Alþýðublaðið - 10.07.1930, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Þjóðnýting jarðanna.
Frnmvarp brezkra jafnaðarmanna.
Lundúnum (UP). 9. júlí. FB.
Frá Lundúnum er símað: Neðri
málstofan hefir með 251 gegn 136
atkvæðum leyft Ben Turner, fyr-
verandi námumálaráðherra, að
leggja fyrir þingið frumvarp til
laga um að gera allar landeignir,
námur,- fljót og ár að þjóðar-
eign. Turner kvað meðal ann-
ars svo að orði í ræðu sinni:
Tilgangurinn með frumvarpinu er
Tilboðið frá Holdö kom ekki
fyr en klukkan hálf ellefu í gær-
kveldi. Kom Guðbrandur ísberg'
með það. Vill Holdö borga Is-
lendingunum taxta verkamanna-
félagsins, en Norðmönnum vill
hann reikna kaup á þann hátt,
að kaup pað, er þeir fá á leiðinni
til landsins og aftur á heimleið-
inni, reiknast ofan á tímakaup
þeirra. Einnig vill hann reikna
jreim húsnæði, og kemst á þenn-
an veg jafnhátt með kaup þeirra
og taxti verkamannafélagsins er.»
Um fimmtíu manna flokkur
hefir undanfarnar vikur unnið að
því að leggja jarðsíma að við-
varpsstöðinni nýju, sem verið er
að reisa á Vatnsendahlíð. Stendur
til, að álma verði lögð frá sama
jarðsíma til Hafnarfjarðar, og
vissu verkamenn þeir, er að þessu
hafa unnið, ekki til annars en að
þeir ættu að byrja að vinna að
þessum Hafnarfjarðarsíma þegar
símanum til víðvarpsstöðvarinnar
væri lokið. En fyrir nokkrum
dögum kom sá orðrómur, að
landssímastjórnin vildi ekki láta
vinna verkið nema gegn tölu-
vert lækkuðu kaupi.
Landskjðrið.
Talning atkvæða fer fram
næsta fimtudag.
Frá Finnlandi.
Lundúnum, 9. júlí, FB. Frá
Helsingfors er símað: Fimmtiu
kommúnistar fóru í dag yfir
landamærin í Luleaa og báðust
leyfis sænsku yfirvaldanna að
að halda fund Svíþjóðarmegin
landamæranna. Beiðnin er til at-
hugunar hjá sænsku yfirvöldun-
um. — Þrjátíu kommúnistar
hafa verið handteknir í Gamle
Karleby. Er þeim gefið að sök,
að þeir hafi ætlað að fremja
hermdarvei'k þar.
sá, að koma landinu, sem er
eign þjóðarinnar, í hendur henn-
ar. Fyrsta umræða frumvarpsins
fór fram við mikinn fögnuð þing-
manna verkalýðsflokksins.
Andstæðingar stjórnarinnar á
þingi lýstu yfir því áliti sínu,
að af samþykt frumvarpsins
leiddi eignarnám og þjóðnýtingu
íandsins, án þess að skaðabætur
verði greiddar.
Holdö verður svarað í dag, og
eru íslenzkir verkamenn mjög á-
kveðnir í því, að hann skuli ekki
fá norska verkamenn ódýrara en
íslendinga, því fái hann þá ekki
ódýrar mun hann hætta að flytja
inn Norðmenn.
Mikil óánægja er fyrir norðan
yfir því, að landsstjórnin skuli
hafa leyft Holdö að flytja inn
Norðmenn þessa. Að eins 7—8
þeirra vinna sérstarf og að eins 1
vinnur starf, sem ekki er hægt að
fá hæfan íslending til að vinna.
