Morgunblaðið - 01.04.1960, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 1. apríl 1960
Utgjaldahlið fjárlaga ársins 1960
Auknir skattar hafa ekki
lagöir á þjdðina
Hækkun söluskattsins aðeins
til að mæta skattalækkunum
f BLAÐINU í gær var gerð
grein fyrir útgjaldahækkun-
um ríkissjóðs á f járlögum árs-
ins 1960. Nú verður á sama
hátt gerð grein fyrir því,
hvernig tekjur ríkissjóðs eru
áætlaðar til þess að mæta út
gjaldahækkuninni, og birtar
sundurliðaðar skýringar á or-
sökum tekjuhækkunarinnar.
I stórum dráttum má segja,
að engir nýir skattar hafi ver-
ið lagðir á, að undanskildum
hinum nýja söluskatti og
nokkurri hækkun benzín-
skatts. En þess ber þó að
gæta, að framkvæmdar eru
jafnhliða skattalækkanir, sem
vega upp á móti hækkun sölu-
skattsins. Tekjustofnar út-
flutningssjóðs, að undan-
skildu yfirfærslugjaldinu,
sem fellur niður,, flytjast nú
yfir til ríkissjóðs, enda tekur
ríkissjóður jafnframt að sér
að annast að öllu leyti niður-
greiðslur á vöruverði, sem
áður hvíldu á útflutnings-
sjóði.
Samtals er áætlað, að rekstr
artekjur ríkissjóðs á árinu
1960 nema 1501,2 millj. kr. Er
þar um að ræða 470,6 millj.
kr. hækkun frá f járlögum árs-
ins 1959.
230 millj. kr. frá út-
flutningssjóði
Tekjuauki ríkissjóðs af gjald-
stofnum þeim, sem áður runnu
til útflutningssjóðs er áætlaður
230 millj. kr. Yfirleitt hafa þess-
ir tekjustofnar verið lækkaðir,
þannig að þeir gefa nú svipaðar
tekjur í krónutölu og þeir gáfu
áður, þrátt fyrir gengisbreyting-
una.
ísland
í landfræðiriti
NÝLEGA kom út hefti um ís-
land af ritinu ,,Enciclopedia del
mondo“, sem gefið er út hjá
Instituto per Ricerche Geograf-
iche í Mílanó. Ritstjóri er F. de
Agostini. í ritinu eru greinar um
landafræði íslands og jarðfræði
með glöggum kortum til skýr-
inga, yfirlit um jurta- og dýralíf,
söguiegt ágrip, kafli um íslenzkt
mál, yfirlit um stjórnarfar og
réttarfar, efnahagsmál, fram-
leiðslu, samgöngur og viðskipti,
‘og smágreinar urn Reykjavík og
helztu ferðaleiðir, um peninga-
mál, utanríkisþjónustu, fræðslu-
mál o. fl. Heftið er prýtt fjölda
mynda, þ. á. m. nokkrum lit-
myndum, einnig teikningum og
tveim yfirlitskortum af íslandi.
(Frá utanríkisráðuneytinu)
1)
2)
3)
Um breytingar á hinum eldri
tekjustofnum ríkissjóðs skal
þetta tekið fram:
Áætlað er að verðtollur
verði 69,5 millj. kr. hærri í
ár en sl. ár. Stafar sú hækkun
eingöngu af gengisbreytingunni.
Nemur verðtollurinn þá samtals
365 millj. kr. á fjárlögum ársins
1960.
Vörumagnstollur er áætlað-
ur 3 millj. kr. lægri en í fjár-
lögum 1959. Stafar lækkunin
af því, að gert er nú ráð fyrir að
innflutningur muni minnka all-
verulega á þessu ári.
Samtals er vörumagnstollurinn
áætlaður 33 millj. kr. á þessu ári.
Innflutningsgjald af
benzíni
Innflutningsgjald af benzíni
er nú áætlað 57,5 millj. kr.
Hluti af benzínskatti rann áður
til útflutningssjóðs. Benzínskatt-
ur var nú hækkaður um 34 aura
líterinn og renna 28 aurar af
þeirri upphæð til ríkissjóðs, en 6
aurar til brúarsjóðs og milli-
byggðavega. Má gera ráð fyrir að
tekjuauki ríkissjóðs af hækkun-
inni verði um 14 millj. kr., miðað
við heilt ár.
