Morgunblaðið - 03.11.1961, Blaðsíða 13

Morgunblaðið - 03.11.1961, Blaðsíða 13
Fostudagur 3. nóv. 1961 MORGTJNnr AfílÐ 13 SKAliDSAGAN „Sonur minn Sinfjötli“ eftir Guðmund Daníels son er komin út á forlagi ísa- foldar. 1 tilefni af því sneri Morg- unblaðið sér til höfumdarins og bað hann að gera nokkra grein fyrir þessu nýja skáldverid. Guðmundi Daníelssyni fórust orð eitthvað á þessa leið: Landfraeðileg umgjörð sögunn- ar eru löndin sunnan og norðan Eystrasalts, nánar til tekið Norð- ur-Þýzkaland og Suður-Svíþjóð. ! Lesendum bókarinnar til glöggv- unar lét ég gera riss af landa- ; bréfi aftan á hlífðarkápuna, þar sem merktir eru á flestir helztu sögustaðirnir. i Sagan gerist á þjóðflutninga- liímunum, segjum snemma á 5. öld. Sumar persónur hennar eru kunnar úr Völsungasögu og 'Eddukvæðum, aðrar eru mín eig- in hugarsmíð. Guðmundur Daníelsson Veturnáttabréf frá séra Gísla Brynjólfssyni A ÞESSUM veturnóttum kveðj- um við Skaftfellingar ágætt sum ar. Þótt grasið kæmi frekar seint, var sprettan í góðu meðallagi og nýtingin með eindæmum góð. Flestir höfðu lokið heyskap í septemberbyrjun og kom það sér vel, því að þá var hinni góðu heyskapartíð lokið og haustrign- ingarnar tóku við. Svo felldi him- inninn tár yfir Suðurlandi á hverj um degi í heilan mánuð. En það „Sonur minn Sinfiötli" komin út Spjallað við skáldið, Guðmund Daníelsson, um þessa nýju skáldsogu hans Efninu er erfitt að gera grein fyrir í stuttu máli. Með nokkr- um rétti mætti þó segja að þetta sé öðrum þræði heiðin helgisaga. Það eru í henni fáeinar hlið- stæður við helgisagnir Nýja testa mentisins. En sérstaklega er leit- ezt við að rekja veg hefndarinn- ar gegnum myrkviðu þess mann- lífs, sem bókin fjallar um, — það er að segja hvert trúin á sverð og hefnd leiðir manneskjuna. Að Iþessu leyti er sagan ótímabund- in og óstaðbundin, snertir jafnt vandamúl nútímans sem fortíð- arinnar. , Eg hugsa mér Sinfjötla sem „mannsins son“. Guðinn — eða öllu heldur við sjálf, látum son okkar, sem við elskurn, friðþægja fyrir misgerðir okkar, fórnum honum fyrir metnað okkar, ímyndaðan heiður, frægð, völd, ■— þann ávinning sem við sjá- um síðan að er einskis virði, þegar hann er fenginn, í sam- anburði við það sem við létum fyrir hann. Þetta er okkur augljósast eftir að styrjaldir hafa geisað, þá kem ur í ljós að allir hafa tapað, líka sigurvegararnir. Eg held það sé fyrst og fremst þcssi ógnarlega styrjaldarhætta síðustu ára sem knúði mig til að skrifa þessa bók og réði anda hennar. — Þegar blaðamaðurinn spurði hvort sagan væri þá fremur al- þjóðleg en íslenzk að efni, svar- aði Guðmundur að Islendingar ynnu sér ekki léttara verk en rekja ættir sínar til Völsunga og jafnvel sjálfs Oðins valföður, þess vegna mætti kannski líta svo á að þessi skáldsaga fjali- aði um íslenzku þjóðina áður en hún hefði eignazt föðurland sitt. En hér er að vísu ekki um sagn fræðilega skáldsögu að ræða, sagði hann, enda þót sumar per- sónurnar séu nefndar nöfnum, sem þekkt eru úr fornritunum, til dæmis