Morgunblaðið - 11.06.1964, Blaðsíða 13

iiiiiMiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiMiitiimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiii. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Fimmtudagur 11. júní 1964
MORGU N BLAÐID
13
ini
HEFÐI Adolf Hitler ekki ráð-
izt inn í Pólland 1. septemlSKr
1939 væri margt öðru vísi en
nú. Til dæmis er mjög hæpið,
að konsertmeistari Sinfóníu-
hljómsveitar íslands væri
Björn Ólafsson — og í hæsta
máta ólíklegt, að hanri væri
búinn að starfa sem kennari
við Tónlistarskólann í aldar-
fjórðung og stjórna nemenda-
hljómsveit innan hans í 20 ár.
Og þá hefði ég ekki brugðið
mér vestur á Vesturgötu um
daginn til að spjalla við Björn
Ólafsson um það starf hans og
uppbyggingu tónlistarlífs á
íslandi síðustu þrjá áratugina.
Öllu heldur hefði ég spurt-
hann spjörunum úr um líf
hans og starf á öðrum vett-
vangi.
Því að Björn Ólafsson kom
ekki heim til íslands haustið
1939 til að setjast að heima.
Hann var þá þegar ráðinn til
Fílharmoníuhlj óms veitarinnar
í yínarborg, sem þá var upp á
sitt bezta, taldist þá — eins og
nú — til fremstu Sinfóníu-
hljómsveita heims. — Hann
ætlaði aðeins að dveljast
heima í tveggja mánaða orlofi.
Þá voru atvinnu- og framtíð-
arhorfurnar hér heima harla
óglæsilegar fyrir ungan og
efnilegan fiðluleikará, raunar
ekkert annað að gera en
kenna takmörkuðum fjölda
nemenda, og kjörin voru væg-
ast sagt slæm. En þetta hlut-
skipti Björns hefur þó borið
þann ávöxt, að nú er til á ís-
landi Sinfóníuhljómsveit —•
og fiðluleikarar hennar, sem
þó enn eru að vísu full fáir,
eru flestir nemendur Björns,
eða nemenþur nemenda hans.
Við eigum sem sagt stríðinu
að þakka starf Björns.
— Og það hefur verið afar
ánægjulegt, að taka þátt í upp
byggingarstarfinu hér heima,
sagði Björn, er við höfðum
hreiðrað um okkur heima í
stofunni hans yfir kaffibolla,
— og hreinustu stökkbreyting meistara, kennara og hljómsveitarstjóra
ar orðið frá því ég hóf nám
hér í Tónlistarskólanum, bætti réttum þrjátíu árum, fyrstur
hann við. — Skólinn var að- nemenda á strengjahljóðfæri.
eins fjögurra ára, þegar ég Samtímis tóku þær burtfarar-
Björn Ólafsson stjórnar hljómsveit Tónlistarskólans á afmælishljómleikunum í Háskólabíói.
Sinfóníuhljómsveitin
er velkomin á íslandi
— Það sýnír reynsla síðustu ára
Stutt spjall við Björn Olafsson, konsert-
tók þaðan burtfararpróf fyrir próf í píanóleik Margrét Ei-
Björn Ólafsson konsertmeistart, ásamt dóttur sinni Þor-
björgu og Oddnýju Sen — dóttur Jóns Sen, fiðluleikara.
ríksdóttir, Helga Laxness og
Katrín Dalhoff Bjarnadóttir.
— Hvað voru nemendur
skólans þá orðnir margir?
— Ætli við höfum ekki ver-
ið eitthvað milli 30—40, ég
man það ekki svo glöggt.
— Og síðan lá leiðin til Vín-
arborgar?
— Já, þar stundaði ég fram-
haldsnám við Tónlistarháskól
ann í fimm ár og réðst að því
loknu til Wiener Fllharmonik-
er — en ætlaði heim í orlof
áður en ég byrjaði að vinna.
Og þá varð ég innlyksa og
gerðist kennari við skólann
hér.
— Þú hefur ekki verið bú-
inn að kenna lengi, þégar þú
komst upp nemendahljóm-
sveit?
— Nei — ég sá tiltölulega
snemma nauðsyri þess, að
sameina nemendurna í sam-
spili og notaði fyrsta tæki-
færi sem til þess gafst. Naut
ég þar fyllsta stuðnings skóla-
stjórans dr. Páls ísólfssonar.
Og eftirkomendur hans í
skólastjórastarfinu, þeir Árni
Kristjánsson og Jón Nordal og
sömuleiðis stjórn Tónlistarfé-
lagsins, þeir Ragnar Jónsson,
Haukur Gröndal og Björn
Jónsson, hafa sýnt sveitinni
áhuga alla tíð. Mér fannst
augljóst, að Tónlistarskólinn
hlyti að verða sterkasta aflið
í uppbyggingu tónlistarlífsins
og frá honum hlytu að koma
máttarstólpar íslenzkrar sin-
fóníuhljómsveitar. Enda hef-
ur svo reynzt vera, flestir
íslenzkir hljóðfæraleikárar
sveitarinnar hafa stundað
nám við skólann.
