Morgunblaðið - 22.07.1959, Blaðsíða 6

f
MOR'iTJlVBLAÐIÐ
Miðvik'iuTapfUr 22. júlí 1959
Indverskur rithöfundur leitar
hér að verkum til þýdingar
UNDANFARNA tvo daga hefur
dvalizt hér á landi indverski rit-
höfundurinn Krishna Kripalani,
sem er ritari indversku bók-
menntaakademíunnar. Forseti
akademíunnar er Nehru forsætis-
ráðherra, en varaforseti hennar
er Radakrishnan sem jafnframt
er varaforseti Indlands. Kripalani
er á sex mánaða ferðalagi um-
hverfis hnöttinn til að kynna sér
bókmenntir einstakra landa með
það fyrir augum að velja verk til
útgáfu í Indlandi.
Þegar bókmenntaakademían
var stofnuð fyrir fimm árum, var
ákveðið að hún beitti sér einkum
fyrir tvennu: gagnkvæmri kynn-
ingu á þeim bókmenntum, sem
samdar eru á hinum 14 megin-
þjóðtungum Indlands og kynn-
ingu á erlendum bókmenntum,
bseði eldri og yngri. Akademían
hefur þannig umsjón með því að
góð verk, sem koma út á einu
hinna 14 mála, séu þýdd og gefin
út á öllum hinum málunum jafn
framt. Þau verk sem valin eru
á erlendum málum eru einnig
Krishna Kripalanj
þýdd á allar 14 þjóðtungur Ind-
lands.
Þessar þjóðtungur eiga misjafn
lega langa sögu á sviði bók-
mennta, en engin þeirri yngri en
500 ára. Sumar tungurnar, svo
sem „tamil“, eru hins vegar 2000
Vel heppnaðri för sin-
foníusveitarinnar lokið
Víðast hvar meiri aðsókn en í fyrri för
á Reyðarfirði, sem voru á mjög
óheppilegum tíma, og undirtektir
áheyrenda undantekningarlaust
ágætar.
Auðgar tónlistarlífið
Þetta er önnur meiri háttar tón
hikaför Sinfóniuhljómsveitarinn-
Framhald á bls. 19
d sömu slóðir
TÓNLEIKAFÖR Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands um Norður- og
Austurland lauk með tónleikum
í samkomuskálanum í Vémörk í
Egilsstaðaskógi föstudagskvöldið
17.. júlí. Fyrr um daginn hafði
hljómsveitin leikið fyrir heima-
menn á Eiðum og fólk úr ná-
grenninu í þakklætisskyni fyrir
þá velvild Þórarins Þórarinssonar
skólastjóra að skjóta skjólshúsi
yfir hljómsveitarmenn, meðan
þeir dvöldust á Austurlandi. Tón-
leikana á Eiðum sóttu allir á
staðnum, svo og fólk af flestum
b?juumi Ejðaþinghá, alls á ann- ur f þetta ginn er þó um ir
að hundrað manns, og voru þeir
þó haldnir á miðjum virkum degi
og í brakandi þerri. Ármann
Halldórsson kennari flutti hljóm-
sveitinni þakkir áheyrenda og
árnaði henni fararheilla. — Tón-
leikarnir í Egilsstaðaskógi voru
einnig mjög vel sóttir, og voru
undirtektir á báðum stöðum
ágætar. Að loknum tónleikunum
í Egilsstaðaskógi bauð Sveinn
Jónsson bóndi á Egilsstöðum öll-
um hljómsveitarmönnum til
kaffidrykkju, en síðan var flogið
til Reykjavíkur um nóttina.
