Morgunblaðið - 21.07.1959, Blaðsíða 6

r
MOROUWBLAÐn
Þriðjudagur 21. júlí 1059
Agúst Pálsson skipstjóri
Minning
F. 26. 8. 1896. — D. 14. 7. 1959.
KAUPTÚN eins og Stykkishólm-
ur er fátækara eftir að góðir borg
arar eins og Ágúst Pálsson skip-
stjóri er horfinn á braut. Hann
setti óneitanlega sinn svip á bæ-
inn, vann honum það sem hann
mátti, jafnan tillögugóður og at-
hugull. Hann vissi vel hvað lífið
hafði að bjóða, hafði kynnzt mörg
um hliðum þess og allt sem máli
skipti færði hann sér í nyt. Hann
var fróður maður og minnugur
og gaman að deila við hann geði,
hann var enginn öfgamaður og
vildi kryfja hvert mál til mergj-
ar. Ég átti margar ánægjulegar
stundir með Ágúst og m'argt
minnisstætt frá þeim. Hann safn-
aði mörgum fróðleik og varð-
veitti.
1 ritinu Breiðfirzkir sjómenn á
hann góða þætti. Ungur byrjaði
hann að stunda sjóinn og var
lengst af sjómaður og skipstjóri,
unz heilsan bilaði, var hann þar
farsæll sem annars staðar.
Hann var sannarlega gæfumað-
ur, átti ágætis konu, sem stóð við
hlið hans í blíðu og stríðu. Hann
kvæntist Magðalenu Níelsdóttur
frá Sellátri hinn 12. febrúar 1918
og eignuðust þau 8 börn, sem öll
eru á lífi og öll reglusöm'og fyrir-
myndar börn. Var það þeim hjón-
um hin mesta hamingja og nutu
þau hjónin þess ríkulega og
kunnu vel að meta þessa lífs-
gæfu.
Eitt mesta og aðaláhugamál
Ágústar sál. hin síðari ár var
björgunarskúta fyrir Breiðafjörð
og starfaði hann að því máli af
sinni alkunnu lipurð og dugnaði
og miðaði því máli drjúgum í
hans höndum. Skipulagði hann
eftir beztu getu söfnun í sjópláss-
unum hér við Breiðafjörð með
góðum árangri. Seinustu árin var
hann líka fulltrúi Breiðfirðinga á
Fiskiþingi. Hann átti einnig sæti
í hreppsnefnd og hafnarnefnd um
skeið, kirkju og kristindómi vann
hann af alúð svo og öðru því er
fegrar og bætir mannlífið. Skól-
inn okkar hér í Stykkishólmi átti
líka hauk í horni þar sem Ágúst
var.
Því fer ekki hjá því að Ágúst-
ar sé saknað af Stykkishólmsbú-
um og þeim sem hann þekktu og
hann hafði einhver skipti við.
Gólfslípunin
Har.nahlíð 33. — Sími 13657
Okkar leið lá oft saman og við
voru ekki í neinum vandræðum
með að eyða tímanum. Alltaf
voru málefnin nóg og gamall
fróðleikur á borð borinn. Frá-
sögn hans jafnan lifandi og ljós,
ættfróður var hann vel og kunni
skil á mörgu.
Seinustu ár átti hann við van-
heilsu að búa, en því var öllu tek
ið með jafnaðargeði svo sem
öðru. Brosin hurfu ekkert við
það.
Ég kveð Ágúst með söknuði og
ég þakka góða samfylgd. Ég tel
mér það til mikils happs að hafa
kynnzt honum og af fundi háns
fór ég jafnan ánægður. Ég man
hann því lengi.
Blessuð sé minning hans.
Árni llelgason.
★
. . Þeir fræddu hvern annan
á förnum vegi
um forna reynslu og liðna stund
og döfnuðu á hverjum degi
af drengskap og hetjulund.“
ÁGÚST PÁLSSON er allur. Og
Hólmurinn er ekki samur eftir.
1. febrúar í vetur, á degi Sam-
bands bindindisfélaga í skólum,
kom hann í skólann til okkar í
síðasta sinni til að fræða nemend
ur og kennara „um forna reynslu
og liðna stund.“ Mér er í minni
mál hans. Hin sígilda frásagn-
arlist og frásagnargleði islenzkr-
ar alþýðu var honum í blóð bor-
in. Svaðilfarir og erfið lífsbar-
átta breiðfirzkra sjómanna og
bænda voru honum tiltækt frá-
sagnarefni. Og málfar hans og
tungutak var hreint og sterkt,
eins og manna þeirra og kvenna
sem honum varð tíðræddast um.
