Morgunblaðið - 24.10.1975, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. OKTÓBER 1975
31
beygja sig fyrir hótunum og fór
sfnu fram, lifði sínu lffi og bjó sig
undir framtfð, sem hann vildi
ráða. En fyrst það fékkst ekki
held ég að segja megi, að Kristján
hafi valið sér umhverfi til að
deyja f: fjöll og hraun, öræfi
landsins að hausti.
Þegar Kristján Bender byrjaði
að starfa f skrifstofu rfkisféhirðis
fyrir 29 árum hófst kunnings-
skapur okkar. Síðan höfum við
alla tfð unnið saman, þótt Kristj-
án yrði fulltrúi í ríkisbókhaldinu
snemma á starfsferli sfnum. I
annasömu starfi, f hörðum skorp-
um, þegar afdrei var spurt, hvort
tími væri til að gera það, sem gera
þurfti, heldur krafizt fullra skifa
fyrir ákveðinn tíma, komu kostir
Kristjáns skýrt fram. Gamansemi
var honum runnin í merg og bein
og nutum við félagar hans þess á
góðum stundum. Orðheppinn var
hann vel og minnugur á allan
sögufróðleik. Enginn kom honum
í opna skjöldu í góðlátlégu
gamni, traustur maður og dag-
farsprúður, en æðrúlaus f mót-
gangi. Við byggðum saman og
bjuggum í sama húsi f mörg
ár og féll aldrei skuggi á
þá sambúð, og sfðar þegar
dóttir mín og maður hennar
eignuðust íbúðina, eignuðust þau
líka vináttu Kristjáns og fjöl-
skyldu hans. Það hefði átt að
þakka fyrr.
Kristján Bender skrifaði nokkr-
ar bækur, sem allar vöktu athygli
og báru vott um mikla hæfileika.
Verður þeim þætti í lífi hans ekki
gerð skil hér, það verður gert
annars staðar.
Kristján átti einungis örfá ár í
það að geta hætt störfum. Fyrir
þremur árum fór hann að búa i
haginn fyrir sig, svo að hann gæti
loks helgað sig því lífi, sem hann
þráði. Af dæmafáum dugnaði var
hann búinn að koma upp húsi á
jörð sinni norður á Langanes-
strönd og vann þó aðeins við það f
sumarleyfum sfnum. Var hann að
vísu ekki einn, þvf kona hans var
honum vafalaust betri en einn og
betri en tveir aðstoðarmenn. Á
þessum stað átti svo að setjast að
að starfsdegi loknum og helga sig
því, sem hugurinn girntist: veiði-
skap á láði og legi, alfrjáls f fjalla-
sal.
Þetta var draumurinn.
En nú var skorið á lífsþráðinn.
Og ekkja hans sér drauminn
rofna og verður að átta sig á ævi-
tfð, sem hlýtur að reynast öðruvísi
en að var stefnt. Og kemur sér þá
vel, að þrek hennar er mikið og
mannkostir stórir.
Kristján Bender fæddist 26.
marz 1915 á Borgarfirði eystra.
Faðir hans var Carl Bender, síðar
kaupmaður á Djúpavogi, en móðir
hans var Sesselja Ingvarsdóttir,
ættuð úr Grímsey. Árið 1948
kvæntist Kristján Þorbjörgu Þór-
arinsdóttur frá Grásfðu f Keldu-
hverfi. Þau eignuðust þrjár dæt-.
ur, Rós, Fjólu og Sóley, og eru
tvær þær elstu giftar, en hin
yngsta enn i foreldrahúsum.
Ekkju hans og dætrum votta ég
samúð mfna og allra samstarfs-
manna Kristjáns í ríkisfjárhirzl-
unni.
Jón Dan
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með
góðum fyrirvara. Þannig verð-
ur grein, sem birtast á f mið-
vikudagsblaði, að berast f sfð-
asta lagi fyrir hádegi á mánu-
dag og hliðstætt með greinar
aðra daga. Greinar mega ekki
vera I sendibréfsformi eða
bundnu máli. Þær þurfa að
vera vélritaðar og með góðu
lfnubili.
Minning:
Jón Pétur Jónsson
frá Drangsnesi
F. 25. ágúst 1895
D. 23. mars 1974
Jón Pétur Jónsson fæddist á
Drangsnesi f Kaldrananeshreppi
21. ágúst 1895. Faðir hans, Jón
Jónsson, kom norður f Stranda-
sýslu til þess að kenna börnum í
Fellshreppi og Tungusveit. — Fór
þangað af því að systurdóttir
hans, Stefanfa Sigrfður Stefáns-
dóttir, var kona sr. Arnórs Árna-
sonar á Felli f Kollafirði.
