Morgunblaðið - 11.07.1953, Blaðsíða 1

40. árganguur
153. tbl. — Laugardagur 11. júlí 1953
Prentsmiðja Morgunblaðsint
TARI LOGREGLURÍKISINS EALLINN
„Þessi æfintýramaður
og leigoisveiiui erleudra
au&valdsafla .
Eftir Iát Stalins: Malenkov — Beria — Molotov
66
Beria kynni að 99uppræta
Er nú 99upprættur44 sjálfur
Feriíl hans var blóði drifinn
EFTIR dauða Stalins leit út fyrir að þrír menn hefðu
skipt völdum hans milli sín, þeir Malenkov, Beria og
Molotov. í stjórnartilkynningum síðustu mánaða hefur
nafn Berias jafnan verið nefnt annað í röðinni á eftir
nafni Malenkovs, forsætisráðherra.
Það er einkurn tvennt, sem talið er hafa valdið hinum
mikla frama og upphefð Berias. í fyrsta lagi að hann var
Georgiumaður eða með öðrum orðum landi Stalins. Og
\ öðru lagi að við áralanga reynslu hafði hann mikla
æfingu í stjórn leynilögreglu, sem hlýtur óhjákvæmileg'a
að verða mikilvægur þáttur til þess að bæla niður mót-
spyrnu og óánægju almennings í einræðisríkjum.
Fyrir síarfsemi Berias er það sem ríki kommúnismans
hafa hlotið samheitið „lögregluríki“, því að þar er það
ekki réttlæti sem hefur ráðið ríkjum, heldur handahófs-
kennt ofbeldi lögreglunnar. Frá árinu 1938 til 1953 hefur
lögreg'luríkið verið starfrækt undir handlciðslu „meist-
arans“ Berias.
Mál Beria
fyrir hæstarétt
í gærkvöldi var tilkynnt að
Hæstarétti Sovétríkjanna
liafi verið falið mál Beria
til meðferðar og í ákær-
unni er sú megin sök borin á
Beria að hann hafi viljað
grafa undan stjórnarfyrir-
komulaginu í Sovétríkjun-
HLAUT GÓÐA MENNTUN
Lavrentii Pavlavich Beria er
Georgiumaður að uppruna eins og
Stalin. Hann er fæddur 1899 í
þorpinu Merkheuli nálægt Suk-
hum, sem er frægur baðstaður á
strönd Svartahafsins.
1 opinberum sögum Sovétríkj-
anna er sagt að foreldrar hans
hafi verið bláfátækir. Samt hlaut
Beria góða menntun, fyrst í
menntaskólanum í Sukhum og síð
an í verkfræðiháskólanum í Baku.
Þar lauk hann prófi í bygginga-
list. —
EINN AF GÖMLU
KOMMÚINISTUNUM
Hann gekk í kommúnistaflokk-
inn í Baku 1917 og hefur því get-
að miklað sig af að vera einn af
gömlu kommúnistunum, þ. e. a. s.
hann varð flokksmaður nokkrum
mánuðum fyrir byltinguna.
Fram eftir miðjum aldri átti
Beria heima þarna suður i Káka-
sus. Þjóðir Kákasus hófu sjálf-
stæðisbaráttu gegn Rússum 1919,
en rússnesku kommúnistarnir
bældu hana niður vægðarlaust. —
Kostaði sú árangurslausa sjálf-
stæðisbarátta Kákasusþjóðanna
miklar blóðfórnir.
RAUTT SVIÐ UMHVERFIS
HANN
Síðan hefur það verið svo með
þennan mann, Beria, þrátt fyrir
það, að hann sé sagður ákaflega
hæglátur maður í framgöngu, að
það er eins og blóð undirokaðra
og pyntaðra fljóti allt í kringum
hann. Hersveitir kommúnista her-
námu Baku og Beria varð foringi
í „öryggis“-lögreglunni, sem
gekkst fyrir fjöldaaftökum í borg-
inni.
Skömmu síðar sundraðist kom-
múnistaflokkur Rússlands í bolsé-
vika og mensévika. Eins og kunn
ugt er, fóru bolsévikar með sigur
Framhald á bls. 7.
20 léfu iífið
í vafnsflóði
BRESCIA 10. júlí: — Að
minnsta kosti 20 menn létu
| lífið í Bresciu, smáþorpi í N.-
Ítalíu. er skyndilegir vatna-
vextir urðu þar í dag.
Hljóp geysimikið flóð í á
eina er á upptök sín í Alpa-
fjöllum. Brecia stendur við
vatn eitt við rætur Alpafjall-
anna og er flóðið hljóp í fjalla
lækinn hækkaði mjög í vatn-
inu. Mikil hætta er talin á
frekari vatnsflóðum.
— NTB-Reuter.
MOSKVU 10. júlí: — Lífið í
Moskvuborg virtist ganga sinn
vana gang í dag. Öll umferð var
eðlileg, fjöldi fólks var úti á
gangi en glampandi sólskin var,
og að venju staðnæmdist fólkið
frammi fyrir gluggunum þar sem
blöð dagsins voru uppfest.
