Morgunblaðið - 24.10.1970, Blaðsíða 23

MORtGTJNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1970
23
Vond leikrit jarð
vegur fyrir góð
— Samtal við Magnús Jónsson
höfund „Skeggjaðs engils“
SJÓNVARPIÐ hefur ákveðið
að sýna í vetur eitt íslenzkt
leikrit í mánuði hverjum.
Fyrsta leikritið í þessum ís-
lenzka leikritaflokki var
„Skeggjaður engill“ eftir
Magnús Jónsson og var það
sýnt sl. sunnudag. Mbl. hefur
snúið sér til höfundarins og
spurt hann um leikritið, sem
hlotið hefur mjög misjafnar
viðtökur. Af samtalinu má sjá,
að engin furða er þótt ýmsir
hafi átt erfitt með að átta sig
á efni leikritsins, því að í
samtalinu kemur fram, að for-
sendur verksins eru þær full-
yrðingar höfundar, að svipað
ástand riki í Tékkóslóvakíu
og á íslandi. Fyrst var höfund
ur spurður að því, hvað fyrir
honum hefði vakað og hvers
vegna hann hefði skrifað leik
ritið. Magnús Jónsson svaraði:
— Ég byrjaði á þvi að
semja þetta leikrit eftir að
Rússar réðust inn í Tékkó-
slóvakiu. Hins vegar varð
ekki úr því almennilegt leik-
rit fyrr en það rann upp fyrir
mér samsvörun í okkar ís-
lenzka þjóðfélagi. Það sem
fyrst og fremst gerði mann
klumsa, var hvernig menn
sætta sig við kúgunina. Hana
sé ég einnig í herverndar-
samningnum. Hann var sam-
þykktur, en síðan hefur það
komið á daginn og sannazt
mieð uindinsikrift hiernáimisiainid-
stæðinga, að sumir þing
manna höfðu ekkert umtooð
til þeirrar samþykktar. Vakn
ar þá sú spurning, af hverju
lætur fólk sér þetta lynda.
Það er vegna þess, að það
hefur svipuð viðhorf og þess
ir fulltrúar þess i ýmsum öðr
um málum, sem það telur
skipta meiru máli en her
vemdarsamninginn. Samning-
urinn var samþykktur í trássi
við vilja þjóðarinnar og ég
vil benda á að hann hefur
aldrei fengizt borinn undir
þjóðaratkvæði.
— Hver er fyrirmynd Lax-
árættarinnar?
-— Laxárættin á sér enga
sérstaka fyrirmynd. Hún gæti
eins verið bófaflokkur eða
hvitasunnusöfnuður. Jafn-
framt stendur Laxárættin
hugmyndafræðilega svo fast
á sínu máli, að það er ekki
skirrzt við að athafnirnar
verði allt aðrar en orðin, ef
henni finnst sér ógnað. Og í
því efni vísa ég aftur til ís-
lenzkra stjórnvalda. Mér
finnst ósamræmanlegt að vera
friðelskandi í orði jafnframt
því að vera þátttakandi í
hemaðarbandalagi.
— Ég vil grípa þetta tæki-
færi, eins og þú getur skilið,
tiil þess að segja fáein orð um
gagnrýni.
Mér finnst sú litla gagn-
rýni, sem fram hefur komið
vera vafningar um smáatriði,
einmitt sama markinu brennd
og gagnrýni upp og ofan um
íslenzka leikritagerð. Mér
finnast gagnrýnendurnir og
ekki aðeins þeir heldur og
forystumenn leikhúsanna
vanta íslenzka leikhúspóli-
tik. Með þvi á ég við að ís-
lenzkt leikhús getur aldrei
skotið rótum, fyrr en það
byggist á íslenzkri leikritun,
sem sprottin er upp úr okkar
íslenzka veruleik, hvort sem
höfundur svo leitast við að
spegla hann eða umskapa.
Þeir þurfa ekki endilega að
fara eftir viðteknum formúl-
um úr lærdómsstofnunum um
það hvernig leikrit eiga að
vera. Með öðrum orðum mér
finnast gagnrýnendurnir oft
á tíðum ekki hafa gagnrýnt
út frá þeim forsendum, sem
lagðar eru í verkin sjálf,
heldur út frá hinum mikla
lærdómi þeirra um það hvern
Sveinn Kristinsson
Kvikmyndir
Stjörnubíó
Hugo og Jósefína
Sænsk kvikmynd
Leikstjóri: Kjell Grede
IHÆTT er vilð, aið ýttrasir yrðu fyr-
ir vonbriigðuim með imynd þessa,
ei þeir vi'ssu ekkiert uim Ihaima
fyriir fraim airaraað en það, aið Ihúin
er sænisk, og væntu sér þar af
leiðandi einihvers bra'gðmeira af
hetrami í ástairefniuim ein raiun er á.
Því það verðuir að S’egja eiins og
er, að fyrirbrigði það, sem orð-
varir menn raefndu fyirir noklkr-
um árum „lfkamilega ást“, en
imiun mú stuiradum tákraað með
sterkara og sraerpuilegra arðalagi,
fyrirfinmst heild ég varla í þess-
ari mynd. — Því þótt tvö börn
festi hlýfhug hvort á öðru og
verði venju fremur saimrýnd, þá
er það slkiraimibalkoriraið eiklki um
Mkamlega ást að tefla, eða hvað?
