Morgunblaðið - 23.12.1956, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 23.12.1956, Blaðsíða 10
34 MORCUNBLAÐIÐ Sunnudagur 23. des. 1956 Hákon Bjarnason, skógræktarstjóri: I LUNDI NÝRRA SKÓGA 44 j \ // ) SITKAGRENI 1. Árið 1937 komu hingað til lands 100 sitkagreniplöntur frá gróðrarstöðinni í Ekhaug við Bergen. Voru plönturnar 5 eða 6 ára og um 30—40 sm á hæð. Að öilum líkindum munu þær vera vaxnar upp af fræi, er safnað var rétt norðan við bæinn Sitka í Alaska árið 1932 eða 1933. Sá 2. Á árunum 1938 og 1939 komu hingað sitkagreniplöntur frá sama stað en af öðrum uppruna. Ýmislegt bendir til, að fræinu hafi verið safnað á Kenaiskag- anum í Alaska, en samt er það ekki alveg víst. Plönturnar munu ekki hafa verið meira en tveggja og þriggja ára, er þær komu. Varð að ala þær upp í dreifbeð- staði í Fljótshlíð eru um 700 tré, sem gróðursett voru 1944. Þau voru mæld I haust, og er meðal- hæðin 2,7 metrar en hæsta tréð var 3,5 metrar, en þvermálið orðið 6 sm. Suður í Undirhlíðum er gömul girðing, sem komið var upp fyrir atbeina Ingvars Gunnarssonar kennara. Árið 1938 var sett niður töluvert af sitkagreni innan hennar, og önnuðust börn úr Barnaskóla Hafnarfjarðar gróð- ursetninguna. Nú stendur þar mjög fallegur lundur sitkagreni- trjáa, og eru þau flest yfir mann- hæð, en einstaka komin töluvert á þriðja metra. Þessi tré eru af sama stofni og þau, sem eru við Tumastaði og í Fossvogi. Sitkagreni í garði Sveinbjarnar Jónssonar hrlm. í Ártúnsbrekku við Reykjavík. Hæstu trén eru yfir 6 metra og gróðursett 1937, en hin lægri eru sett siðar. Ljósm.: G. R. Ó. LERKI 1. Á árunum 1900 til 1913 fluttist hingað töluvert af síberísku lerki. Kom það frá ýmsum stöðum, og er með öllu ókunnugt um upp- runa þess. Lítið var gróðursett af lerki á Suður- og Vesturlandi, en það, sem þar lifir, er bæði lítils vaxtar og kræklótt í sam- anburði við hitt, sem til er norð- anlands og austan. Þó er margt af lerki því, sem þar vex, mjög ljótt að útliti, en ástæðan til hins Þegar horft er yfir suðurhluta gróðrarstöðvarinnar á Hallormsstað blasir við lundur lerkitrjáa. Þau eru öll gróðursett 1922 að einu undanskildu, sem er 10 árum eldra en þó jafnhátt hinum. Hæsta lerkið var orðið nokkuð á 13. meter I sumar, en þá brotnaði nokk- uð ofan af því í ofsaroki í sumar, er leið. Ljósm.: Þ. J. staður er allmiklu sunnar en þeir staðir, sem nú er sótt fræ til. Af þessum trjóm standa nú 12 í gróðrarstöð Skógræktar ríkis- ins í Múlakoti. Þau voru upphaf- lega 15, en 3 hafa verið felld. I Önnur 2 tré hafa orðið undir i samkeppninni og ekki náð eðli- . legum þroska sakir skuggans, sem á þau hefur fallið um all- mörg ár. í nóvember voru 10 tré mæld og reyndist meðalhæðin 6,8 metrar. Hafa trén því vaxið um 34 sm að meðaltali á hverju ári. Hæsta tréð reyndist 8,75 metrar og er meðalvöxtur þess því um 44 sm. Þetta tré hefur misst topp- sprotana tvívegis eða þrívegis í austanrokum, en slíkt hefur komið fyrir öll trén, og eru þau því nokkru lægri en verið hefði, ef þau hefðu staðið á skýldari stað. Meðalþvermál trjánna er 14 sm í 1,3 metra hæð frá jörðu, en stærsta tréð er 20 sm. Sum trjánna hafa borið köngla nokkr- um sinnum og fræið hefur verið fullþroska í þeim. Af þeim 100 trjáplöntum, sem komu hingað 1937, fékk Svein- björn Jónsson lögmaður fáein í garð sinn undir Ártúnsbrekk- unni. Ennfremur fékk Guðmund- u€ heitinn Ásbjörnsson nokkur í garð sinn við Fjölnisveg 9 í Reykjavik. Hæsta tréð hjá Svein- birni er nú tæpir 7 metrar, en trén við Fjölnisveg hafa ekki verið mæld. um hér í nokkur ár, og voru þær ekki gróðursettar fyrr en 1942 og síðar. Hæsta tréð af þessum árgöng- um mun standa við Vifilsgötu 6 í Reykjavík, en annars hafa mörg falleg tré vaxið upp af þessum plöntum víðs vegar um land, en þó