Góð aðsókn þrátt fyrir annríki
Þriðjud. 14. júlí voru tónleikar
haldnir í barnaskólanum 1 Nes-
kaupstað. Þeir voru fjölsóttir,
þrátt fyrir mikið annríki við
síldar- og fiskvinnslu, og undir-
tektir frábærar. Bjarni Þórðar-
son bæjarstjóri ávarpaði hljóm-
sveitarmenn í lok tónleikanna og
framkvæmdastjóri hljómsveitar-
innar þakkaði með nokkrum orð-
um sérlega rausnarlegar móttök-
ur. —
Næsta dag voru tónleikar í
samkomuhúsinu Herðubreið á
Seyðisfirði. Að þeim loknum
'bauð bæjarstjórn Seyðisfjarðar
til kaffidrykkju og fluttu þar
ávörp Gunnþór Björnsson bæjar-
stjóri og Steinn Stefánsson skóla
stjóri. — Fimmtud. 16. júlí voru
tónleikar í Félagslundi á Reyðar-
firði kl. 7 um kvöldið og í Val-
höll á Eskifirði kl. 10. 1 lok tón-
leikanna á Eskifirði flutti Krist-
ján Ingólfsson skólastjóri ávarp,
og síðan þágu hljómsveitarmenn
kaffiboð Tónlistarfélags Eski-
fjarðar. Allir þessir tónleikar
voru vel sóttir, nema tónleikarnir
ára gömul bókmenntamál. Tíu
þessara mála eru runnin frá ,sans
krít“, en fjögur þeirra eru af
.,dravídískum“, uppruna, en hafa
orðið fyrir geysimiklum áhrifum
frá sanskrít. Það mál sem auðug-
ast er af nútímabókmenntum er
„bengali", en á því máli skrif-
aði Nóbelsverðlaunahöfundurinn
frægi Tagore. Hin klassisku verk
Indverja, svo sem Ramayana,
Mahabharata og Bagavadgita,
sem öll voru skrifuð á sanskrít,
eru stöðugt gefin út í nýjum þýð-
ingum á öllum þjóðtungum Ind-
lands.
Kripalani sagði að bókmennta-
akademían væri aðeins skipuð rit
höfundum, og væri Nehru í henr.i
sem rithöfundur en ekki stjórn-
málamaður. Hann kvað akadem-
íuna þegar hafa staðið að útgáfu
nokkurra erlendra öndvegisrita,
t. d. „Leaves of Grass“ eftir Whit
man, „Walden“ eftir Thoreau og
nokkurra leikrita Ibsens. Sagðist
hann vonast til að þessi viðleitni
yrði nú stóraukin enda er í ráði
að halda upp á 100 ára afmæli
Tagores árið 1961 með glæsileg-
um útgáfum. Ætlunin er að velja
eitt nútímaverk og eitt eldra verk
frá hverju landi. Hafði Kripalani
helzt augastað á Laxdælu frá ís-
landi, en vildi^ líka athuga Njálu
og Eglu. Af nutíipaverkum verð-
ur einhver af skáldsögum Lax-
ness sennilega fyrir valinu. Krip-
alani sagði, að meginvandinn við
þessa útgáfu væri sá að finna
hæfa þýðendur, en þegar um
smærri lönd væri að ræða, yrði
að þýða verkin úr öðru máli, og
þá helzt ensku.
Enska er nú notuð samhliða
„hindi“, við háskóla og í opin-
berum stofnunum í Indlandi og
kvað Kripalani það gera Indverj-
um hægara um vik að vera í sam-
bandi við umheiminn. Hann fer
héðan áleiðis til Lundúna í dag.
Hátíðaguðþjónusta í
Prestbakkakirkju
&
N.K. sunnudag, 26. júli mun
Prestbakkasöfnuður " minnast
Imndrað ára afmælis kirkju sinn
ar.
Prestbakkakirkja er eitt
stærsta og reisulegasta guðshús
í sveit hér á landi. Hún var vígð
af sér. Páli Pálssyni prófasti í
Hörgsdal á skírdag 1859. Það var
sumardagurinn fyrsti.
Kirkjuhátíðin mun hefjast
með guðsþjónustu kl. 2 e.h. og
munu þeir annast messugjörðina,
sóknarpresturinn sr. Gísli Brynj
ólfsson á Kirkjubæjarklaustri og
sr. Óskar J. Þorláksson dóm-
Kirkjubæjarkl. prestakalls haust
ið 1931.