Sögumaður var hann góður og
sagnaþulur mikill. Fáir voru okk
ur kærkomnari gestir en hami.
Hann flutti með sér andblæ lið-
inna tíma, opnaði okkur sýn inn
í lif breiðfirzkrar alþýðu, þess
fólks, er fóstraði Þormóð í
Gvendareyj um, Ásgrim Hellna-
prest og Sigurð Breiðfjörð.
Míg minnir, að séra Árni Þór-
arinsson segi einhvers staðar, að
sinn -háskóli hafi verið meðal al-
þýðunnar á Snæfellsnesi. í þeim
skóla hefi ég nú setið allmörg ár,
og einn helzti kennari minn þar
hefir verið Ágúst Pálsson. Nú er
hans kennslustund úti. Og ég
þakka fyrir mig og mitt fólk.
Okkur er fyllilega Ijóst, að sæti
Ágústs Pálssonar verður vánd-
skipað. Hann var mikill og sér-
kennilegur persónuleiki, glaður
og reifur, drengur góður.
Ágúst Pálsson kunni manna
bezt þá list að segja frá. fslenzkt
mál lék honum einkar fagurlega
á tungu. Þó hygg ég hann hafi
enga málfræði lesið. En hann var
manna frábitnastur því, að am-
ast við skólamenntun og aukinni
skólagöngu barna og unglinga.
Það sýndi meðal annars, hver
maður hann var. — Þau hjón,
Ágúst Pálsson og Magdalena
.NSelsdóttir, eignuðust 8 börn,
sem öll nutu skólavistar í
Stykkishólmi. Þegar yngsta barn
ið lauk landsprófi miðskóla frá
skólanum vorið 1954, mættu þau
hjónin við skólaslit og færðu
skólanum vandaða fánastöng að
gjöf, svo og verðlaun fyrir bezta
úrlausn í íslenzku við miðskóla-
próf. Við það tækifæri hélt Ágúst
ræðu. Hann þakkaði skólanum
fyrir börnin 8 og kvað honum
mega þakka það meðal annars,
að þau væru öll reglufólk. Slík
voru orð Ágústs Pálssonar. Og
ég veit að hugur fylgdi máli. Og
sú var gæfa hans að börn hans
öll eru hið bezta og dugmesta
fólk.
En nú er góður drengur geng-
inn. Ágúst Pálsson er allur. Ekki
kemur hann framar í skólann til
að fræða og skemmta. Ekki njót-
um við hjónin oftar skemmti-
legrar frásagnarlistar hans yfir
rjúkandi kaffibollum. Ekki verð-
ur bjargað þeim fróðleik sem
hann einn hefir ef til vill átt í
fórum sínum en hvergi er skráð-
ur.
Fyrir hönd Barna- og Miðskól-
ans í Stykkishólmi og okkar
hjónanna kveð ég hann með
kærri þökk og votta ekkju hans
og afkomendum innilega samúð.
Ól. Haukur Árnason
skrifar úr
daglega iífinu
Kvikmyndahúsmenning
F. E. skrifar:
GÆÐI og gildi kvikmynda í
kvikmyndahúsum bæjarins
er að vonum misjafnt, enda að-
sókn eftir því. En tillitsemi kvik-
myndahúsgesta, þeirra sem koraa
of seint á sýningar, er ekki mikil
gagnvari þeim sem komnir eru
í sæti sín á réttum tíma.
í gærkvvöldi brá ég mér á bíó
með konu minni og hugði gott
til að sjá franska mynd. Eftir að
við höfðum komið börnunum í ró,
lagað okkur ofurlítið til, og feng-
ið rándýra barnagæzlu handa
smáfólkinu, var haldið út á næstu
stræcisvagnabiðstöð.
Eftir erfiða ferð í yfirfullum
vagni, var loks komið á áfanga-
stað cneð sára fætur og matta
skó, sem þó höfðu verið gljáandi
rétt áður. Við vorum sezt í sæti
okkar góðri stund áður en sýn-
ing skyldi hefjast og virtum fyrir
okkur fólk sem streymdi fram-
bjá.
