Morgunblaðið - 13.02.1948, Blaðsíða 5

Föstud^gur 13. ;febp^r ,1948;
iiuiHiuiiMUiuuiUieiwæiitiaew^ia
MOftGUNBLAÐlÐ,

Af sjerstökum ástæðum
eru nokkrar dömutöskur
og veski til sölu ódýrt.
H.f. Kristjánsson
Austurstræti 12.
; !
MMHBBL.WraH. .».H...I.«HlilH»H«atlHMW»niiimiUMfc
KAGNAR JONSSON
hæstarj ettar lögmaður.
Laugavegi 8. Sími 7752.
Lögfræðisíörf og elgna-
umsýsla.

liiiiiiiiiiiiaiiiiiitiu»«»iMiiiiiiii»i»itmii((mi»iiui»ii>
E
É Afgreiðum með stuttum I
1 fyrirvara smurt brauð og =
f snittur. — Skíðafólk og I
'i annað ferðafólk athugið! |
1 Smurt brauð í þökkum af- 1
1 greitt 'eirmig með stutt- \
Í um fyrirvara.
MATARBÚÐIN
| Ingólfsstæti 3. Sími 1569. j
«H8iiiíiaiiiiiii*MmM»i»si»»ei**i»r.í*mmsímim*í*emwM»2
Við kaupum. píanó-har-
moníkur, litlar og stórar,
háu verði.
VERSLUNIN RÍN
Njálsgötu 23.

aiiiiiitiiiii»iiii,>'|,>‘*<,',,,'IMIMI,>c,luiri>'K><,,,‘
SBBBSMiB»*»»M!f*!lJ*»|l**»*tM**'t**'>**»*»lí***CllS8*í»»SM*í*l **»*•***>.
I !
Ung hjón vantar
herbergi og eldhús
fyrst. — Upplýsingar
síma 9027.
1—2
sem
í
MUIIIIIIIIIUK
og eldhús, óskast.
U/rirframgreiðsla
sanngjarnri leigu.
Mikil
gegn
Upp-
| lýsingar í síma 6861.
Stúlka með verslunar-
skólaprófi og vön skrif-
stofustörfum óskar eftir
Tilboð merkt: „Skrifstofu
stúlka — 513“ leggist inn
á afgreiðsluna fyrir laug-
ardagskvöld.
ÁRNI Þórarinsson fœddist 20. 'an
úar 1860 að Götu, Ytrahreppi, Ár-
néssýslu. Hann var kominn af þj )ð-
kunnum bœnda- og embættismanna-
ásttum austur þar. Föður sinn misstí
Árni ungur og á unglingsárum flutt-
ist haiín hingáð til Reykjávíkur, en
| móðir hans bjó þá hjer og greiddi
: i fjölmennum bamahóp veg til þroska
og menntunar við þröngan fjekost.
Árni gekk í Latínuskólann og lauk
þaðan stúdentsprófi árið 1884. Tveim
árum siðar lauk hann embæittisprófi
í guðfræði og í september 1886 vigð
ist hann til Miklaholtsprestakalls í
tlnappadalssýslu, en þar þjónaði
fiann svo alla sína embættistið, allt
til ársins 1934, er hann fjekk lausn
fyrir aldurs sakir. Prófastur í Snæ-
fellsness- og Hnappadalsprófastsdæmi
var hann frá 1923—34. Hann gegndi
auk þess margháttuðum trúnaðarstörf
um vestra, var hreppsnefndaröddviti
og sýslunefndarmaður um mar^ra
ára skeið. Hann kvæntist érið 1894
eftirlifandi konu sinni, Elisabetu Sig-
urðardóttur frá Skógaraesi, hinni
mestu ágætiskonu, og eignuðust þau
11 börn, sem öll eru á lífi. Þau hjón
ráku myndarlegan búskap og bjuggu
lengst á Stóra-Hraum í Kolbeinsstaða
hreppi. Nokkru eftir að sr. Ámi ’jet
af embætti fluttust þau lijónin hing
að til Reykjavíkur og eftir það var sr.
Árni hjer til æfiloka. Hann andaðist
eftir alllanga legu 3. þ.m. Lík hans
verður borið til moldár í dag.
