Morgunblaðið - 02.02.1973, Blaðsíða 23

MORGU'NBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1973
23
ir af hreinni tjáningar- og til-
breytingaþörf.
Þegar ég nú eftir rösk fimm-
tiu ár rek þennan vef minning-
arrna um fyrstu kynni af verð-
andi skólabræðrum, birtist í hon
um ófölnað mynztur andssfæðra
Mta og lina en sem þó fellur að
aUri heildinni. Þrír gesta okkar
Jóns, þennan vetur, voru hver
um sig alger andstæða hinna
tveggja og það er minningin uim
þessa skólabræðiur okkar, sem í
mymztrið er ofitn. Allir eru þeir
ógleymanlegir, þó hver með sin-
um hæ.tti, svo óllkir voru þeir
að útliti og allri gerð.
Tveir þeirra, Davíð Þorvalds-
son, bankastjórasonur, frá Ak-
ureyri og Þorvaldur Ögmunds-
son skólastjóra i Flensborg, dóu
um aldur fram en sá þriðji var
prestssonur frá Kálfafellsstað í
Suðiursveit, sem í dag er kvadd-
ur í hárri elli að afloknu merku
ævistarfi.
Davíð var ekki bekkjarbróð-
ir eins og hinir tveir. Hann
var ári eldri í námi, þótt hann
lyki ekki stúdentsprófi fyrr en
ári siðar, sakir tafa, vegna vei'k-
inda. Hann dó úr berkl'um 1932,
aðeins þrjátíu og eins árs að
aldri, en þá orðinn þjóðkunn-
ur sem óvenju efnilegt sagna-
skáld.
Það má skynja það nú að
Davíð var merktur dauðanum
þennan vetur, er hann var gest-
ur okkar Jóns Auðuns, en hon-
um var hann kunnugur.
Fyrir hugskotssjónum stend-
ur hann ákaflega fínbyggður,
fölur, magur og pasturslitili,
enda linur til átaka. Hann var
gæddur óvenju barnslegu hjarta
og hreinleik og svo frjóvu
ímyndunarafli að harla lítið
þurfti undir það að ýta að hann
ekki missti sjónar á raunveru-
leikanum. Enn er mér í minni
hversu undur skært augu hans
ljómuðu er hann að beiðni okk-
ar las lijóð sín og sögur.
Þá var það Þorvaldur, alger
andstæða Davíðs, hraustlegur,
sterkbyggður og átakafús með
afbrigðum, flestum handsterkari
með yfirbragð hins veðurbitna
sjómanns, eigandi allar sín-
ar framtíðarborgir á jörðu
niðri, Tröllum tryggari og við-
kvæmari, ef tókst að finna á
honum ,.hálsakotið“, sem Kiljan
talar um í sögunni af Bjarti í
Sumarhúsum. Einnig Þorvaldur
var skammlifur, tók út af skipi,
sem hann var háseti á, vestur
við Ameríkustrendur árið 1933,
aðeins tuttugu og níu ára gam-
aU.
Síðastur þeirra þremenn-
inganna er svo prestssonurinn
frá Kálfafellsstað. Ekki man ég
eftir honum frá byrjun þessa
vetrar og aldrei kom hann, ef
hann bjóst við fjölmenni. Jón
var elztur okkar skólabræðr-
anna, hafði hætt námi um hríð
og gerzt bankastarfsmaður en
tekið upp þráðinn að nýju. Hann
kom inn í hópinn sem fullþroska
og fulltíða maður. Svo virtist í
fyrstu sem hann félli ekfki alls
kostar inn í þennan félagsskap.
Ekkert var honum fjarlægara en
Mkamleg átök, æfingar og lítt
virtist hann fjöðrum fenginn yf-
ir háfleygum skáldskap Daviðs
eða hástemmdum þjóðfrelsisfyr-
irætlunum okkar hinna, sem
héldum okkur við jörðina. Okk-
ur fannst Jón á stundum eins
og tilbrigðarík tímaskekkja inn
an um þennan sundurleita
strákahóp. Hann var orðinn full
orðinn og það skildum við ekki.
