Morgunblaðið - 09.04.1969, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. APRÍL 1969
19
Heimsókn á Hungurvöku
,,Við munum reyna að vinna almennings-
álitið með okkur" — Unga fólkið sýnir
málefnum þróunarlandanna mestan áhuga
Sem betur fer er það löngu
liðin tíð að íslendingar svelti. f
árahundruð þekktu þó íslending
ar þjóða bezt hungrið af eigin
raun, og vel getur verið að afi
og amma þess fólks sem nú er
milli tektar og tvítugs hafi lagt
sér til munns skóbætur í neyð
sinni.
En nú hefur kraumað í kjöt-
kötlunum í áraraðir og miklu
nær sanni að stækkandi hópur
íslendinga taki sér gröf með
tönnunum áriega, en að menn
þoli skort.
En um páskahelgina hélt hungr
ið innreið sína í höfuðborgina.
Hópur ungs fólks fastaði í nær
tvo sólarhringa og vildi á þann
hátt vekja sjálft sig og aðra til
umhugsunar um það að ótrúlega
stór hópur mannkynsins sveltur
ennþá. — Ótrúlega margir mundi
borða skósóla, væru þeir á boð-
stólum.
Mbl. heimsótti Hungurvökuna
um miðjan dag á föstudag, eða
skömmu áður en h enni lauk.
Komum við að luktum dyrum í
Casa Nova, nýbyggingu Mennta
skólanis í Reykjavík, en þar fór
vakan fram. Eftir að hafa barið
að dyrum um stund var lokið
upp fyrir okkur. Hurðin var opn
uð með lykli sem var í vörslu
eins af forráðamönnum vökunn-
ar. Það hefuir sennilega átt að
koma í veg fyrir, að mat yrði
laumað inn til þátttakendanna.
Á stigapál'i við inngamginn
lágu nokkrar Ungar dömur í
svefnpokum og var ekki annað
að siá en að vel færi um þær.
Síðan komum við inn í her-
bergi það sem forsvarsmenn
Hungurvökunnar höfðu aðsetur
sitt í. Þeir lét'u þar fara vel um
sig, og var ekki á þeim að sjá, að
— Ja, hugmyndin er eiginlega
stolin, sagði Skúli. — Fyrst þeg-
ar þetta er gert hér á íslandi
er það í Samvinnuskólanum í
fyrra. Þá fastaði helmingur Sam
vinnuskólanema í tvo sólarhringa
Þá byrjaði þessi hugmynd að þró
ast með okkuir, en við settum
hana fyrst fram á fundi sem við
áttum með niokkrum menntaskóla
nemendum um aninað efni. Nem-
endurnir tóku mjög ve'l í þetta,
þannig að ákveðið var að leggja
út í þetta.
Síðan var svo vakan undirbú-
in Haldnir voru nokkrir fund-
ir og farið á fund Einars Magn-
ussonair rektors í þeim tilgangi
að gremnslast fyrir hvort hann
vilji ljá okkur húsnæði. Hann
tók aevintýralega vel í þetta og
léði okkur strax þetta húsnæði.
Síðan var dagskráin samin í sam
einingu af mönnum frá okkur og
fulltrúum nemenda. Það var vit-
anlega margt sem þurfti að at-
mál þróunarríkjanma. Fá fram
umræður um þessi vandamál, og
hvernig er mögulegt fyrir okk-
ur að bregðast við. Ræða um
hvort við getum tekið þátt í
hjálparstarfinu, og þá á hvaða
hátt við skulum gera það.
— Nú hafið þið setít fram þá
skoðun að verja ætti vissum
hluta þjóðarframleiðslunnar til
hjá'lparstarfsins?
— Sú skoðun að verja ætti 1
prs. þjóðarframleiðslunnar til
| þessa hjálparstarfs kemur fyrst
: fram á Allsherjarþingi Samein-
uðu Þjóðanna fyrir nokkrum ár
! um sem nokkurs konar stefnuyf-
I irlýsing. Allar Norðurlandaþjóð
' irnar eru búnar að taka ákvörð
un um að ná þessu eina prós-
enti á ákveðnu árabili. Ég held,
að flestar þeirra verði búnar
að ná þessu á árinu 1973. Okkar
' tillaga er fyrst og fremst sú,
j að það verði sett hér löggjöf um
| íselnzkan hjálparsjóð, og til hans
j verði veitt fé á f járlögum. En
auðvitað er okkar stefnumark það
i að það eigi að verja 1 prs. af
| þjóðarframleiðslunni til þessa
j starfs, eins og gerist hjá öðr-
um vel stæðum þjóðum.
