Morgunblaðið - 10.08.1973, Blaðsíða 21

MÓRGUNBLAÐIÐ — FÖSTUDAGUR 10. ÁGÚST 1973
21
Salóme Kristjáns-
dóttir — Minning
„í>ó að mangl hafii breytzt
síðan byggð var reist
®eta börmdn þó treyst
siwni islenz'ku móður.
Hennar anOmjúka dygigð,
hierm-ar ei'liífa tryggð
©ru islenzku byggðanna
hel'gastí igróður.“
D. St.
SALÓME lézt í Lajndspítalaniuim
29. júlá sl. eftir langa og stramga
sjúkravist þar. Stundum er sagt
að dauðinn igeri ekki boð á und-
an sér. Vist er milkið til í því, en
hér var því á annan veg farið.
Það mun hafa verið skömmu eft-
ir sl. áramót, sem Salóme fór að
kenrna fyrir sjúkdómi, sem gerði
endi á líf hennar og mun hún
þá þegar hafa rennt grun í að
hvierju stefndi. Eitt s'nn kom ég
að sjúkrabeði Salóme. Þá lét hún
svo um mæit: „Svon a er nú kom-
ið fyrir >mér, mannlegt líf endar
é mismunandi veg.“
Salóme Kristjéinsdóttir var
Dalamaður i báðar ættir, fædd á
Fellsströnid 10. marz 1891, dóttir
Kristjánis Þórðarsonar bónda þar
og konu hans Siigurbjargar Jóns-
dóttuir. Faðir hjenmar fæddist
þar, bjó þar ag lézt þar í hárri
elli. Afi henmar bjó einnig á
Breiðabólstað. Salóme ólst upp í
foreldrahúsum í hópi mangra
maranvæmlegra systkina. Salóme
giiftlst 1918 uragum efndsmanni úr
sveitinm', Sveind Halligrímssyn'i
firá Túngarði. Skömmu seinna
hófu þau búskap í Stóra-Galtar-
dal og bjuggu þar í tvö ár. Þá
fluffcust þau að Dagverðamesseli
í Klofnimgshreppi og bjuiggu þar í
10 ár. Vorlð 1932 kaupa þau hálfa
jörðina Kvenhól í sömiu sveit en
höfðu hinin helminginn á lei'gu,
sem þau þó silðar eignuðuist. Á
háliendu jarðarinnar reistu þau
mýbýli, er nefnt var Svelnssfaið-
ir, on hið foma bæjamafn jarð-
arinnar lagt niður.
Þau 10 ár, sem Salóme og
Sveiran bjugigu í Dagverðames-
selii, gerðu þau með samstilltu
átaki miklar framkvæmdir á
jörðinmi emda ekki vanþöirf á, þar
sem húsakostur allur var í lakara
iaigi og jörðin í niðumiðslu. Þv4
var flj ótlega tekið til við að
byglgja, rækta og girða. Og þegar
þau fiuttu þaðan skiluðu þau
jörðinni af sór í miikliu betra ásdlg
komglagi, en þau tóku við henni.
Þegar svo að Sveinisstöðum kom,
endurtók sig sama emdumreisciar-
starf ð, en aif ennþá mieiri stór-
hug og giæsibrag. Sveiran heitiinn,
maður Salóme, var engirm kyrr-
setumaður. Hamn var hamhleypa
til allra verlka, vefklaginn, út-
sjónarsamur og stórhuiga fram-
kvæmdamaður. Það var með
ólíkindum hve miklu Sveinn gat
komið í framíkvæmd á skömm-
um tíma, og ekki sízt þegiar á það
er litið, að árin um og eftir 1930
voru landbúnaiðiniuim erfáð sem
ag rauinar landsmönnum öllum.
En Sveirus naut ekkd lengi við.
Eftir 4 ára búskap á Sveinsstöð-
um, 26. nóv. 1936, missti Salóme
mann sinn og var það henni þumig
ur harmiuir, því sambúð þeirra
hjóna var alla tið mjög ástúðleg.
