Morgunblaðið - 23.05.1970, Blaðsíða 16

16
MORGUNSLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. MAÍ 1070
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvaemdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjóifur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm GuSmundsson.
Fréttastjón' Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjám og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Áskriftargjatd 165,00 kr. é mánuði innaniands.
I lausasölu 10,00 kr. eintakíð.
AFORM FRAMSÖKNAR
EFTIR
SVERRI ÞÓRÐARSON
Bíl-
væðing
ER bíllinin sammefniari ÓKkjadnaums
heimilanrua? Sifellt virðist þedm fjölga
ag nú eru bíiniúmierin kiomiin yfir
R-24000 hér í Reykjaivík. Margir sieigja,
að 'öklkji isé hæiglt að lifa án þess að eiga
bíl. „Þáð er hreiinleiga útiiokiað fyrir
dkkiur að ainnia diagieigri þörf heiimilisiins
niesmia því aiðainis að bílliinin sé til takis,“
sagðd kiuiruninigi miinin um dagiinin, ,,og“ —
bætti hanin við — „ief oig þeigiar bílldnn
er til viðigerðar o<g viðhaids, fer allt
meina og minma úæ stoorðum."
Ekiki aðieins geignir bíll þiassa miannis
þeirri skyldiu að kioma homium tiil og frá
vinn.u. Hamin er líkia til þess noitaður að
kornia krökkiuinium á heimáliruu til ag fré
skóla. Það er hluti af diaigieigum akistri
kuoniinigj,a miíinis að a'ka krö'kkumum í
skólanin á vetrum.
Einin li'ðiuir í beiimilisiþj óniuistu bílsiiins
er, að hvers koiruar aðdnætitir til 'þeists flara
mjög fram á bíinium, Þeisisi og hin verzl-
umin auiglýsir líka af Eiama knafti vörur
síniar og bíiaistæð'in við búðiardyrniar.
Ekfci miá gleyimia enn edinium þæitti í bíla-
niatfcuoiinnii: Hainm er líba motaður sem
bariniakierna oig geymisia ymgstu biamn-
a-nna. Mjöig miangiar húsmiæðiur, sem eig-a
erindi í bæimn — á hiedimildsbílnium —
laggja ungibörnum sínum í þar til iglerða
banniastóia í bílnium. Þar emu bönmiin tíð-
um iátin sitj.a ,áin þesis að komia út uinid-
ir bert ioft, rmeðan verið er að ljúka
erinidiisrefcstriniuim í bænum. — Jafmvel
mieðan bieasuð mó'ðirin fer til að iáta
omidúlera sig, ednis og það hót í gaimla
daiga.
Það er kiomið kivöld. — Húsbómidmm
þarf að komiast heim. Hamn er ýmdst
sóttur í vinfniunia, ef þaininiiig stendur á,
eða að bílnium hefur verið lagt edms
nærri viminiuistaðinum og tök eru á. Hedrn
er ekið í mifclum uimferðariþuoga með
öllum þeim spieinmiinigi, sem því fylgja.
Svonefndir neynisluflugmiemin stónþjóð-
aminia bafa sagt, að þáð sé hætbuimintna
að fljúgla nýjium flugvélum í reynisiu-
fluigd em að atoa til og frá vininu — þeir
séu eiginilega aldnei í meiri lífsth'áskia
en í þ'eirn kiappiafcstri. Mangir hafa lílka
komiizt í banra krappainin í mesta um-
ferðarþun'gamum hér á milli íbúðahverfa
að loknum vininiudagi.
Fleina má teljia upp, sem flellur í hluit
bílsinis á fiestum heiimilum nú á dögum,
hanm er líka stoeimmtitælki tánúmgamna.
Enida er gamii Rúnturinini, sam ég og
jafnaldrar mínir gemgu í gamla daga í
nýpressuðuim buxum, með báðar hemd-
ur í vösuim, ekki lengur Rúntur hinma
gangandi heidur hinma akandi táninga,
á átta gata nagladekfcjuðuim tryllitækj-
um.
