Morgunblaðið - 04.11.1976, Blaðsíða 20

Uppreisnin í Ungverjalandi 1956
I birtingu 4. nóvember
hófst árás sovézku her-
sveitanna og klukkan
átta um morguninn, þremur
tímum eftir að sóknin
hófst, stöðvuðust útvarps-
sendingarnar eftir að leik-
inn hafði verið þjóðsöngur-
inn, og þulurinn hrópaði
til allra, sem til heyrðu:
Hjálpið
landi
okkur
okkur”!
A. * ^
FYRIR réttum tuttugu ár-
um, að morgni sunnudags-
ins 4. nóvember 1956,
sendi útvarpið í Búdapest
út hjálparbeiðni ung-
versku ríkisstjórnarinnar,
því þá var að hefjast stór-
sókn sovézkra vígvéla inn í
borgir og bæi Ungverja-
lands til að binda enda á
stutta frelsisbaráttu þjóð-
arinnar.
„Takið eftir, takið eftir,“
sagði útvarpsþulurinn,
„Imre Nagy forsætisráð-
herra ætlar nú að ávarpa
ykkur.“ Svo kom Nagy for-
sætisráðherra að hljóð-
nemanum og sagði:
„Þetta er Imre Nagy for-
sætisráðherra alþýðulýð-
veldisins Ungverjalands
sem talar. í dögun í morg-
un hófu sovézkar hersveit-
ir árás á höfuðborg okkar,
bersýnilega í þeim tilgangi
að steypa af stóli löglegri
lýðræðisstjórn Ungverja-
iands. Hersveitir okkar
verjast. Ríkisstjórnin er á
sínum stað. Ég tilkynni
þjóð okkar og öllum heim-
inum þetta.“
Þegar þetta gerðist voru
þeir Pal Maleter hershöfð-
ingi og varnarmálaráð-
herra og Istvan Kovacs
hershöfðingi, forseti ung-
verska herráðsins, í aðal-
stöðvum sovézku her-
stjórnarinnar utan við
Búdapest að ræða við
sovézka félaga sína um
brottflutning sovézka hers-
ins frá höfuðborgarsvæð-
inu. í stað þess að verða við
þeim óskum sendi sovézka
herstjórnin ungversku
ríkisstjórninni úrslitakosti
og kröfu um algjöra upp-
gjöf fyrir klukkan 12 á há-
degi sunnudagsins. Ekki
gátu Rússarnir beðið svo
lengi þegar til kom, því
árásin á Búdapest hófst
klukkan fimm um morgun-
inn. Samningamönnunum
tveimur, Maleter og
Kovacs, voru engin grið
gefin, og þeir teknir af lífi
nokkru síðar. Þar með
hófst lokastig frelsis-
baráttu Ungverja þessa
haustdaga fyrir tuttugu ár-
um, og sýndu rússnesku
innrásarsveitirnar ótrú-
lega grimmd við að útrýma
allri andstöðu.