Salómie og Sveinn eiignuðust 10
börn, 3 dætiur og 7 syni, sem
flest voru i ómegð er faðir þeirra
lézt. Það elzta 18 ára en hið
yngsta aðeins 2ja ára. Þrátt fyr-
ir þetta áfall, lét Salóme ekki
buigast, enda hetja í lund. Hún
hélt áfram búskap ú Seinsstöð-
um enin um sinn með aðsitoð elztu
Minning:
Jón Hjörleifsson
Jón Hjörleifsson í Skarðshlíð
andaðist að heimili sínu 23'. f. m.
Útför hans fór fram frá Eyvind-
arhólakirkju 1. þ. m. að við-
stöddu miklu fjölimenni. Sóknar-
presturinn séra Halldór Gunn-
arsson flutti hugnæmia ræðu og
jarðsöng.
Jón var fæd'dur í Skarðshlið
12. júlí 1898. Hann ólst upp í
foreldrahúsum og átti heima í
Skarðshlið nær óslitið álla ævi.
Jón var sonur sæmdarhjónanna
Sigriðar Guðnadóttur og Hjör-
leifs Jónssonar í SkarðslhMð. —
Hjörleifur var oddviti sveitar-
innar um áratugasikeið, en Giss-
ur bróðir hans í Drang'shlíð
hreppstjóri. Skiptu bræðurnir
þannig með sér verkum og
veittu sveit sinni ianga og far-
sæla forystu. Jón Hjörleifsson
tók að erfðum góða hæfileika,
prúðmennsku og samvizkusemi.
Hann naut alimenns trausts og
virðingar í sveitinni og annars
staðar, sem hann var þekkfcur.
Jón var greindiur vel, en naut
ekki langrar skólagöngu. Hann
var eigi að siður vel menntaður,
vel lesinn og fróður. Hann var
minnugur og rökfastur í hugs-
un og máli. Reikningsmaður var
hann ágætur og hafði sérstak-
lega fallega rithönd. Hann skrif
aði gott mál og rétt, lífct og
háskólakennari í íslenzku.
Jón var á margan hátt list-
rænn og vel hagur. Hann hafði
mikið yndi af söng og spilaði á
orgel. Hann var forsöngvari og
organisti í Eyvindarhóliakirkju
í nær fimm áratugi. Jón ólist
upp við vetnjuleg sveitastörf og
stundaði sjóróðra frá Eyjafjalda-
sandi og í Vestmannaeyjum.
Frístundimar notaði hann til
lestrar og sjálfsmenntunar. —
Mörg opinber störf hlóðust á
Jón í Skarðshlíð. Hann var odd-
viti A-Eyjafjiallahrepps í meira
en 30 ár og var í sveitarstjórn
enn lengri tíma. Símstöðvar-
stjóri var hann í mær hálfa öld
og útibússtjóri kaupfélagsins
Þórs í 18 ár. Mörg fleiri störf
hlóðust á Jón í Skarðshlíð. Má
m. a. nefna störf í sáttanefnd
og skattanefnd, stjómarstörf í
búnaðarfélagi sveitarinnar, um-
boðsstörf fyrir Brunabótafélag
íslands og Fhigfélag Islands.
Einnig var hann í sýslunefnd
í nokikur ár. .
Jón i Skarðshlíð leysti öll
störf wel af hendi og vann allt,
sem honum var til trúað af
vandvirkni og kostgæfni. Jón
kvæntist eftirlifandi korau sinni
Guðrúnu Sveinsdóttur frá Sel-
koti í A-Eyjafjallahreppi árið
1923. Hann mat mjög mikils
konu sína og lét sér ávallt sér-
staklega annt um heimilið og
fjölskylduna alla. Börn þeirra
hjóna eru 8, tvær dætur og sex
synir. Eru þau öld mannvænleg
og nýtir þjóðfélagsborgarar. —
Er önraur dóttirin búsett í Vífc,
en hin, ásamt 3 bræðrum í
Reykjavíik. Tveir bræðranna eru
búsettir í Skarðshlfð og einn á
HRlu.
