Morgunblaðið - 26.08.1975, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. AGUST 1975
33
VELyAKANDI
Velvakandi svarar [ síma 10-100
kl. 14—15, frá mánudegi til föstu-
dags.
% Staða
hvaða konu?
Elfn Magnúsdóttir skrifar:
„A kvennaári er margt skrafað
og skrifað um stöðu konunnar.
Um daginn sá ég, að Alþýðublaðið
hafði lagt þá spurningu fyrir
nokkra vegfarendur, hver staða
konunnar á tslandi væri. Fólkinu
varð sem vonlegt er svarafátt, en
var þó flest á þvi, að staða kon-
unnar á Islandi væri bara nokkuð
góð.
Ég skil bara ekki hvernig hægt
á að vera að tala um „stöðu kon-
unnar“ sem eitthvað ákveðið og
afmarkað hugtak, því að konur
eru fleiri en karlar hér á landi,
líklegast eitthvað um 60 þúsund,
og staða þessa fjölda er sjálfsagt
eins mismunandi og konurnar eru
margar.
Ég þekki tvær systur. Báðar
hafa stúdentspróf, eru nú um þri-
tugt, en giftust báðar rúmlega tvi-
tugar. Báðar eiga sömu foreldra,
eru aldar upp á sama heimili, eru
meira að segja mjög líkar í útliti,
og báðar eignuðust þær tvö börn á
fyrstu árum hjónabandsins. Þar
með er það, sem lýtur að sam-
eiginlegri stöðu þeirra upptalið.
Önnur systranna tók sig til
þegar börnin voru orðin meðfæri-
leg og settist á skólabekk. Þá var
maðurinn hennar búinn að læra
og hafði alltaf verið gert ráð fyrir
því, að hún héldi áfram námi
þegar hann væri búinn. Nú er
þessi kona búin að ljúka námi
sínu, starfar fullan starfsdag utan
heimilis, en heimilisstörfin biða
hennar þegar hún kemur heim.
Hin systirin hefur aldrei látið
sér detta í hug að fara aftur I
skóla. Hún er heima allan daginn,
passar börnin sín og sinnir heim-
ilinu. Þegar maðurinn hennar
kemur heim er allt fágað og fint,
og hennar starfsdegi er að mestu
lokið eins og hans.
Staða hvorrar systurinnar er
svo betri?
Að mínum dómi er staða beggja
jafngóð. Þær hafa sjálfar valið sér
starfsvettvang og hvorug vildi
skipta við hina.
Ég er ekki að segja að þetta sé
neitt algilt dæmi um konur á ís-
landi. Það, sem ég á við, er, að
konur geta að miklu leyti ákveðið
sjálfar stöðu sína nú til dags. öll-
um — bæði piltum og stúlkum —
gefast nú tækifæri til menntunar
í samræmi við getu og hæfileika,
en síðan er undir hverjum og ein-
um komið hvernig hann nýtir þá
möguleika.
% Hver treður
á hverjum?
A kvennaári hefur mikið
verið talað um fordóma, viðtekinn
hugsunarhátt fólks hvað kyn-
greiningu snertir og fleira í sama
dúr. Þetta tal var reyndar allt
byrjað fyrir nokkrum árum, og
margt í því vakti áhuga minn í
fyrstu. Nú er þetta hins vegar
farið að minna á slitna grammó-
fónplötu. Timarnir hér á tslandi
eru breyttir. Það er langt síðan
menn fóru að skilja það, að með
breyttum þjóðfélagsháttum var
það síður en svo sjálfsagt að stúlk-
ur lærðu að lesa og skrifa, búa til
mat og skúra gólf, — og þar með
væru þær vel undir lífið búnar.
Þetta tíkaðist lengi fram eftir, en
gengur ekki lengur, enda hafa
breytingarnar á þessu orðið f sam-
ræmi við breyttar kröfur. Þess
vegna er allt þetta tal um að kven-
fólkið sé fótum troðið af karl-
mönnunum svo hvimleitt orðið.
