Morgunblaðið - 28.12.1956, Blaðsíða 16
Veðrið
Allhvass austan eða »uð-austan
rigning öðru hvoru.
itwMg
307. tbl. — Föstudagur 28. desember 1956
Lág flutningsgjöld
Eimskips. — Sjá bls. 9.
Ungversku flóttamennina
skortir vinnu og húsaskjól
Veitum þeim alla þá aðstoð
sem við megum
Rauði krossinn veitir gjöfum vibtöku
RAUÐI KROSSINN heitir á alla íslendinga að veita ung-
versku flóttamönnunum 52 sem hingað eru komnir, alla
þá aðstoð sem þeir geta í té látið. Á gamlársdag er einangrun
þeirra í Hlégarði lokið og eru þá allir sem geta beðnir að
ljá þeim eða leigja húsnæði og veita þeim vinnu. Flótta-
mennirnir eru allir örsnauðir, eiga aðeins fötin sem þeir
standa í, og eru því allar gjafir, hvort sem þær eru fatnaður,
innanstokksmunir eða fé, mjög kærkomnar. Flóttafólkið er
allt við beztu heilsu, vel vinnuhæft og flest á aldrinum 18—30
ára. Skrifstofa Rauða krossins, sími 4658, veitir allri aðstoð
og vinnubeiðnum móttöku.
HRAÐA ÞARF HJALPINNI
Á vegum Rauða krossins starf-
ar sérstök nefnd að því að annast
alla umsjá og fyrigreiðslu með
flóttamönnunum. Er formaður
hennar dr. Kristinn Stefánsson
læknir og átti nefndin tal við
fréttamenn í gær, ásamt fram-
kvæmdarstjóra Rauða krossins
dr. Gunnlaugi Þórðarsyni, en
hann fór sem kunnugt er til Vín-
ar til þess að veita þeim leiðsögu
til íslands.
Lagði nefndin áherzlu á það
að hraða þyrfti því mjög að fá
flóttamönnunum vinnu og jafn-
framt húsnæði, einstök herbergi
helzt í Reykjavík. Er Rauði kross
inn fús til þess að taka herbergi
með húsgögnum á leigu hér í
bænum fyrir flótíamennina og
væntir hann þess, að almenning-
ur bregðist vel við pessari hjálp-
arbeiðni. Flóttamennimir voru
valdir í búðunum í Austurríki
með það fyrir augum að vinnu-
hæfni þeirra og starfsmenntun
væri góð, svo og heilsa og
hreysti. FlóttEunennirnir eru alls
52, 28 karlar og 24 konur. Fólkið
er allt við góða heilsu, enda hef-
ur nákvæm læknisrannsókn ver-
ið framkvæmd meðal þess, svo
örugg er að það þjáist ekki af
neinum sjúkdómum. Karlarnir
eru á aldrinum 15—33 ára og
konurnar á aldrinum 15—42, en
langflest er það um tvítugt.
KANN VEL TIL VERKA
Hér fer á eftir skrá um hvaða
störf flóttafólkið hefur unnið í
Ungverjalandi til þess að íslenzk-
ir vinnuveitendur geti betur áttað
sig á því að hvaða störfum það
fær helzt gengið.
Karlmenn:
Bifvélavirkjar (3), múrari (1),
námumaður (1), járnsmiðir (2),
logsuðumaður (1), bilaréttinga-
maður (1), búfræðingur (1),
gúmmíverkamaður (l),húsgagna
smiður (1), skósmiður (1), verk-
smiðjuverkamenn (2), rennismið-
ir (2), bifreiðarstjóri (1), loft
skeytamaður (1), vélsmiðir (3),
rafvirki (1), vélfræðingur (1).
Konur:
Hjúkrunarkonur (4), sauma-
konur (2), rannsóknarstofustarf
(1), skrifstofustúlka (1), mat-
reiðslukona (1), verksmiðju-
stúlkur (3).
