Morgunblaðið - 23.02.1974, Blaðsíða 22
22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. FEBRUAR 1974
Anna Tómasdótt-
ir—Minningarorð
Aldrei finnur maður eins til
þess hversu orðs er vant, og þegar
maður kveður vini sína hinzta
sinni. Þó vitum við það, að dauð-
inn er ejn af staðreyndum lífsins
og á vit hans ganga allir, þegar
stundaglasið er tæmt. Við trúum
því h'ka, að lífið hafi sér æðri
tilgang — að jarðvistin sé aðeins
skref á þroskabrautinni og að því
gengnu öðlist menn uppskeru
sína í vist þess, sem okkur er
æðri. Trúin er huggun í harmi, en
samt sem áður er svo undarlega
sárt að sjá þá á braut, sem verið
hafa manni samferða, veitt manni
og miðlað.
Engum, sem þekkti Önnu Tóm-
asdóttur, gat dulizt, að allt síðast-
liðið ár gekk hún ekki heil til
skógar. Samt sem áður gerðu
fæstir sér grein fyrir þvi hversu
stutt var eftir ógengið. Hetju-
skapur hennar og meðfædd til-
finning fyrir því að láta ekki aðra
hafa fyrir sér og hafa áhyggjur af
sér, gat dulið okkur hversu veik-
indi hennar voru alvarleg allt
fram undir það síðasta. Þegar hún
er kvödd í dag, hafa margir margs
að minnast og margt að þakka.
Slíkt var Anna, að flestir sem hún
kynntist urðu vinir hennar af al-
hug.
Anna Tómasdóttir var fædd að
Barkarstöðum í Fljótshlíð 9. marz
1905. Foreldrar hennar voru
Tómas Sigurðsson, bóndi þar og
hreppstjóri og seinni kona hans,
Margrét Árnadóttir frá Reyni-
felli. Var Anna næst yngst átta
systkina, og er hún fyrst þeirra,
sem fellur frá. Anna átti einnig
eina hálfsyslur, sem látin er fyrir
allmörgum árum.
Á Barkarstöðum var jafnan
margt fólk í heimili á uppvaxtar-
árum Önnu. Af hálfu foreldra
hennar var öllum jafnt tekið, sem
þar bar að garði, vinum sem
vandalausum, og þangað leituðu
margir, sem erfitt áttu uppdrátt-
ar. Viðhorf foreldra Önnu varð
henni að leiðarljósi í lífinu og
mótaði viðhorf hennar til manna.
Á hennar heimili voru einnig allir
velkomnir og þar tekið á móti
fólki af þeirri rausn og einlægni,
sem Önnu var gefið.
Anna dvaldi í foreldrahúsum
unz hún giftist Óla Pálssyni frá
Skógum 20. maí '33. Þá hafði Óli
nýlega hafið störf í lögreglunni í
Reykjavík og fluttust þau hjónin
þangað. Fyrstu fjögur búskaparár
sín bjuggu þau hjá Jóni Pálssyni
bankagjaldkera og Önnu Adólfs-
dóttur að Laufásvegi 59 en flutt-
ust síðan að Skeggjagötu 6, þar
sem þau áttu heima í rösklega
þrjátíu ár, eða unz þau fluttust að
Háteigsvegi 32.
Þegar þau Óli og Anna hófu
búskap sinn voru erfiðleikaár á
íslandi. Heimskreppan mikla
sagði til sín hér ekki síður en
annars staðar. Það segir því sína
sögu um kjark þeirra og dugnað
að ráðast í byggingu eigin hús-
næðis á þessum árum, en með
samstilltu átaki þeirra náðist sett
mark, þrátt fyrir alla erfiðleika.
Og heimili Önnu og Óla bar alla
tíð vitni um þann samhug og ein-
drægni, sem milli þeirra ríkti.
Hjónaband þeirra var með ein-
dæmum gott, og mótaðist frá
fyrstu tíð af gagnkvæmri ást og
virðingu. Eftir að Óli stofnaði
eigið fyrirtæki var oft eril- og
ónæðissamt hjá honum. Margir
áttu við hann erindi, jafnt á
kvöldin og helgidögum sem öðr-
um tímum og slíkt ónæði getur
valdið röskun á heimilishögum.
En Anna studdi mann sinn jafnan
af áhuga og umhyggju. Hans
áhugamál voru einnig hennar
áhugamál, hvort sem þau snertu
rekstur fyrirtækisins, eða voru í
tengslum við þau félagsmál, sem
Oli hefur lengi tekið virkan þátt í.
Er mér t.d. minnisstætt frá sam-
komum þess félagsskapar það
margmenni, sem jafnan var
kringum Önnu. Hana þekktu allir
og höfðu ánægju af að ræða við
hana.
Ég er lika viss um, að það heyr-
ir til undantekninga það góða
samband, sem Anna hafði við
starfsfólk eiginmanns síns. Hún
bar umhyggju fyrir því, eins og
sínum eigin, fylgdist með því, og
var jafnan reiðubúin til hjálpar,
ef einhvers þurfti með. „Strákana
okkar" kallaði hún starfsmenn-
ina oft.
Þau Anna og Óli eignuðust þrjá
syní. Tómas Grétar, sem nú er
framkvæmdastjóri eigin fyrir-
tækis. Hann er kvæntur Guðlaugu
Gisladóttur og eiga þau fjórar
dætur. Pálmar, arkitekt og skipu-
lagsfræðingur, kvæntur Sigur-
veigu Sveinsdóttur og eiga þau
tvö börn, pilt og stúlku. Yngsti
sonurinn, Smári, stundar nú tón-
listarnám f Vínarborg í Austur-
ríki. Hann, og reyndar allir syn-
irnir, hafa erft þann eiginleika
móðurinnar að hafa yndi af tón-
list og söng. Anna var með af-
brigðum músíkölsk og ef æskuár
hennar hefðu boðið upp á jafn-
mörg tækifæri og æskan núna
fær, er ekki að efa, að á þessu
sviði hefði hún getað náð langt.
Ung fór hún í orgelnám hjá Sig-
fúsi Einarssyni. Hvatti hann hana
til áframhaldandi tónlistarnáms
og bauðst til þess að greiða götu
hennar til slíks náms erlendis. En
hið mannmarga æskuheimili
hennar þarfnaðist krafta hennar,
og tíðarandinn þá var líka slikur,
að ekki þótti við hæfi, að ung
sveitastúlka legði á það áherzlu að
tónmennta sig frekar. Anna var
um árabil organisti í Hlíðarenda-
kirkju í Fljótshlíð og var einnig
eftirsótt til þess að spila á sam-
komum, sem haldnar voru í sveit
hennar. Alla tíð hafði Anna mikið
yndi af því að grípa í hljóðfærið
eða hlusta á góða tónlist. í boðum
hjá Önnu og Óla var það oft mið-
depiil fagnaðarins,, þegar Anna
settist við píanóið, safnaði fólkinu
að sér, og lagið var tekið.
Þtítt það væri einn af eiginleik-
um Önnu að bera umhyggju fyrir
öllum, og gera það, sem í hennar
valdi stóð, fyrir alla, sem til
hennar leituðu, þá náði fórnfýsi
t
Elsku sonur okkar,
SIGURBOÐI ÞORGEIRSSOIM,
Garðavegi 9,
Hafnarfirði
andaðist í Landspítalanum 20.
þ.m.
Helga Haraldsdóttir
Þorgeir Þórarinsson.
t
Eiginmaður minn, faðir, tengda-
faðir og afi,
MAGNÚS GUÐMUNDSSON.
Hreggnasa 12.
Hnífsdal,
andaðist i fjórðungssjúkrahúsinu
jsafirði 20. febrúar s.l
Margrét Halldórsdóttir,
Halldór Magnússon,
Inga Magnúsdóttir
og börn.
hennar og umhyggja hámarki
sínu þegar velferð barna hennar
og barnabarna var annars vegar.
Það var ekkert, sem hún vildi
ekki fórna til þess að þeim mætti
líða og farnast sem bezt. Þau hafa
því misst mikils er Anna er öll.
Utilíf og ferðalög voru eitt af
sameiginlegum áhugamálum
Önnu og Öla og snar þáttur i lífi
þeirra. Jafnan fóru þau saman í
slík ferðalög. Þau unnu íslenzkri
náttúru og sáu í henni margt, sem
öðrum er hulið. Síðustu ferð sína
saman fóru þau s.l. sumar norður
í Laxá í Þingeyjarsýslu og var
undirritaður og Smári sonur
þeirra með í þeirri ferð. Og til
marks um dugnað Önnu og hetju-
skap má nefna, að hún lét ekki
norðlenzkt hrakviðri aftra sér frá
því að vera þar úti frá morgni til
kvölds. Er mér minnisstætt eitt
þessara kvölda, er við Smári fór-
um að vitja þeirra hjónanna, sem
verið höfðu á öðrum stað í ánni.
Það var svo kalt úti, að varla var
hægt að haldast við. Þegar við
hittum Önnu hafði hún það á orði,
að mikið væri nú gaman — og
sjáðu fjöllin, sagði hún, — þau
hafa svo sérstæðan svip þegar þau
eru svona kuldaleg.
Þegar ljóst var, að hverju
stefndi, beindist hugsun Önnu
ekki að henni sjálfri, heldur
þeim, sem eftir yrðu, og þá eink-
um til Óla. Umhyggja hennar var
söm við sig. Þótt Anna hefði frá
miklu að hverfaoglífið hefði veitt
henni mikla og margþátta
ánægju, var hún tilbúin til ferðar-
innar miklu, þegar kallið kom.
Trú hennar veitti henni styrk, og
sú vissa að á hinni ókunnu strönd
fengi hún að taka síðar á móti
þeim, sem hún unni.
Allir, sem þekktu Önnu og um-
gengust hana, hafa mikils misst,
en mestur er þó harmur Óla, son-
anna þriggja, tengda- og barna-
barna. Megi Guð veita þeim styrk
í sorg sinni. Og það verður okkur
einnig öllum huggun, að við fáum
að geyma í minningu okkar mynd
Önnu, og þannig mun hún lifa
áfram með okkur. Guð blessi
minningu hennar.
Steinar J. Lúðvíksson.
Amma Anna er dáin. Við
höfðum búizt við þessari frétt, en
samt fannst okkur það vera of
fjarlægt til þess að geta trúað því
að eiga ekki eftir að koma til
hennar oftar. Hún, sem var svo
rikur þáttur í lífi okkar, alltaf
tilbúin að hjálpa og aðstoða okkur
við hvað sem var. Viljinn, um-
hyggjan og fórnfýsin í garð ann-
arra voru hennar séreinkenni.
Aldrei var úr leið að koma við hjá
Afa og ömmu, enda gestrisnin
þeim í blóð borin. Hún átti alltaf
einhverjar góðgerðir til handa
okkur, sem við kunnum vel að
meta og gerðum góð ski 1.
Henni var svo lagið að hafa náið
samband við fjölskyldu sína, unga
sem gamla, og kynna okkur hinn
stóra fjölskyldu- og vinahóp sinn.
Hún hafði mikla ánægju af úti-
lifi og ferðalögum. Nutum við
þess i ríku mæli að vera með
henni úti i náttúrunni, og
ógleymanlegt er, þegar hún
renndi fyrir lax. Hún var alltaf
jafn þolinmóð að segja okkur frá
landinu, kenna okkur að njóta
þess að umgangast það á réttan
hátt.
Gegnum árin var amma oft las-
in, en hún hafði ekki mörg orð um
það, því hún vildi ekki, að aðrir
yrðu fyrir óþægindum hennar
vegna. Þess vegna reyndi hún að
bera sig vel, og stundum betur en
hún raunverulega gat. En nú vit-
um við, að henni liður vel og þótt
hún segði oft: „Maður kemur í
manns stað,“ geymum við minn-
ingarnar um hana sem dýrgrip
með okkur.
Sonardætur.
Á þessum degi, þegar jarðnesk-
ur líkami frú Önnu Tómasdóttur
er borinn til hinzta hvílustaðar, er
hún kvödd með þakklátum huga
og djúpum söknuði af stórum
hópi vina og kunningja þeirra
hjóna. Minningar okkar um þessa
mætu konu eru margar og kærar,
bæði frá samverustundum á
heimili hennar og utan þess, þar
sem okkur gafst kostur á að kynn-
ast hugðarefnum hennar og lifs-
viðhorfum.
Kynni mfn og eiginmanns henn-
ar hófust fyrir þremur áratugum
og náið samstarf í félagsmálum
fljótlega upp úr því. Það vakti
strax athygli mína, hve einlægan
þátt frú Anna tók f áhdgamálum
manns síns og við nánari kynni
komst ég betur að raun um, hve
einstaklega samhent og samhuga
þau hjón voru um alla hluti, hvort
heldur var á gleði- og fagnaðar
stundum eða í önnum hins dag-
lega lífs. Bæði höfðu þau yndi af
útiveru, náttúruskoðun og ferða-
lögum og sjaldgæft mun hafa ver-
ið, að þau færu ekki saman í þær
ferðir. Hún studdi mann sinn
styrkri hendi í öllu hans starfi,
enda mun hann hafa ráðfært sig
við hana um flest, sem hann tók
sér fyrir hendur. Mér er nær að
halda, að vinur minn, Bárður Óli
Pálsson, geti sagt eins og einn af
mikilhæfustu athafnamönnum
þessarar þjóðar, þegar hann var
spurður, hvort hann hefði haft
konu sína í ráðum með sér í störf-
um og meiri háttar fyrirmælum:
„Allt okkar líf hefur verið eitt
samtal,“ svaraði hann. — Svo get-
ur sá einn mælt. sem mikið á að
þakka og margs að sakna.
