Morgunblaðið - 19.07.1974, Blaðsíða 1

32 SIÐUR
127. tbl. 61. árg.
FÖSTUDAGUR 19. JULl 1974
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Viðurkenna PLO
Kairo, 18. júlí, AP-NTB.
PRA ÞV! var skýrt f Kairo f dag,
að þeir Hussein konungur
Jórdanfu og Anwar Sadat forseti
Egyptalands hefðu orðið ásáttir
um að viðurkenna Frelsissamtök
Palestfnu-Araba — PLO — sem
málsvara Palestfnu-Araba utan
Jórdanfu og stuðla að þvf, að
sendinefnd frá samtökunum tæki
þátt f friðarviðræðunum f Genf,
sem fyrirhugað er að hefjist með
haustinu.
fc.
Þessi mynd er með hinum
fyrstu, sem fást frá Kýpur eft-
ir að þjóðvarðliðið þar gerði
byltingu sfna á mánudag, þar
sem tekið var fyrir allar sam-
göngur og fjarskipti. Myndin
var tekin frá Hilton-gisti-
húsinu f Nicosiu, er þjóðvarð-
liðið vann að því að styrkja
stöðu sfna eftir byitinguna.
Hussein konungur fór frá Kairo
í dag eftir þriggja daga viðræður
við Sadat um þetta mál og virðist
egypzki forsetinn hafa sannfært
Hussein um, að ekki dugi lengur
að standa gegn þessu, en hann
hefur til þessa ekki viljað viður-
kenna rétt PLO til að tala máli
Palestínu-Araba í Genf. Flestir
leiðtogar hinna Arabaríkjanna
eru því hins vegar fylgjandi og
Sadat fékk Hussein til að fallast á,
að haldinn yrði fundur allra
Arabarfkjanna með aðild fulltrúa
PLO til að samræma afstöðu
I þeirra á Genfarráðstefnunni.
Á fundunum í Kairo voru
einnig ræddar leiðir til að bæta
sambandið milli Palestínu-Araba
og Jórdana.
Ófriðvænlegt við Kýpur:
Tyrkir telja hernaðar-
íhlutun óhjákvæmilega
London, Ankara, New York, Beirut 18. júlí,
AP — NTB.
0 HAFT er eftir áreiðanlegum heimildum f London f dag, að margt
bendi til þess, að stjórnir Bandarfkjanna og Bretlands hafi gefið upp
alla von um að fá nokkuð um þokað ástandi mála á Kýpur. Er talið
hugsanlegt, að Bandarfkjastjórn viðurkenni nýju stjórnina þar áður
en langt um Ifður, en stjórn Bretlands mun áfram ætla að vinna að þvf,
að Makarios erkibiskup taki aftur við völdum.
0 Einsýnt er, að þjóðvarðliðið, sem byltinguna gerði á mánudag,
hefur þar öll völd og vinnur ötullega að þvf að uppræta þá litlu
andstöðu, sem þar kann að vera fyrir hendi, m.a. með fjöldahandtök-
um ýmissa stuðningsmanna Makariosar.
0 Af hálfu tyrknesku stjórnarinnar segir, að grfskt herlið hafi f dag
verið flutt til Kýpur og muni Tyrkir Ifta á þá liðsflutninga sem
styrjaldaraðgerðir og bregðast við samkvæmt þvf. Er hernaðarfhlutun
talin óhjákvæmileg f herbúðum Tyrkja.
0 Markarios er farinn til New York að tala máli sfnu. Þar er f
undirbúningí ályktun, þar sem hlutaðeigandi aðilar eru hvattir til að
forðast hernaðarátök. Er sú skoðun útbreidd f aðalstöðvum S.Þ. að
tilgangslaust sé að setja fram kröfu um að Makarios taki aftur við
embætti.
I allan dag stóðu yfir í London
viðræður milli brezkra ráðherra,
Joseps Siscos aðstoðarutanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna og Bul-
ent Ecevits forsætisráðherra
Tyrklands. Var haft fyrir satt, að
Ecevit hefði orðið fyrir miklum
vonbirgðum með niðurstöður við-
ræðnanna, einkum afstöðu Breta,
sem hann fékk ekki til samvinnu
um hernaðaríhlutun á Kýpur. Bú-
izt var við, að Ecevit héldi heim-
leiðis f kvöld, en hans var beðið
með óþreyju í Ankara. Tyrkneska
þingið kom saman síðdegis f dag
til aukafundar til þess að ákveða,
hvort gefa ætti forsetanum heim-
ild til hernaðaríhlutunar á Kýpur.
