Morgunblaðið - 20.12.1949, Blaðsíða 9
Þriðjudagur 20. des. 1949.
MORGTJIS BLAÐIÐ
9
NOKKRAR BÆKlíR Á JÓLAMARKABNUM
Ferskevflur»
Jón S. Bergmann:
Ferskeytlur og far-
mannsljóð.
Klónni slaka jeg aldrei á
undan blaki og hrinu,
þótt mig hrakið hafi frá
- síðasta óðinn söng hann í,hæsta takmarkinu.
! banalegunni.
Þessi ljóðabók Jóns Berg-' JeS er fremur fótasár’
Útg.: Guðrún Jónsdóttir mann, sem nú er nýkomin út,
forna þrekið brestur;
heiði, fá nýjan sleða og hlusta skólalífinu. í bókina er ætlað
á sögur gamla fólksins, eða þá rúm nöfnum og fæðingardögum
j að fá að fara í kaupstáðinn. En skólasystkina, vísum og brög-
j til stórtiðinda telst þegar þrumú |um’ minningum, einkunnum,
; veður geisa, þegar stórhríðar stundaskrám og myndum f.x
J skella á og fje fennir og þegar
Bergmann. Rvík 1949. j lætur ekki mikið yfir sjer — het samtleytt seytján ár
Prentsmiðjan Hólar h.f. ' aðeins 160 bls.. Hafa þeir valið sofnað næturgestur.
ÞAÐ ER mikið talað um bóka- ljóðin til prentunar Bjöm H,
flóðið nú fyrir jólin, og mætti Jónsson kennari, Sigurður Nor- j hef Sengið grýtta slóð
segja, að með hverri nýrri bók dal prófessor og Yngvi Jóhann-
væri verið að „bera í bakka- esson, tengdasonur skáldsins.
fullan lækinn“. En um ljóð- Og fer vel á því, að dóttir Jóns,
mæli Jóns Bergmanns gegnir ■ frú Guðrún, er útgefandinn. .
öðru máli, því að þau grugga J Eins og nafnið bendir til, er
aldrei upp, jafnvel hinar tær- meginþáttur bókarinnar
ustu lindir íslenskrar ljóð-! skeytlur, enda lagði Jón sjer-
snilldar. Að þeim er því mikill staka rækt við það ljóðform.
bókmenntafengur fremur en að Til ferskeytlunnar yrkir hann:
þeim sje ofaukið. Þar er ekki j
borið á borð neitt hljómlaust (Hlu skáldum arnfleygum
og rímsvikið rugl eins og stund- j æðri leiðir kunnar.
um á sjer stað, sem síðan er ! En jeg vel mjer veginn um
glapinn lengi sýnum,
skal þó enginn harmahljóð
heyra í strengjum mínum
Aflinn minn varð ekki stór,
jer_ j.oft mjer lá við strandi,
eftir hálfa öld jeg fór
öngulsár að landi.
reynt að telja fákænu fólki trú
um að sje skáldskapur — jafn-
vel bragsnilld.
Jón Bergmann fekk aldrei
fjárstyrk úr rikissjóði til þess,
að sitja við andlitið leirburðar-
skraf í kaffisölum eða verðlaun
fyrir að gera bragsnilli og Ijóð-
mennt íslands háðung.
Hver einasta hending í Fer-
skeytlum og farmannsljóðum
Jóns Bergmann er ekki aðeins
fáguð og meitluð, heldur án
undantekningar gaílalaus. —
Hann hafði mikla ást á fögru
máli. Og stundum, þegar vel
lá á honum, var eins og orðin
endurspegluðu leiftrið, sem brá
fyrir í augunum. Og gaman
hafði hann af, þegar horxum
var ljóst, að honum hafði tek-
ist að hitta naglann á höfuð
ið. En óneitanlega gat stund-
um komið fyrir að sviði undan
hendingunum.
Hann hafði næman skilning
á skáldskap og hagmælskan
var honum eins og meðfædd.
Ljóðdísin tilbað hann og hann
bar djúpa lotning fyrir henni.
Ástúð þeirra entist tíl æviloka
veldi ferskeytlunnar.
Þegar skyggði þjóðarhag
þrældóms myrkrið svarta,
ferskeytlunhar ljetta lag
lagði yl í hjarta.
Meðan einhver yrkir brag
óg íslendingar skrifa,
Þetta gamla þjóðarlag •—
það skal alltaf lifa.
Fyrsta stakan í bókinni er
svona:
Tíminn vinnúr aldrei á
elstu kynningunni.
Ellin finnur ylinn frá
æskuminningunni.
Verða hjer svo gripnar
nokkrar fleiri af handahófi:
Margt af heimskra manna dóm
mjer var aldrei hlífið,
hef jeg þó með krepptum klóm
komist gegn um lífið.
Alla mundi undra að sjá
— eftir skilyrðunum. —
hvaða fjöldi að jeg á
enn af björtum vonum.
Veislan
á höfninni
skáldsagan, er hlaut fyrstu verðlaun á Norðurlanda-
samkeppninni 1947. Höfundurinn er Arne Skouen, ungur
Norðmaður. Eitt af fyrstu verkum hans var leikritið
„Barn sólarinnar", sem leikið var 114 sinnum í röð í
Oslo, og er slíkt einsdæmi í allri sögu norskra bókmennta.
Sagan gerist á norsku skipi suður í höfum. Þýðandi er
Brynjólfur Sveinsson. Verð bókarinnar er aðeins kr.
22.50 og kr. 32.50 ib.