— Ekki held ég, að svo haifi vertið
tafliið í rníirau umigdæmi, að
miirarasta kosti.
Eigi að síður er þetta einkar
huigljúf mynd, sem sanraeinar
falgra tóna, heillaradi laradsiag og
írábæran leik ungra kralklka. —
Efnið sjálft er ekki fjölbreytli-
legt, fjafllajr mestmegn'is, eins og
vilkið var að, um leik og sam-
fograuð, stuttan aðákiknað og
glaða eradurfundi tveggja bainna,
pilts og stúllku, svona á aldrira-
um 7—8 ára. En leilkstjóra hefur
tekizt að sameina, ekfltíi sérlega
stórbrotna efnisþætti hinraii beztu
tælkni'legu meðhöndlun, og sigl'ir
snið'uglega miiíUi skers oig báru
of mi'killiatr tiflfiramiingaisemd aran-
airs vegar og nýmóðiras kæruleys-
is hins vegar.
S. K.
Magnús Jónsson.
ig leikrit eiga að vera og
hvernig þau eru í útlöndum.
Ég held að þessi gleraugu
grárrar kenningar, sem þeir
setja upp, sé skaðræðisvald-
ur.
— Var draumurinn í
„Skeggjuðum engli“ nauðsyn
legur?
— Draum-urinn er nauðsyn
legur vegna þess, að hann er
forsenda þess að Baldvin
gefst upp. 1 draumnum verð-
ur hann fyrir þeirri dulrænu
reynslu, sem Stórólfur bygg-
ir hugmyndaheim sinn á. Úr-
slitaatriðið fyrir Baldvin er
að draumurinn kemur fram
og þá sannfærist hann um að
Stórólfur hafi rétt fyrir sér.
— Hvað um íslenzka leik-
ritagerð almennt?
— Það eru eflaust samin
vond leikrit á Islandi — leik
rit, sem þarf að útskýra í
löngu máli og verða því ekki
flokkuð á annan veg. Ég tel
höfuðnauðsyn að menn haldi
áfram að semja leikrit upp úr
sínum veruleika. Þótt þau séu
heldur vond, eru þau þó jarð
vegur og án hans verða
aldrei samin góð leikrit,
sagði Magnús Jónsson að lok
um.
Myndin læbur fullorðið fótk
ekki ósnortið af hugðarefntuim,
kvíða (ást?) og fögnuði barn-
anma. — Því er það, að þótt öðr-
um þræði megi ffita á mynd
þessa seim ,,barniamynid“ — og
hún muini tvímælalaust hafa holfl
áhrif á börin — þá geta fu'llorðn-
ir eiramig raotið henraar, bæði sér
til áraægju, og eininig sjálfsagt
dregið af henrai ýmsa lærdómia..
Þarna teikst lílka svo heppilega
tifl, að eragiinn maðrar er direpilmn.
Friiðsamf fóilk þarf elkki að óttast
slíkt.
Fæbingaheimilið að Hlíðarvegi 40
Konur, sem ætla að liggja hjá mér, eru vinsamlega beðnar
að panta. Sími 42644.
SIGRÍÐUR J. CLAESSEN, Ijósmóðir.
Lœrið á nýjan
VOLKSWAGEN
AÐAL-
ökukennslan
Sími 19842.
Miólkuriramleiðslubændur
í Gullbringu- og Kjósusýslu
Stofnfundur nautgriparæktardeildar Búnaðarsambands Kjalar-
nesþings, verður haldinn að Hlégarði, Mosfellssveit fimmtu-
daginn 29. október og hefst kl. 21.00.
Nautgriparæktarráðunautur Búnaðarfélags Islands, Ólafur E.
Stefánsson verður gestur fundarins.
Bændur mætið vel á stofnfundinn.
STJÓRNIN,
Rýmingarsulu Rýmingarsulu
Verzlunin á að flytja.
Flest allt á lækkuðu verði.
Nýjar vörur í nóvember.
Nýjum stað í nóvember.
LITUSKÓCUR
Horni Hverfisgötu og Snorrabrautar.
Hestnmannafélngið
Fúkur
Sviðaveizla verður í Félagsheimilinu í kvöld 24. október
kl. 8.00 e.h. — Dans til kl. 2.00.
Þeir hestaeigendur sem ekki hafa haft samband við skrif-
stofuna en ætla að hafa hesta á fóðrum næsta vetur, eru
minntir á að hafa samband við skrifstofu félagsins og greiða
inn á væntanlegan fóðurkostnað.
Skemmtinefnd og stjórn.
K ertamarkaðurinn
BÝÐUR MESTA KERTAÚRVALIÐ OG BEZTA VERÐIÐ.
Jólakertin
JAPÖNSKU ERU KOMIN. SKRAUTKERTI I SÉRFLOKKI.
EF ÞÚ FENGIR GÓÐAN GEST.
EDEN HEFUR KERTI FLEST.
EIGÐU Á BORÐUM.
OG ÞAÐ SEM MEST.
EDEN KERTI SEM BRENNA
BEZT.
DOMUS MEDICA.
Opið alla daga