Frú Stefanfa Stefánsdóttir
kenndi stúlkum hannyrðir og
saum. — Meðal annarra kom þar
ung stúlka, Anna Sigríður Árna-
dóttir. — Jón kennari fékk hana
fyrir konu. — Þau fóru eitt ár að
Stað f Steingrímsfirði til sr. Is-
leifs Einarssonar.
Síðar varð Jón Jónsson far-
kennari i Kaldrananeshreppi. —
Þau fóru að búa á Drangsnesi,
sem þá var bújörð. Farkennarinn
stundaði búskap og sjóróðra. Þar
var mikil hrognkelsaveiði á vorin.
Það var björg f hvert bú. En ekki
var þó farkennarinn efnamaður.
Jón Pétur, sonur þeirra, fór 14
ára gamall að hjálpa til að vinna
fyrir heimilinu með föður sfnum.
Þegar Jón Pétur var á tvítugs-
aldri, fór hann norður á Akureyri,
stundaði fiskveiðar og dvaldi þar
eitt vor. Þá fór hann til Sigurgeirs
Jónssonar organista frá Mýri f
Bárðardal, og lærði orgelleik hjá
honum. Sigurgeir kenndi mörg-
um orgelleik. Hann var kröfu-
harður kennari, sagði mér annar
nemandi hans, sem var mikill tón-
gáfumaður, og hefur tæpast verið
fyrir aðra en velgefna tónlistar-
menn að svara kröfum hans.
Jón Pétur langaði að halda
áfram tónlistarnámi. En mest hef-
ur þá líklega dregið úr því, að
hann lagði mikla skyldurækni við
foreldra sína, að hjálpa þeim.
Hann settist að á Drangsnesi með
sína eiginkonu, Magndísi Aradótt-
ur, og bjuggu þau hjón þar f 39 ár.
Það, sem hann lærði hjá Sigur-
geiri þann stutta tfma, var allt
sem hann lærði hjá öðrum. Þann-
ig varð hann að hverfa frá þeirri
braut, sem sérhæfileikar hans vís-
uðu honum, og fékk aldrei þá
músikmenntun, sem hann þráði.
En honum varð, eins og mörg-
um hæfileikamanni þeirra tfma,
mikið úr stuttri, skýrri og
strangri kennslu. Löngun hans til
aleflingar sinnar listagáfu á sviði
tóna dó ekki. Löngunin og eljan
náðu langt.
Ógleymanlega fagur var hljóm-
ur orgelsins hjá kórstjóra og org-
anista Kaldrananeskirkju. Hann
æfði kóra og var fallegur söngur.
Eins og tftt var um marga kirkju-
söngskórstjóra og organista, þá
æfði Jón Pétur einnig sönglög við
ýmis ljóð. — Þá talaði enginn
maður um það, að t.d. þjóðsöngur
vor tslendinga væri lag, sem
stigi. of hátt. Þar sungu menn al-
veg hiklaust Ó, Guð vors lands
undir hans kórstjórn. — Þar var
ekki tsland ögrum skorið sungið f
staðinn fyrir þjóðsönginn, sama
vísan tvisvar.
Jón Pétur var mikill smekk-
maður. Hann gerði greinarmun á
þjóðsöng vorum og öðrum ætt-
jarðarljóðum og lögum. Hann var
mikill kórstjóri.
Hann er frá ungum dögum okk-
ar hjóna f Staðarprestakalli sam-
ofinn okkar fegurstu minningum
hátíðadaga og stórhátíða í
Kaldrananess- og Drangsness-
sókn.
Rödd hans var hlý og fáguð, ein
af dagsins fögru röddum á meðal
þeirra, sem eitt sinn voru í sam-
fylgd á lffsgöngunnar vegi.
Jón Pétur ætlaði að kaupa
Drangsnes, þvf að faðir hans átti
ekki jörðina. Sjósókn var stunduð
þar, og Drangsnes varð fljótlega
þorp, sem ber nafn jarðarinnar.
Organistinn og söngstjórinn var
mikill athafnamaður, eins og eru
sumir listamenn, þar sem lífsaflið
er sterkt og lífsólgan mikil. Hann
var kominn vel á veg með sjávar-
útveg, þegar heimskreppan skall
á um 1930. Dýrtið hafði vaxið ört
eftir stríðið, en allt f einu lækk-
uðu vörur og verðgildi fasteigna.
Þeir, sem höfðu hafist handa með
framkvæmdir og tekið lán til
þess, sem átti að standast að
óbreyttu verðgildi, stóðu uppi
ráðþrota. Hér við bættist, að síld-
in brást. Ungu hjónin, Jón Pétur
og Magndfs Aradóttir, voru búin
að byggja sér hús. Þau misstu allt,
sem þau áttu.