Ef síðustu reilmingsskil okkar við
samferðamennina væru aðeins mæld
ó þánn kvarða, þar sem hefðbundnar
dyggðir góðborgaranna einar saman
afmarkast, þá er vafalaust, að þegar
horft væri til baka yfir þann langa
æfidag, sem hjer er aliur, að það yrði
sammæli, að hjer væri mikill höfð-
ingi fallinn og hans minnst með til-
skildri virðing hans háa embættis og
náttúrlegum trega ástvinanna að leið
arlókum, én þvi fæn hiiisvegar víðs
f jarri, að sú mynd sr. Áma, sem nú
er dýpst mótuð í vitund vina hans
birtisí þar — svo óskyldur var henn
hversdagsleikanum. Hann rækti em
báettis- og borgaraleg sliyldustörf sin
mjög vel, en engan veginn svo, að
það mimi nökkurii líma gera hann
jafnsjerstæðen í mmningunum og
hann var i veruleikanum. Hann hjel-t
oft afbragðs ræður cg braust' cft í
tvísýnu veðri ti'I að smna skyldustörf
urn, en messuföll komu líka fyrir
hjá honurn. Hann hjell heimafólk sitt
og gesti af. konungk'gri rausn, en
var þó aldrei ríkur maður. Hann var
ljúfur umkomulausum og fátækum
1 andanum. en kunni þó manna "best
að meta höfðingja auðs og anda.
Hánn var rjetttrúnaðarmaður, en
bneigoi þó nökkúð að andáhýggju,
víðlesinn og stórfróður, án þess þó
að geta beinlínis heitið fræoimaður,
lenti i miuniháttar erjum framan af
æfi, svo ser.i gerist uni unga mean,
en átti ' ‘j verðleikum ást og viiðing
eóknai barna sinna allra, er hanr
kvaddi þau. Hann hofst úr fátækt og
umkoimileysi til liins virðuíegasta
embættis, eignaðist fallega og mikil
háefa k.onu. mörg og góð börn og dó
saddur lífdaga í hórri elli. Allt er
þetta svo sem bcst verðúr ó kosið,
en þó riokkuð almenns eðlis óg vafa-
laust ekkort einstætt um islenska
sveitarprcrta, enda ekki það, sem ein
kenndi sr. Áma, gerði hsnn ólíkan
eim
MæSiveiki
l
Frh. af bls. 1.
komið upp árið 1938, í Árnesiý
en verið útrýmt þar, eftir þvi
HEIMDALLUR, fjelag ungra | sem menn best vissu; síðan
Sjálfstæðismanna, hjelt kvöld- j hefði hún aftur komið upp á
vöku í Sjálfstæðishúsinu s. 1. j þessum síóðum árið 1943 og
miðvikudagskvöld. Húsfyllir j 1944. En þar gegnir þó öðru
var og fór skemmtunin í alla máli, þar sem vitað var að hún
hafði verið þar áður. Aftur á
móti er ekki kunnugt um a5
hafi nokkurn tíma
komið í Mýrdal eða næstu
sveitir.
staði mjög vel fram.
Ræðu flutti Jóhann Hafstein
alþ.m. Leikið var stutt gam-
anleikrit. Lárus Ingólfsson leik
ari söng gamanvísur. Einar
Markússon, píanóleikari, Ijek
einleik á flygel. Þá var kvik-
myndasýning og að lokum var
stigin dans.
Kvöldvökur Heimdallar eru
sjerstaklega vinsælar skemt-
anir
— TiKlogurnaar
1 Sá, sem getur selt ísskáp, j
| getur fengið 2 rúllur af j
| gólfdúk. — Tilboð sendist j
| afgr. Mbl. fyrir sunnudag j
1 merkt: „ísskápur — gólf- §
| dúkur — 512“. (
•iiiiniiiniiiiKmiiMmiiiniiiuiiiuiiiiiuiMUUiHiiiiiiir
AVGLfSING
ER GIJLLS ÍGILÐl
öllum öðrum mönnum og ógleyman
legan öllum ■ þeim, sem einhvérri
tírna höfóu éinhver bynni nf honum.