systkinin Sigmundur og Signý, börn Völsungs konungs, Sinfjötli sonur þeirra, Helgi hundingsbani hálfbróðir hans og Siggeir konungur á Gautlandi. Rök atburðanna skipta hér meira máli en atburðirnir sjálfir, ör- lög fólksins eru veigameira at- riði en þjóðerni þess. Aðspurður kvaðst Guðmundur hafa byrjað á þessu verki haust- ið 1959, en lokið því í júnímánuði tók ekki að kvarta yfir því. Þetta var ekki annað en búast mátti við eftir langvarandi úrkomu- leysi. Þetta kom sér líka vel, þar sem vatnið var farið að minnka í rafs'töðvalækjunum. Og fólkið tók upp úr górðunum milli skúra. Svo var farið að slátra. Og þeg- ar þetta er skrifað er enn verið að siátra. Það verður víst slátrað um 16 þús. fjár hér á Klaustri og er það um 2 þús. meira en flest hefur verið áður. Þetta á sér eðlilegar orsakir: 1) Fénu er alltaf að fjölga. — Framleiðslan vex, þvi hvorki Framsóknarmenn né aðrir fylgja hér samdráttarkenningu stjórnar- andstöðunnar. 3) Sl. vor var einstaklega gott, svo að lambahöld munu hafa verið með bezta móti. 3) Þar sem mjólkursalan geng- ur vel, munu margir hafa hug á að fjölga frekar kúnum en fénu, og setja því á færri lömb en ella. Meðal fallþungi dilka mun vera svipaður og í fyrra eða um 13 kg. Er það rúmu einu kg. minna en meðalfallþungi á öllu landinu. Svart er haustmyrkrið. Þó held ég það sé hvergi svartara en á Mýrdaissandi. Þar rennur loft og Barnaskóli vígð' ur á Flateyri Flateyri, 24. október. í GÆR fór fram vígsla á barna- skolahúsi Flateyrar 15 máinuð- um eftir að grunnur hatði verið tekinn að byggingunni, og er slíkt sjaldgæft. Athöfnin fór mjög hátíðlega fram. Mikill mannfjöldi var viðstaddur, þ.á. m. fræðslumálastjóri. Helgi Elíasson, og tveir fyrrverandi skólastjórar, sem lengst hafa starfað við skólann, þeir Snorri Sigfússon og Sveinn Gunnlaugs- son, báðir landskunnir skóla- menm. Vígslan hófst eftir klukkan fimim e. h. með skrúðgöngu skóla barna og kennara frá gamla skólanum að þeim nýja. Þar setti fonmaður skólanefndar, Jón Hjartar, hátíðina. Síðan tók til máls oddvitinn, Magnús Kon- ráðsson, sem var formaður bygg ingarnefndar og hafði yfirum- sión með byggingarframkvæmd um. Lýsti hann byggingu og að því loknu afhenti hann skólan- um húsið. Síðan var flutt vígsluræða af séra Jóni Ólafssyni, prófasti í Holti. Sálmar voru sungnir bæði á undan og eftir. Þá flutti Helgi Elíasson, fræðslumálastjóri, ræðu, og lýsti ánægju sinni yfir hve vel hefði gengið með bygg- inguna. Óskaði hann öllum til hamingju með þetta látlausa, hagkvæma skólahús. og lýsti skólann tekini til starfa. Þá flutti Guðmundur Ingi Kristjánsson, skólastjóri í Holti kveðjur og heillaóskir. Þá fór fram skólasetning og Hjörtur Hjálmarsson, skólastjóri, setti skólann, og gat m. a. að skólinn mundi starfa með svipuðum hætti og undanfarið. Ennfrem- ur gat hann þess að gamlir Ön- firðingar í Reykjvaík, ætluðu að gefa skólanum hljóðfæri. Sveinn Gunnlaugsson flutti ávarp til nemenda og foreldra. Þá talaði Snorri Sigfússon, fyrv. skólastjóri, flutti