Er niú niofcfcur furða þó þeiir, sem flást
við að velta fyrir sér ýmisum vamda-
miálum líðamdi stumdar, spyrji: Er bíl-
væðinigin hér etaki að verða einm eitt
vandamálið? Fnóðle'gt gærti verfð t.d. alð
fá upplýst, .hvað hún koisitar þesisi mikia
bílvæðiinig. — Hvað kostar það 4—6
mianinia fjökkylidu að nefca bíl, sem er
mieina oig mánmia í nottoun 8—12 tknia á
dag? Það liiggja fyrir tölur frá Bretiuim
um, að útgerðarkostnaiður á bíl þar í
lanidi sé 10 starliinigspuinid á viku (um
2200 ísl. kr.) Þess er oig getið um leið,
að meiðalteikjur þar í laindi séu 24 sterl-
inigspumd. Hváð koistar þeisisd ofsalega
bílvæðiiinig hinin aimieininia skattbongara
hér á höfuiðbo'ngiansivæðinu veginia gatraa-
gerðar, brúarsmíða? Og svona mætti
áfram telja.
Allt kostiar þetta pemimigia, málkla pen-
iniga. Það er klárt. Það stoiptir lílklgiea
'öklki miikiu máli, þvi 'hér er verið að
búa í bagiinin fyrir fólkið oig bílarna —
aðalleiga bílainia.
En svo velta miann því lítaa fyrir sér,
hvont ekkii sé nú rétt, aö bver og eiinm
atbugi sinin igiainig í þessu mál'i og spyrji
sjálfan sig: Er ekki allt þietta keypt
dýnu verði? Er eiklki bíllinm fyrir lömgu
búiinin að ,nlá algjönum umdirtötoum í sam-
S'kiptunum? Er etoki svo tocmið — e’ða
mjöig farið að náLgast — að hiæigt sé að
segja, að bíllimn sié óvi/nur oktoar um
leið oig hamin er orðiinm svooa smar þátt-
ur í daglegu lífi svo mikiLs fjöLda?
Það er staðneynd, seim Læikiniar hafa
oft benít á, að bíLvæðiimig sí'ðiari tímia beri
veruLeiga ábyngð á mörgium mieinininigiar-
og hnörmiuiniairsjiútodóimum, siem í vaxandi
mæli ieglgur fólk á bezta aldri að velli.
Og bílair stuðila nú í vaxiandd miæii að
því að mieimgia ainidrúmisLoftiið í borgium
oig bæjtum. Það líikiamleiga áreymslu- og
getulieysd tii átataa, sem af því ledöir „að
geta eklki lifiað ám bíls“, á eftir að kosta
miarga hieilsuima ef etoki hver og eiran
teglgur siiig fnam við áð sanmfæra sjálfan
si.'lg oig síinia uim, að hæigit er að lifla án
bílis — og það mijög haimii'mgj'usiamleigia.
Það er vel ibæiglt að eigia bíl, án þeisis
að láta banin ná yfiribcindinind oig giera
siig að sijúklimg'i.
Heimspekideildinni
í Prag lokað —
Gangskör gerð að brottvikningu
frjálslyndra háskólakennara
Prag, 20. maí. NTB.
HEIMSPEIKIDEILDINiN'I við
U'ramsóknarflokkurinn er sá
* íslenzki stjórnmálaflokk-
urinn, sem minmst hefur ver-
ið gefið um fiamgang Reykja
víkur. Óþarfi er að rifja þessa
afstöðu flokksims upp fyrir
þeim, sem eldri eru, em himir
ymgri minmast þess ekki, þeg-
ar frarmsóknarmeiran býsmuð-
ust mest yfir Reykvíkingum
og framgangi heimabyggðar
þeirra. Þess sjást nú nokkur
merki, að flokkurinn hafi
horfið frá fyrri stefnu simni
í þessu efni, enda ætti sá
stjórnmálaflokkur litla fram-
tíð, sem ætíð hefði hom í síðu
tæplega helmimgs þeirrar
þjóðar, er hanm leitar trausts
hjá.
