Morgunblaðið - 02.06.1964, Blaðsíða 10

10
MORGU N BLAÐIÐ
Þriðjudagur 2. júní 1964
imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiNiiiiiniMitiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiMiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiitiiiiniiiiuiiiiiiiiiiiuiiiiiniiiiiiniiiiiiiHHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuii
OJL
IV, ll/kU
Samtal við
Öldu
Snæhóim
„PERÚ og ísland eru tveir
ólíkir heimar, einkum hvað
ioftslag og gróðurfar snertir.
í Lima er meðalhitinn rétt
undir 20 stigum og þar er há-
vaxinn hitabeltisgróður, til
dæmir eru pelargóníurnar,
sem ræktaðar eru í pottum hér
rúmletga meter á hæð í Perú,
stilkurinn gildur sem á tré
og þær blómstra airlt árið“.
Með þessum orðum hófst
samtal okkar frú Öldu Hall-
dórsdóttur Snæhólm, sem
ásamt manni sínum, dr. Her-
manni Einarssyni, hefur dval-
ið í Perú í tæp fjögur ár. Dr.
Hermann starfar sem kunnugt
er hjá FAO, matvæla- og
Alda Snæhólm. Hún
fylgja greininni.
hefur teiknað allar myndirnar sem
figúratífa, og bætti við kím-
inn á svip: „Þegar ég var að
lj'úka við seinni myndina las
ég um það í Time, að einn
þekktasti málari í Bandaríkj-
unum sýndi eitt málverk,
málað með þessari aðferð, á
sýningu fyrir stuttu. Málverk-
ið vakti mikla athygli og seld
ist á 60 þúsund dollara".
„í hvaða skóla stundið þér
nám?“
„í Art Center de Miraflor-
es listaskólanum. Þar er
kennd málaralist í öllum
greinum, höggmyndalist, söng
list, leiklist, listdans o. fl.
Einnig eru þar kenndar
nokkrar greinar listiðnaðar,
svo sem leirkerasmíði. silfur-
smíði, koparsmíði o. fl.
John- Davis og kona hans
Isabel Benavides Davis,
stofnuðu skólann fyrir rúm-
um tíu árum, er þau fluttust
til Perú .John er Bandaríkja-
maður og stundaði listnám í
Bandaríkjunum og la’uk þar
prófi, hann er listmólari. Kona
Perúanar eru listrænt fdlk
snillingar ■ matargerð og í hlóð
borin hræðsla við hunda
landbúnaðarstofnun Samein-
uðu þjóðanna, og eru þau
hjón í stuttri heimsókn hér á
landi.
„Eruð þið einu íslending-
arnir í Perú?“ spurðum við
Öldu Snæhólm.
„Já, ekki veit ég annað.
Þegar við komum bjó ein
Indíánarnir í borgunum eru
í þjónustustétt og er höfða-
tala þeirra margföld á við
Spánverjana. Þeir hafa að
sjálfsögðu blandazt bæði
hvítum mönnum og svörtum
oig eru mestízar (indíánar/og
hvítir menn) fjölmennastir.
Eru þeir áberandi í götulíf-
Maður að bæta net. Smábátarnir í Lima eru allir með svip-
uðu lagi og sést á myndinni.
íslenzk kona í Ilo, sem er i
Suður-Perú. Hún er gift
bandarískum manni og eru
þau nú flutt til Bandaríkj-
anna. En við höfum fengið
góðar og skemmtilegar heim-
sóknir Islendinga, sem þarna
hafa verið á ferð, og má þar
nefna Jónas Haralz, Gunnar
Böðvarsson, Þórð Þorbjarnar-
son og Vilhjálm Guðmunds-
son“.
„Og hvernig líkar yður lífið
þarna syðra?“
„Það tekur sinn tíma að
venjast aðstæðunum, og ýmis-
legt sem mér fannst hlægi-
legt og fáránlegt í fyrstu
þykja mér nú sjálfsagðir hlut
ir. Fólkið er mjöig ólíkt Okkur,
bæði í útliti, uppeldi og inn-
ræti. íbúarnir í Perú skipt-
ast fyrst og fremst í tvennt:
Indíána, sem eru afkomendur
Inkanna, og afkemendur
Spánverjanna, sem komu til
landsins fyrir 400 árum. Þeir
síðarnefndu eiga allt og ráða
lögum og lofum í landinu.
inu og er mér minnisstætt
hvað mér þótt fólkið ljótt
þegar ég kom fyrst: þeldökkt,
smátt og þrekvaxtið, þrótt-
mikið og með afskaplega mik
inn hárvöxt. En nú hef ég
vanizt því, og þykir það bara
fallegt fólk.