Að lokinnl
verður sest að
samkomuhúsinu
klaustri og þar
messugjörðinnl
kaffidrykkju í
á Kirkjubæjar-
mun sr. Björa
Magnússon prófastur flytja er-
indi um Prestbakkakirkju. Er
hann manna kunnugastur sögu
hennar enda er hann fæddur og
uppalinn á Prestbakka. —
Allir eru velkomnir til þess-
arar minningarhátíðar, en ætlazt
er til að fjölmennt verði af hálfu
núverandi og fyrrverandi safnað
kirkjuprestur, en hann vígðist til arfólks í Prestbakkasókn.
Ritgerðasafn effir Jón
Helgason
í FYRRADAG kom í bókaverzl-
anir safn af ritgerðum og ræð-
um eftir Jón Helgason prófessor
í Kaupmannahöfn,, „Ritgerða-
korn og ræðustúfur“, sem Félag
íslenzkra stúdenta í Kaupmanna
höfn gefur út í tilefni af sextugs
afmæli prófessorsins 30. júní s.l.
úr
skrifar ,
daglegq hfínu
3
D
ÁLKUR Velvakanda er að
verða reglulegur fugladálk-
að ræða en ekki endur, eins og
venjulega. Borízt hefur bréf frá
Ástríði Sigmundsdóttur í Eskihlíð
6. Bréið er of langt til að birtast
í heild, en það sem um er að ræða
er í stórum dráttum þetta:
hvers þeirra undir peysuhálsmál-
inu. Brátt kom í ljós, að þetta
voru karlfugl og kvenfugl. Hún
hlaut nafnið Dagný, en hann
Marteinn Hængsson. Og allir
voru staðráðnir í að gera þessum
fósturbörnum lífið sem bezt og
i
Ungaði út eggjunum
í rúminu hjá sér
maí í vor verptu tamin gæsa-
hjón úti á Seltjarnarnesi. 20.
júní munu ungarnir hafa skriðið
út eggjunum. en sömu nótt var
fuglunum og ungunum rænt eða
þau drepin. Ef einhver skyldi vita
m afdrif þeirra, yrði með gleði
tekið á móti fréttum af þeim í
síma 18879 eða 22079. Fer hér á
eftir í stuttu máli saga þessafa
dýra.
Á fögru sumarkvöldi fyrir fjór
um árum lögðu tvær konur leið
sína út í smá hólma, meðfram
ströndinni í Hvítá hjá Hvanneyri
í Borgarfirði. Þar fundu þær
gæsahreiður með 7 eggjum og
var að býrja að brotna á tveimur
þeirra. Báru þær eggin tvö innan
á sér heim í hús, settu þau síðan
milli tveggja hitapoka og önnur
þeirra, bréfritarinn, hafði þau í
rúminu hjá sér um nóttina. Kl.
6 um morguninn bólaði á litlum
breiðum nefjum út úr skurninu,
hún togaði ögn í þau og komu
þá höfuðin út. Brutust ungarnir
hart um og sprengdu skurnina.
Heldur þótti henni ungarnir
óhrjálegir í fyrstu, meðan þeir
voru blautir, en þeir þornuðu
brátt og voru þá hinir yndislegu
hnoðrar, grængulir á lit.
Er ekki að orðlengja það, að
ungarnir urðu vinir barnanna á
heimilinu. Ekki bar t.d. ósjaldan
við að þeir sofnuðu við háls ein-
til að sleppa Dagný og Marteini
á Tjörnina. í fyrrasumar verpti
Dagný á stóru steinhæðinni í
Hljómskálagarðinum en þau egg
voru líka fúl. Svo hurfu þau hjú-
inu með öllu af Tjörninni. Ást-
ríður hringdi til dr. Finns Guð-
mundssonar, fuglafræðings, sem
sagði að gæsahjón hefðu /erpt á
Seltjarnarnesi, á nesi sem kallað
er Suðurnes og er á verndarsvæði
lögreglunnar.