Framsóknarmenn hafa nú
lýst því yfir í bréfi til Reyk-
víkinga, að þeir séu reiðubún
ir til þess að hafa forystu
um myndun samsteypu and-
stöðuflokka Sjálfstæðis
manna í borgarstjóra tapi
þeir meirihluta sínum. Það
yrði í samræmi við amraað hjá
vinstriflokkunum, ef þeir
fælu þeim, sem býr við al-
mennasta andúð borgarbúa,
að veita samsteypu sinni for-
ystu. Og hvers ættu Reykvík-
ingar að gjalda með því að
lúta borgarstjóm undir for-
ystu Framsóknarflokksins?
í ræðum þeim, sem fram-
-sóknarmenn fluttu í útvarps-
umræðunum um borgarmál-
in, lýstu efstu frambjóðendur
flokksins pví fjálgum orðum,
hversu vel samvinnan hefði
tekizt í þeim kaupstöðum úti
á landi, þar sem fleiri flokk-
ar fara saman með stjórn
bæjarmálanna. Aranar þess-
ara ræðumanna er fram-
kvæmdastjóri framsóknar-
blaðsins. í þessu blaði birtist
sama dag, og hann flutti
ræðu sína í útvarpið, viðtal
við forseta bæjarstjómar
Sauðárkróks, framsóknar-
mann. En framkvæmdastjóri
framsó'knarblaðsms hældi
samstarfinu þar. Þetta fer
ekki alveg saman við það,
sem bæjarstjómar-forsetinn
sagði. Lýsingar hans á sam-
starfinu undir eigin stjóm
em þær, að á miðju kjörtíma-
bilinu hafi fulltrúi Alþýðu-
bandalagsins slitnað „út úr
¥>eiknimeistari kommún-
ist'ablaðsins, sá sami og
reiknaði út rafmagnsverðið
til álversins, hefur nú reikn-
að út kjarabætur þær, sem
hlybust af gengishækkun. í
þeim útreikningum byggir
haran á röngum forsendum,
eins og í dæminu um raf-
magrasverðið. Hann miðar í
fyrsta lagi við ranga tölu, þeg
meirihlutanum vegna smá-
vægilegra ástæðna“. Síðari
hluta kjörtímabilsins unnu
síðan kratar og framsókraar-
menn saman. Samstarfið rofn
aði hins vegar „í mikilsverð-
um atriðum“, því kratarnir
hlupu „út undan sér af „póli-
tískum“ ástæðirm“. Þannig
stangast á fagurgali frambjóð
enda framsóknar í Reykjavík
og raunasaga framsóknar-
mannsins, sem verið hefur
forseti bæjarstjómar Sauðár-
króks. Hvomm á að trúa?
Eða eiga kjósendur eimnig að
tönglast á orðunum já, já og
raei, nei?
Þrátt fyrir breytta afstöðu
framsóknarmainna til Rvíkur
og Reykvíkinga, hafa þeir
ekki fyrst og fremst hag borg
arimnar og íbúa heranar í
huga, þegar þeir biðla til
reykvískra kjósenda. Raun-
vemlegur vilji framsóknar
kom fram í ræðu formanns
hennar á miðstjórnarfundi
flokksins. Þá sagði hann að
borgarst j órnarkosningamar
væm „lykilUmn að stjórnar-
ráðinu“ og ekkert annað en
undanrásir fyrir þingkosning
ar. Þetta lýsir vel þeim við-
horfum, sem ráða munu
stjóm Reykjavíkur, ef fram-
sóknarmenn komast þar í
langþráða valdaaðistöðu. Þá
verða flokkspólitísk sjónar-
mið í fyrirrúmi, markmiðið
verður „háleitara“ en einhver
hagsmunamál borgarbúa.