Hjónin í Skarðshlið voru
bamanraa, eða til ársims 1944, en
þá tók einm sona heranar, Si'gur-
jón og kona hains, Anna Bene-
difctsdóttir, £rá Stóra-Múl'a, í
Saurbæ, vlð jörðinni. Árið 1949
fluttíist Salóme til Reykjavífcur
og átt'i þar heiima tii ævdiloka.
Eftir að suiður kom, bjó
Salömie mieð yragstu börmiuraum
ag hafði þau hjá sér á meðam þau
þumftiu þess með, en þegar hún
var orðin ein bjó hún leragst af
að Auistiurbrún 6 í ágætri íbúð
með öllum nútimaiþægiradum.
Það var samstiiltur hugur aMra
bama hannar að láta fara sem
bezt um hana og gera allt fyrir
bana, er þau héldiu að henrai væri
að skapi. Um áramótin síðustiu
flutti Salóme til yngsta sonar
sinis, Kristjáns, og konu hanis að
Lindarfilöt 49, Garðahreppi, og
hjá þe'm dvaldi hún þar til hún
veiktist í marz sl. og fór í sjúkra
hús, en þar lézt Salóme 29. júlí
sl„ svo sem áður greinir, 82ja
ára að aldri.
Salórrae var gæfurraararaeskja
þótt lifsiskeið heraniar rynind ekki
til enda án brotsjóa. Hún var
ávallt samhent, góðviljuð og
gestrisin. Skarðshlíð er í þjóð-
braut og þar oft gestkvæmt. —
Heimilið stjóð jafnan opið fyrir
gestum, sem áttu erindi við hús-
bóndann eða höfðu þörf fyrir
hressingu og hvíld á löngu
ferðalagi, sérstakiega áður en
bifreiðar komust i alrraenna notk-
un. Mörgum þótti gott að leita
ráða hjá Jóni í Skarðsihlið. Hann
var hjálpfús, ráðhollur og hafði
mitola samúð með þeim, sem í
erfiðlsikum áttu. Vinsældir Jóns
voru almenne.r og óvenjulegar,
þegar litið er yfir heildiraa og
lengri tíma. Hann var einróma
valinn til fjöldamargra trúnað-
arstarfa, sem hann gegndi með
sæmd á löngum starfsferli. —
Störf'n mörgu og umfangsmiklu
varð hann að vinna að mestu,
þegar venjuilegu dagsverki var
lokið. Jón tók við búi föður
sins í Skarðshlíð árið 1924. Vinn-
aii við búskapinn varð að ganga
fyrir til þess að búið gæti gefið
fjölskyldunni ldfsviðurværi. —
Hann mátti því ekki vanrætoja
búskapinn vegna annarra starfa
nær ólaunaðra, sem á hann hlóð
ast. Opimberu störfin varð að
vinraa aukalega, þar sem þau
voru yfirleitt ólaunuð.
Jón í Skarðshlið er horfinn af
sjónarsviðinu eftir starfssaiman
og árangursríkan vmnudag. —
Hann tók virkan þátt í uppbygg
ingu og framförum i byggðar-
lagirau og þjóðfélaginu. Jón í
Skarðshlíð var hamingjiusamur
í Mfinu og sáttur við alla. Hann
sá mikiran og farsælan árangur
af lífsstarfinu. Hann hafði veitt
fjölda samferðarmanna aðstoð á
laragri Mfsleið. Hann ikom stór-
um bamahópi vel til manns og
sá margar óskir símar rætast.
Nú, þegar Jón í Skarðshlíð er
failinn frá, munu margir minn-
ast hans með þatoklátum huga.
Minningin um mætan og góðan
mann mun lengi geymast meðal
vina hans, sem eftir lifa. Korau
Jóns, börnum og öllum vamda-
mönnum skal vottuð ynnileg
samúð.