Skúli Möller og Ragnar Kjartansson
— Þegar í þetta var ráðist,
svarar Ragnar, — þá gerðum við
okkur ekki grein fyrir því hversu
þátttakendur yrðu margir. Þeg-
ar byrjað var að taka á móti
skráningu kom hins vegar strax
í ljós, að það var töluverður
Sumir höfðu námsbækurnar með sér á hungurvökuna, en aðrir lágu' fyrir og r-eyndu að sofa.
um hópi gesta sem hafði verið
boðið hingað tilað ræða við þátt
takendur. Þeir voru reyndar
færri en við áttum von á í upp-
hafi, eða um 20. Um 6 leytið
fluttu svó fulltrúar stjórnmála-
(Elokkanna ræður og kynntu
stefnu flokkanna gagnvart lög-
gjöf um opinberan hjálparsjóð.
Um kvöldið var svo vaka með
fjöldasöng og fl.
Um miðnætti var síðan gengið
til náða.
Á föstudaginn langa byrjuðum
við um kl. 9 á hugveikju sem
séra Sigurður Haukur Guðjóns-
son flutti. Um kl. 10 hófst svo
samfellt nokkuð löng dagskrá
sam Ólafur Einarsson og Bjöm
Þorsteinsson sáu urn. Þar kom
framýmis fróð-leikur um vanda
mál þróunarlandanna og fróðleilk
ur um okkar eigin vandamál gegn
um aldirn-ar.
Um kl. 3 hófst svo listavaka
og stendur til kl. 4.30 Þá verð-
ur skýrt frá niðurstöðu umræðu
hópanna. Að lokum fara svo fram
slit vökunnar, um kl. 6 og þá
heldur hver til sinna heima og
kjötkatla.
— Og er svo ekki ætlunin að
fylgja þessu á eftir?
huga, og má segja að við höfum
verið fram á síðustu stundu að
kippa í liðinn ýmsu sem aflaga
fór.
— Og það eru Herferð gegn
hungri og Æskulýðssambandið
sem að þessari vöku standa?
— Já, en við hefðum aldrei
Ingjaldur Hannibalsson
þeir væru orðnir svangir. Við
báðum þá Skúla Möller fram-
kvæmdastjóira Herferðar gegn
hungri og Ragnar Kjartansson
formann Æskulýðssambands ís-
lands að rabba við okkur, og
urðu þeir ljúfmannlega við þeim
tilmælum. Þá var að finna sér
stað til að vera á. Það reynd-
ist erfiðara. Hungurvökumenn
voru dreifðir um húsið og meðan
við leituðum okkur að afdrepi
fyrir söng og tnalli h-eyrðum við
að þeir sem sun-gu um — „rúg-
brauð með rjóma á, það er gott
að fá,“ voru komnir upp í 24.
vers og auðvitað voru þau öl'l
eins. f öðru horni var svo sung
ið um steiktar gæsir.
Við staðnœmdumst í eldhús-
inu. Þar var engan mat að sjá,
heldur aðeins pappaglös sem not
uð voru undir blávatnið sem þátt
takendurnir nærðust á.
Og þarna spyrjum við Skúla
Möller hvenær fyrst hafi kom-
ið fram hugmyndi-n um slíka Hung
urvöku.
Axel Jóhannsson
— En hvað eru margir hérna
núnia Skúli?
— f vökunn-i sjálfri hafa tek
ið þátt liðlega 200 manns, Því
miður hafa orðið nokkur afföll.
Fólk hefur einhverra hluta vegna
ekki þolað að fasta og orðið las-
ið, og ekki treyst sér til a ð
hálda áfram. Við erum hérna und
ir lækniseftirliti, og ég vona að
enginn bíði af þessu skaða, enda
á það ekki að vera, þar sem um
svo stuttan tíma er að ræða.
— Og það eina sem þið hafið
haft til næringar er vatn?
— Já. Við höfum reynt að tak
marka vatnsdrykkju þátttakenda
Við höfum útdeilt því að venju-
legum matmálstímum.
Þá beinum við þeirri spurn-
íngu til Ragnars Kjartansson-ar,
hvort forráðamenn vökunnar séu
ánægðir með árangurinn af henni
og þátttökuna?
komizt lanigt, hefðum við ekki
notið dyggs stuðnings nemenda
úr þeim skólum sem þátt taka í
vökunni: Menntaskólans í Reykja
viik, Menntaisikólanis við Hamra-
hlíð Kennaraskólans, Myndlist-
ar- og -handíðaskólans.