Atkvæðagreiðslu um málið var
frestað til laugardags, en nær
hundrað þúsund hermenn hafa
verið fluttir til suðurhluta Tyrk-
lands og haft er eftir áreiðanleg-
um heimildum, að orrustuvélar
tyrkneska flughersins hafi verið
þannig útbúnar, að þær geti tekið
sig upp til loftárása á Kýpur með
klukkustundar fyrirvara. Herskip
og Iandgönguprammar hafa einn-
ig verið settir í viðbragðsstöðu.
Af hálfu Grikkja er einnig tals-
verður viðbúnaður, grísk herskip
eru sögð f námunda við Kýpur og
sömuleiðis hafa þar verið á ferð
herflutningaskip hlaðin mann-
skap og vopnabúnaði ýmiss kon-
ar. Þar fyrir utan eru þarna f
nánd bæði brezk og bandarísk
herskip.
Joseph Sisco aðstoðarutanrfkis-
ráðherra Bandaríkjanna kom til
Lundúna f morgun til að taka þátt
f fundunum með Ecevit og heldur
til Ankara á eftir honum á morg-
un, föstudag. Viðræðurnar í dag
voru sagðar mjög erfiðar og þegar
hlé var gert á þeim siðdegis sagði
Ecevit við blaðamenn, að hann
krefðist þess, að Kýpurmálið yrði
Frakkar
vilja Norður-
sjávarolíu
París, 18. júlf, AP.
HAFT er eftir stjórnarheimild-
um f Parfs f dag, að á fundi þeirra
Harolds VVilsons forsætisráð-
herra Bretlands og Gisgards
d’Estaings forseta Frakklands,
sem hefst á morgun f Parfs, muni
franski forsetinn fara fram á
hlutdeild Frakka f olfu- og gas-
lindum f Norðursjó. Hefur hann
látið útbúa áætlun þar að lútandi
f þremur greinum, þar sem m.a.
er gert ráð fyrir, að skipt verði
orkulindunum á landgrunninu
milli Cornwall og Bretagne.
leyst með friðsemd innan sólar-
hrings, ella myndu Tyrkir grfpa
til sinna ráða. Sagði hann líkurn-
ar til diplómatfskrar lausnar
minnka með hverri hlukkustund
og úr því grfskur liðsauki væri
kominn til Kýpur væri tilgangslít-
ið að halda áfram að tala.
Harold Wilson gerði Ecevit
ljóst, að Bretar væru ekki reiðu-
búnir til hernaðaríhlutunar að
svo stöddu, en fullvissaði hann
jafnframt um, að brezka stjórnin
mundi ekki viðurkenna byltingar-
stjórnina og halda áfram að vinna
að því að Makarios tæki aftur við
embætti sfnu.
Af hálfu Sovétstjórnarinnar er
því haldið fram í dag, að Atlants-
hafsbandalagið hafi staðið að
byltingunni á Kýpur og að fulltrú-
ar Vesturveldanna hjá Samein-
uðu þjóðunum hafi markvisst
unnið gegn því, að öryggisráðið
tæki nokkra afgerandi afstöðu í
málinu. Makarios erkibiskup var
væntanlegur til New York f kvöld
frá London, þar sem hann hafði
rætt við brezku stjórnina, er hét
honum diplomatfskum stuðningi.
Kvaðst Makarios mjög ánægður
með þá afstöðu Breta að viður-
kenna ekki byltingarstjórnina og
sagðist vona, að komizt yrði hjá
valdbeitingu.
I aðalstöðvunum var unnið að
samningu ályktunar, sem leggja á
fram á fundi öryggisráðsins á
morgun. Standa að henni fyrst og
fremst hlutlaus ríki. Þar mun
þess krafizt, að allir erlendir her-
menn, er starfa með þjóðvarðlið-
inu á Kýpur, fari þaðan brott
jafnframt þvf sem allir hlutaðeig-
andi aðilar eru hvattir til að forð-
ast hvers konar aðgerðir, er aukið
geti hættuna á hernaðarátökum.