Hann var mjög snyrtUegur í
klæðaburði, klæddur fötum úr
dýrum dúk, sem við hinir höfð-
um ekki efni á að veita okkur.
Allt yfirbragð hans og fram
koma var fyrirmannleg og and-
litsskapnaður eins og sæmdi ætt
bornu fólki. Hendur hans voru
óvenju hvítar og fíngerðar, sýni
lega að erfðum teknar, óvanar
orfhæl og árahlumm. En hann
vissi bókstaflega allt að okkur
fannst, að minnsta kosti sem við
kom ættum og uppruna manna.
Jafnöruggur var hann hvort sem
hann var að ættfæra Vestfirð-
inginn Jón Auðuns eða mig
Austfirðinginn. Og hann þurfti
lika margs að spyrja, einkum er
laut að persónusögu manna.
Fræðimennskan og fróðleiksfýsn
in virtist honum í blóð borin,
enda ekki langt að sækja til
þeirra áa sinna, Jóns Pétursson-
ar háyfirdómara afa síns og
Boga Benediktssonar á Staðar-
felli langafa síns, tengdaföður
Jóns háyfirdómara. En sVo sem
kunnugt er voru þeir með mestu
fræðimönnum þjóðarinnar, hvor
á sinni tíð.
Að ævistarfi loknu úti á lands
byggðinni, lágu leiðir okkar sr.
Jóns aftur saman hér í Reykja-
vik, og þá höfðum við gömlu fé-
lagarnir frá vetrinum 1921 elzt
meira en hann og ekki lengur
um timaskekkju að ræða eða bil
á milli kynslóða, allir í báti
hinna fulltáða manna.
Gott var að heimsækja þau
hjón séra Jón og Þóru frænku
mína Einarsdóttur, og mikill au-
fúsugestur var séra Jón jafnan
er hann bar að garði hjá okkur
þessum gömlu félögum hans eins
og hann oflt gerði hin siðari ár.
Jafn fullur var hann af þeirri
forvitni er leiðir til gruindvallaðr-
ar þekkingar og enn fyllri af
alls konar fróðleik en áður. 1
hvert skipti hvarf maður
af fundi séra Jóns stórum fróð-
ari en áður og jafnframt léttari
í skapi. Hann hafði yndi af að
segja frá og var sýnt um að
draga það fram í frásögn sinni
er máli skipti til skilnings, en
jafnframt smitaðist maður ein-
hvern veginn af kímni hans og
glettni og kannski ekki sízt af
þeirri þversagnakenndu gaman-
semi, er hann hafði tamið sér.
Séra Jón bar mikla art til
skólasystkina sinna. Var hrókur
alls fagnaðar á gleðistund-
um þeirra og hélt við kunnings-
skapnum með kærkomnum heim
sóknum. Hann átt sánn rilka
þátt í að þessi stúdentsár-
gangur hefur haldið svo vel hóp
inn sem raun ber vitni uim. Við
áttum hann séra Jón Pétursson
einhvern veginn öll saman og
fyrir það viljum við nú þakka
af innsta hjartans grunni.
Sizt skyldi sá, er þessi fátæk-
legu kveðjuorð ritar, gleyma
þeirri hliðinni á séra Jóni er
sneri að sjúkum og sorgmædd-
um. Áður en af var vitað var
séra Jón með einhverju móti kom
inn óséður að sjúkrabeðinu.
Þarna sat hann við rúmstokk-
inn, róandi litið eitt fram í gráð-
ið full'Ur af umönnun og áhuga
fyrir liðan og batahorfum. Létt-
ur í máli og fræðandi. Þökk sé
honum fyrir það, og þær þakk-
ir veit ég að eru bornar fram
fyrir margra munn.
Vinur minn og gamli skóla-
bróðir, séra Jón Pétuirsson, láti
nú guð þér raun lofi betri.
Ástvinum sendi ég innilegar
samúðarkveðjur.
Þórarinn Þórarinsson
frá Elðum.