snjalla ræðu og færði skólanum að gjöf mál- verk eftir Ásgrím Jónsson og er myndin frá Hornafirði. Að lok- um sungu allir viðstaddir ísland ögrum skorið. og síðan var öll- um boðið að skoða bygginguna. Fimm kennslustofur eru í hús inu, auk kennara- og geymslu- herbergja. Húsið er byggt á tveimur hæðum, 2500 rúmmetr- | ar að stærð. Byggingarkostnað- j ur er um 2,7 milljónir. Til sam- anburðar má geta þess að skól- | inn sem fyrir var. kostaði fyrir 60 árum 2.700 krónur. Samt mun byggingin ca. hálfri millj. undir áætluðum byggingarkostn aði. Guðmundur Guðjónsson, arkitekt hjá húsameistara ríkis- ins teiknaði húsið og sá um alla tilhögun. Bjarni Þórðarson, tré- smíðameistari, sá um allan smíða iðnað. Raflögn annaðist verk- stæði Magnúsar Konráðssonar. Múrverk annaðist Sigurbjörn Logason *g Gunnar og Jóhann Sigurðssynir. Málun annaðist Friðrik Bjarnason. málarameist- ari, ísafirði. Vatn og hitalögn annaðist Sigurjón Hólm, Reykja- vik. — Kristján. láð saman í eitt bleksvart haf þar sem ekki sér handaskil. I ljós- keilunni frá bílnum grillir maður í einhverja ljósa bletti við rætur Hafurseyjan Það er sæluhúsið og skúrar vegavinnumanna. Er nú enn verið að gera veg á Mýrdalssandi? kann einhver að spyrja. Eru ekki nógu margar milljónir komnar í þessa eyði- mörk, þar sem sandurinn og vatnið rugluðu alla útreikninga og áætlanir og ekki dugðu minna en 4,3 milljónir til að halda vega- sambandinu yfir sandinn? Nú er vegagerð á Mýrdalssandi ekki vegna neins vatnagangs, en það er snjórinn, þótt ótrúlegt sé, sem getur gert jnndinn ófæran enda þótt vegurinn þarna sé sjálfsagt ein lægsta leið yfir sjávarmál. Þetta er eínkum kringum Hafurs- ey, enda er vegurinn þar næst Mýrdalsjökli, sem liggur þarna fram á lappir sínar, langt fram á sand. Það er eins og eyin dragi snjoinn til sín og hann þarf ekki að vera mikill til að verða farartálmi þar sem vegur er ekki upphieyptur, — þá er hann líka oftast niðurgrafinn. Þessvegna er það, að ef nokkur snjór er á annað borð er oft þungfært kring- um Haíursey — jafnvel ófært. Daglegar ferðir Oft hefur verið þörf, nú er fullkomin nauðsyn, að halda uppi öruggum samgöngum yfir Mýrdalssand — síðan farið var að flytja mjólk út í Flóabú. Þetta barst x tal við þingmenn okkar Sunnlendinga, þá Ingólf Jóns- son og Sig. Ó. Olafsson, er þeir voru á ferð hingað austur að Kiaustri í sumar. Var sérstaklega bent á hve brýn þörf væri á að fa upphleypta veginn á sandinum framlengdan vestur fyrir Haf- ursey. En hvaðan átti að fá fé í þeria verk? Eitt hundrað þús- und kr., sem veittar voru til Mýrdalssandsvegar á fjárlögum höfðu verið notaðar til vegagerð- ar fyrir frsman Skálm strax í vor. Var nú ekkert fé handbært og því ekki útlit fyrir að þetta nauð- syniega verk — vegagerð hjá Haf ursey — ytði framkvæmt á þessu ári. Ráðherra útvegar fé En her fór betur en á horfðist. Fyrir atbejna samgöngumálaráð- herra heiur nú verið hafizt handa um vegagerð y.fir snjóþyngsta kaflann á sandinum. Undanfarnar vikur hafa verið þarna að starfi