Indíánarnir eru smávaxnari
og grennri og sé farið upp í
fjöll rekst maður á hrein-
ræktaða Indiána, hamingju-
sama og ósnortna af menn-
ingunni. Þeir klæðast sínum
sérstöku búningum og hafa
skemmtilegan og mjög sér-
stæðan litasmekk. Kvenbún-
ingurinn er oft afar skraut-
legur: síð pils, ekki ósvipað
peysufatapilsunum hérna,
með marglitum randabekk að
neðan, stutt treyja með lömg
um ermum og er framhluti
ermanna úr rauðu flaueli
og listilega ísaumað. Indián-
arnir búa munstrin til sjálfir
og eru snillingar í mynd-
vefnaði, gul'l- og silfursmíði
áð ógleymdri leirkerasmíð-
inni, þó þeir því miður séu
að týna niður 'þessari list sinni.
Er mikill fjöldi til af gömlum
leirkerum, bæði á söfnum og
í einkaeign, og er ekki ýkja
erfitt að fá slíka muni keypta.
Leirkerin eru ótrúlega falleg
og vandvir'knislega unnin, og
má í þessu samabndi minnast
á Nasca-leirkerin, sem eru
með þeim fallegrj, oft mann-
hæðarhá og skilur enginn
hvernig Indíánarnir hafa far-
ið að búa þau til með þeirri
tækni sem þá var ti'ltæk, svo
maður tali ekki um litina, sem
virðast hafa staðizt tím-
ans tönn.
„Þér leggið stund á listnám
hef ég heyrt“.
„Já, ég hef fengizt við að
teikna smávegis frá því að óg
man eftir mér, en aldrei tek-
ið listina eins alvarlega og
nú, enda ekki haft tækifæri
til þess fyrr. Ég gekk að visu
um tíma í listaskóla í Tyrk-
landi, meðan við bjuggum
þar, en þegar ég kom ti'l Perú
innritaðist ég í listaskóla og
byrjaði frá grunni: fyrst með
kolteik'ningum af kubbum og
krukkum, en nú er ég farin
að mála með olíulitum og
eggjatemperu, sem er venju-
leg tempera blönduð eggja-
rauðu og eimuðu vatni. Sú að-
ferð er ekki mikið notuð af
listamönnum almennt, og
krefst 'hún mikillar vand-
virkni og nákvæmni, því ekki
má blanda litunum saman,
heldur verður að mála flöt-
inn aftur og aftur með mis-
munandi frumlitum til að fá
ýms til'briigði. Einn ókostur-
inn við þessa aðferð er sá, að
myndin vill mygla áður en
hún nær að þorna því að hún
er ekki fullþur fyr en eftir
tvö ár einkum í rö/ku loftslagi
eins og í Lima. Ég tók tvær
myndir með mér hingað
þeirri von að þær verði ekki .
fyrir frekari mygluskemmd- \[
um. Lítið þér á, litlu doppurn-
ar þarna eru myglu'blettir“.
Alda tók fram tvær myndir,
aðra af blómum, hina non-
hans er aftur á móti Perúani,
en lauk námi í högtgmynda-
list í Ameríku og þar kynntist
hún manni sínum. Þau kenna
bæði við skólann ásamt fleiri
kennurum, útlendum og inn-
lendum.
f Lima eru nokkur góð
listasöfn og eru tvö þeirra
sérstaklega skemmtileg. Ann-
að er Museo de argeologia,
þar sem aðallega eru fyrr-
nefnd leirker og aðrar forn-
minjar. Hitt er Museo de
Arte. Safnhúsið sjálft er lista-
verk út af fyrir sig, og mál-
verkin þar, gömul og ný,
einkar athyglisverð. Einnig er
í borginni óvenjumörg einka-
Indíáni með sælgætisbauk á
bakinu, sem hann selur úr á
ströndinni.
söfn og er mér eitt þeirra
afar minnisstætt. Er það einka
safn Pedro Osma í Baranco-
borgarhlutanum. Hann býr
þar í lítilli höll og hefur safn-
að listaverkum frá nýlendu-
tímabilinu. Þessi mörgu einka
söfn bera þess vott, að Spán-
verjarnir sem fluttust til
Perú hafa haft og hafa mik-
inn áhuga á listum, miklu
meiri en á t. d. bókmenntum
Og leikritun og góðri leiklist
geta þeir ekki státað af. Aft-
ur á móti eru þeir snillingar
í byggingarlist. San Isidro,
þar sem við búum, er eitt
fallegasta borgarhverfi sem
ég hef séð. Húsin er nær ein-
göngu byggð í spönskum
kólóníalstíl, með hvelfingum,
boigalínum og s'kreytingum
Framhald á bls. 12
Götumynd frá Lima, páJmatré og hús í kólónialsstíl.
3
3
flllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllimiimilillllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlÍM