Morgunblaðið - 30.06.1977, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. JUNl 1977
Prestastefnan
óvenju f jölsótt
FráÁrna Johnsen, blm. Morgunblaðsins. á prestastefnynni á Eiðum:
Að loknum framsöguerindum á prestastefnunni um álitsgerð starfs-
háttanefndar sfðdegis á þriðjudag fiutti sr. Eric Sigmar erindi um
sálgæzlu. Að loknum kvöidverði var kvöldvaka, þar sem Þórarinn
Þórarinsson, fyrrv. skólastjóri, flutti fróðlegt og skemmtilegt erindi
um sögu Eiða. Svava og sr. Eric Sigmar sungu einsögn og tvísöng við
undirleik Hauks Guðlaugssonar, söngmálastjóra, við góðar undirtektir
áheyrenda og sr. Sverrir Haraldsson, prestur I Borgarfirði eystra, las
upp frumort ljóð. Hrifust menn mjög af ljóðunum og boðskap þeirra.
Siðla kvölds gerðu menn það sér
til gamans að éfna til knattspyrnu-
kappleiks milli Skálholtsstiftis og
Hólastiftis. Hólamenn unnu leik-
inn með tveiínur mörkum gegn
engu. Mörkin skoraði sr. Vigfús
Þór Árnason í Siglufirði. Prestar
Skálholtsstiftis þóttu oft sýna
mikil tilþrif og góðan samleik,
þótt þeim tækist ekki að skora.
Þeir sr. Birgir Ásgeirsson á Mos-
felli í Mosfellssveit og sr. Jón
Dalbú Hróbjartsson I Laugarnes-
prestakalli vöktu til dæmis at-
hygli fyrir mjög góðan sóknar-
leik, en upphlaup þeirra stöðvuð-
ust ekki sízt á sr. Pétri Sigurðs-
sýni vlgslubiskupi, sem þótti sýna
frábæran varnarleik. Dómari var
sr. Ólafur Skúlason dómprófastur
og tolleruðu leikmenn hann
hraustlega að leik loknum. Það er
þannig iéttur og góður andi yfir
prestastefnunni 1977, en um 70
prestar sækja stefnuna.
Um 30 prestskonur eru á Eiðum
og nokkrar þeirra hafa tekið
börnin með. Þær hafa fylgzt með
fundum og hlýtt á erindi og var
aðalfundur Prestskvennafélags
íslands haldinn á Iðavöllum í dag,
en um kvöldið stóðu konurnar
fyrir kvöldvöku á Eiðum. Fundar-
störf Prestastefnunnar á miðviku-
dag hófust að lokinni morgunand-
akt sóknarprestsins á Eiðum, sr.
Einars Þórs Þorsteinssonar, og sr.
Eric Sigmar flutti athyglisvert er-
indi, er hann nefndi „Leióir til
árangurs i sálgæzlu“. Eftir hádegi
átti biskup fund með próföstum
og siðan hófust umræður I hópum
um álit Starfsháttanefndar. Virð-
ist það hafa góðan hljómgrunn
meðal presta almennt, þótt ekki
séu allir á eitt sáttir um ýmis
atriði. Flestir munu þó telja að I
höfuðdráttum sé þar bent á rétta
leið til breyttra og áhrifaríkari
starfshátta.
Á fimmtudag verður fjallað um
ýmis mál, en prestastefnunni
verður slitið eftir aðalfund
Prestafélags Islands, sem hefst
eftir hádegi á fimmtudag.
Sér yfir Hvalf jörð af Draghðlsvegi.
LJósm. ióhannes Long.
Reglugerðarbreyting og ný bráðabirgðalög:
Almannatryggingabætur
hækka — og lögum um
eftirlaun aldraðra breytt
MATTHlAS Bjarnason, heil-
brigðis- og tryggingamálaráð-
herra, setti I gær nýja reglugerð
um hækkun bóta almannatrygg-
inga og tekur hækkunin gildi
hinn 1. júlf næstkomandi. Allar
bætur, svo og hámark tekjutrygg-
ingar, hækka um 27,5% frá þvi
sem þær voru I júnfmánuði. Jafn-
framt voru gefin út bráðabirgða-
lög i gær, sem kveða á um að
hækkanir vegna nýgerðra kjara-
samninga skerði ekki rétt til upp-
bótar á lífeyri, tekjutryggingar
og er markið nú fyrir einstakling
180 þúsund krónur, en fyrir hjón
252 þúsund krónur. Þá voru I gær
einnig sett bráðabirgðalög, er
varða verðtryggingu lífeyrissjóða
félaga innan ASÍ og verður sam-
kvæmt lögunum á tfmabilinu
1977 til 1979 greidd sérstök upp-
bót á lffeyri lffeyrisþega. Enn-
fremur skorti inn I áður sett lög
ákvæði er heimiluðu greiðslu
makalffeyris til fólks, sem búið
hefur saman ógift svo árum skipt-
ir.
Upphæðir helztu tegunda bóta
almannatrygginga samkvæmt
reglugerðarbreytingunni verða
þær, að grunnlffeyrir (elli- eða
örorku-) einstaklings hækkar úr
23.919 krónum í 30.497 krónur.
Tekjutrygging einstaklings hækk-
ar úr 20.992 krónum i 26.765 krón-
ur. Hámarskbætur einstaklings
hækka því úr 44.911 krónum í
57.262 krónur. ...... _.
Framhald á bls. 24.
„Alls
ekki til
bóta”
- segir prófessor
Halldór Halldórs-
son um nýju
ritreglurnar
„ÉG tel nú þessar nýju
reglur alls ekki til bóta,“
sagði prófessor Halldór
Halldórsson, er Mbl. leit-
aði álits hans á breyting-
um á ritreglum um stór-
an staf og Iítinn, en Hall-
dór var formaður „staf-
setningarnefndarinnar"
fyrir breytingarnar
1974.
„Ég hefði talið réttast að'
fara þá leiðina, að öll sérnöfn
verði rituð með stórum staf og
samnöfn með litlum. Það er til
dæmis hjákátlegt að skrifa
Evrópumenn með stórum staf,
en germani með litlum. Og svo
tekur nú út yfir, þegar tilfinn-
ingin er látin ráða þvf, að til
dæmis Þingeyingar eru með
stórum staf en ekki litlum.
Þannig tel ég, að þessi breyt-
ing á breytingunum frá 1974
geri aðeins illt verra.“
Halldór Halldórsson sagði,
að þegar starfsetningarnefnd-
in var sett á laggirnar 1973,
hefðu engar stjórnskipaðar
Framhald á bls. 24.
Verdur stofnað-
ur moldarbanki?
Ekkert samkomulag af minni
hálfu að bíða til haustsins
— segir mennta-
málaráðherra
„Ég kannast ekki við neitt sam-
komulag af minni hálfu um a8
bí8a Alþingis I haust me8 aSgerSir
f stafsetningarmálum." sagSi Vil-
hjálmur Hjálmarsson, mennta-
málaráSherra. er Mbl. ræddi vi8
hann f gar. en f Mbl. f gœr telja
Sverrir Hermannsson og Gylfi Þ.
Gfslason a8 slfkt samkomulag hafi
veriSgert. „Ég vil minna á." sagSi
menntamálaráSherra. „a8 staf-
setningarreglum hefur tengi veriS
skipaS me8 einhliSa ákvörSunum
ráSherra, sem sfSan hafa veriS
auglýstar og þennan máta tel ég
venjubundinn og gildan."
Þegar Mbl. spurði ráðherra, hvers
vegna gripið hefði verið til breytinga
nú, svaraði hann: „Ég hef nú gert
mér nokkurt far um að kynnast
skoðunum móðurmálskennara og
málvisindamanna á þeim breyting-
um, sem gerðar voru 1974, og
sýndist mér töluvert ákveðin sam-
staða um það, að reglurnar um
stóran staf og lítinn hefðu verið
gallaðar og þvi skynsamlegt að gera
breytingu á þeim. Þegar þetta lá
fyrir taldi ég ekki rétt að bfða með
leíðréttinguna."
Um önnur atriði stafsetningar-
reglna sagði ráðherra skoðanir mjög
skiptar og sjónarmið ekki sættanleg,
þannig að af hans hálfu yrði ekki um
frekari breytingar að ræða.