Sfðar, þegar betri tímar komu
til viðreisnar, þá varð Jón Pétur
mikill athafnamaður. — Hann
missti aldrei kjarkinn. Hann stóð
fyrir frystihúsbyggingu með Ein-
ari Sigvaldasyni. Það veitti lífi f
þorpið með góðri atvinnu árið um
kring.
Hugmyndaríki listamannsins
náði inn á mörg svið.
Jón Pétur átti þá eiginkonu,
sem lfka var vel gefin. — Hún
batt um sár manna og var viðlaga-
læknir og hjúkrunarkona f þessu
litla þorpi. Hún var sjálfmenntuð
í hjúkrun.
Þessi hjón, mjög ágætu, byggðu
skála sinn um þjóðbraut þvera.
Enginn gestur kom f þorpið, svo
að honum væri ekki vísað f þann
rausnargarð. Þar var um langt
skeið ókeypis gistihús aðkomu-
manna.
Þar var símstöð og þar með öll
fyrirgreiðsla. Það var fast orðalag
á Drangsnesi, ef eitthvað bjátaði
á, ef hjálpar eða huggunar þurfti
við: Við skulum fara til Jóns
Pétus. Ellegar: Við förum til
Magndfsar. Allt lék í hennar
höndum. — Góðvilji þeirra hjóna
var óbrigðull, og eftir því voru
þau bæði miklir úrræðamenn.
Þau eignuðust þrjár dætur og
einn son. Mikið efnisfólk, og eru
þau öll á lífi. Laufey gift í
Ameríku, Dýrleif gift Kristni K.
Albertssyni bakarameistara í
Rvk, Guðrún gift Ólafi
Eyjólfssyni loftskeytamanni í
Hafnarf. Hún er yngst. Sonur
þeirra, Jón Jónsson, ökumaður á
Lovisu Jónsdóttur frá Steingríms-
firði og búa í Reykjavík. Barna-
börn þeirra hjóna eru nú 14, og
þriðja kynslóð eru níu menn,
þegar þetta er ritað.
Á þeirra göfuga heimili, Jóns
Péturs og Magndfsar, átti sóknar-
presturinn öruggt athvarf og vísa
gistingu, þegar þess þurfti. Ástúð-
legar móttökur beggja hjóna
brugðust aldrei.
Jón Pétur var alltaf jafn glað-
vær að hitta, rór, hlýr og svip-
sterkur. Hann var fallegur maður
og hafði svart bylgjað hár sem
tfminn dró silfur yfir seinna.
Hann hafði svip af fjöllum og sæ.
Hann var ræðinn og fróéur og
skemmtilegur.
Þeir áttu góða samvinnu fyrir
kirkjulífið, Jón Pétur organisti og
maðurinn minn. Jón Pétur var f
sóknarnefnd og skólanefnd. Jón
Pétur, Einar Sigvaldsson og
Ingólfur fengu því til vegar
komið, að nýtt skólahús, sem
skólanefnd og þorpsbúar fengu
reist, var þannig gjört, að kapella
var innst, en fyrir framan voru
tvær stórar skólastofur, sem hægt
var að gera að einum sal. Þar
fyrir utan langur og breiður
gangur. Og þarna gátu allir þorps-
búar og nágrannar af Selströnd
rúmast við guðsþjónustur.
Þetta var skemmtilegt, nýtt
skólahús, og skólastjórabústaður
var áfastur. Þarna var gott kirkju-
orgel, og þar æfði Jón Pétur
stóran kirkjukór, eftir að skólinn
komst upp, áður allt heima.
Fagrir voru orgeltónar, fjórradd-
aður söngur, vel æfður kór.
Mörg kvöld fór organistinn
eftir erfiði dagsins og fjölþætt
umsvif að æfa kórinn. Þá kastaði
athafnamaðurinn sínu hversdags-
gervi og listamaðurinn tók við.
Gleðin ljómaði um bjartan svip
hans — og eigi síður þeirra, sem
nutu þess að eiga slíkan afbragðs-
mann meðal sín, sem kenndi þeim
að syngja rétt, eins og faðir hans
hafði gert og sameinaði allt söng-
fólkið í „sæta söngsins englamál."
Aldrei hafa prestar né söfnuðir
fengið fullþakkað þessum lista-
mönnum, sem ást á tónum og
trúarleg innsýn gerði að slíkum
verkmönnum kristinnar kirkju og
íslenskrar alþýðumenningar.
Ég minnist eitt sinn, þann
vetur, sem ég gerði það fyrir
Framhald á bls. 28
ja áérnai
Nú hefur Innréttingabúðin
enn einu sinni endurnýjað
teppalagerinn sinn.
Þeir eiga nú hvorki meira
né minna en 60 nýja liti
og mynstur.
Þar eru sölumenn sem
segja sex.
Konur til hamingju