Tíl sölu — í Vesturbæ
4ra herb. íbúð á 1. hæð í járnvörðu timburhúsi. Ibúðin or
öl! ný standsett, verð 1.9 millj. Útb. 1 millj. sem má skipta.
ibúðin getur orðið laus fljótlega.
FASTEIGIMAMIÐSTÖÐIN AUSTURSTRÆTI 12
SlMAR 20424 — 14120.
Minning:
Jón Ágúst Eiríksson
Kær vinur minn, Jón Ágúst
Eirílksson frá Suðureyri í Súg-
andafirði, lézt að Dvalarheimil-
iwu Hrafnistu, föstudaginn 26.
jan. s.l., rúmlega áttatíu ára að
aldri.
Ég vil með nokkrum orðum
minnast þessa elskulega manns
og góðra kynna við hann frá
fyrri timum, þvi alllengi vorum
við saiman á sjónum, á unglings
árum okkar.
Jón var fæddur að Stað í Súg
andafirði þann 20. ágúst 1892.
Hjá honum sem öðrum ungum
mönnum vestra, lá leiðin fljót-
lega út á sjóinn, þvi um aðra
atvinnumögiuleika en sjómennsk
una var ekki að ræða í þessum
mjóa og frem'ur hrjóstruga firði.
Jón fór því mjöig ungiur að róa.
Fyrst sem háseti, en síðar for-
maður á litlu fjögurra tonna
vélbátunum, sem eftir 1907—
8 fjölgaði ört í kaupstað Suður
eyrarhrepps, Suðureyri.
Jón heitinn var mikili dugn-
aðar- og atorkumaður og kunni
sannarlega til sjóverka síns
tíma. Milíið prúðimenni í allri
umgengni og skemmtilegur fé-
lagi — eiginlega hef ég aldrei á
lifsferli mínum kynnzt dagfars-
prúðari manni.
4. apríl 1915 kvæntist Jón
Ágúst systur minni Ólafiu Si'gur
rós Hallbjörnsdótbur á Suður-
eyri. Samlbúð þeirra varð stutt,
því þessi elskulega systir dó úr
lungnabólgu, aðeins tólf dögum
eftir brúðkaup sitt, þá komin
rétt að því að eignast fyrsta
barn þeirra hjóna. — Þann
22.11. 1922 kvæntist Jón aftur,
eftirlifandi konu sinni frú Þuriði
Kristjánsdóttur frá Flateyri í
Önundarfirði, hinni áigætustu
konu. Þau eignuðust fjögur
börn, en misstu eitt rétt eftir
fæðingu. Hin börnin eru mynd-
arfólk, öll búsett hér í bæ.
Haustið 1918, þá er spánska
veikin herjaði svo viða á landi
voru, fórum við Jón o.fS. til Isa-
fjarðar til að læra þar sjómanna
fræði — tókum þar skipstjóra-
próf minni skipa. Jón stundaði
eingöngu sjómennskuna á ýms-
uim bátum frá Suðureyri og
aflaði sér snemma, þar og viðar
ba;ði. álits og efna og varð eftir-
sótbur skips'tjóri. Er ttonar liðu
urðu bátarnir stærri. Hafnar-
S'kilyrðin urðu miklu betri með
bryggjum og brimbrjót. — Þá
var það 1930 að þeir örnólfur
Valdi'marsson, kaupm. á Suður-
eyri og Jón festu kaup á bátn-
um Hersi, 12 lesta skipi, sem
þeir ráku sameiginlega um
mörg ár, siðar varð Hersir eign
bræðranna Jóns og Kristjáns
Eiri'kssona.
Á þessum nýja og skemmti-
lega bát sótti Jón sjóinn af
miklu kappi, því hann var dug-
andi skipstjóri, stjórnsamur og
fcænn, og sérstafclega laginn við
að ná þeim giula, þorskinum
enda dró hann að landi mifcla
fjármuni í isl. þjóðarbú. Honum
Mekktist aldrei á, en reyndist
sannur og heill í hverri raun, í
viðbrögðum við ægi og gaf sig
ekki þótt svöl sogaðist aldan
um fleyið hans.
