
ast þess að fá eitt af hinum
þrem þýðingarmestu ráðherra-
embættum, hermálaráðherrann,
utanríkisráðherrann eða innan-
ríkisráðherrann. Þetta mun De
Gaulle alls ekki vilja. — í dag
komu þingmenn kommúnista,
þar á meðal Maurice Thorez á
fund með þingmönnum jafnað-
armanna. Kommúnistinn Bonte
sagði blaðamönnum eftirfar-
andi: „Við leyfum engum
manni, hvaða nafnbætur, sem
hann kann að hafa, að skifta
sjer af hvað flokkur okkar ger-
ir. — Til varnar flokki vorum
munum við berjast, jafnvel þótt
til blóðsúthellinga komi“.
Ávarp gefið út.
Síðar var gefið út ávarp af
þingflokki kommúnista, eftir
að þeir höfðu komið sjer'saman
undir forsæti Jaques Dulcos. —
Þar segir, að flokkurinn muni
gera allt sem hann geti, til þess
að sem fyrst verði hægt að
mynda stjórn, sem sýni sanna
mynd af kosningunum.
Framkvæmdanefnd jafnaðar-
manna, sem kom saman í dag
undir forsæti Jules Moch, gaf
líka út tilkynningu, sem svo
hljóðaði: „Eftir að hafa athug-
að stjórnmálaafstöðuna, stað-
festir nefndin það álit flokks-
ins og sitt, að ganga beri að
stjórnarmynduninni eftir sömu
aðferðum og andstöðuráðið'
gegn Þjóðverjum hafði á sín-
um tíma samþykt, og sem þrír
stærstu flokkarnir hafa sam-
þykt“.
Milano í gærkveldi:
SÍÐARI hluta dags í dag,
slapp Pellegrini, fyrrum fjár-
málaráðherra Mussolinis úr
dómshúsinu hjer, þar sem hann
var hafður í haldi. Hann hlýtur
að hafa haft hjálparmenn, þar
sem hann var mjög haltur, eftir
að hafa fengið skot í annan fót-
inn, er hann var handtekinn.
Ekki hefir lögregan, sem nú leit
ar hans, haft upp á honum enn.