— Hvað var fyrsta skóla-
hljómsveitin stór?
— Mig minnir þeir fyrstu
hafi verið tólf. Síðan hefur
sveitin smám saman stækkað
— þó verið misjafnlega fjöl-
menn og misjöfn að gæðum
eftir fjölda og gæða nemend-
anna. I vetur höfðum við um
það bil þrjátíu strengi en á
hljómleikunum í Háskólabíói
á dögunum var sveitin skipuð
fimmtíu manns, sem næst full
skipuð sinfóníuhljómsveit —
en þá voru með nokkrir fyrr-
verandi nemendur mínir.
— Og þið hafið oft haldið
hljómleika, er ekki svo?
— Jú, jú hljómsveitin hefur
leikið á hljómleikum á vegum
skólans árum saman, ýmist í
Austurbæjarbíói, Háskólabíói
eða Tónabíói. Hafa þessir
hljómleikar fyrst og fremst
miðazt við að gefa aðstand-
endum nemenda og velunnur-
um skólans tækifæri tií’ að
sjá hvað gert er — og nem-
endum færi á að leika opin-
lega.
— Æfir skólahljómsveitin
reglulega allt skólaárið?
— Já, tvisvar í viku og fer
£ gegnum umfangsmikið pró-
gram, bæði gömul verk og
liý, auk konsertprógramms-
ins. Aðalatriðið er að kynna
nemendunum sem mest af
músik og jafnframt að láta
þá kynnast þessum sérstaka
aga, sem fylgir því að leika i
hljómsveit.
— Já, úr því að þú minnist
á aga — við heyrum oft
kvartað undan því, að Sin-
fóníuhljómsveitina okkár
skorti tilfinnanlega aga, hvað
mundir þú segja um það?
— Fyrst og fremst það, að
hann fer hraðvaxandi innan
hljó.msveitarinnar. En agi —
sjálfsagi — er eitt af því, sem
íslendingar almennt eiga ó-
lært. Hann er ekki verri í
hljómsveitinni en annars stað-
ar, þar verður agaskortsins að
eins svo tilfinnanlega vart.
En mér er óhætt að segja, að
agi kemur nú stöðugt betur
fram meðal hljóðfæraleikar-
anna. Menn verða að gera sér
Ijóst, að agi verður að koma
innan frá, eigi hann að verða
til góðs.
— Þannig, að ekki nægir að
fá strangan hljómsveitar-
stjóra?
— Ja, hafi hljómsveitarstjór
inn sjálfur í sér aga, innri og
ytri aga, þá hlýðir hljómsveit-
in. En hafi hann ekki þennan
eiginleika til að bera, þá tap-
ar hann tökunum á hljóm-
sveitinni. Annað mál er, að
þessi vandkvæði hverfa af
sjálfu sér, þegar samkeppnin
harðnar. Það gerist alls staðar
að menn brjóti af sér í starfi,
— en það er sízt til þess fallið
að koma í veg fyrir slíkt, að
menn viti, að þeir séu e.t.v.
þeir einu, sem völ er á í starf-
ið. Þegar svo er komið, að við
eigum 5—10 menn til að taka
við sæti í hljómsveitinni, sem
kann að losna, horfa málin
allt öðru vísi við.
— Hvað finnst þér um þessi
tíðu skipti á hljómsveitar-
stjórum hljómsveitarinnar, —
væri henni e.t.v. betra að hafa
fastan hljómsveitarstjóra um
lengri tíma?
— Hvort tveggja hefur sína
kosti og galla. Ef til vill mætti
segja, að við höfum haft helzt
til of margra hl jómsveitar-.
stjóra — þeir munu vera eitt-
hvað um 40—50 frá byrjun,
erlendir og íslenzkir. En það
er afskaplega gott fyrir hljóm
sveit, sem er að býrja, að
kynnast mörgum hljómsveit-
arstjórum, kynnast sem flest-
um hliðum. Eins og nú er kom
ið væri sennilega gott að fá
Framhald á bls. 23
HI«l4IUIIIIM*4MI4l4t<AM4MIIII#IMIIIII«l4IIIIIAIiltllllAM4IM4MIIAIMtf IfllllllllllllflllltlllllllllllllflllMillltlMAilllttllMMI
IMMIMMIII ••«<<«• III MIMIMIMtMIIMttMtlkMIMI
IMMMMMMMMIMMIMtlttllllMIMMIMIIIMMMMMIMIIMMIMIIMIII •••••• IMI •••••• III MIIIIIMMt
............................................................................................................................. ................................................................*.................................................................................... """""..............................................................................................1