Morgunblaðið - 24.12.1965, Blaðsíða 15

FSítuðagur 24. des. 1965
MORGU N BLAÐID
15
S-írautn^ayit
Vilhjáltnur
Stcfdbi>0»j
Sntrrt jPotfiwS
íortj þt>rf\r>pur
^arlíeW
Esja, HektajHerfubreifySlíjaUbreit, Mcrjá\fur,
UatU, Ut^ijþelaai'cUjftajaieílj
Vatnaíokullj BMafos*, Bruaríoss(2)
&u\tfoÍSjM,ana*{of$j Sztfois '
íleykjafofs
| TZeyA/aritf L S /|Utridiö*

____«
\Du/>lio
PetiifoSs
P's*t{fH
Mfelí K
Gutirfóur''
þoryjarnaivztotkiy’
Gautab*^ LA-\uVl\\
l\jeaupfr>a»nci(ió'f>7^{[ )
|»~y^ ^ 1 J tun^UJOfb
Skip og flugvélar um jdlin
HUNDRUÐ íslenzkra manna
og kvenna verða starfs síns
vegna að dveljast fjarri ást-
vinum sínum < um jólin og
sumt þessa fólks hefur ekki
getað haldfð jól með fjölskyld
um sínum ár eftir ár. Á atóm-
öld er eðli margvíslegra þjón-
ustustarfa þannig, að þar má
ekki verða hlé á, ekki einu
sinni á stórhátíðum.
Einna einmanalegust munu
þó jól sjómannanna vera. Sum
ir þeirra verða að halda þau
hátíðleg í stórsjó og nístandi
vetrarveðrum, sumir að veið-
um á Halamiðum, aðrir í vöru
flutningum einhvðfs staðar á
Atlantshafi.
Þá má ekki gleyma flug-
áhöfnunum, sem verða að
halda sín jól öðru hvoru meg-
in Atlantshafs. • Loftleiða-
menn, 66 menn og konur,
verða erlendis þessi jól, en
Straumfaxi Flugfélags íslands
ver'ður í Narssassuaq á Græn-
landi um jólin til að fylgjast
með ísnum norður við Dumbs-
haf.
Á kortið hér að ofan hefur
Halldór Pétursson listmálari,
merkt inn fyrir Morgunblaðið
hvar flest kaupskipin íslenzku
verða á áðfangadag, svo og
millilandaflugvélarnar. Mörg
skipin verða í höfn í Reykja-
vík og fara út á annan jóla-
dag eða síðar. Öll eru skipin
á Atlantshafi eða innhöfum
þess, nema Hamrafell, sem
verður á Miðjarðarhafi á leið
sinni út um Njörvarsund.
Þótt kortið sýni aðeins kaup
skipin og millilandaflugvél-
arnar má ekki gleyma togur-
unum, því að venju verða
margir þeirra að veiðum um
jólin eða á siglingu til er-
lendra hafna með afla sinn,
eða þá á leið heim að lokinni
söluferð.
í Reykjavíkurhöfn verða
allmargir togarar um jólin.
Þeir eru Þormóður goði, Jón
Þorláksson, Hallveig Fróða-
dóttir, Hvalfell, Geir, Haukur,
Jón forseti, Egill Skallagríms-
son, Fylkir, Júpiter og Sigurð-
ur var væntanlegur úr sigl-
ingu á aðfangadag. í Reykja-
vík mun einnig verða um
jólin Akureyrartogarinn Slétt
bakur.
Svalbakur er væntanlegur
til Akureyrar á jólanótt úr
söluferð, en Ingólfur Arnar-"-
son hélt frá Reykjavík á Þor-
láksmessu í söluferð.
Að veiðum um jólin verða
Þorkell máni, Marz, Úranus,
Karlsefni, Askur, Víkingur,
Narfi, Kaldbakur, Harðbakur
og Hafnarfjarðartogararnir
Maí og Röðull. Surprise verð-
ur hins vegar í höfn í Hafn-
arfirði um jólin.
Lesendur verða að hafa í
huga, að hér er ekki um tæm-
andi frásögn að ræða um ís-
lenzku skipin, en hún nægir
til að gefa fólki góða hug-
mnynd um þann fjölda is-
lenzkra sjómanna, og reyndar
flugáhafna, sem verða fjarri
fjölskyldum sínum um jólin
1965.