þrjár jarðýtur undir verkstjórn Brands Stefánssonar vegaverk- stjóra og er nú lokið við að ýta upp 4—5 km. löngum vegi sunn- an undir Hafursey. Þetta er auð- unuið verk. Það er ekki annað en ýta sandinum upp í mátulega breiðan hrygg og láta svo veg- hefil slétta yfir. Þá er vegurinn kominn. Það er að vísu eftir að bera ofan í hann. Ef ekki fæst fé til þess nú, verður það látið bíða næsta vors. Þarna er ágætur ofaníburður nærtækur, — mó- helluskriða við rætur Hafurseyj- ar. — G. Br. Ragnar Jónsson skrifar Vettvanginn í dag. Vatnsberanum vísað heim og gef- endum Járnsmiðsins hótað refsingu. — Sinfóníuhljómsveitin tökubarn Ríkis- útvarpsíns. — Bænum lyft á hærra plan. — Um þetta m. a. ræðir höfundur í greininni, sem hann nefnir: Þegar allt snýst til snýst til góðs. FYRIR nokkrum árum var Reykjaví'kurbæ boðin vegleg gjöf. Honum var nánar tiltekið gefinn Vatnsberi Ásmundar Sveinssonar, eitt af meginverk- «m listamannsins, til að koma fyrir á þeim stað, er síðasta opna vatnsbólið í bænum stóð, neð- arlega í Bakarabrekkunni. Gjöf- in var ekki þegin, en vísað heim til föðurhúsanna. A fimmtíu ára afmæli Iðnskól- ans í Reykjavík, var skólanum færð gjöf, Járnsmiðurinn eftir Asmund Sveinsson, annað úr hópi stórbrotnustu listaverka, gert af Islendingi, til að standa fyrir framan nýja skólahúsið. Gefendunum var fyrirlagt að snauta burt með sína rasgjöf, að viðlagðri refsingu. Rétt um það leyti að Háskóli íslands minntist hálfrar aldar afmælis síns, og vígði nýjan fullkominn hljómleikasal í bæn- um, var íslenzka ríkinu og höf- uðborginni boðin gjöf, sinfóníu- Ihljómsveit. Gjöfin var afþökkuð í þögn og sveitinni komið fyrir í fátækrafóstur til vandalausra. „Vitur maður hefir sagt að næst því að missa móður sína sé fátt hollara ungum börnum en missa. föður sinn.“ Þannig hefst frásaea í Brekkukohiann- ál. Skáldið varar þó hóflega við því að taka orðin alltof bókstaf- lega, en hvað viðkemur Vatns- beranum, Járnsmiðnum og sin- fóníuhljómsveitinni, eru þetta orð að sönnu. Tómlæti foreldr- anna hefir bjargað lífi þeirra, eða svo spámannlegar sé að orði komist: Guð sneri því til góðs. Óttazt var á sínum tíma að lög- regla bæjarins væri of magnlaus að verja Vatnsberann fyrir óvina árás, ef hætt yrði á að koma hon um fyrir á svo sjálfsögðum stað, sunnanvert við Bankastræti. Járnsmiðurinn mun hafa ver- ið talinn skyggja svo á eitthvað í fari hinnar reisulegu skóla- byggingar — sem ég raunar sé nú ekki betur en búi sig í al- vöru undir það að hrynja — að krafist var skjótra aðgerða að fjarlægja hann af landareign stofnunarinnar. Svo mæddur er nú ríkiskass- inn vegna fjárstraums í fárán- legar lúxusbyggingar yfir ým- iskonar vandræðafólk, alheil- brigt, og taugabilað vegna vænt- anlegs lögregluleikhúss, að fresta verður enn um stund að fínansera ýmsa heilbrigði viðleitni ábyrgs fólks til andlegrar og líkam- legrar sjálfsbjargar. Þessi vænt- anlAD.ii nvin hníjAl Ví»ri\a aíS hafo veglegt þjónustulið er þau efna i til gestaboðs. Ö Nú hefir Asmundur fengið