Hálf forsíða Pravda var til-
einkuð Bería, hinni föllnu
stjörnu. Þar var m. a. skýrt frá
því, „að upp hefði komizt um
leynimakk þjóðaróvinarins
Beria, sem hefði unnið að því
að trana sér fram og reyna
að komast til æðstu valda í
ríkinu. Hans óþjóðholla og I
óflokkslega starfsemi var í
fyrstu framkvæmd með leynd
en síðar fór að bera á því
hvert Bería stefndi — en það
var að því að setja innanrík-
isráðuneytið yfir sjálfan flokk
inn og ríkisstjórnina“. ,
Síðan koma ásakanirnar. Þar
segir meðal annars: i
Bería var erkióvinur
landbúnaðarins, og reyndi
að vinna að bví að áætlan-
ir um samyrkjubúin stæð-
ust ekki“.
Bería gerði allt sem
hann gat til bess að ala á
ósætti meðal hinna ýmsu
bjóða innan Sovétsam-1
bandsins“.
.Bería stuðlaði að stofn- j
un ýmissa borgaralegra'
samtaka.
Síðan segir:
Þessi ævintýramaður oí;
leigusveinn erlendra auð-
valdsafla hafði í hu?a að
ná til sín völdunum í
flokknum og í ríkinu, með
bað eitt í huga að eyði-
leergja flokkinn og breyta
stefnu hans í kapitaliska
átt.. .“
Fregnin um hrap Bería og
'brottvikningu hans úr embætti
og brottrekstur úr flokknum, hef
ur vakið gífurlega athygli um
heim allan og telur brezka út-
varpið atburð þennan þann ör-
lagaríkasta sem gerzt hefur í
Soyétríkjunum frá því málaferl-
in gegn Trotsky hófust árið 1927.
Bandaríkjastjórn hefur kvatt
sendiherra sinn, von Bohlen,
heim frá Moskvu og er hann
kominn til Berlínar.
Ríkisstjórnir margra landa
hafa skotið á aukafundi út af at-
burði þessum, og hvarvetna tala
menn um hina æðisgengnu valda
baráttu, sem spáð var að myndi
eiga sér stað eftir fráfall Stalíns,
enda hefur nú raunin orðið sú að
sá spádómur reyndist réttur.
Forsetinn í opinbera
heinuókn !ii Ves!-
fjarða
FORSETI ÍSLANS, herra Ásgeir
Ásgeirsson, fór í gærkvöl í opin-
bera heimsókn til Vestfjarða.
Verður forsetafrúin með í för-
inni og ennfremur Bjarni Guð-
mundsson, blaðafulltrúi.
Ráðgert er að forseti verði
rúma viku í ferðinni.
(Fréttatilk.ynning frá forseta-
skrifstofunni).
Sjáliur lögregluleið-
loginn I fangelsi!
WASHINGTON 10. júlí: — Utan
ríkisráðherra Bandaríkjanna,
Foster Dulles, talaði á fundi ut-
anríkisráðherranna í dag. Hann
sagði að allra augu mændu nú
enn einu sinni til Rússlands. Þar
sæti nú sjálfur leiðtogi lögregl-
unnar í lögreglurikinu í fang-
elsi.-
Það kann að vera, sagði Dulles,
að sama skipulag muni ríkja
áfram, en veikleiki þess inn á
við hefur áþreifanlega komið í
ljós. — Reuter-NTB.
Tortryggja Syngunan
Rhíee forseta S-Kóren
Senda aukið herlið ti! Kéreu
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter-NTB
SEOUL 10. júlí: — Bandaríkjamenn í Kóreu búa sig nú undir að
i n>æta öllum þeim ráðstöfunum sem Syngman Rhee, forseti Suður-
Kóreu, kann að grípa til í því skyni að koma í veg fyrir vopnahlé
í Kóreu. Hafa Bandaríkjamenn flutt aukið lið í þessu skyni til
Kóreu.
5
m
dollai
a
WASHINGTON 10. júlí: — Sam-
eiginleg nefnd öldungadeildar og
I fulltrúadeildar Bandaríkjaþings
hefur orðið ósátt um að veita
5.157.232.500 dollara til „aðstoð-
ar Bandaríkjanna við erlend
ríki“. Er fjárveiting þessi miðuð
‘ við fjárhagsárið 1953—1954.
AUKIÐ HERLIÐ TIL KÓREU
Hið aukna lið Bandaríkja-
manna í Kóreu kemur frá
bækistöðvum í Japan. Telja
fréttamenn, að megintilgang-
urinn með liðsflutningum
þessum sé sá að styrkja varð-
gæzlu við fangelsi og aðra
gæzlu að baki víglinunnar,
jafnframt því sem liðið eigi
að vera reiðubúið að grípa
inn í á sjálfum vígstöðvunum,
ef svo kynni að fara, að Syng-
man Rhee dytti í hug að kalla
hersveitir Suður-Kóreumanna
frá vígstöðvunum.
Fyrsta herliðið sem kom til
Kóreu frá Japan var fallhlífa
hermannasveit, svo og hluti
hins fræga 1. Riddaraherf-
fylkis.
FUNDUR í PANMUNJOM
í dag áttu vopnahlésnefndirnar
sinn fyrsta fund frá því að upp
úr viðræðum þeirra slitnaði sr
Syngman Rhee lét sleppa úr
haldi 26 þús. stríðsföngum.