Minningar mínar — og sam-
verustundir með Jóni Ágúst eru
mér kærar. Ég óska honum
blessunar Guðs á þeim nýju
slóðum, er hann nú dvelur á.
Við hjónin votbum frú Þuríði
Kristjánsdóttur og börnum
þeirra hjónanna, einlæga samúð
ofckar.
Páll Hallbjörnsson.
Kveðja:
Eiríkur Snjólfsson,
! vörubifreiðastjóri
Fæddur 31. janúar 1893.
Dáinn 1. desember 1972.
Með Eiriki Snjólfssyni er
fal'linn frá einn af þeim mönnum
sem höfðu forustu um samein-
ingu vörubifreiðastjóra hér í
j borg í eitt félag. Hann var
fyrsti formaður þeirra samtaka.
Auk þess að hafa um nofckurt
árabil forustuhlutverk i félags-
samtökum sinnar atvinnugrein-
ar, þá hafði hann bein og óbein
áhrif á gang mála í samtökum
sínum um áraraðir.
Eirífcur Snjólfsson var að
mínu mati og margra annarra,
gæddur þeim persónuieika er
mjög prýðir forustumenn, ekki
sízt í verkalýðshreyfingunni.
Hann var fastur fyrir, sann-
gjarn og blandaði sér gjarnan
ekki í önnur mál en þau er
höfðu afgerandi áhrif á stefnu
og affcomu stéttarinnar.
Eiríkur hafði alizt upp í um-
h'verfi er mótaði Mí hans al'lt, og
þá efcki sízt það viðhorf er vissi
að samtökum þeirra er minna
máttu sín í þjóðfélaginu.
Eirífcur Snjólfsson var kröfu
! harður til verkalýðshreyfin.gar
I innar, og sú kröfuharka byggð-
1 ist á því að hann vildi hlut al-
þýðustéttanna i þjóðfélaginu
mikinn og ávallt vaxandi, og
hann vildi nota verkalýðshreyf-
inguna til þeirra hluta, og víst
var um það, að oft varð hann
eins og fleiri, fyrir vonbrigðum
með hvað ferðfn sóttist hægt og
seint, til enn betri kjara.
Ég minnist þess ætíð hversu
traustvekjandi það var fyrir
miig, ungan að árum, er mér
voru falin ábyrgðarstörf í sam-
töfcum vörubifreiðastjóra hér í
bæ, að geta rætt við og leitað
ráða hjá manni eins og Eiriki
Snjól'fssyni. Sá ágæti kunningis-
skapur er þá myndaðist, stóð
meðan líf hans entist.
Ein og fram heflur komið þá
var Eirikur gæddur hugsjóna-
eldi jafnaðar og bræðralags.
Ungur gekk hann til starfa
i ungmennafélagshreyfingunni
og entist sá neisti er þá kvikn-
aði allt til hinztu stundar.
Trúlegt er að það hafi verið
mun auðveldara fyrir þá er ung
ir höfðu gengið ungmennafélags
hreyfingunni á hönd og tileink-
að sér hugsjónir hennar og störf
uðu í anda þeirra eins og beztu
menn þeirrar hreyfingar gerðu
á fyrstu áratugum aldarinnar,
að starfa innan annarra félags-
samtaka m.a. með því að koma
má'li sínu í búning.
Að minnsta kosti var sú raun
i.n á með Eirík, þvi hann var
mjög frambærilegur ræðumað-
ur, sem jafnan vakti athygil
með málflutningi sínum.
Eiríkur naut sérstakrar virð-
ingar meðal stéttarbræðra sinna
og er þvi að honum hinn mesti
sjónarsviptir.
Félagssamtök hans þakka
brautryðjandastarfið og liðið
samstarf, um leið og þau votta
aðstandendum hans samúð sína.
E.Ö.
For-
hitari
Forhitari á soggrein MFdráttarvéíanna eykurgildi tDeirra
MF
Jj/Mtffa/Uééfa/t A/
-hínsigildadráttarvél SUÐURLANDSBRAUT 32 • REYKJAVlK* SlMI 86500 • SlMNEFNI ICETRACTORS
Massey Ferguson