Gjald af innlendum tollvöru
tegundum er áætlað 35 millj.
kr. Er þá gert ráð fyrir að só
hluti gjaldsins, sem áður rann,
til útflutningssjóðs, renni nú í
ríkissjóð, og að auki breytist
gjaldið nokkuð með hliðsjón af
öðrum verðbreytingum.
ir \ Bifreiðaskattur er áætlaður
* tveim millj. kr. hærri en sl.
ár, vegna aukins bifreiðafjölda
og nemur nú samtals 17 millj. kr.
rj\ Aukatekjur ríkissjóðs eru á-
^ ætl. 22,3 millj. kr. og hækk-
ar sá liður um 8,4 millj. króna.
Stafar hækkunin að nokkru
leyti af of lágri áætlun sl. ár og
að nokkru leyti af hækkun ým-
issa aukatekjuliða, með hliðsjón
af verðlagsbreytingum sl. ára.
Stimpilgjald er áætl. 34 millj
kr. og er það 9 millj. kr.
hækkun frá fjárlögum ! ársins
1959. Engin raunveruleg hækk-
un verður þó á stimpilgjaldi,
heldur er áætlunin miðuð við
reynslu sl. árs.
Leyfisgjöld eru áætluð 53
millj. kr. Meginhluti þessa
tekjustofns rann áður til útflutn-
ingssjóðs.
4)
8)
Lækkun tekjuskattsins
g' Af tekju- og eignaskatti
eru nú áætl. 72 millj. kr.
tekjur. Þessi tekjustofn var
áætlaður 145 millj. kr. í fjár-
lögum ársins 1959. Koma hér
nú til væntanleg áhrif af fyrir
huguðum breytingum á lög-
unum um tekjuskatt. Verður
hér um að ræða mun meiri
tekjumissi fyrir ríkissjóð en
nemur mismuninum á áætlun
fjárlaga nú, og fjárlaga 1959,
þar eð áætlað hefur verið að
tekjur ríkissjóðs af tekju-
skatti á þessu ári, mundu að
að óbreyttum lögum hafa num
ið 179 millj. kr. Tekjumissir
ríkissjóðs vegna lækkunar
tekjuskatts mun því verða um
107 millj. kr.
10)
Söluskatturinn
Söluskattur er áætl. sam-
tals 437 millj. kr. á árinu.
En af þeirri upphæð renna 56
millj. kr. til jöfnunarsjóðs sveit-
arfélaga. Er það nýr tekjustofn
fyrir sveitarfélögin. Að öðru
leyti verða þær breytingar á
söluskattinum, að niður er felld-
ur 9% söluskattur af innlendri
framleiðslu og þjónustu. En í
staðinn er tekinn upp almennur
söluskattur í smásölu, 3%, og að
auki til bráðabirgða á þessu ári
8% söluskattur í innflutningi, til
viðbótar þeim söluskatti, sem áð-
ur var af innflutningi. Brottfall
9% söluskattsins leiðir af sér 114
millj. kr. lækkun. En almenni
sÖluskatturinn og bráðabirgða-
söluskatturinn af innflutningi
eru áætlaðir að gefa á þessu ári
224 millj. kr. í ríkissjóð.
Stuðningur við sveitar-
félögin
Hinn nýi söluskattur, 280 milli
kr., gerir því ekki betur en vega
upp á móti tekjumissi ríkissjóðs
af öðrum ástæðum.
Tekjuskatturinn lækkar þannig
um 107 millj., söluskattur af iðn-
aði og þjónustu um 114 millj. kr.
og 56 millj. kr. leggur rkissjóður
jöfnunarsjóði sveitarfélaga til
þess að skapa sveitarfélögunum
möguleika til að lækka út-
svörin á borgurum sínum. Tekj-
ur af hinum fyrri söluskatti af
innflutningi, sem gildir áfrarn
óbreyttur hækka vegna gengis-
breytingarinnar um 45 millj. kr.
samkv. áætlun fjárlaga yfir-
standandi árs.
jj\ Tekjur af ríkisstofnunum
eru nú áætl. 262,9 millj. kr.
Er nær öll sú upphæð rekstrar-
hagnaður áfengisverzlunar og tó-
bakseinkasölu. í>essi tekjustofn
er áætlaður 22,9 millj. kr. hærri
en í fjárlögum ársins 1959. Stafar
sú hækkun bæði af of lágri áætl-
un sl. ár og einnig af nokkurri
hækkun á útsöluverði tóbaks- og
ófengis.
