Alþýðublaðið - 14.04.1930, Blaðsíða 2

2
AlííJVÐZJBUAÐfÐ
KJðrdæmaskipuiiin.
Undirtektir „Framsóknar“ og fihalds.
Þingsályktunartillaga Alþýðu-
flokksfulltrúanna um nýja og
oetn kjördæmaskipun kom til
einnar umræðu í sameinuðu al-
pingi á laugardaginn var.
Héðinn Valdimarsson benti á,
að pó að svo sé kallað, að hér á
landi riki þingræði og lýðstjóm-
arskipulag, þá er þar á mikill
brestur, þ\d að fjarri fer því, að
kosningarétturinn sé almennur og
jafn. Almennur er hann ekki á
meðan fullveðja fólk, sem ekki
er orðið 25 ára gamalt, nýtur
hans ekki, né heldur þeir, sem
orðið hafa að þiggja sveitar-
styrk. Svo mikið vantar á, að
kosningarétturinn sé jafn, hvar
sem er á landinu, að fjórir Reyk-
vikingar hafa ekki meiri áhrif á
skipun alþingis við kjördæma-
kosningar heldur en einn maður
í Austur-Skaftafellssýslu, og t. d.
hafa 3 kjósendur i Norður-Þing-
’eyjarsýslu jafnmikil áhrif á skip-
un þingsins og 5 Suður-Þingey-
ingar. Svo var árið 1927, og ekki
hefir misræmið minkað síðan.
Kjósendur, sem nú velja samtals
15 kjördæmakosna þingmenn, eru
ó'rétti beittir, en hinir, sem velja
hina 21, hafa meiri áhrif á skipun
alþingis heldur en þeim ber.
Með þessu móti verður þingið
ekki spegill þjóðarinnar. Langt
er nú siðan, að kjördæmaskipun
þessi var gerð, og er hún nú
orðin úrelt og ranglát fyrir löngu,
og vex það misrétti sífelt, ef ekki
er úr bætt. Það er fólkið, en ekki
stærð landsvæða, sem á að rójöSa
skipun alþingis.
1 fyrra dag ákvað verkamanna-
félagiö í Vestmannaeyjum að
Dagvinna karla úr kr. 1,10
Eftirv. og næturvinna ---- 1,25
Helgidagavinna — — 1,25
Uppskipunarvinna sé borguð
með kr. 1,25 dagvinna og kr.
3,00 nætur- og helgidaga-vinna.
Kaup kvenna hækki úr 60 aur-
fum upp í 90 aura í dagvinnu og
tilsvarandi í eftindnnu og helgi-
dagavinnu. Fiskþvottur greiðist
með 3Vs eYr> íyrir stykki af stór-
fiski.
Taxta ])enna tilkynti verka-
mannafélagið atvinnurekendum á
laugardaginn og fengu atvinnu-
Hafnarfjðrður.
I nótt kom togarinn Venus með
111 lif rarföt, Akranesvélskipin
Frigg (40 skpd.), Haraldur (40
—50 skpd.) og Hermóður.
í morcfun kom togarinn Rán
Nú í ár, þegar minst er fyrsta
vísisins til lýðræðis hér á landi,
á vel við, að alþingi samþykki,
að á þessu skuli ger leiðrétting.
Tii þess hefir verið bent á þrjár
leiðir: f fyrsta lagi, að landið
sé alt eitt kjördæmi og þingmenn
hlutfaliskosnir í einu lagi. önnur
leiðin: Hlutfallskosningar í hverj-
um fjórðungi um sig og í ‘Reykja-
,vík sér í lagi. I þriðja lagi: Ein-
menningskjördæmi eftir „ fólks-
fjölda og uppbótarþingmenn á þá
stjórnmálaflokka, sem ella tapa
þingmönnum ranglega. Til þess
úrræðisins, er síðast var talið,
þarf ekki stjórnarskrárbreytingu.