Það er búið að segja allt, sem
hægt er, sýnist mér.
Það, sem mér hefur nú eigin-
lega þótt einna fyndnast i allri
kvenréttindaumræðunni er sú
merka uppfinning nokkurra
kvenna, að ekki megi í barnabók-
um tala um kvenfólk vinnandi
sérstök kvennastörf og karla í
karlastörfum. Þessi hystería
greip um sig hér á landi fyrir
örfáum árum, en var afgreidd i
sænskum blöðum, sem ég las að
staðaldri hér fyrir einum 10—12
árum.
Hvers vegna ætli það hafi fyrst
komizt inn f barnabækur, að
mömmur bökuðu kökur, sæu um
þvotta og pabbar ynnu úti,
smíðuðu og ynnu það, sem al-
mennt hefur verið nefnt karl-
mannsverk? Ætli það hafi ekki
verið vegna þess, að þannig hefur
það verið allt fram á þennan dag.
Svo ég vfki aftur að systrunum,
sem ég talaði um i upphafi, þá vill
svo til, að maðurinn þeirrar, sem
heima er, vill fyrir alla muni hafa
konuna sína heima. Það vill svo
vel til, að konan hans vill endilega
nota starfskrafta sína á heimilinu
eingöngu, en ég veit lika, að það
getur komið að því, að hún uni þvi
ekki lengur, og þá treysti ég
henni fullkomlega til að ráða
ráðum sínum sjálf, og jafnvel að
hafa í fullu tré við eiginmanninn
ef hann fer eitthvað að gera sig
breiðan.
Elín Magnúsdóttir."
• „Alltaf
á sunnudögum“
Gfsli Kristjánsson skrifar
frá Isafirði:
„Þáttinn hans Svavars Gests
hef ég að jafnaði ekki hlýtt á, en
sunnudaginn 17. ágúst s.l.
hlustaði ég með opnum eyrum á
samantekt hans um ljúflinginn,
tónskáldið og lækninn Sigvalda
Kaldalóns. Að mínu mati var
þátturinn snilldarlega fram bor-
inn.
Það er í rauninni undrunarefni
hverju ófaglærður maður í tón-
mennt, eins og Kaldalóns var,
fékk áorkað, — að semja hátt á
fjörða hundrað sönglög i strjálum
tómstundum við frumstæð skil-
yrði milli áhættusamra embættis-
verka. Og ekki nóg með það, held-
ur lika á þann veg, að lögin
skyldu ná þvílíkri útbreiðslu sem
reynd hefur orðið á, allt eins hjá
hinum bezt menntuðu og fræg-
ustu söngvurum Islands sem og
hinum er minna mega sín og hjá
öllum almenningi. Gildir þá jafnt
hvort um er að ræða hin allra
fyrstu lög tónskáldsins eða þau,
er samin voru á seinni hluta ævi
þess.
Mér fannst umræddur þáttur
Svavars Gests um Sigvalda Kalda-
lóns meira en vel þess virði, að
hann yrði fluttur öðru sinni við
hentugt tækifæri.
Gfsli Kristjánsson."
sfnu .. var hún köld og andstyggi-
leg.
— Hvers vegna fóruð þið að
rffast?
— Hún bar upp á mig að ég
væri að eltast vió aðrar konur og
staðhæfði að meðan ég væri opin-
berlega trúlofaður henni, þágæti
ég ekki leyft mér slfkt! Ég var
EKKI sammála henni. Hún var
sjálf köld og hryssingsleg við mig
... og mér fannst ekki saka þótt
ég gamnaði mér örlftið við annað
kvenfólk. Og svo jókst þetta orð
af orði og hún fór ein til veizlunn-
ar. Ég bjóst við að allt myndi falla
f Ijúfa löð á næstu dögum, en
þetta kvöld varð hún svo fyrír
slysinu.