Morgunblaðið sendir þessu
fólki, fjölskyldum þeirra, sem
öðrum landsmönnum hugheil-
ar óskir um gleðileg jól.
Þórlaug Biarnadóttir hús-
fr. Gaulverjabæ - minning
Fædd 28. apríl 1880.
Dáin 14. desember 1965.
I SJÓÐI minninganna á ég marg-
ar dýrmætar frá æskuárum, eng-
ar þó eins minnisstæðar og góð-
ar, sem frá þeim árum, er ég var
enúningastrákur á Gaulverjabæ í
Flóa. Þetta var á árunum 1934 til
1939 að báðum meðtöldum.
Að búa eða hokra er tvennt
ólíkt ef að líkum lætur. Er því
ekki úr vegi að draga upp ofur-
litla svipmynd, af Gaulverjabæj-
arbúskapnum frá fyrrnefndum
árum.
Tuttugu og fimm kýr, í vel
byggðu fjósi, þrjátíu hross, sauð-
fé milli hundrað og hundrað og
fimmtíu, þrjár heyhlöður, sem
rúmuðu tæpa tvöþúsund hesta.
Vélakostur var þessi: Sláttuvél,
sú fyrsta sem notuð var í Bæjar-
hreppnum, snúningsvél, rakstrar-
vél, áburðardreifari og vörubif-
xeið.
Yfir mesta annatímann var um
og yfir tuttugu manns á heimil-
inu, póstur og símavarzla var á
etaðnum og margt fleira um-
etang sem of langt yrði upp að
telja.
Aldrei féll húsfreyjunni verk
úr hendi og ef færi gafst var
eetið við rokkinn eða prjónavél-
ina.
Þrifnaður var allur utanhúss
eem innan, til fyrirmyndar. Sann
arlega var enginn kotungsbragur
á búskap þeirra Gaulverjabæjar-
hjóna í þá tíð.
Fastar áætlunarferðir voru
farnar á milli Reykjavíkur og
Gaulverjabæjar, hvern þriðju-
og föstudag. Bílnum ók oftast
Bjarni frá Túni.
Messur voru af og til og bless-
aður karlinn hann síra Gísli, stóð
fyrir sínu. Því var oft mjög gest-
kvæmt í Gaulverjabæ á þessum
árum, þurfti því húsfreyjan oft
að skerpa upp á könnunni og gefa
meðlæti, enda gert af góðum hug
og ekkert til sparað.
Á þessum árum og síðar voru
húsráðendur í Gaulverjabæ þau
sæmdarhjónin Dagur Brynjúlfs-
son, bóndi, hreppstjóri og odd-
viti með fleiru, og kona hans, frú
Þórlaug Bjarnadóttir. — Frú Þór-
laug Bjarnadóttir fæddist að
Sviðugörðum í Flóa þann 28.
apríl árið 1880. Hún var næst-
yngst af fimm börnum þeirra
hjóna, Bjarna bónda Þorvarðar-
sonar í Sviðugörðum og Guðrún-
ar Pálsdóttur, prests Ingimundar-
sonar í Gaulverjabæ.
f október árið 1904 gekk Þór-
laug að eiga Dag Brynjúlfsson,
síðar bónda og hreppstjóra í Gaul
verjabæ. Síra Ólafur Briem á
Stóra-Núpi gaf þau saman.
Dagur var sonur Brynjúlfs
fræðimanns Jónssonar frá
Minna-Núpi, þess sem meðal ann-
ars skrifaði sögu Þuríðar for-
manns og Kambránsmanna, en
Brynjúlfur var sonur Jóns bónda
á Minna-Núpi, Brynjólfssonar,
bónda Jónssonar, sama staðar,
Brynjólfssonar frá Stóra-Núpi,
Þórðarsonar (Thorlasíus) sýslu-
manns á Hlíðarenda, Þorláksson-
ar biskups í Skálholti frá 1674 til
ársins 1697, Skúlasonar biskups á
Hólum frá 1628 til ársins 1656.
Þau hjónin Dagur og Þórlaug
hófu búskap sinn í Þjórsánholti.
Árið 1909 flytjast þau að Gerðis-
koti við Eyrarbakka. Árið 1914
fara þau að Sviðugörðum og eru
þar til ársins 1920, en það ár
hefja þau búskap sinn í Gaul-
verjabæ, og bjuggu þar samtals
í tuttugu og sex ár.