Beðið var f kvöld opinberrar af-
stöðu Bandarfkjanna, en fulltrúi
þeirra hjá S.Þ. vildi það eitt segja,
að stjórn sfn teldi bezt að bíða
frekari fregna af ástandinu á
Kýpur áður en ákveðin afstaða
væri tekin. NTB-fréttir frá Wash-
ington hermdu hins vegar, að ým-
islegt benti til þess, að Banda-
rfkjastjórn hneigðist að því að
viðurkenna byltingarstjórnina.
gegn tryggingu hennar fyrir þvf,
að ekki yrði reynt að sameina
Kýpur Grikklandi og að réttindi
tyrkneska minnihlutans yrðu f
Framhald á bls. 31
Dómsupp-
kvaðning
í Haag
Efnislegrar niðurstöðu
alþjóðadómstólsins f Haag f
fiskveiðideilu Breta og fs-
lendinga og Þjóðverja og !s-
lendinga er að vænta 25. júlf
nk. skv. upplýsingum utan-
rfkisráðuneytisins. Er niður-
stöðu dómsins f máli Breta og
Islendinga að vænta kl. 10 ár-
degis, en niðurstöðu f máli
Vestur-Þjóðverja og Is-
lendinga kl. 15.30 sfðdegis að
staðartfma.
Sampson á blaðamannafundi:
Hernaðar-
íhlutun
Tyrkja
ástæðulaus
Nikosiu, 18. júlf, AP—NTB.
HINN nýi forseti Kýpur,
Nicholas Sampson, hélt sinn
fyrsta fund með fréttamönnum
f Nikosiu f dag og lýsti þvf þar
yfir, að tyrkneski minnihlutinn
þyrfti ekki að óttast réttinda-
skerðingu og þvf væri
hernaðarleg fhlutun Tyrklands
algerlega ástæðulaus.
Forsetinn nýi var rauðeygur
og bar merki þreytu, þó
nýrakaður og f nýpressuðum
stuttbuxum. Hann hafði með-
ferðis tvo hópa fanga, annan
sagði hann að þjóðvarðliðið
hefði tekið — og báru þeir, að
vel hefði verið með þá farið f
fangelsinu — hinn kvaðst hann
hafa fundið f fangageymslum
Makariosar og báru þeir ýmis
merki meiðsla, voru með
reifaða leggi, sumir á hækjum
og einn sýndi á botni sér merki
svipuhögga. AP hefur eftir ein-
hverjum viðstaddra, að menn
þessir hafi sézt hlæjandi við
bjórdrykkju rétt áður en blaða-
mannafundurinn hófst, en
frammi fyrir blaðamönnum
hafi þeir á hinn bóginn virzt
heldur þjáðir.
Þá lagði forsetinn fram reið-
hjólakeðjur, kylfur, svipur raf-
magnsstokka og fleiri tól, sem
hann sagði stjórn Makariosar
Hinn nýi forseti Kýpur,
Nicholas Sampson, á blaða-
mannafundi f Nikosiu f gær.
hafa notað á pólitfska and-
stæðinga sfna.
Sampson var mikið niðri
fyrir, þegar hann skýrði frá
þessu og þeim merkjum, sem
þjóðvarðliðar hefðu fundið um
spillingu Makariosar. Sagði
hann svfvirðilegt, hvernig af-
rakstrinum af vinnu verkalýðs-
ins á Kýpur hefði verið sóað f
vitleysu.
Hann kvaðst ætla að senda
nefnd lögfræðinga og
diplómata til Sameinuðu
þjóðanna til að skýra þar frá
aðdraganda byltingarinnar og
þeim brýnu ástæðum, sem legið
hefðu til þess að steypa
Makariosi af stóli.
Sampson fullyrti, að félögum
kommúnistaflokksins á Kýpur
yrði ekki mein gert, þeir yrðu
ekki handteknir og starfsemi
þeirra ekki bönnuð. Fulltrúar
þeirra á þingi mundu halda
Framhald á bls. 18