Ekki auknir skattar
Niðurstaðan er því sú, að
auknir skattar hafa ekki ver-
ið lagðir á þjóðina, þegar tek-
ið er tiilit til þeirra skatta-
lækkana, sem gerð hefur ver-
ið grein fyrir hér að framan,
ef undan er skiiin hækkunin
á bensínskatti.
Hins vegar hækka auðvit-
að tekjur ríkissjóðs af ýmsum
tekjustofnum hans allveru-
lega, eins og að framan er
getið, vegna verðhækkana
þeirra, sem leiða af gengis-
breytingunni.
Brinch, forstjóri Námafélagsins í Meistaravík, og kona hans, ásamt þeim L. Storr, ræðismanni, og
Sigurði Matthíassyni, fulltrúa, á flugvellinum í ;ær. Litii drengurinn er sonur hjónanna.
(Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
íslenzkar flugvélar og íslenzkir
læknar í Meistaravík
Stutt samtal við forstjóra Námu
félagsins f>ar
VIÐ leggjum nú mesta
áherzlu á að rannsaka molyb-
dan-lögin í jörðinni á námu-
svæðinu í Meistaravík, sagði
V. Brinch, verkfræðingur og
forstjóri Námafélagsins þar,
er hann kom hingað til
Reykjavíkur í gær á leið sinni
til Meistaravíkur, ásamt konu
sinni og þriggja ára syni. Þau
halda áfram flugleiðis í dag.
Molybdan
Molybdan er efni, sem notað
er til að herða stál. Það finnst í
granítlögum í Meistaravík, og
eru þau örmjó þar sem þau
liggja í berginu. Það fer lítið
fyrir því — í einni lest af gran-
íti má fá 2—3 kg. af molybdan!
En það er líka lágmark, þvi ella
myndi vinnsla ekki borga sig,
sagði Brinch forstjóri.
Ekki fundið meira blý
Við leggjum svona mikla
óherzlu á að kanna hve mikið sé
af molybdan í Meistaravík, því
ekki hefur tekizt að finna frek-
ari blý- eða zinklög þar.
Blý- og zinkvinnsla hefur ver-
ið jöfn allt árið og þegar skip
geta siglt til Meistaravíkur, en
þangað er hægt að sigla einn
mánuð í árinu, í ágúst, væntum
við þess að geta sent á markað-
inn alls um 35,000 lestir af blýi
og zinki, sagði Brinch forstjóri.
Verð á zinki er hagstætt í dag á
heimsmarkaðnum, en markaðs-
verð á blýinu er lágt.
Flugvélar og læknar
1 þessu stutta samtali við for-
stjórann barst það í tal að hann
hefði nú fyrir skemmstu samið
við Flugfélag íslands um að
halda uppi ferðum til námabæj-
arins. Kvaðst hann vera mjög
ónægður með þá skipan mála,
því Flugfélagið hefði mikla og
góða reynslu að baki í flugi til
Meistaravíkur. Við höfum einnig
haft íslenzka lækna í Meistara-
vík, sem staðið hafa sig með
mikilli prýði. Nú er að koma
þaðan, eftir vetrarsetu, Geir
Jónsson, sem var læknir í Stykk-
ishólmi, en við tekur Sverrir Ge-
orgsson læknanemi. Eins og þér
sjáið eru tengslin milli Námafé-
lagsins og ykkar Islendinga orð-
in allnáin, og mun það ekki sízt
vera verk L. Storr konsúls, sem
er umboðsmaður félagsins hér í
Reykjavík.
Vorið í nánd
Og þegar þér nú komið með
fjölskyldu yðar til Meistaravík-
ur, þá fer vorið að nálgast?
Jú, það fer að nálgast. En vor-
ið kemur mjög snögglega. Um
miðjan maímánuð kemur vorið
einn daginn. Það er eins og gefið
sé merki, kom vor: Allt í einu
belja árnar niður fjallshlíðarnar
og þá er komið vor í Meistara-
vík. Þegar það kemur nú, kveður
mjög harður og snjóasamur vet-
ur. í hönd fara annatímar og
munu þegar útskipun málmanna
hefjast í ágústmánuði um 150
manns starfa við námurnar.