Þetta reyndust vera þau Dagný
og Marteinn og sat hún á sex
eggjum í grjóturð undir kofavegg
við sjóinn. Urðu miklir fagnaðar-
fundir, er þær Ástríður og dætur
hennar tvær hittu aftur gæsirnar
sínar. Þær brutu á einu egginu,
til að fullvissa sig um að þau
væru ekki fúl, því annars ætluðu
þær að reyna að útvega Dagnýju
önnur egg. Að svo búnu báðu þær
lögregluþjóninn, sem þarna er á
vakt um að líta eftir gæsunum,
og mun hann hafa gert það.
Gæsafjölskyldiu*
numinn brott
LAUGARDAGSNÓTTINA þann
20. júní munu svo ungarnir
hafa skriðið úr eggjunum. En þá
hefur einhver vesalingur lagt
leið sína út á nesið, hent neti yfir
fuglana og rænt öllu saman. Ekk-
ert benti til að gæsafjölskyldan
Jón Helgason hefur sem kunnugt
er verið búsettur í Höfn lengst
af ævinnar og sótt fundi félags-
ins í röska fjóra áratugi. Hefur
hann, eins og segir í formála fyr-
ir bókinni, lagt fram á funduna
stúdenta í Höfn drýgri skerf til
fróðleiks og skemmtunar en
nokkur annar maður.
Jón hefur sjálfur valið efnið i
þessa bók og búið það til prent-
unar, en nefnd Hafnarstúdenta
hefur undirbúið útgáfuna. Á
„tabula gratulatoria“ fremst i
bókinni hafa 317 Hafnarstúdent-
ar og aðrir velunnarar Jóns
skráð nöfn sín.
bjartast. Ungarnir eltu heimilis-
fólikð hvert sem það fór, á engjar
og annað, og tíkin Táta var ágæt
ur vinur þeirra líka. Um haustið
blönduðu gæsirnar sér stundum í
hóp villigæsanna, en ekki þurfti
annað en kalla þær, þá voru þær hefði verið drepin á staðnum.‘um
leið hafði verið brotizt inn í kof-
komnar heim. Og um veturinn
voru þær kyrrar í hlöðunni.
Næsta sumar verpti Dagný nokkr
um eggjum, en þau voru fúl,
þegar til kom.
Gæsirnar fluttust
með fjölskyldunni
í þéttbýlið.
Ú urðu þau umskipti í lífi
fjölskyldunnar, að hún flutti
N
Báðir voru fuglarnir upphaf-
lega merktir. Marteinn mun þó
hafa týnt sínu merki, en merki
Dagnýar mun vera nr. 85 eða 86.
Vonandi getur einhver skýrt
hvarf þeirra.
Þetta var í stuttu máli saga gæs
anna og erindið í bréfinu, sem
til Reykjavíkur. Fékkst þá leyfr Velvakanda barst í fyrradag.
Jón Helgason prófessor
Bókinni er skipt í tvo megin-
kafla, „Ritgerðakorn“ og „Ræðu-
stúfa“. Ritgerðirnar eru 15 tals-
ins og fjalla um ýmisleg efni,
sem lúta að íslenzkum fræðum.
M.a. eru þar ritgerðir um Arn-
grím lærða, séra Jón Þorláksson,
Finn Magnússon, Sigfús Blöndal
og Guðmund Finnbogason.
„Ræðustúfarnir“ eru flestir
fluttir á fundum Hafnarstúdenta,
sá fyrsti árið 1941, en hinn síðasti
1952. Þá eru þar einnig ræður
fluttar á fimmtugsafmæli Hall-
dór Laxness og af svölum Alþing
ishúss 1. des. 1954.
Bókin er 299 blaðsíður, prent-
uð á frábærilega góðan pappír
og frágangur hennar allur til fyr
irmyndar. Verður hún eflaust
mörgum íslendingum auðfúsu-
gestur, því Jón Helgason er allra
manna fróðastur um forna hluti
og mæltur manna bezt.