í vitund samferðamnnnamia verður
si'. Ái-ni Þörárinsson hvórki ógleym-
anlegastur sem prestur c>ða stórbóndi
á Stóra-Hrauni, þótt hanii væri um
hvort tveggja í fremstu röð, heldur
sern hinn sjerstæði og mikli höfð-
ingi í 'riki hins talaða orðs. listaþul-
uriiin góði. sem af skáldlegri snilli
gæddi frásögnina 'því lífi. að atbis'ð
imir ui'ðu ljóslifandi, eins og lmnn
hafði í Öndverðu skynjað þá — og
þessir atburðir voru hvorki buhdnir
við sjerstakari tíma, fábreytileg áhuga
mál, eðá frásagnir af þeim ætlaðar
einhverjum sjerlega útvöldum við
viss tækifæri. Fjarri fer því. Ekkert
mannlegt var honum óviðkomandi,
og enginn honnm sá ómerkingur, að
hann virti þess ekki að fræða hann,
Sr. Árni Þórarinsson.
enda enginn sá þurs, að honum þætti
ekki ljúft að leggja þar við eyru.
Hvert er það sóknarharn hans, sem
ekki minnist þess með kenndum, sem
eru í ætt við jól og aðrar stórhátiðar,
að liafa hlustað á hann þylja utan-
bókar langa kafla úr Islehdingasög-
um, kvæði, rammar draugasögur,
riddarasögur, drápur, og fþ'tja þetta
allt hvert með sínu lagi, hetjuljóð
með þrumuraust, vöggukvæði hvísl-
andi? Við munum látbragð hirna
sundurleitustu manngerða, hlátur og
tár — og það, sem mjer þótti le.igi
undarlegast, að svo snortinn gat hann
orðið af þvi, sem frábærilega vel
hafði verið gert, ort eða sagt, að hann
viknaði stundum við flutning þess,
livort sem orðin tjáðu gleði eða sorg,
en aldrei nema þegar þau endursjiegl
uðu andagipt, visku eða bróðsnjalJa
hugmynd. Lágreist dægurmas eða
flatrímað l|c')ð heyrðist aldreí af vör.
um hans, en hann var eldfljótur að
læra langa kvæðabálka eða heila
bókakafla, ef honum fannst taka þvi.
og sv'O stálminnugur. að hann hafði
þá jafnan ó hraðbergi, ef til þeirra
þurfti að taka. Hver man nú ekki
fagnað á Stóra-Hrauni, veislu hús-
móðurinnar, ljúfleik barnanna og
æfintýraþrestinn í ríki siuu, fræð-
andi, þyljandi sögur og ljcðj vihniáj
hans og trúnað, og löngunine, sem
hann kveikti öllum. til aukiiuiai
menningar og aridiegs þroska?
Svo var hann mikill orðsins lista
inaður, að löngu eftir að hanii vai
orðinn gamall hjer i Reykjavík, var
hann alls staðar hinn mesti aufú'ti
gestur og hrókur alls íagnaoar vegna
frásiigrtarsnilldnr sinnar, og jafnvel
í bahalegunni flugu Innum af nniuiii
vængjuð orð, sem lifa munu lengi
efíir að dr.gar okkar, sem nú kveðj
um hafm, eru allii'. Náerri iriá bi
göta, hver munaðiu' það var fá
mennri sveitabvggð að njótá hans
ineðan harin var í fuílu fcjöri. An-iað
mál er það, ao rangt er að meta öll
snilliyrði og frásagnir sr. Árna
nræskomum stakk bókstafsins. Hið
ríka lístamannseðli haris olli þvi. að
hann skynjaði fvriibæri stunduii
með öðrúm —■ en þó 'alloft nuklii
raunverulegri hsétti — en við hih.
Þegai' hann svo sagði söguna var alí'
bað horfið, sem ekki studdi béinlíni
að bygging hins sjálfstæða lifand
listaverks, sögunnar af vörum haris.