FLÚBI UPPLAUSN
OG BROTTFLUTNING
f hópnum eru 5 hjón og 3 fjöl-
skyldur. Meðal flóttamannanna
eru allmargir sem misst hafa ætt
ingja sína í uppreisninni. Flest
flúði flóttafólk þetta land sitt
vegna þess að það óttaðist um að
það yrði flutt nauðungarflutning
um til Rússlands, eftir því serr.
dr. Gunnlaugur skýrði frá í gær
Hér var farið með flóttamenn-
ina í Melaskólann strax eftir að
flugvélin kom með þá frá Vínar
borg. Bauð dr. Kristinn Stefáns-
son þá velkomna til fslands og
óskaði þeim gæfu og gengis í hinu
nýja föðurlandi sínu. Þá lauguð-
ust þeir þar allir og fengu ný föt,
en þeir höfðu engan farangur
haft meðferðis frá Ungverjalandi
sem von var, aðeins um 1 kg. á
mann. Veitt var síðan kaffi í skól-
anum, en þá var ekið upp í Hlé-
garð í Mosfellssveit og gerði það
Juðmundur Jónasson endurgjalds
láúst. Þar hafa flóttamennirnir
dvalizt síðan í einangrun og
læknisskoðun.
FYRSTU JÓLIN Á ÍSLANDI
Mun þeim líða þar vel og þar
héldu þeir jólin á hátíðlegan hátt.
Ýmis samtök og fyrirtæki geng-
ust fyrir fatagjöfum til flótta-
mannanna og jólagjöfum og Skóg
ræktin gaf jólatré.
Voru jólin haldin hátíðleg í
ungversku nýlendunni í Hlégarði
og kom þangað kaþólskur prestur
og söng messu en flestir eru
flóttamennirnir kaþólskir. Yfir-
völd Hlégarðs sýndu mikla lipurð
við að lána Rauða krossinum hús-
ið en aflýsa varð fyrir vikið aug-
lýstum skemmtunum og samkom-
um. Rauða krossinum til aðstoð-
ar í allri fyrirgreiðslu við flótta-
mennina hefur verið eini Ungverj
inn búsettur hér á landi, Andrés
Alexandersson og kona hans frú
Nanna Snæhólm. Hafa þau bæði
verið túlkar.
Eins og gefur að skilja munu
tungumálavandræðin valda flótta
mönnunum mestum erfiðleikum
er þeir hefja starf, en aðeins tveir
þeirra tala dálítið í þýzku. Þeim
hefur verið fenginn orðalisti á
íslenzku og eitthvað mun Andrés
hafa kennt þeim í málinu.
Flóttamennirnir munu hafa
látið uppi þá ósk að þeir mættu
dveljast sem flestir í sama hérað-
inu svo þeir gætu vel haft sam-
band sín á milli. Aðallega skipt
ist hópurinn í 3 smærri hópa,
fjölskyldur og kunningja.
LEGGJUM ÖLL HÖND
AÐ VERKI
Eins og áður segir er það höfuð-
nauðsyn, að sem fyrst takizt að
útvega flóttamönnunum atvinnu.
Þetta er í fyrsta sinn, sem við ís-
lendingar sýnum það svo ræki
lega í verki að við tökum þátt
í erfiðleikum og þjáningum ann-
arra þjóða og leggjum sjálfir
ötullega hönd að hjálparstarfinu
með því að taka flóttamenn inn
í land okkar.
Því er það þjóðarsómi að við
gerum sem bezt við þetta fólk, og
veitum því þau efni sem óham-
ingja og uppreisnin hafa svipt
það.
AUri hjálp er því fúslega veitt
móttaka og ailir hvattir til þess
að leggja eitthvað af mörkum.
En fyrst og fremst þeir sem hús-
næði eiga, einstök herbergi hafa
Iaus og þeir sem þurfa fólk til
starfa. Með slíkri hjálp sýnum
við hinum ungversku flóttamönn-
um að hér bíðui* þeirra nýít föð-
urland, þar sem veglyndi og bróð-
urhugur ríkir.
HVAÐ KOSTADI
HAMRAFELLIÐ"?
//
I GREIN, sem birtist í „Tím-
anum“ á Þorláksmessu um
olíuokrið segir, að S. í. S. hafi
átt kost á olíuskipi árið 1953
fyrir 15 millj. sænskra kr. eða
47,325 millj. ísl. kr. en með
því að ekki hafi fengizt að
kaupa þetta skip hafi S. I. S.
og Olíufélagið orðið að „sæta
miklu óhagstæðari kaupum'*
um „Hamrafellið“.
Nú hafa S. í. S. og Olíu-
félagið h. f. alltaf talið að
„Hamrafellið“ hafi aðeins kost
að 1 millj. sterlp. eða kr.
45.700,00, sem er 1,6 millj. kr.
LÆGRA en það skip átti að
kosta, sem „Tíminn“, segir að
ekki hafi fengizt að kaupa.
Hvernig víkur þessu við?
Þessi ummæli virðast styrkja
þann orðróm að raunverulegt
kaupverð „Hamrafellsins“ hafi
verið hærra en eigendur hafa
talið. Það hefur heyrzt, að
S. í. S. og Olíufélagið h. f.
hafi greitt 1 millj. dollara á
borðið við undirskrift samn-
inga og hafi Hamrafellið því
raunverulega kostað um 62
millj. kr. í stað 45,7 millj. kr.
Úr því „Tíminn“ er að fleipra
um að kaupin á „Hamrafell-
inu“ hafi verið óhagstæðari en
unnt hafi verið að gera nokkru
áður, vill þá ekki blaðið upp-
lýsa hvernig í þessum málum
liggur?
Brunatjón í Firðinum
d aðiangadagskvöld
RÉTT fyrir klukkan sjö á aðfangadagskvöld var slökkviliðið kvatt
að fiskverkunarstöð Bátafélags Hafnarfjarðar (gamla íshúsinu)
og var þá rnikill eldur í rishæð hússins. Urðu miklar skemmdir f
risinu, sem er yfir hálfu húsinu, en það er milli 500 og 600 ferm.
Einnig brunnu um 100 reknet, sem geymd voru þar og ýmislejft
fleira.
MIKIÐ TJON
Stólparok var þegar eldurinn
kom upp og var loftið alelda
og logaði upp úr þakinu þegar
slökkviliðið kom á vettvang. Voru
góðar aðstæður þarna við slökkvi-
starfið og var því lokið að þrem-
ur tímum liðnum. Risið var þá
Friðrik vann Penrose
2 7 leikjum
i
i
GÆR hófst skákmótið í Hastings þar sem Friðrik Ólafsson
teflir. Hér fer á eftir röð keppenða á mótinu, en þeir eru alls
10. Samkvæmt henni tefldi Friðrik í gær við Penrose, teflir í dag
við Bent Larsen og við Gligoric í síðustu umferð. Keppnisröðin er
þessi:
1. Szabo, 2. O’Kelly, 3. Toran,
4. Friðrik, 5. Alexander, 6. Gli-
goric, 7. Penrose, .8. Larsen, 9.
Clarke og 10. Horseman.
Þær misstu unnusta sína,
eiginmenn og börn
Frásagnir flóttamanna í Hlégarði
★ Á FUNDI með blaðamönnum tóku þátt
sem flóttamannanefnd Rauða
krossins átti í gær gat dr. Gunn-
laugur Þórðarson þess, að í við-
tölum sem hann hefur átt við
flóttamennina hefði komið í ljós,
að flestir þeirra hefðu flúið land
af ótta við að verða fluttir nauð-
ungarflutningum til Rússlands.
Flóttamennirnir eru að stórum
hluta ungt fólk, um tvítugt, en
það var einmitt fólk á þeim aldri
sem burtu var flutt. Nokkrir
ungu mannanna tóku þátt í upp-
reisnim.i í Búdapest og börðust
við rússnesku hersveitirnar. í
þeirri viðureign missti cinn
þeirra handlegg, en hann er nú
að miklu gróinn sára sinna.
ir Þá telja flóttamennirnir sig
ekki megna að dveljast lengur í
Ungverjalandi vegna þeirrar and
legu kúgunar, sem þar hefur
ríkt og einnig það atf þeir sem
uppreisninni eða áttu
ættingja í frelsissveitunum
myndu verða látnir gjalda þess.