Nú kemur auðvitað ekki til
mála, að unnið sé fyrir lægra
kaupi en kauptaxti verkamanna
segir til um, hér í nágrenni
Reykjavíkur, því það eru engin
hlunnindi að vinna langt frá bæn-
um og jafnvel í tjöldum; — menn
hafa heimili sín eins fyrirþví. En
íandssímastjórinn kvað hafa haft
við orð, að það lægi ekkert á að
leggja síma þennan og hann gæti
þá beðið til næsta árs, ef ekki
fbngist lækkað kaupið. En vitan-
lega verður ekkert lægra kaup
hér næsta ár.
Tyrkir og Kúrdar.
Lundúnum (UP). 9. júlí. FB.
Frá Angora er símað: Stjórnin í
Tyrklandi símaði á þriðjudags-
kvöld úrslitakosti til stjórnarinn-
þr í Teheran, út af þvi, að pers-
neskir Kúrdtar hafa vaðið inn í
Tyrkland. Krefst Tyrkjastjórn
þess, að gerðar verði ráðstafanir
til þess að slíkar árásir verði
ekki endurteknar, ella verði Tyrk-
ir' að grípa til sinna ráða. —
Tyrkir halda því fram, að árás
Kúrda hafi verið ráðgerð og
undirbúin fyrirfram.
Síldarstúlkur vantar.
Athugið auglýsingu Steinþórs
Guðmundssonar í blaðinu í dag.
Árás og ölæði.
Síðastliðið mánudagskvöld var
Björn Blöndal Jónsson, eftirlits-
maður bifreiða, í eftirlitsferð á
veginum austur. Þegar hann kom
að Lögbergi voru þar 5 menn,
allmikið ölvaðir, sem komið
höfðu þangað í bifreið. Björn tók
þá lykilinn að bifreiðinni af bif-
reiðarstjóranum og fór inn í
símaherbergið á Lögbergi til þess
að skýra lögreglunni hér frá
málavöxtum. Ekki var unt að
læsa símaherberginu og óðu hin-
ir ölóðu menn þangað inn þegar
eftir Birni og töluðu um að slíta
símasambandið. Þrír af þeim
fimm réðust á Björn. Rifu þeir
föt hans og klóruðu hann og
meiddu í andliti. Símavörðurinn
flúði upp á loft, en þrír eða fjórir
karlmenn, heimamenn, sem voru
nærstaddir, létu eins og þeir sæu
ekki hvað gerðist, og er sú fram-
koma mjög vítaverð. Nú barst
viðureignin út á hlað, en ekki var
hægt að ná símasambandi vegna
aðsúgs hinna ölvuðu manna.
Reyndu þeir þá að varna því,
að Björn kæmist upp í bifreið
hans, en honum tókst það þó
innan skannns með aðstoð sam-
ferðafólks síns. Ók hann þegar til
Reykjavíkur og síðan aftur aust-
ur og með honum þrir lögreglu-
menn. Þegar þeir komu að Geit-
hálsi var þar drykkjuslagur og
virtist þeim urn 20 rnanns vera
þar að ölæðislátum. Ekki var
bifreiðakostur þarna til að taka
þá óg flytja burtu. En þegar að
Lögbergi kom voru fimmmenn-
ingamir allir teknir og fluttir til
Reykjavíkur. Voru þeir nú lítt
upp'litsdjarfir, þegar þeir sáu, að
þeir myndu fá makleg málagjöld.
Voru árásarmennirnir þrir settir
í gæzluvarðhald og hefir nú ver-
ið hafin sakamálsrannsókn á
hendur þeim.
Nauðsyn er mikil á þvi, að
fleiri menn en nú eru starfi að
eftirliti á austurvegunum, svo að
^Kki geti haldist þar við ölæðis-
samkomur. Er það óhæfa mikil,
að lögbrjótar geti setið að sumbli
og haft alls konar ófögur læti í
frammi á bæjum við austurveg-
inn. í fyrra rak ólýður þessi
bóndann á Geithálsi upp á heiði
og tók síðan kvenfólk af bænum
og fór með þaö til Þingvalla.