Ingólfiir Jónsson.
hetja, sem bognaði ekki fyrir
stormum Mísinis. Hún eiignaðist
ágætan mann, átti iraeð horaum
10 myndariieg og vel gefin böm,
hélt góðri heilsu alia ævi og um-
vafin umhyggju bama s'nraa, sem
tenigdabama til hinzta sólarlags.
Öll lifa börnim móður sín.a, raema
elzti soniurinn, Friðgedr kennari,
sem fórst af slysförum í rraaí
1952, rúmleg'a þrítugur að aldri
frá korau og 4 börnum. Var bann
harmdauði öllum er til hans
þefcktu, erada hiran mesti efnis-
rraaður. Hin eru taldn í réttiri röð
eftir aldri: Iraguinn, Gesituir, Siig-
urjón, Kristinn, Jóíiríður, Ólöf,
Baldur, Ste'nar og Kirtsitjám. öll
búa börnin í Reykj'aivík ag næsta
nágrenni raema Iragunn, sem býr
í Stýktoishólirai. Niðjar Salórrae
eru orðnir 72, 41 barnabarn og
31 barnabam ab arn.
Kynrai otokar Salóme hófuist
skömmu eftiir að hún fliuttist að
DagverðamesseM 1922, en þá
var ég eran í bemsfcu en hún orð-
in fuillmótuð og notokuð Mfsneynd
móðir. Um persónuleg kyrani var
því nauTraast að ræða fyrsit i
'Stað. En þeigar ég fór að stálpast
var ég, sem og sysittoini mín tíðir
igestir á beimáiM þeiirra hjóraa að
Dagverðamesseli og sdðar
Sve'nsstöðum. Þangað var ætíð
gtott ag gamiara að koma hvenær,
sem að gairði bar, sötoum glað-
værðar, jafnt foreldra sem baima
og vimtgjaim'legs vi'ðmóts. Góð
vinátta var á milM beimil'anna í
Hrappsey og Dagverðamesseld.
Salóirae og Sve'nn voru ákaflega
vel kyrarat af sveiituougum s'imum
sem og öðrum er þeim kyrantust/
erada voru þau bæði hjálpsöm,
greiðviki'n og gesiris'n. Þrátt fyr
ir verulegan aldursmun tóbst
snierrama góáp vinátt a með oktour
Sveimi, sem hélzt á meðan báðir
lifðu.
Salóme var mörgium góðum
kostum búin. Að ytra útliti var
hún há og gröran, frið oig aðiað-
andi. Bn hún var annað og meira
en eintómt útlitíð. Hún hafði miifc
inn og góðan manm að geyma.
Hún var fyrst og fremst hjanta-
hlý, trygiglynd og góð kona. En
vafalaiU'St rís hún þó hæst i minin-
i'ragiunni sem móðir. Til himztu
sturadar var hún dáð og elsfcuð
af bömium sinuim. Svo virðist
mér sam börn heraraair, barna-
börn, sem og aðrir ættiragjar og
venzliafólk, mumi eiiga í hjarta
sin,u myrad af herani, svo bjarta
oig kæra, að ekfei g&tí máðst.
I dag fer fram kveðjuathö&i
um Salórne frá Foss vogski'rkju,
en að henni lokinni verða járð-
nesikar leif ar heraraar ffluttar vest-
uir i sveitina heranar kæru, þar
sem hún ól bömin sin, stairfaðd
og lifði sín beztu maraindómsár.
Hún verður lögð til hiinztu hvilu
v ð hlið mararas sins i Dagverðar-
neskirkjugarði á morgun.
Ég þakka Salóme fyrir góða og
laraga vimiáttu, ásarmt marghátt-
aðri velvild mér og miraum til
harada.
Inmiileg'a samúð votta étg börn-
um henraar og öðrum ástviraum.
Friðjón Júlíusson.
TRÉSMÍÐA
VERKFÆRI
JÁRNSMÍÐA
VERKFÆRI
VIÐGERÐA
VERKFÆRI
SAMBAND ÍSLENZKRA SAMVINNUFELAGA
@ Innflutningsdeild
SAMBANDSHÚSINU RVÍK, SÍMI 17080