Morgunblaðið - 13.08.1965, Blaðsíða 12

MORCUNBLAÐIÐ
Föstudagur 13. ágúst 1965
FRUMHLAUP GRIKKJAKUNUHGS
KBEPPA sú, sem Konstantín
Grikkjakonungur hefur leitt
yfir þjóð sína með þeirri
ákvörðun að víkja Papan-
dreou, forsætisráðherra, frá
störfum, var óþörf. Þó var
ekki um óviljaverk að ræða af
hálfu konungs.
Papandreou var í góðri að-
stöðu til að stjóna landiny, og
engin ástæða er til að efast
um, að hann hefði ekki getað
bælt niður sanosæri vinstri
manna innan hersins og sam-
særi hægri manna, sem notað
var sem ástæða til að víkja
honum frá.
Brottvikning Papandreou
einkenndist af ábyrgðarleysi,
því að stjórn hans var allt
annað en öfgasinnuð, og túlk
aði vilja meirihluta Grikkja,
án þess að skipta sér of mikið
af öfgasinnum til hægri og
vinstri.
Almenningur í Grikklandi
lætur stjórnmál mjög til sín
taka, eins og forfeður þeirra.
í»essi áhugi er hluti af lífs-
viðhorfi Grikkja, sem_er þjóð
góðum gáfum búin. Þessi sér-
staki áhugi fyrir stjórnmálum
er þó ekki með öllu hættu-
laus, ekki sízt nú þegar allir
minnast enn borgarastyrjaldar
innar, sem geisaði í Grikk-"
landi eftir síðari heimsstyrj-
öldina. Papandreou hélt ein-
ingu meðal þjóðar sinnar, og
hafði unnið gott starf.
Það athyglisverðasta við
brottvikninguna var hve
heimskuleg hún var, því að
þar var gengið í berhögg við
vilja meirihluta þjóðarinnar.
Konungsdæmið er ekki gam-
alt í Grikklandi, aðeins 132
ára. Þá er þetta í fimmta
skipti, sem krúnan snýst gegn
þjóðinni, og afleiðingarnar nú
eru þær sömu og í fjögur
Papandreou (t.v.); Konstantín konungur og Anne Marie drottninig. Myndin er tekin við skirn
skips, skömmu áður en Anne Marie ól manni sinum bam. Nokkru seinna krafðist konungur
þess, að Papandreou segði af sér, og skipaði Novas í embætti hans.
eftir Arnold Toynbee
fyrri skiptin.
Atburðarásin er alltaf söm.
1 upphafi leitar krúnan til upp
burðarlítilla manna, sem njóta
stuðnings minnihluta þjóðar-
innar, og þannig tekst um
stund að kúga vilja meirihlut-
ans. Þó kemur óhjákvæmilega
að því, þegar svo virðist, að
krúnunni hafi tekizt að koma
fram vilja sínum, að spreng-
ing verður á stjórnmálasvið-
inu, og almenningur kemur
vilja sínum fram. Það er
furðulegt, þegar fyrri dæmi
eru höfð í huga, og þær við-
varanir, sem þau fela í sér, að
krúnan skuli „ekkert hafa
lært, og engu gleymt".
Fyrsti konungur Grikkja,
Otto, fékk tækifæri til að
stjórna á friðsamlegan hátt
eftir byltinguna 1843—44, en
þó varð hann að fara frá í
byltingunni 1860—62. Hann
hafði sér þó til afsökunar, að
hann lifði á tímum nýrra
stjórnarhátta, sem fylgdu í
kjölfar frönsku stjórnarbylt-
ingarinnar.
Eftirkomandi Ottos, Georg
konungur, sem var af dönsku
bergi brotinn, lét sér fyrri
reynslu að irénningu verða.
Hann var við völd í hálfa
öld, reyndi ekki að kúga vilja
þjóðarinnar, og varð því ekki
fyrir neinum skakkaföllum.
(Hörmulegur dauðdagi hans
— hann var ráðinn af dögum
— eftir sigur Grikklands yfir
Tyrklandi í Balkanstríðinu,
átti ekkert skylt við stjórn-
málaöngþveiti. Morðinginn
réð hann af dögum af persónu
legum ástæðum, sem reyndar
áttu ekki við nein rök að
styðjast). Það er því þeim
mun einkennilegra, að sonur
Georgs konungs, Konstantín I
skyldi ekki hafa lært af reynsl
unni, ekki reynslu föður síns,
heldur reynslu Ottos.