Svo eru ljósin slökkt og sýning
hefst, og alltaf heldur fólkið á-
tram að sireyma inn, en gengur
seint að komast í rétt sæti vegna
myrkurs. Þannig gengur það
næstu 15. mín. Þá fyrst kemst ró
4. en á m»5»n á þe3su gengur get
irm vif e -k»rt fylgsí með mynd
Þetta fyrirkomulag er alveg
óþolandi. Ráðamenn kvikmynda-
húsanna ættu að sjá um að fólk
sé ekki að ryðjast í sæti eftir að
sýning hefst. Svo mætti aítur
gera hlé á sýningu (5—10 mín.
seinna) og hleypa þeim inn, sem
síðbúnir voru. Og fyrst ég er nú
farinn að rekast í þessum málum,
fyndist mér tilhlýðilegt að áður-
nefndir ráðamenn sjái um að
vísa á dyr þeim hvimleiða lýð.
sem truflar sýningar með alls
konar ólátum, jafnvel sprenging-
Kvikmyndagagnrýni
F. E. skrifar
ANNAÐ bréf hefur Velvakanda
borizt um kvikmyndasýning-
ar. Það hefst þannig:
„Það er ánægjulegt að veita því
athygli að í seinni tíð hefur kvik-
myndagagnrýni birzt í dagblöð-
unum af og til. Of lítil áherzla
hefur verið lögð á að veita bæjar-
búum þessa sjálfsögðu þjónustu.
Eins og allir vita eru kvikmyndir
afar mismunandi að gæðum og
hlýtur því að skipta miklu máli
fyrir fólk að það geti gert sér
grein fyrir því hvers konar mynd
ir það eru, sem kvikmyndahúsin
hafa á boðstólum. Góð kvikmynd
skilur eftir djúp áhrif á hugi
manna og vekur þá til umhugs-
unar um lífið og tilveruna, en
aftur á móti er fátt jafnsálar-
drepandi og lélegur Hollywood
reyfari."
Síðan víkur bréfritari að gagn-
rýni um ákveðna mynd, og er
gagnrýnanda ekki sammála. Gagn
rýnandinn taldi myndina sýna
rislágar sumarmyndir, sem lítið
væri varið í, en bréfritari talar
um listræna og afburða vei
leikna mynd.
Það er nú svo. Gagnrýnandi,
hvort hann gagnrýnir kvikmynd-
ir eða eitthvað annað, hefur að
eins sína þekkingu á efninu og
sinn eigin smekk að styðjast við.
Á öðru getur hann ekki grund-
vallað úóma sína. Sömu aðstöðu
hefur hver áhorfandi í kvik-
myndahúsinu. En því miður fer
ekki smekkur beggja ávallt sam-
an. Við því er ekkert að gera.
Þrátt fyrir það gerir gagnrýnin
talsvert gagn. Af henni má sjá
um hvers konar mynd er að
ræða, og lesandinn hefur betri
möguleika til að ákveða hvon
hún er við hans smekk. Auk þess
hljóta að vera miklu meiri líkur
til að lesandanum finnist mynd
góð og þess virði að sjá hana,
ef vanur gagnrýnandi er ánægð-
ur með hana, þó auðvitað séu
alltaf einhver frávik frá þvL
Um óbyggb'.r Vestur-Skaffafellssýslu
UM NÆSTU helgi hefst á vegum
Farfugla 16 daga sumarleyfisferð
um óbyggðir Vestur-Skaftafells-
sýslu. Fyrst verður ekið að Veiði
vötnum og í Tungnaárbotna og
dvalið dag um kyrrt á hvorum
stað. Þaðan verður haldið að
Langasjó og dvalið þar í tvo daga
m. a. gengið á Sveinstind og um
Fögrufjöll. Næst verður haldið .
Eldgjá og dvalið í henni í tvo
daga, og gengið um gjána og á
Gjátind. Að endingu ekið austur
að Kirkjubæjarklaustri og í
Núpsstaðaskóg, og gengið þaðan
að Grænalóni og á Súlutinda.
Til fararinnai hafa verið ráðn-
ir 2 stórir fjallabílar auk farang-
ursbíls. Verð farmiða er kr. 2400
fyrir félagsmenn en 2450 fyrir ut-
anfélagsmenn og er fæði innifalið
í verðinu. Örfá sa-.ti eru laus jg
verða þau seld á þriðjudags og
miðvikudagskvöld á skrifstofu
Farfugla að Linc.argötu 50 kl.
8.30 — 10 =ími 15937.
