Morgunblaðið - 11.10.1974, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. OKT0BER 1974
3
„...af forlögum
og atkvæði
rammra hluta”
t GÆR var sögusýningin ts-
land-tslendingar, ellefu ára
sambúð lands og þjóðar, opnuð
að Kjarvalsstöðum við hátfð-
lega athöfn að viðstöddum for-
seta tslands, forsætisráðherra,
auk f jölda annarra gesta.
Sýningin er, eins og áður hef-
ur komið fram í fréttum, á veg-
um þjóðhátíðarnefndar 1974.
Við opnunarathöfnina í gær
flutti Gils Guðmundsson, for-
maður sýningarnefndar, ræðu,
Ljóðakórinn söng undir stjórn
Garðars Cortes, en síðan opnaði
forseti Islands sýninguna.
Hér fer á eftir ræða Gils Guð-
mundssonar, formanns sýning-
arnefndar:
Herra forseti tslands,
virðulega forsetafrú,
aðrir ágætir gestir.
Svo segir í Vatnsdælasögu, að
skömmu eftir bardagann í Haf-
ursfirði hafi Ingjaldur fóstri
Ingimundar gamla, efnt seið, til
þess að menn „leituðu eftir for-
lögum sínum.“ Finna ein fjöl-
kunnug spáði Ingimundi: „Þú
munt byggja land er ísland
heitir. Þar muntu gerast virð-
ingamaður og verða gamall.
Þínir ættmenn munu og margir
verða ágætir i því landi.“ Ingi-
mundur svarar: „Eigi verð ég
þá góður kaupmaður, ef ég sel
áttjarðir mínar margar og góð-
ar, en fara í eyðibyggðir þar.“
Ingimundur gamli hélt síðar til
tslands, eins og Finnan spáði,
„meir af forlögum og atkvæði
rammra hluta en fýsi.“ En þeg-
ar Ingimundur og lið hans hélt
upp i Vatnsdalinn, sáu þeir þar
„góða landkosti að grösum og
skógum. Var fagurt um að lit-
ast. Lyfti þá mjög brúnum
manna."
* ^essi skáldlega frásögn sem
að ýfsu er á bók sett nokkrum
öldum -eftir landnám, kemur
mér einatt í hug, þegar umræða
verður um land það, sem for-
feður okkar námu í öndverðu
og helguðu sér og niðjum sín-
um. Er ekki fjarri mér að trúa
því, að sá kynstofn, sem hér
hefur baslað og bardúsað í ell-
efu aldir, eigi sér athvarf á
þessum norðlægu slóðum „af
forlögum og atkvæði rammra
hluta.“
Sýningsúsem herertil stofn-
aið af hálfu þjo'ðhátíðarnefndar
1974 í tilefni ellefu aldra
byggðar í þessu landi, á að
bregða upp svipmyndum af Is-
landi og íslendingum að fornu
og nýju, samskiptum og sam-
búð lands og lýðs. Sýningin á að
veita nokkra vitneskju um það,
hvernig þjóðin hefur komið sér
við í landi sínu, allt frá tímum
landnáms og á söguöld; hvernig
Eftir opnunarathöfnina skoðuðu gestir sýninguna, og er Gils Guðmundsson hérað vfsa forsetahjón-
unum, forsætisráðherrahjönunum og öðrum um sýningarsalina.
in á einnig og ekki siður, að
minna á landið sjálft, eiginleika
þess og sérkenni, landið þar
sem forfeður okkar settust að
við þær kynslóðir, aldar og
óbornar, sem landið eiga að
erfa.
Þess er ekki að vænta, góðir
menningu, sem hér hefur þró-
ast — arfinum dýra, sem ný
kynslóð tekur senn við til varð-
veislu og ávöxtunar. Með þetta í
gestir, að hér á veggjum sýning-
arhúss blasi við samfelld þjóð-
arsaga. Slíkt væri ókleift. Hér
er brugðið upp einstökum völd-
um svipmyndum og leitast við
að gera það með líflegum og
aðgengilegum hætti.
Víða er fagurt í öðrum lönd-
um og margt andlegra verð-
mæta er þangað að sækja. Of-
metnaður af eigin gæðum eða
ágæti er fánýtur og varasamur.
En það hygg ég hverjum manni
nauðsyn, að læra að meta land
sitt, þjóðerni og þjóðmenningu
— og ekki aðeins meta, heldur
una af heilum hug og falslausu
hjarta. Sú er einlæg von okkar,
sem að þessari sýningu stönd-
um, að hún geti gegnt þvi hlut-
verki að glæða skilning á sér-
kennum lands og þjóðar. Mest
þætti okkur þó um það vert, ef
sýningin mætti stuðla að þvi að
rótfesta í brjostum ungra Is-
lendinga ást á hvorutveggja,
landinu sjálfu og þeirri þjóð-
huga hefur verið ákveðið að
gefa skólafólki, sem hingað
kemur i fylgd með kennurum
sínum, kost á að skoða sýning-
una á sérstökum tímum endur-
gjaldslaust. — Þá er i ráði, að
hér á sýningunni verði efnt til
ýmissar tilbreytni, og er þar
fyrst að nefna röð fyrirlestra úr
sögu lands og lýðs, um tuttugu
talsins. Má raunar vænta þess,
að fyrirlestrarnir verði snar
þáttur sýningarinnar og fylli í
ýmsar eyður, sem á veggjunum
má finna. Þá verður og lesið
hér úr verkum skálda og rithöf-
unda, sungin þjóðlög og önnur
íslensk lög, litskuggamyndir
sýndar. Er nánar frá þessu öllu
greint í sýningarskrá.