Allir liafa flóttamennirnir sem nú
dveljast í Hlégarði hörmunga-
sögu að segja og flestir eiga um
sárt að binda.
Nokkrar ungu stúlknanna
misstu unnusta sína í bardögun-
um og flúðu þá land. Þá er og
kona ein í hópnum sem missti
mann sinn í uppreisninni og flúði
land frá móður sinni og barni. Á
hún nú enga ósk heitari en að fá
barnið til sín hingað til Iands og
verður allt gert sem unnt er til
þess að það verði.
Friðrik Ólafsson sigraði Pen-
rose, Englandi, í fyrstu umferð í
gær. Vann Friðrik skákina í 27
leikjum og var henni lokið eftir
4 stundir. Upp kom Nimzó-ind-
versk vörn.
Aðeins ein skák önnur var unn-
in í gær. O’Kelly, Belgíu, vann
Clarke, Englandi, í 36 leikjum eft
ir 4 klst. 45 mín. Gligoric gerði
jafntefli við Alexander, í 40 leikj-
um. Keppninni var frestað eftir
5.15 klst. og urðu biðskákir milli
Szabo og Horseman og milli Tor-
ans og Larsens. í dag keppir Frið-
rik við Bent Larsen.
orðið allmikið brunnið og allt,
sem þar var geymt, en það var
auk reknetanna, mikið af þorska*
netum, sem Gísli Guðmundsson
á Hellu átti og voru óvátryggð.
Var þar og ýmislegt annað, sem
lítur að trillubátaútgerð hans, og
varð Gísli fyrir tilfinnanlegu
tjóni. Þarna voru og geymdar
verðmætar hurðir í hús, sem verk
stjóri Bátafélagsins átti. Þær
brunnu allar og voru sömuleiði*
óvátryggðar. Eignir Bátafélags-
ins voru hins vegar vátryggðae.
Ekki urðu neinar skemmdir á
neðri hæð hússins og var hægt að
vinna þar í gær, en þar er aðgerð-
arpláss og fiskverkunarstöð Báta-
félagsins. Þar hefur og verið sölt-
uð síld undanfarna vetur.
Ókunnugt er um eldsupptök, e*
álitið er að kviknað hafi í út frá
rafmagni. — G. E.
Veður var milt
um jólin
Á AÐFANGADAGSKVÖLD, er
veður var hér yfirleitt milt ura
land allt og „rauð“ jól, voru frost
og fannkyngi í Danmörku og víð-
ar í norðurálfu.
Á aðfangadag var mjög hvasst
hér í Reykjavík og Vestmanna-
eyjum. Suðaustanáttin komst
upp í 10 vindstig hér í bænum
og 11 í Eyjum.
Verkamaður stórslasasf í
skipslest á Þorláksmessu
Á Þannig er saga þessa hrjáða
fólks, sem nú hefur eignazt nýtt
föðurland hér, á jólum 1956. Veit-
um því alla þá aðstoð sem við
megum, og réttum því bróður-
hönd.
Á ÞORLÁKSMESSU stórslasaðist
hafnarverkamaður um borð í
amerísku herflutningaskipi, sem
hér var þá að losa ýmiskonar
varning. Maðurinn sem heitii
Friðberg Kristjánsson, Langholts-
vegi 52, varð undir kassa sem féli
ofan í lest.
Herflutningaskipið var eitt
hinna stóru skipa frá Moormack-
félaginu. Var Friðberg ásamt
fleiri mönnum að vörulosun úr
miðlest skipsins. Kassinn, sem
Friðberg varð undir var kominn
upp úr lestinni og í 6—7 metra
hæð fyrir ofan Friðberg, er slys-
ið varð. Allt í einu rann kassinn
úr trossunni, sem brugðið hafði
verið utan um hann og féll kass-
inn niður í lestina og kom þar á
Friðberg með þeim afleiðingum
að hann stórslasaðist. Hefur Frið-
berg verið þungt haldinn síðan.
í gær hafði rannsóknarlögreglan
ekki fengið skýrslu læknis um
meiðsli Friðbergs, en hann mim
hafa skaddast mikið á höfði og
hryggurinn brotinn. Friðberg e*
í Landsspítalanum.