Konstantín I gékk í berhögg
við vilja leiðtoga grísku þjóð-
arinnar, Eleftherios Venizelos,
tvisvar sinnum. Fyrst 1014—
’16, og aftur 1020—’22. í bæði
skiptin urðu afleiðingarnar
jafn slæmar fyrir krúnuna.
Því miður leiddi þetta einnig
í. bæði skiptin til hörmunga
fyrir grísku þjóðina. Elzti son
ur hans, Georg II, varð að
lifa í útlegð á árunura 1023—
1935, en til lýðveldis var stofn
að þann tíma. Aftur varðjiann
að fara í útlegð 1941—’46.
Það vildi svo til, að ég var
staddur í Grikklandi frá
11. júlí til 1. ágúst. Eina viku
dvaldist ég á grísku eyjunum,
Og aðra viku í Aþenu. óróinn
á stjórnmálasviðinu gat ekki
farið fram hjá neinum. Ferða
mannastraumurinn var í há-
marki, í Þessalíu var kornupp
skerunni nýlokið. Á himni
stjórnmálanna var þó ófriðar-
blika, og reynslan benti til
þess, að deila sú, sem risin
var, myndi aðeins fá einn
endi.
Á meðan Papandreou var
við völd, hafði lögreglunni
verið haldið í skefjum. Ég var
í Aþenu, þegar lögreglan lét
til skarar skríða gegn stúd-
entum, og það var ekki
skemmtilegt á að líta. Lög-
reglumennirnir virtust una
sér illa, en þó hafa fullan
hug á því að láta til sín taka.
Þeir virtust óvopnaðir, en
reyndust þó allir bera gúm-
kylfur innan klæða.
Grikkir meta frelsið, því að
þeir hafa oft misst það. Þeir
hafa þjáðst undir áþján er-
lendra þjóða, sem herleitt
hafa þá — Tyrkja, ítala og
Þjóðverja. Hverju sinni hafa
þeir endurheimt frelsið með
miklum fórnum. Þessar fórn-
ir hafa þeir ekki fært til þess
að glata frelsinu í hendur eig
in ráðamanna. Þótt mikil ó-
vissa ríki nú um framtíð
Grikklands, þá virðist óhætt
að spá því, að til þess komi,
fyrr eða síðar, að gríska þjóð-
in fái þeim vilja sínum fram-
gengt að verða herra í sínu
eigin húsi. Sérhver, sem reyn-
ir að svipta hana þeim rétti,
verður að gera það á eigin
ábyrgð.
(Observer — öll
réttindi áskilin).
Almenningur mótmælir skipun Novas í embættl forsætisráð-
herra, eftir brottvikningu Papandreou. Novas studdist við
minnihluta, en varð að fara frá eftir stuttan tima.
Uppboð
Uppboð verður haldið í samkomuhúsinu (Krossin-
um), Ytri-Njarðvík, laugardaginn 14. þ.m. og hefst
kL 2 e.h.
Seldar verða m. a. ýmiss konar skrautvörur,
postulín, borðbúnaður, fatnaður, leikföng og notuð
verzlunar-innrétting.
Greiðsla við hamarshögg.
Lögreglustjórinn á Keflavíkurflugvelli, 10. ágúst 1065
Björn Ingvargkv.
Mý verzlun
á Hvamms-
tanga
NÝ verzlun er tekin til starfa
á Hvammstanga og hóf hún
starfsemi sína síðastliðinn föstu
dag. Það er SÍgurður Tryggva-
son kaupmaður sem er eigandi
verzlunarinnar. Ber hún nafn
hans. Verzlunin sem hefur á
boðstólum hvers konar matvör-
ur, álna vörur og smávörur er
í því sama verzlunarhúsi og Guð
mundur Gunnarsson rak sína
verzlun. ' Hefur Sigurður látið
endurbaeta og endurnýja verzl-
unarplássið. Sigurður var verzl-
unarstjóri við verzlun Sigurðar
Pálmasonar þar á Hvammstanga
um sex ára skeið.
Umboð Morgunblaðsins á
Hvammstanga verður eftirleiðis
í verzlun Sigurðar Tryggvason-
ar, og hjá Sigurði Davíðssym svo
sem verið hefur um langt ára-
biL
Matráðskona óskast
vegna sumarleyfa. — Upplýsingar í síma
23851 eftir kl. 7.
GUSTAF A. SVEINSSON
liæstaréttarlögmaður
Laufásvegi 8, Reykjavík.
Magnús Thorlacius
hæstaréttarlögmaður.
Málflutningsskrifstofa.
Aðalstræti 9. — Sími 1-1875.