Ég vil fyrir hönd sýningar-
nefndar þakka öllum, sem lagt
hafa hönd á plóginn og að þvi
unnið að sýning þessi er orðin
að veruleika.
Verið öll hjartanlega velkom-
in.“
hún þraukaði síðan langar tíðir
áþjánar og nauða; hvernig hún
lifir þar nú, þrem tugum ára
eftir stofnun lýðveldis. Sýning-
fyrir ellefu öldum, landið sem
hefur fóstrað þjóðina síðan.
Væri þá vel, ef sýningin reynd-
ist fær um að minna á skyldur
Ftanski sendiherrann, kfnverski sendiherrann ásamt starfsmanni
sfnum og Alfreð Guðmundsson skoða hér þrfvfddarmynd af Al-
mannagjá.
Frá opnun sögusýningarinnar í gær
Sinfóníuhljómleikar:
Brahms, Barber,
Britten og Beethoven
AÐRIR tónleikar Sinfóníuhljóm-
sveitar tslands á nýbyrjuðu
starfsári verða haldnir I Háskóla-
bfói fimmtudaginn 17. október
klukkan 20.30. Stjórnandi verður
Samuel Jones frá Bandarfkjun-
um, en einleikari Michael Roll
frá Bretlandi. A efnisskrá er
Harmforleikur eftir Brahms,
Adagio fyrir strengi eftir Barber,
Sjávarmyndir eftir Britten og
píanókonsert nr. 5 eftir
Beethoven.
I fréttatilkynningu frá Sin-
fónfuhljómsveitinni segir að
Samuel Jones hafi á undanförn-
um árum vakið mikla athygli fyr-
ir afburða hljómsveitarstjórn
beggja vegna Atlantshafsins. Dr.
Samuel Jones er einnig afkasta-
mikið tónskáld og hefur m.a. sam-
ið sinfónfu og önnur hljómsveitar-
verk, kammertónverk og kórverk.
Einleikarinn Michael Roll
fæddist í Englandi, en er af aust-
urrísku foreldri. Aðeins 12 ára
lék hann píanókonsert
Schumanns í Royal Festival Hall
undir stjórn Sir Malcolm
Sargents. Hann hefur leikið í
flestum löndum heims með víð-
frægum hljómsveitarstjórum.
Michael Roll.
Vilja bætta símaþjónustu
ANNAÐ landsþing slökkviliðs-
manna var haldið dagana 5. og 6.
október sl. að Höfn I Hornafirði.
Þingið hófst með þvf, að oddviti
Hafnarhrepps ávarpaði þingið og
bauð þingfulltrúa velkomna, en
komnir voru um 60 fulltrúar frá
34 félögum slökkviliðsmanna á
landinu.
A þinginu voru kynntar nýjung-
ar í björgunar- og slökkvitækni,
auk þess sem erindi voru haldin
um þessi mál. Þá voru samþykkt-
ar nokkrar áþ'ktanir og faratvær
þeirra hér á eftir.:
„Þing L.S.S. haldið á Höfn i
Hornafirði vill fara þess á leit við
Landsíma Islands, að stórbætt
verði símaþjónusta úti á landi,
þannig að tafarlaust sé hægt að ná
til slökkviliða eða annarra björg-
unarsveita i neyðartilfellum."
Hin ályktunin er á þessa leið.:
„Þing L.S.S. haldið að Höfn
Hornafirði dagana 5. og 6. október
1974 skorar á ríkisstjdrnina að
fella nú þegar niður alla tolla og
aðflutningsgjöld af slökkvitækj-
um og öðrum björgunartækjum
til eflingar öryggi landsmanna."
Harold G. Rich, flotaforingi.
Varðberg og SVS:
RICH FLOTAFORINGIÁFUNDI
A MORGUN hefst vetrarstarf
Varðbergs og Samtaka um vest-
ræna samvinnu, en þá efna félög-
in til sameiginlegs fundar fyrir
félagsmenn og gesti þeirra. Verð-
ur fundurinn haldinn f Þjóðleik-
húskjallaranum I hádeginu, og
verður húsið opnað kl. 12.
Gestur fundarins og ræðumað-
ur er Harold G. Rich flotaforingi
varnarliðsins á Keflavíkurflug-
velli.
Harold G. Rich er frá Maine-riki
í Bandaríkjunum. Hann lauk há-
skólaprófi í stærðfræði, félags-
fræði og alþjóðamálum, en einnig
herskólanámi og hefur hann
gegnt margvíslegum störfum í
flotanum, aðallega flugsveitum
hans.
Áður en flotaforinginn kom til
Islands nú á síðastliðnu vori,
gegndi hann starfi „Commander
Fleet Air Bermunda" og „Comm-
ander Patrol Wings, U.S. Atlantic
Fleet“.
A sinum tima hlaut hann heið-
ursmerki fyrir framgöngu sína á
dögum loftbrúarinnar til Berlín-
ar.