einkum á Suður- og Vestur- landi. f Fossvogsstöðinni eru all- mörg tré af þessum stofni, sem gróðursett voru 1942. Við Tuma- lélega vaxtar mun vera sú, að trén hafa komið frá of suðlæg- um stöðum. Sést það greinilega af því, að til eru önnur lerkitré, sem eru frábær að vexti og lög- un, og standa þau sums staðar við hlið hinna illa vöxnu, og sést þá bezt að munurinn hlýtur að liggja í kyninu en ekki í gróðr- arskilyrðunum. Árið 1913 kom hingað nokkuð af lérkifræi, sem sáð var á Hall- ormsstað. Frostaveturinn 1918 skemmdust lerkiplönturnar mjög, svo að ekki var unnt að gróður- setja þær fyrr en árið 1922. Þessi árgangur hefur reynzt mjög vel og upp af honum hafa vaxið forkunnarfögur tré. Hæstu trén frá þessum tíma eru nú um og yfir 11 metra, og eru þau bein- vaxin og jafnbola svo að af ber. Hæsta tréð frá þessum tíma var orðið yfir 12 metra á hæð, en toppurinn brotnaði af því í ofsa- roki sl. sumar. 2. Árið 1933 kom hingað eitt pund af lerkifræi úr Arkangelskhéraði í Rússlandi. Því var sáð að Hall- ormsstað. Árið 1938 var lerkið gróðursett á tvo staði í Hallorms- staðaskógi. Á sl. vori var meðal- hæð trjánna orðin 6,1 meter og meðalþvermál 8,2 sentimetrar. Hæsta tréð var þá 8,7 metrar. Vöxtur lerkisins nemur nú um 5 teningsmetrum viðar á hektara Sitkagrenilundurinn á Tumastöðum í Fljótshlíð. Gróðursettur 1944. Myndin er tekin snemma vors 1954 er trén eru 10 ára. Lands- nefnd lýðveldiskosninganna er að skoða lundinn, en hann var gróðursettur sömu daga og gengið var til atkvæða um stofnun lýðveldisins. — Trén fremst á myndinni hafa verið sett þar síðar. Ljósm.: G. R. Ó. ísland var viði vaxið milli fjalls og f jöru. er það fannst, að sögn Ara fróða, og allar seinni tíma rannsóknir styðja frásögn hans. Björkin var hið eina skógartré, sem komst af á ísöldinni, og fjarlægð landsins olli því, að barrtré komust ekki hingað af sjálfsdáðum. — Nú eru birkiskógarnir að mestu horfnir, og í kjölfar skógaeyðingarinnar hefur gróðurmold landsins blásið burt. Hið gróna land er aðeins helmingur þess, sem áður var, og gæði landsins sem eftir er, miklu minni en þess upphaflega. Ljósm: Þ. J. lands, og verður ekki annað sagt, en að slíkt sé framar öllum von- um. Úr mörgum þeim trjám, sem fella hefur þurft, hafa fengizt tveir girðingarstaurar, og vænstu trjánum mætti fletta í smáborð. BLÁGRENI 1. Árið 1905 eða 1906 var fáeinum blágrenitrjám sáð eða plantað í Mörkina á Hallormsstað. Til eru nú 5 slík tré og er hæð þeirra 11,3 11,00, 9,6, 9,3 og 8,9 metrar. Gildustu trén eru 30—35 senti- metrar í þvermál, og hæsta tréð er yfir 14 sentimetrar í 7 metra hæð frá jörðu. í því tré er um hálfur teningsmetri viðar, og mætti rista það í mörg falleg borð eða janfvel nota það sem síma- staur. En slíkt verður auðvitað ekki gert meðan við eigum ekki fleiri tré af þessari tegund. Þrí- vegis hafa tré þessi borið köngla og þroskað fræ, og til eru á annað þúsund lítil blágreni, sem eru af- kvæmi þessara trjáa og eru þau fyrsta innlenda kynslóðin af barrtrjám, ef undan eru skildar fáeinar sjálfsánar fjallafurur á Þingvelli og nokkrar ungar broddfurur. 2. Töluvert hefur fengizt af blá- greni hingað til lands á síðari ár- um. Hefur það verið sett allvíða, en við Króklæk í Hallormsstaða- skógi eru nokkur ’tré gróður- sett 1936. Meðalhæð þeirra er nú 1,8 metrar en hæsta tréð er 4,8 Síberisku lerkitrén á Ilallormsstað voru gróðursett 1922. Þau hafu vaxið alhratt á hæðina en eru ekki eins gild og blágrenin, enda um 17 árum yngri. Mörg þeirra eru nú milli 10 og 11 metrar, eu fá undir 8,5 metrum. Lerkið er kjörviður, og ef þess er kostur að fá hentugt fræ til landsins, munu fáar eða engar trjátegundir tak* lerkinu fram á Norður- og Austurlandi Ljósm.: Þ. J.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.