Vatnsberann aftur í hornið til sín og þangað streyma nú er- lendir gestir okkar og bjóða fram dollara og pund ef þeir mættu taka hann með sér. En Ásmund- ur hefir aldrei verið mjög íá- tækur maður, aldrei svo armur að hann vildi láta af hendi það sem honum var hjartfóJgið. Ekki hef ég séð hann í annað sinn glaðari en þegar flóttanum mikla lauk heima í ^arði hans, og vatnskerlingunni blessaðri var rennt af kviktrjánum. Járnsmiðurinn er að vísu járnsmiður en ekki blómsölu- koná, og hann hafði af þeim ástæðum unaf' sér bezt þar sem hann naut stuðnings af stein- vegg eða öðru hörðu efni. En nú hefir hann verið umkringdur blómum, eins og hann væri áð ljúka konsert, og hver er sá að hann vilji ekki hafa blóm í kring- um sig? Og hér er hann ekki í neinni hættu vegna yfirvofandi efnmlirimo * " Sinfóníuhljómsveitin, töku- barn Ríkisútvarpsins, nýtur þeirrar hamingju að hafa sjálf- an Aroa Kristjánsson, einn okk- ar höfuðsnillinga og brautryðj- anda í íslenzkri tónlist, að ráð- gjafa og foreldri, og hefir nú fengið í fyrsta sinn hljómleika- sal, sem skilar boðskap hennar með slíkum ágætum, að segja má með sanni að hinir tveir hljómleikar. er hún hefir hald- ið eftir að Ríkisútvarpið tók hana í fóstur séu þeir fyrstu, sem haldnir hafa verið í þessum bæ. Og nú streymir unga fólkið á konsertana og vinsældir henn- ar munu vaxa með hverjum leik, því þeir sem einu sinni hafa bor- ist í fang þessarar drottningar eiga þaðan ekki afturkvæmt. Öskadraumur iöður sveitarinn- ar, Páls Isólfssonar, hefir nú ræzt, og öll skulum við gleðj- ast með honum, fagna af heilum hug. Nýi hljómsveitarstjórinn er ekki enn jafnoki fyrirrennara sinna, en Rohan er nýtur stjórn- andi, geðfeldur og röskur maður. Verkefnavalið á síðustu tónleik- um var nýstárlegt og eflaust að ' einhverju leyti miðað við hina! mörgu nýju áheyrendur úr hópi acualí'UnnÆLr en mikill fiölái ni)aE I fólks flykkist nú í fyrsta sinn á sinfóníutónleika hér. Verkefna valið er án efa vandlega hugs- að, og við eldra fólkið sættum okkur mjög vel við það, þó minna tillit sé nú tekið ti’l okk- ar en áður, er við sátum að mestu ein að öllum krásum. Aheyrendurnir létu óspart í Ijós hrifningu sína. Hinn nýi hljómleikasalur Há- skólans er vingjarnlegur og til- gerðarlaus, og húsið er fallegt. En það sem hér skiptir þó mestu máli er það, að við höfum eign- ast fyrsta flokks hljómleikahús. Og ég endurtek það, að mér- finnst í rauninni að þeir tveir hljómleikar, sem þar hafa ver- ið haldnir, séu með vissum hætti fyrstu sinfóníuhljómleik- arnir, sem hér hafa heyrst. Þökk færum ' við þeim. sem réðust í þessa miklu byggingu, og ham- ingja og góð afkoma fylgi því. Bænum okkar hefir með tilvist þess verið lyft á hærra plan. Eg óska Ríkisútvarpinu, út- varpsstjóra og útvarpsráði, Árna Kristjánssyni, Hallgrimi Heiga- syni og Fritz V/eisshappel1 til hamingju með fósturbaroið og bið þá nú að sýna miskunn og veglyndi: Hrekja króann aldrei fró cór a.f f ■ <» i

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.