Vizka kvennanna reisir húsið,
sagði hinn vitri Salomon. Það
duldist engum, sem kom á heimili
þeirra Óla og Önnu, að þar var
húsmóðursætið vel og skörulega
skipað. Þar skorti hvorki á smekk-
vísi né hagsýni. Þar var gestum og
vinum vel veitt og fagnað af
þeirri hlýju og háttvísi, sem ber
menningu hjartans fagurt vitni.
Frú Anna var kona vinföst og
hjálpfýsi hennar og fórnarlund
var viðbrugðið af öllum, sem til
hennar þekktu. Hún var ein
þeirra kærleiksríku kvenna, sem
ekkert aumt mega sjá, engan vita
hjálparþurfa án þess að koma þar
til aðstoðar, og ávallt fannst henni
fremur vangert en ofgert af sinni
hálfu í þeim efnum. Sjálf átti hún
lengi við nokkra vanheilsu að
stríða, en hún lét það aldrei aftra
sér frá að koma þeim til liðs sem
líknar þurftu. Og í kyrrþey
skyldu kærleiksverkin unnin. Sá
var hennar háttur.
Um móðurhlutverkið er óþarft
að fara mörgum orðum. Það var
rækt í samræmi við þá eiginleika
hennar, sem lýst er hér á undan.
Þær dýrmætu minningar geyma
börn hennar og eiginmaður og
mega þar gerst vita. „í móðurást-
inni birtist kærleikurinn í sinni
fyllingu,“ sagði vitur maður um
móður sína.
Þetta átti ekki að vera löng
minningargrein, heldur nokkur
kveðju- og þakkarorð frá sjálfum
mér og nokkrum öðrum vinum
þeirra hjóna. Við vottum eigin-
manni frú Önnu, börnum þeirra
og öðrum ástvinum innilega sam-
úð og biðjum þeim stryks I sorg
þeirra. Henni sjálfri óskum við
fararheillar á þeim leiðum, sem
hún trúði svo fastlega að fram-
undan væru.
Víglundur MöIIer.
Gleðin er sjálfsögð, enda al-
geng, svo algeng, að maður tekur
vart eftir henni. En sorgin, þegar
hún ber að dyrum setur mann
hljóðan, enda höfðar hún til hins
bezta í mannssálinni.
Ljúfar minningar koma fram í
hugann, þegar kær vinkona er
kvödd.
Margar gleðistundir hef ég átt á
heimili Óla og Önnu um fjörutíu
ára skeið, og ferðafélaga var vart
hægt að hugsa sér betri en þau
hjón. Eitt sinn vorum við stödd
sex saman á Holtavörðuheiði um
sumarnótt og dvöldumst þar sem
eftir var nætur í nýmáluðu og vel
hirtu sæluhúsinu þar. Um morg-
uninn, þar sem ég ligg steinsof-
andi, vakna ég við það að bolli
með rjúkandi kaffi og meðlæti
var við koddann minn. Þarna var
Anna að verki, þetta var henní
likt. í sama ferðalagi var einn
dagurinn öðrum lengri, svo að
þegar komið var i náttstað í skála
á Snæfellsnesi, var snarlega lagst
til svefns, en sagan endurtók sig,
þótt um hánótt væri. Rjúkandi
kaffi við svefnpokann. Ógléyman
legir dagar, sem urðu að tveimur
mánuðum, er við ferðuðumst á bíl
þeirra hjóna — Kaupmannahöfn,
Feneyjar, Róm með Capri sem
endastöð. Stúlka, sem með mér
vann um þetta leyti og vissi um
þetta ferðalag, sagði: Þekkirðu
t
Konan mín, móðir okkar, tengdamóðir og amma
ANNA TÓMASDÓTTIR
Háteigsvegi 32
verður jarðsungin frá Fríkirkjunni i Reykjavík í dag, laugardaginn 23.
febrúar kl 10 30
B. Óli Pálsson
Tómas Grétar Ólason Guðlaug Gísladóttir og börn
Pálmar Ólason Sigurveig Sveinsdóttir og börn.
Smári Ólason
t
Innilegar þakkir til allra fjær og nær fyrir auðsýnda samúð og vinarhug
við andlát og jarðarför,
ÞORKELS FRIÐRIKSSONAR,
frá Siglufirði.
F.h. vandamanna,
Evert Þorkelsson,
Viktor Þorkelsson.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og jarðarför
HELGA Þ. SMÁRA
Vandamenn.