Biiið nrilli liins svokallaða 'raunveru
leika, eins og við skynjuðum liann
og frásii'gnir sr. Árna af lioriuin hef
ir oft iriinnt mig á misinun aniatöf
ijósiriýndar og málverks sniliings
sama landslagi. öijnur myndin cr r,a
kvæm og ,.sonn“ í tveim greiriilegi
afmörkuðum litum. Iíin er í sam
ræindum formum. e. t. v. eitthvnð
„stiiiseruð", en hún skartar fíka
dýrlegri reisri hinum æfintýralegusti
litbrigðum ineistardhs — hún
listaverk. Með þeim blæ var allui
frásagnarháttur sr. Árna og
liinna sígildu tiisvara hans.
Það er mikið tjón íslenskum bók
menntum, að að sr. Árni skuli ekki
hafö varðveist komandi kynslóðum
eins og hann var í blóma sínuirt, þv:
þótt æfisaga hans, skráð af Þórbergi
Þórðarsj-ni, sje hin mesta listasmíð.
þá gætir þess þó mjÖg þar, að sr.
Árrii er kominn á níræðisaldur þegar
Framh. á bls. 8
Framh. af bls. 2
ári hafi verið veitt og framlengd
leyfi fyrir samtals um 554 milij.
króna, og að þar sem að sjer-
greinafjeiog innan V. I. telji með
limi sína svo afskipta af leyfum! Austurlandi, allt til Eyjafjarð-
þessu timabili, að telja megi
óskiljanlegt, þegar svo há upp-
hæð í leyfum hefir verið veitt,
pá skori' íundurinn á Viðskipta-
nefndina að senda stjórn V. 1.
fyrir lok febr. n. k. nákvæma
sundurliðun á því, hverjir hafa
fengið umrædd leyfi á árinu
1.947. %
Að skora á ríkisstjórnina að
hlutast tii urn það, að innfiutn-
ingur nauðsynlegra lyfja verði
gefinn frjáls og að gerður verði
sjerstakur listi yfir slík lyf af
ApT>tekarafjelagi íslands í sam-
ráði við Læknafjelag íslands.
Hin ósýktu hjeruð
Hvaða landshlutar eru nú
lausir við maeðiveikina ? spurðí
jeg Ssemund.
Best er að fullyrða ekki um
það, úr því sem komið er, sagði
hann. En maður veit ekki til að
veikin sje á Vestfjörðum eða
Dalasýslu, vestan Laxárdals. —
Heldur ekki í Hiútafirði, eftir*
fjárskiptin í haust. Og austan
við hið sýkta svæði í Skafta-
féllssýslu á veikin ekki að vera,
og ekki á Austur- eða Norð-
Ymsar tillögur.
1. Að sanngjarnt lágmarksverð höfuðvágesti
sem næst rjettu markaðsverði
sje ákveðið á hverjum tíma af
útflutningsnefnd eða þeim aðil-
um ríkisstjórnarinnar, sem. þess-
um málum ráða. «
2. Að öllum sje heimilt að selja
íslenskar útflutninfsvörur fyrir
þetta iágmarksverð til hvaða
lands sem vera skal gegn þeim
skilyrðum, sem fullnægjandi
oykja.
Þar sem óviðunándi er, að
opinberar framkvæmdir, sem alla
lanðsmenn varða, sjeu hjúpaðar
ónátturlegri leynd, skorar fund-
ur kaupsýslumanna, haldinn á
vegum Vérslunarráðs íslands, í
Sjálfstæðishúsinu í Reykjavík,
þann 3. febrúar 1948, á núverandi
ríkisstjórn, að birta fyrir apríl-
lok þ. á. í opinberu málgagnir
1) Endanlegt kostnaðarverð og
söiuverð svonefndra Svíþjóðár-
báta.
2) Endanlegt kostnaðarverð og
söluverð þeirra sýonefndu ný-
sköpunarbáta, er ríkisstjórnih
jet byggja hjer á landi.