— Er þetta ástæðan fyrir þvf að
hún neitaði yður um að heim-
sækja sig á sjúkrahúsið?
— Já.
— Og þér gáfust upp við svo
búið? Um framtfð yðar var að
tefla og samt reynduð þér ekki að
neinni alvöru að sættast við hana.
— Auðvitað reyndi ég það ...
margsinnis ... en hún var búin að
ákveða að afskrifa mig gersam-
lega.
— Hvernig komst ungfrú Shaw
að ... Þcssum smáástarævintýr-
um yðar?
Ljósmyndir Mbl. ól.K.M
Steinþór Marinó Gunnarsson Iistmálari við nokkur verka sinna.
Hraunið dreg
urhanntilsín
Spjall við
Steinþór M.
Gunnarsson
listmálara
STEINÞOR M. Gunnarsson list-
málari opnaði 10. sýningu sfna
á málverkum og lágmyndum á
Kjarvalsstöðum laugardaginn
23. ágúst. Steinþór Marinó varð
nýlega fimmtugur og f stuttu
spjalli við okkur kvaðst hann
hafa málað sfðan hann man
eftir sér. Hann kvaðst sækja
fyrirmyndirnar f íslenzka nátt-
úru allt frá fjöru og upp til
fjalla og öræfa.
„Fyrst ætlaði ég mér að verða
garðyrkjumaður,” sagði hann,
„en pensillinn varð yfirsterkari
og vakti mér meiri áhuga. Á
sýningunni núna er ég með 30
olíuvatnslitamyndir, 50 olíu-
málverk og 15—20 lágmyndir.
Ég sæki fyrirmyndirnar mikið í
hraun eins og landið er allt,
hraun og aftur hraun. Mér
finnst hraun hafa svo mikinn
kraft og spennu, aðdráttarafl."
Steinþór Marinó er málara-
meistari að atvinnu en list-
málun hefur hann stundað
jafnhliða sinni vinnu' og á
sumrin gerir hann mikið af þvi
að ferðast um og gera skissur
sem hann málar síðan á vetrar-
kvöldum og öðrum dögum
þegar færi gefst. Á sýningu
hans á Kjarvalsstöðum eru
margar myndir, m.a. frá Skafta-
felli og öræfum, jökulsporðar
og fleira slíkt sem kallar á list-
málarann. Steinþór hefur
vinnustofu heima hjá sér, en
þar kvaðst hann varla geta
stigið niður fæti vegna
þrengsla, en það horfir til bóta,
því hann er að byggja yfir sig.
Kjarvalsstaðasýningin verður
opin daglega virka daga frá
4—22, helga daga frá 2—22 og á
mánudögum er lokað, en sýn-
ingin er opin frá 23. ágúst til 31.
ágúst.
Tækjum komið fyrir
1 nýju síldarbræðsl-
unni í Neskaupstað
Neskaupstað 21. ágúst
HÉR er nú gffurlega mikil
atvinna og mætti jafnvel Ifkja
uppgripum hér við „KIondyke“.
Verið er að steypa undirstöður
fyrir geyma nýju sfldarverk-
smiðjunnar og á næstu dögum
verður hafizt handa við að reisa
geymana, sem eru fyrir lýsi og
hráefni. Þá eru menn byrjaðir að
stilla tækjum upp f bræðsiunni
og við byggingu bræðslunnar er
unnið frá 7 að morgni til kl. 8 að
kvöldi, alla daga vikunnar, enda
er stefnt að þvf að bræðslan verði
tilbúin um áramót.
Samhliða þessum framkvæmd-
um er verið að stækka sjúkra-
húsið og búið er að reisa fyrstu
tvær hæðirnar, en húsið á að ver'a
fokhelt I haust.
Afli trillubáta héðan hefur
verið mjög góður og margir að-
komubátar eru farnir að ieggja
hér upp. Talið er að allt að 100
smábátar hafi verið á miðum
Norðfirðinga um tfma, þegar
fiskigengd var þar sem mest.