Austur þýzku togararnir
Athugasemd frá skipaskoðunarstjóra
ÞAR eð undirritaður hefur verið
tækniráðunautur við smíði um-
ræddra báta, óska ég að taka
eftirfarandi fram:
1 tveimur Reykjavíkurblöðum
hefur síðustu daga verið minnzt
á, að framangreindir austur-þýzk
ir bátar bæru helmingi minna en
ætlað var, og er þess getið, að
þeir séu drekkhlaðnir með tæp
150 tonn. Ekki er mér Ijóst hverj-
ir hafa ætlazt til að þessir bátar
bæru 250—300 tonn, eða 2500 mál
síldar. Virðist hér enn einu smni
blandað saman brúttórúmlesta-
tölu skipa og burðarhæfni, en
þessar tvær stærðir eru geróskyld
ar, þannig að þó skip sé 250
brúttórúmlestir, þá er það engin
vísbending um að það beri 250
tonn. Brúttórúmlestatala skips er
mæling rúmmáls eftir nánari al-
þjóðareglum innan í skipinu, og
er ein rúmlest 100 ensk rúmfet.
Þar eð bol-efni á tréskipi er
miklu þykkara en á stálskipi, þá
er burðarhæfni tréskips með
sömu brúttórúmlestatölu meiri en
á stálskipi, því burðarhæfni fer
eftir stærð á bol skipsins að utan.
Ef borið er saman við stóru
togarana, þá er talin góð veiði ef
t. d. 850 brúttórúmlesta togari
kemur inn með 350 tonn af fiski
úr veiðiferð, en það er miðað við
stærð sama og ef austur-þýzku
250 brúftórúmlestabátarnir kæmu
með 101 tonn úr veiðiferð, og öf-
ugt svara 150 tonn í austur-þýzku
bátunum til 510 tonna í 850
brúttórúmlesta togara. Þó er tog-
búnaður allur hlutfallslega
þyngri í minni skipunum en í
þeim stærri.
Séu þessi 250 rúmlesta togskip
hins vegar borin saman við ca.
140 brúttórúmlesta stálbátana ,af
norsku gerðinni, þá er ekkert ó-
eðlilegt að þau skip geti borið
mun meira miðað við stærð
þeirra, því vélarorka og ailur
búnaður er þar svo miklu fábrotn
ari, minni og léttari að þar er
enginn samanburður mögulegur.
1 250 rúmlesta bátunum er 800
hestafla þungbyggð vél með gír-
búnaði, ein 220 hestafla og önnur
120 hestafla hjálparvél, stór, raf-
knúin togvinda, auk hydrauliskr-
ar akkerisvindu, losunarvindu,
bómuvindu og línuvindu. Enn-
fremur er frysting og kæling í
lestum, lifrarbræðsla, auk ótelj-
andi tækja og búnaðar.
Það er ekkert við því að segja,
að menn vilji hafa skip sín full-
komin að vélum og búnaði, en
það er ekki hægt að komast hjá
því að þessi búnaður krefjist
rýmis og hafi þyngd, sem að sjálf
sögðu dregst frá burðarhæfni
skipsins.
Réttmælt mui. vera í fyrr-
greindum blaða-greinum, að bát-
ar þessir eru ganggóðir og hafa
reynzt vel á togveiðum, en að
sjálfsögðu takmarkar stærð
þeirra útivist í slæmum veðrum,
og má enginn búast við því að
skip af þessari stærð geti stund-
að togveiðar í álíka veðri og stóru
togararnir.
Ef þessir togbátar hefðu fyrst
og fremst verið ætlaðir sem síld-
veiðiskip, þá hefði töluverður
hluti þess búnaðar, sem þeir sigla
með, einnig á síldveiðum verið ó-
þarfur, og þá mátt létta skipin
töluvert vegna síldveiðanna, og
þetta má gera enn, ef menn
treysta það mikið á árangur síld-
veiðanna að það sé réttlætanlegt.
Að lokum má benda á, að skip
á stærð við togarana Þórólf og
Skallagrím, sem mældir voru
rúmar 400 brúttórúmlestir, komu
mest með 2000 til 2500 mál síldar
og voru þá ekki ferðafærir nema
í blæjalogni, en þetta magn er
álíka og 1300 mál í 250 brúttórúm
lesta skipi.
Sk ipaskoðunarst jóri.
Vil ’-.aupa litinn
liafmagnsþvottapott
Upplýsingar í síma 32092.
ALLT ! RAFKERFIÐ
Bilaraftækjaverzlun
Ilalldórs Ólat.-sonar
Rauðarárstíg 20. — Simi 14775.