Árið 1946 hætta þau búskap í
Gaulverjabæ og flytjast að Sel-
fossi. Þar bjuggu þau til æviloka,
við ástúð og umhyggju barna
sinna.
Dagur lézt þann 12. desember
1963. Urðu því árin tvö, sem
skildu gömlu hjónin að frá hér-
vistarveru.
Þau hjón eignuðust fimm börn.
Tvö eru látin, Sigrún, sem lézt
árið 1929, aðeins 19 ára að aldri,
listfeng og glæsileg stúlka, og
Brynjúlfur, síðast héraðslæknir í
Kópavogi, greindur vel og dug-
mikill læknir. Hann lézt 23. febrú
ar árið 1963.
Eftirlifandi börn eru: Ingibjörg,
póstfulltrúi, Bjarni, bankaritari,
og Dagur, verzlunarmaður, öll
búsett á Selfossi.
Auk þess ólu þau Dagur og
Þórlaug upp sonardóttur sína,
Huldu Brynjúlfsdóttur.
Þórlaug heitin var með afbrigð
um mikilhæf húsmóðir. Hún var
kona í hærra meðallagi, svip-
hrein og andlitið greindarlegt.
Augun voru falleg og snör og brá
oft fyrir glettnisglampa í þeim.
Hún var kona skapmikil, ef því
var að skipta, en réttlát. Hún
myndaði sér ákveðnar skoðanir,
um menn og málefni og hélt þeim
til streitu. Hún var ein af þess-
um tignarlegu konum, sem menn
komast ekki hjá að taka eftir.
Páll J. Árdal sagði eitthvað á
þessa leið:
Að hryggjast og gleðjast
hér um fáa daga
að heilsast og kveðjast
það er lífsins saga.
Að lokum, þegar ég nú kveð
þig, Þórlaug mín, þá vil ég þakka
þér öll gömlu góðu árin í Gaul-
verjabæ.
Blessuð sé minning þín.
Pétur Halldórsson.
Að lokinni
Framhald af bls. 13
fimm geimskot, og þar með
á undirbúningnum fyrir vænt
anlegt tunglskot að vera lok-
ið. Þessar fimm geimferðir
verða farnar á árinu 1966, og
þá verður sérstök áherzla
lögð á stefnumót við eldflaug-
ar og geimför, tenging tveggja
geimfara og „geimganga" í
allt að 90 mínútur. Samteng-
ing tveggja eldflauga átti að
fara fram fyrir skömmu, en
Agena-eldiflaugin, sem skotið
vax upp í þeim tilgangi,
komst ekki á braut umhverfis
jörðu. Þetta nýafstaðna og
sögulega stefnumót, var því
sett á svið í staðinn.
Að áliti geimfaranna í Gem-
ini 6 og 7, verður ekkert
vandamál að tengja geimför
saman, en eins og kunnugt
er, þá var aðeins tveggja til
þriggja metra bil á milli þess
ara geimfara, þegar þau mætt
ust.
Næsta geimferð Gemini 8,
er ráðgerð í marz eða apríl
og eru þá stefnumót á dag-
skrá. Þau verða framkvæmd
á sama hátt og þetta nýaf-
staðna, þ.e.a.s. með aðstoð
ratsjár og rafreikna, en einnig
verður gerð tilraun til að
nota eingöngu stjómtæki
geimfarsins og mun þá öll
ábyrgð hvíla á stjórnanda
geimfarsins. Verkefni Gemini
9 verður m.a. að komast að
Agena-eldflaug og sækja
þangað mælitæki, sem stjórn
endur Gemini 8 eiga að skilja
þar eftir. Geimfaramir í
Gemini 9, munu einnig gera
tilraunir með ný stjórntæki
utan geimfarsins. Gemini 10
mun reyna að tengjast Agena
eldflaug skömmu eftir að þeir
fara á loft. Gemini 11 og 12
munu gera áframlhaldandi
stefnumótstilraunir sem verða
æfingar vegna þess hugsan-
lega möguleika, að geimskip,
sem yfirgefið hefur móður-
skipið á braut kringum
tunglið, ákveður að setjast
ekki á tunglið, en snúa í þess
stað aftur til móðurskipsins.
Samkvæmt áætlun banda-
risku Geimferðastofnunarinn-
ar, verður farið til tunglsins
árið 1969, en þó er hugsan-
legt að þetta verði fram-
kvæmt fyrr, ef hinar fimm
Geminiferðir takast vel.