H. V. kvaðst að lokum vænta
þess, að ef efnhver flokkur vildi
ekki jafnrétti og að fullkomið
lýðræði ráði iam skipun alþingis,
þá taki þjóðin í taumana og láti
engum haldast slíkt uppi til
lengdar. — Sá, sem vill halda við
ranglæti, hlýtur að falla á verk-
um sínum. —
Jónas ráðherra og Jón Þorláks-
son töluðu báðir á móti efni til-
lögunnar, og Magnús Guðmunds-
son kvaðst ekki þurfa að segja
neitt eftir að Jón Þorláksson
hafði taiað.
Jónas sagði, að „Framsóknar"-
flokkurinn vilji halda í núverandi
kjördæmaskipun í aðálatriðum
og alls ekki fjölga þingmönn-
um Reykjavíkur. — Við unum vel
við það ástand, sem er, sagÖi
hann. —
Umræðunni lauk ekki að þvi
í íhöldunum báðum.
að hækka taxta félagsins, sem hér
segir:
'upp í kr. 1 ^20 á klukkustund
- - - 2,00 - -,,—
—-------3,00 - —'
rekendur frest tii miðvikudags tii
andsvara.
’ Um 20 verkamenn lögðu niður
vinnu í gær hjá Gísla Johnsen
vegna ágreinings run sunnudags-
vinnukaup.
Verkafólk er fastlega varað við
því að ráðast til Vestmannaeyja
meðan á kaupdeilunni stendur,
og enginn má ráða sig þangað
undir taxta félagsins.
(Eftir símtali í morgun.)
með 45 lifrarföt, en í dag kl. 2
er von á Sviða með 110 lifrarföt.
Ágódinn af kvöldskemtun F. U.
J. rennur til alþýðuhúsbyggingar-
innar í Hafnarfirði.
* \
Breitt var í Hafnarfirði bæði í
gær og í morgun.
Fyrsta kveðja
til herm Knúts Zimsen borgar-
stjóra frá Júlíönu Stígsdóttur.
• I
Mikið var ég hissa þegar ég
las svar Knúts Zimsens borgar-
stjóra í Alþýðublaðinu, og sárt
hafa honum sviðið orð mín um
fóstra hans, Jón Sigurðsson, því
að herra Knúti sjálfum veittist ég
ekki með einu orði.
Merkilegt þykir mér hvað börn
geta verið ólík foreldrum, því
betra fólk en Kristján Zimsen og
konu hans hefi ég varla þekt.
Buðu þau móður minni, þegar
ég var smátelpa, að taka mig til
fósturs, og er það eitt dæmið af
þeiira miklu góðgerðum, en þó
móðir mín væri fátæk og yfir-
gefin ekkja, þá tímdi hún ekki
að láta mig, því ég var þá ein
eftir hjá henni af sjö börnum, en
hin var búið að tæta frá hemi'
sitt í hverja áttina. Get ég eltki
láð móður minni þetta, en þó
gerði þetta gæfumuninn fyrir
mér, en líklegast myndi Knútur
Zimsen ekki hafa sýnt mér sömu
lítilsvirðinguna og nú, hefði ég
alist upp sem systir hans.