Forystumenn annarra ís-
lenzkra stjómmálaflokka en
framsóknar virðasf sameinað-
ir um eina skoðun, enda þótt
þá greini á um flest anraað:
Heiðarleg samvinna við Fram
sóknarflokkinn er óhugsandi.
í valdaaðstöðu reynir fram-
sókn ætíð að fá vilja sinn
fram með hrosisakaupum og
hótar að hlaupa á brott, ef
hennar kreddur ná ekki fram
að ganga. Stöðugt sjómarfar
á íslandi undanfarin 11 ár
stafar að miklu leyti af því,
að unnt hefur verið að balda
framsókn utan ríkisistjómar.
Það yrði tvímæ'la'laust hag
Reykjavíkur fyrir beztu, að
einnig þar yrðu áhrif fram-
sóknar sem allra minnst.
ar hann talar um heildarverð
mæti útflutningsins, sem
hann telur 15 milljarða, nær
lagi væri að tedja það 9 millj-
arða, en frá þeirri tölu verð-
ur síðan að draga innfluttar
raauðsynjar. í 15 milljörðun-
um felst hins vegar ýmiss kon
ar þjónusta, sem vegur upp
gjaldeyristekjur sínar með
gj aldeyriisey ðslu.
Garaudy
rekinn
París, 2'0. miaí — AP-NTB
FRANSKI Ihieiimispokinigtuirinjn
Roigier Ganaudy vair í diag rekkm
úr frainiskia kamirruúnisrtafldkkn-
uim, en hamrn hiefur haldið uppi
'gagpirýni á flotoksforystuma m.a.
veginia aÆstöðu hiemmiar til Sovért-
ríkjiamna ei'tir inmráis þeirra í
1 ékkióslóvr k iu.
En reiknimeistarinn heldur í
því fram, að aðeiras um þrjá- 1
tíu þúsund manns eigi að fá l
kjarabætur nú, og hann mið- I
ar útreikning sinn við það.
Staðreyndin er, að hór á iandí
em nú um áttatíu þúsund
launþegar. Þeir hafa allir orð
ið að þola kjarasikerðingu
undanfarin ár. Þess vegna er
kommúnistablaðið nú spurt:
Eiga um fimmtíu þúsund
launþegar engar kjarabætur
að fá að pess dómi? Var til
dæmis „umhyggjan“ fyrir
námsmönnum erlendis sýnd-
armennskan ein?
háskólainn í Prag (hefur verið
lotoaið, en í henmi voru um
2000 stúdentair. Þessi háskóla-
deild var ein aðalmiðstöð
frjálslyndiísistefnunniar á
vaMatíma Alexanders Dub-
ceks. Heflur þessari háskóla-
deild verið lokað aðeinis einu
sinmi áður, ern það var, er naz-
istar hernámu Tékkóslóvakíu
1939 og lclkuðu háslkólanuim í
Prag.
Markmið st’jórnarvaldanna
í Tékkóslóvakíu með loikun
heimspékideildarinniar nú er
sú að gera það auðveldara að
víkja prófessoruim með frjáls
lyind sjónanmið úr starfi. Hafa
'margir þeirra búizt við því
um skeið, að þeim yrði vikið
úr starfi, enda þótt svo hafi
ekki oirðið enn, en nú er talið,
að giangskör verði gerð að
brottvikningu þeirra.
Nú verður keninsla í marx-
istístoum fræðum gerð að
skyldunámsgrein. Það sem
athyglisverðast má þó teljast
við hina nýju fræöslutillhöig-
un, er að sá, sem á muininlegu
prófi svarar neitandi spurn-
ingunni U'm, hvort inn-
rás Varsjárbandailagsiríikj anna
fimim í ágúst 1968 hafi verið
naiuðsynleg, hefur sjálfkrafa
fallið á prófi.
Þá hefur einnig verið tekað
lítilli deild, þa-r seim blaða-
mennska var keinnd.
Sýndarmennska reiknimeistarans