Þá vékum við máli okkar til
i Ragnars Kjartanssonar og spurð
um hann um tilgang vökunnar.
| — Tilgangurinn er fyrst og
freimst sá, sagði Ragnar, — að
í fræða þátttakendurna um vanda
irgir Bragason
áhugi. En við erum mjög ánægð- I
ir með vökumia. Hún hefur tekizt ]
betur en ég þorði að vona í upp- j
Ihafi. Það hefur verið góður blær i
yfir þessu og alvarlegur Við telj j
um að við séum núna með 200 ]
fleiri harða baráttumenn en við ;
vorum með fyrir, og það er veru-
legur ávinningur.
— En er ekki töluverður al-
mennur áhugi æskufólks á þessu :
má'li?
Skúli Möller verður fyrir i
svörum og segir: — Það fer ekki i
á milli mála, að megin áhuginn !
á þessum málum á íslandi er hjá j
ungu fólki og eitt af umræðu- j
efmunum hér á hungurvökunni;
var einmitt hvað vægi hægt að
gera til að auka skiltning eldri I
kynslóðarinnar. Já, það er greini'
legt að unga fó'lkið villl miklu 1
1 meira skipta sér af málefni um-
heimsins en eldra fólkið.
Þá spyrj'um við um hvernig
dagskrá hungurvökunnar hafa
verið háttað?
Við hófum dagakrá okkar á
tólft-a tíma-nuim á skírdagismorg-
un, segja þeir félagar, — Þá
byrjaði hún á ávarpi er formað-
ur framkvæmd-anefnd'arin-nia-r, Si-g
urður Guðmundsson flu-tti. Því-
næst bauð Einar Magnússon rekit-
or akólan-s oklkur velkomin í
húsakynni skólans m-eð stuttu
ávarpi. Síðan voru flutt st-utt inn
gangserindi um meginþætti þess
ara mála m.a. um al-þjóðlegt að-
stoðarstarf, um h-u-gsanlega ís-
lénzk-a löggjöf, um starfsemi he.r
ferðarinnar og fleira. Því næst
fl-uttu tveir nemendur frá hverj-
um skóla stutta hugkiðingu frá
eigin brjósti.
Síðar um daginn tóku svo til
starfa umræðulhópar, 7 talsins,
sam margir tó'ku þátt i. Um fimm
leytið tókum við svo á móti nokkr
Skúli Möller svarar: — Að
sjálfsögðu er það ætlunin. Það
háir okkur náttúrlega að allt
starf í saba-ndi við fræðslu þu-rf
um við undir að sækja. Eink-um
koma þar tffl fjölmiðlararnir, en
þeir hafa aMir verið okkur mjög
hliðstæðir og gott til þeirra að
1-eita og eiga við þá samstarf. En
vitanlega geta þeir ekki si-nnt
þessu nema að ákveðnu marki.
Við höfum hins vegar yfir mjög
akmörkuðum fjármunum að ráða
til fræðslustarfsirs, þannig að við
getum ekki borizt á í þeim efn-
um. En við munum halda áfram
að gera okkar til þess að vekja
athygli fólks á neyðinni í þriðj-a
heiminum. Við munum einnig
reyna að virkja þennan hóp ungs
I fólks sem hér he-fur verið með
okkur til starfa í þágu mál-efnis-
| ins.
— Og að lokum: Eruð þið ekki
I orðnir svangir?
Ragnar Kjartarsson: Því er
ekki að leyna að síðari hluta
gærd'agsins voru menn almennt
orðnir svangir. í dag er tilfinn-
ingin meira h'lutlaus. Menn eru
ekki með hungurverki.
j SkúU Möller: Svengdin er ekk
ert farin að sverfa. Maður er
orðir.in slappur. Ekki eins skír í
hugsun. Að bera dýnur út í
leikfimihús í morgun, það var
strax orðið svolftið erfitt.
; Lengur gátum við ekki tafið
í þá félaga, þar sem þeir voru að
| undirbúa listavökuna. En ungan
| pilt í lopapeysu fengum við til
; að spjalla við okkur í eldhús-
; inu. Hann heitir Birgir Bjarna-
son og er nemandi í Kenn-ara-
skóla ís’am-ds.
-—- Nei, ég er ekki orðinn
svangur að neinu ráði, sagði
Birgir. — fann meira fyrir því í
gær.
Fmmhald á bls. 25