Bókaútgáfan BS
Ástin blind er lífsins lind,
— leiftur skyndivega, —
hún er mynd af sælu og synd,
samræmd yndislega.
Veginn greiðir vonin hlý,
viðkvæm eiðast meinin,
því að heiði himins í
hef jeg leiðarsteininn.
Illa berðu fötin fín,
flestum hættulegur.
Það er milli manns og þín
meira en húsavegur.
Þegar sveitin sorgarljóð
syngur vini liðnum,
þá er eins og hrædýrshljóð
hlakki í kistusmiðnum.
Til Fjallkonunnar.
Jeg hef alltaf elskað þig
eins og guð á hæðum.
Þú munt síðast sveipa mig
sumargrænum klæðum.
Stökur til sjera Magnúsar
Helgasonar skólastjóra, enda
svona:
Þroskar greind og göfgar sál
— gull í bragarlínum, —
þetta afl, sem íslenskt mál
á í fórum sínum.
Eins og sjá má, er hjer á'
fátt eitt drepið. En ráðlegast er ;j
þeim, sem Ijóðum og listum !|s
unna, að eignast og lesa bók- II
(ina alla. Og trúað gæti jeg því,
áð þeim sem bækur velja til
jólagjafa, yrði ekki vanþakkað
fyrir Ferskeytlur og farmanns-
ljóð Jóns Bergmann.
Bókin er í fallegu skinn-
bandi.
Sig. Arngrímsson.
góuharðindin reka hafísinn að
landi og hvítabjörn kemur með
honum. Af öllu þessu og mörgú
fleira, sem kemur fyrir í hinu
daglega lifi, má margt læra,
sem seinna kemur manni að
góðu gagni á lífsleiðinni.
Þetta hefir höfundurinn haft
í huga og ein-s að frásögnin sje>
svo blátt áfram og auðskilin að
hvert barn hafi gaman að
henni. Hann hefir líka fylgt
þeim sið stóru spámannanna,
að láta vera stíganda í frá-
sögninni, svo að áhuginn fyrir
lestrinum aukist eftir því sem
lengra dregur.
Á.
Skóladagar
skólanum.
Minningar frá skólaárunv
eiga uppruna á þeim aldri, e r
mannskepnan er á marga lund
fær um að lifa og reyna meí>
dýrmætari hætti en á öðrum
æviskeiðum. Minningarnar eru
því og eiga að vera fjársjóður,^
er til má grípa i ýmislegufít
kreppum síðar. Menn skrifa yí-
irleitt í bækur af þessu tagi
með næsta einlægu þeli, þvi
eru þær góðar heimildir, er frá
líður, um viðhorf og lífsstefnú
þeirra, er skráðu þær. Bókíh
Skóladagar er handhæg og geð-
þekk og hæfir vel markmioi
sínu.
Nú fuma margir eftir hent-
ugum jólagjöfum handa ungl-
ingum og er þá gjarna leitrt?
bóka. Þessar línur eru skrifað-
ar til þess að benda á það, aA
Skóladagar- eru bók, sem -víA
fer á að gefa skólafólki í jola-
gjöf.
Broddi Jóhannesson.
ÞAÐ GERIST stundum, að
bækur eru gefnar út, áður en
efni þeirra hefur verið samið
að fullu. Hitt er fágætara, að
útgefendur og höfundar bóka
sjeu svo nærgætnir, að þeir ætli
kaupendum sjálfum að ráða efn
ínu, sem bókinni er trúað fyr-
ir. Það á við um bókina Skóla-
dagar. Hún er gefin út af bóka-
útgáfunni B. S. á Akureyri
Brynjólfur Sveinsson mennta-
skólakennari hefur sjeð um út-
gáfuna. Jón Ferdinandsson hef-
ur skreytt bókina fallegum
myndum og Helgi Elíasson
fræðslumálastjóri hefur skrifað
formála fyrir henni. að hafa starfað fyrir franska*4
Þessi snyrtilega bók er ætluð njósnahring, sem fullyrt er a3
skólafólki, sem geyma vill álsendiráð Frakka í Varsjá hali
góðum stað ýmsar minjar frá | staðið að. — Reuter.
Rjettarhöld yfir
Frökkum í Póllandii
VARSJÁ, 16. des.: — í dag höf
ust rjettarhöld í máli fjögurra
þeirra Frakka, sem fyrir
skömmu voru handteknir • -4
Póllandi. Nokkur hluti rjettar
haldanna fór fram fyrir luktum
dyrum.
Frakkarnir eru sakaðir ua
Barnabók eftir
Eirík Sigurðsson
EIRÍKUR SIGURÐSSON kenn
ari hefir sent frá sjer nýja
barnabók, „Bernskuleikar Álfs
á Borg“. Er það framhald á bók
inni, sem hann gaf út í fyrra og
hjet „Álfur í útilegu".
Þessar frásagnir gerast á ár-
unum 1910—1920. Það eru í
rauninni 25 smásögur og segja
frá ýmsum atvikum, sem eru
í sjálfu sjer ekki veigamikil, en
verða að ævintýrum og stór-
viðburðum hjá þeim börnum,
sem alast upp í fásinni og eru
að byrja að átta sig á lífinu.
Það eru til dæmis engin smá-
ævintýri þar að fá að ganga1
varpið, lenda í sjóhrakningum, *
fara í berjamó langt fram á
Víðfrægasta leikspilið sem út hefur komið á íslandi.
Ovenju fjölbreytt og spennand*.
Heildsölubirgðir
~y4óljöm Ola^ó
óóon
Heildverslun