Ég er sannfærð um, að það eru
ekki margir í lleykjavíkurbæ, sem
ekki áiíta Zimsen borgarstjóra
minni mann fyrir orð þau, er
hann ritaði um manninn minn,
Kára Kárason, og hefði mátt trúa
til slíks övönduðum götuslána, en
ekki hámentuðum verkfræðing og
borgarstjóra, sem allir vita að
hefir guðsorð mjög mikið á vör-
unum og ætti að vera vemdari
bágstaddra. Ég hefi aidrei ann-
að heyrt en að það þætti frá-
munalega svívirðilegt að brigzla
mönnum um bætta sök. En mað-
urinn minn var fyrir mörgum ár-
um (mig minnir sjö) dæmdur í
10 daga fangelsi fyrir bræðisverk,
er hann vann; hann skaðaði
dreng, og má þó segja, að það
hafi verið fremur slys en ásetn-
ingur, að hann meiddi hann. En
drengur þessi var einn af mörg-
um, sem hljóp yfir húsþakið hjá
okkur og skúrinn. Voru þeir
drengir búnir að leika þetta oft,
og þó þéir gerðu þetta af
barnaskap en ekki ilimensku, þá
geta lúnir verkamenn skiiið, að
ífokið geti í þá, sem ónáðaÖir eru
á þennan hátt. Ég hefi aldrei
heyrt, að Knútur sjálfur væri
neinn geðstillingarmaður, og
hygg ég að honum myndi
hafa runnið í skap, hefði
hann kvöld eftir kvöld verið ó-
náðaður á þennan hátt, þegar
hann kom þreyttur og lúinn neð-
an af eyrinni. En þeir, sem aldr-
ei hafa drepið hendi í vatn nema
það væri volgt, eiga erfitt með
að setja sig í spor verkamann-
anna. Mér hefir verið sagt af
fróðum manni, að borgarstjóra-
skrifstofunni hafi verið óheimilt
að taka kosningarréttinn af
manninum mínum fyrir þetta,
enda efast ég ekki um, að það
hefði veiið látið ögert, hefði hanw
verið annað en óbreyttur verka-
maður. Læt ég hér lokið fyrstu
kveðju minni til herra Knúts Zim-
sen; skal hann vita, að i verka-
fólki er til bæði sál og sannfær-
ing, og hefði hann senniiega við-
urkent að ég hefði það, hefði ég
orðið systir hans.
Júlíana Stígsdóttir
Henri Martean.
Viðtal vlð fiðlnmefstarann
heimsfrœga.
Henri Marteau, hinn síðastí
„klassiski“ fiðlumesitari, steig á
,land hér í bæ í gærkveldi. Áður
en hann fór af skipsfjöl lrafði
tíðindamaður Alþbl. tal af hon-
um og frú hans.
„Ferðin gekk vel hingað, og ég
verð að segja, að mér fanst einn
bernskudrauma minna vera að
rætast, er ég sá hin snævd þöktu
fjöll Eddu-landsins. Þegar ég var
barn, dreymdi mig um að sjá
þrjú lönd, Egyptaland, Gyðinga-
land og ísland, lönd ævagamalia
menninga og bókmenta. Nú erum
við hjón komin hingað og ég er
þvi glaður. Annars er ég að
nokkru leyti nágranni yðar, því
ég er sænskur ríkisborgari og
meðlimur „Kgl. svenska Akade-
min“. Nú á ég eftir að kynnast:
íslenzku fólki og er ég ekki í
vafa um, að við munum kynnast
vel. Rétt áður en ég fór af stað
frá Berlín kom fyrir mig leiðin-
legt atvik. Ameriskur auðmaður
vildi áður kaupa fiðluna mína,
Maggini-fiðluna. Hann bauð mér
750 000,00 kr. (3/.i milj.) fyrir hana.
Hann hefði eins getað boðist .til
að kaupa hjartað úr brjósti minu.
Liklega munuð þér Islendingar
skilja tilfinningar mínar.“
„Hvenær byrjuðuð ])ér að
spila?“ spyrjum vér.
„Ég var að eins 10 ára gamali
og hefi spilað síðan og síðustu
40 árin á Maggini-fiðluna. Ég
eignaðist hana þegar gamli kenn-
arinn minn, Léonard, dó.“
Vér bjóðum hinn fræga meist-
ara og frú hans veikomin á
islenzka grund, og heitum því,
fyrir alþjóðar hönd, að vináttu.
skuli þau að minsta kosti mæta.
hér.
x—x.
Brúartoss-
strandið.
Ég hefi haft tækifæri til þess
að kynna mér sjóprófin, sem
haldin voru í tilefni þess, er Brú-
arfoss strandaði á Önundarfirði,
og furðar mig satt að segja á því,
að nokkur próf skyldu vera hald-
in, því ég sé ekki að það sé til
nokkurs skapaðs gagns, þegar
skipstjóri er ekki krafinn u*n
Kauptaxti ¥estmannaey]a.
Aðvðroh til verkafffilks.