Er þetta eitt dæmið um aðfarirn-
ar.
Ríkisstjórnin verður ' að taka
málið í sínar hendur og sjá um,
að nógu margir löggæzlumenn
séu settir til eftirlits þarna upp
frá, svo að þar hætti að verða
ölæðisbæli.
Steinþór Guömundsson
á Akureyri kom hingað í nótt
með „Esju“.
Arnfinnur Jónsson
skölastjóri á Eskifirði, kom í
nótt með „Esju“.
Arnarhvoll.
Útihnröin skorin eitir Ríkarð
Utidyrahurð Arnarhvols, hins
nýja skrifstofuhúss ríkisins, er hið
mesta listaverk. Hefir Ríkarður
Jónsson listamaður skorið hana
mjög fagurlega. Eru tveir stór-
ir myndareitir á framhlið henn-
ar. Á öðrum er Ingólfur Arn-
arson að varpa öndvegissúlum
sínum fyrir borð. 1 baksýn er
gjósandi eldfjall. Á hinum eru
sýndir þrælar Ingólfs, þegar þeir
fundu öndvegissúlur hans, en Esj-
an í baksýn. Einnig skar Ríkarður
út og teiknaði fyrirmyndir að
járnsmíði þeirri, sem á hurðinni
er, en Páll Magnússon járnsmið-
ur á Bergstaðastræti 4 smíðaði
þar eftir, og er það mjög hag-
lega gert. Er þar fyrst að telja
hurðarhring stóran, sem gerður
■er í drekalíki, og er drekinn tví-
höfðaður. Hringurinn er jafn-
frarnt dyrahamar. Þegar hann er
látinn falla á járnhæl, sem hann
nemur við, heyrist dynur um alt
húsið, ef kyrð er á. Handfang er
bæði að utan og innan við hurð-
arjaðarinn, hvort tveggja í fisk-
liki. Hjarajárnin eru úthöggvin
með drekahöfðum. Dyrastafir og
dyratré eru einnig útskorin. —
Sjálf er hurðin úr eik, og er hún
tveggja þumlunga þykk. Vegur
hún ásamt dyraumbúningnum um
500 kg.
Skilrúm í húsinu eru flest úr
amerískri furu og ógagnsæu
gleri. Fylgja því tveir kostir
fram yfir það að þau væru úr
steinsteypu. Góð birta er á göng-
unum og ef breyta þarf her-
bergjaskipun má færa skilrúmin
með tiltölulega litlum kostnaði.
Húsið er enn ekki alveg full-
gert. M. a. verður svo um búið,
að þægilegt verður að fá sér
sólbað.á þakinu, en girðing verð-
ur umhverfis, svo að ekki sé
hætt við að falla niður af því.
Nú þegar eru skrifstofur fjög-
urra stofnana fluttar í húsið. Það
eru Búnaðarbankinn, skipaútgerð
ríkisins, Tryggingarstofnun ríkis-
ins, þ. e. slysatryggingin, Bruna-
bótafélag íslands og ábyrgðar-
sjóður fyrir sveitabýli, og í fjórða
lagi skrifstofa fræðslumálastjóra.
Innan skamms bætast fleiri skrif-
stofur við í Arnarhvol. M. a.
veröa lögregluskrifstofurnar á
neðstu hæð, hægra megin við
innganginn, nema skrifstofa lög-
reglustjóra verður á 2. hæð.
Gottudagurinn
var 4. júlí. Var þá ár liðið síðan
Islendingar lögðu í fyrsta skifti
í Grænlandsför í 6 til 7 aldir.
Um Gottuförina er kunnugt að
hún gekk ágætlega, þó illa tækist
síðar með sauðnautin: Drápust
6 þeirra af bráðapest fyrir vit-
lausa aðferð, en ein kviga lifir
og hefir þrifist ágætlega. En hve-
nær fáum við viðbótina?
Kr ossanesdeilan.
kedssíw 09 verkakaopið.