3) Birta svo skýrt, að glögg'ur
samanburður sjáist. Tilboð ýmsra
aðila á aðalmótorvjelum þeim,
sem boðnar voru í áðurnefnda
nýsköpunarbáta, sem bvggðir
voru hjerlendiS; svo og efni til
beirra. Skýra frá því, hvert af
þeim tilboðum var fyrst tekið,
og hve margar af þeim völdu
vjelum voru að lokum samþykkt
ar, eítir f járskiptin í Þingeyjar-
sýslu. Eða öllu heldur allt vest-
ur til Hjeráðsvatna, því í austan.
verðum Skagafiroi hefur hennar
ekki orðið vart.
Prásögn Jóns Kjártanssoriar,
sýslumanns
Morgunbíaðið hefur einnig
átt tal við Jón Kjartansson,
sýslumann, sem er staddur hjer
í bænum.
Hann sagði þessi tíðindi með
mæðiveikina vékja ugg og kvíða
allra í Skaftaíeílssýslu. Skaft-
feilingar voru að vona, að tak-
ast myndi að verjast þessum *
sauðíjárbúanna.
Þeir bjiggðu þá von á því, að
sýslan er, af nátíúrunnar hendi,
einangraðri en flestar sýslur
aðrar á landinu, ýmist af stór-
vötnum, eyðisöndum eða jökl-
um. Að vísu hefur einhver sam=
gangur f jár úr Rangárvallasýslu
átt sjer stað að sumarlagi norð-
an jökla við f je úr Skaftártungu
og Álftaveri, og var þess vegna,
af Skaftfellinga hálfu, lagt kapp
á að fá þar settar upp varnar-
gii’ðingar. — Sú varnargirðing
fjekkst ekki fj’rr en á s.l. sumri,
og varð ekki lokið við að koma
henni upp þá.
Hjer hefði girðing þurft að
koma miklu fyrr. Hinsvegar var
öllu sauðfje úr Skaftafellssýslu,
sem kom í rjettir, á haustin,
vestur í Rangárvallasýslu jafn-
óðum lógað þar og sama >var
gert víð f je vestán að, er kom i
rjettir eystra.
Súnnan jökla er lítill sem eng
ihn samgangur fjár milli sýsln-
anna, en sama aðferð höfð ef
kind slæist þar á milli, öðru-
hvoru megin frá.
Ekki er heldur vitað að mæði
veiki sje í fje í austur hluta
Rangárvallasýslu.
En nú heíur verið skorið úr
um, að mæðiveiki er á tveimur
bæjum í vestari lireppi Mýr-
ar og kej'ptar af kaupendum bát- dals, Dyrhólahreppi. Með hvaða
hætti hún er þangað komin er
mönnum alger ráðgáta.
Jeg hefi rætt þetta alvöru-
á þessum tíma fyrir fulltilbúna ; mál vjð sauðfjársjúkdómanefnd.
anna 'og settar í bátana.
4) Birta í stórum dráttum þau
tiiboð, sem verslun.ermenn gjörðu
báta.
5) Birta skýrslu yfir gróða eða
tap ríkissjóðs á þessum viðskipt-
um.
Hún héfur Ibíáð að láta nú þeg-
ar rannsaka allt fje í Mýrdal,
Álftaveri og Skaftártungu, og
víðar, ef þörf gerist. A3 loldnni
þeirri rannsökn verður tekin
til Fjárhagsráðs að bygging- j ákvörðun um, hvað tiltækilegt
verði ‘
Fundurinn beinir þeim tilmæl-
um
arefnavöruskömmtuninni
breytt á þa lund, að til viðhalds-
þarfa mannvirkja verði ætlað
minnst 15% af heildarinnflutn-
ingi sements, og 3% af heildar-
innflutningi annars byggingar- j
efnis, þar eð þau 4%, sem nú eru
ætluð til viðhalds hafa reynst
alveg ófullnægjandi.
Ennfremur verði byggingar-
efnaframleiðsla úr innlendu hrá-
efni óháð skömmtuninni.
sje að gera til varnar. — En
ekki er ðnnað sjáanlegt, en ai-
ger aúðn blasi við hinum ágætu
sauðf jársveitum austan Mýrdals
sands. ef rnæðiveikin ætti eftir
að herja þar.
Við skulum vona, að takast
megi að komast fjTir rætur pest
arinnar, og bjarga þessum hjer-
uðum, sagði Jón Kjartansson að
lokum.