Menntamálaráðherra hyggst
leggja fyrir Alþingi i haust frumvarp
til laga um það. hvernig skipa skuli
stafsetningarmálum. Mbl spurði
ráðherrann um þetta. „Já. Ég hef
áhuga á þvi að sýna þetta á Alþingi i
haust.
Að meginefni er um það að ræða,
að menntamálaráðuneytið setji regl-
ur um Islenzka stafsetningu. sem
gildi um kennslu I skólum, kennslu-
bækur. sem rikið á aðild að, og
embættisgögn, sem gefin eru út.
í hvert sinn, sem reglur verði
gefnar út. verði leitað tillagna hjá
sérstakri nefnd móðurmálskennara
og málvídindamanna en síðan verði
ráðherra ekki heimilt að gera breyt-
ingu, nema hann afli fyrst heimildar
Alþingis í formi þingsályktunar fyrir
þvi, að breytingu megi gera. án þess
|5Ó að Alþingi setji ritreglurnar sjálf-
ALÞINGI á ekki að setja
lög um stafsetningarreglur
- segir Magnús Torfi Olafsson, fyrrum menntamálaráðherra
„ÞAO VAR nefnd kennara af öll-
um skólastigum, sem lagði til nær
einróma þær breytingar á staf-
setningu, sem gerðar voru I minni
ráðherratfð," sag8i Magnús Torfi
Ólafsson. alþingismaSur og fyrr-
verandi menntamálaráSherra. er
Mbl. ræddi vi8 hann f gær f tilefni
auglýsingar menntamálaráSuneyt-
isins um að nú skuli afnumdar
breytingar varSandi ritun á stórum
staf og litlum.
„Þessi breyting, sem nú erafnum-
in. var aðeins ein af mörgum breyt-
ingum, sem gerðar voru á stafsetn-
ingunni á þessum tima," sagði
Magnús Torfi „Ég veit að þeir eru
margir, sem hafa haft horn I siðu
þessara breytinga á ritum stórs stafs
og lítils I samheitum, en ég tel
rökrétt nú sem áður, að samheiti éeu
skrifuð með litlum staf, þótt þau séu
dregin af eiginnöfnum. Þetta er
samt I mlnum augum frekar léttvægt
mál.
Öðru gegnir um z, sem hefur alla
tið verið umdeildur stafur og ég tel
satt að segja, að hefði átt að vera
búið að taka úr notkun miklu fyrr en
raunin varð Þessi bókstafur táknaði
aldrei neitt hljóð "
Þegar Mbl. spurði Magnús Torfa
Ólafsson, hvort honum kæmi á
óvart, hversu skammltf þessi breyt-
ing á ritun lltils stafs i samheitum
hefði orðið, svaraði hann. „Mér er
kunnugt um, að núverandi mennta-
málaráðherra hefur gert sér far um
að kynna sér skoðanir málvisinda-
manna og móðurmálskennara á staf-
setningarmálum, með ráðstefnu-
haldi og samtölum. Eins og ég sagði
áðan hafa margir haft horn I slðu
þessarar breytingar og þykir mér því
liklegt að það sé rétt, sem þú lest
mér úr fréttatilkynningu mennta-
málaráðuneytisins (Magnús Torfi Ól-
afsson situr nú hafréttarráðstefnuna
f New York og ræddi Mbl. við hann
þar) að allviðtæk samstaða sé um
þetta afturhvarf til ritunar stórs stafs
f samheitum, en einnig kemur fram,
að samkomulag virðist ekki fáanlegt
um aðrar breytingar á gildandi staf-
setningarreglum."
Þegar Mbl bar undir Magnús
Framhald á bls. 24.
— HUGMYNDIN að baki þessari
tillögu er sú, að i framhaldi af
áskorun til þeirra, sem hafa með
framkvæmdir að gera, um að þeir
sjái til þess að gróðurmold verði
ekki sóað, verði hugað að stofnun
moldarbanka. Með moldarbanka
er átt við stað, þar sem hægt væri
að safna saman þeirri gróður-
mold, sem upp kemur við fram-
kvæmdir, og þar gæti fólk gengið
að henni og notað til ræktunar og
græðslu, sagði Leó Guðlaugsson,
húsasmiðameistari, en hann var
flutningsmaður tillögu á aðal-
fundi Skógræktarfélags Islands
fyrir skömmu þess efnis að þess
verði gætt við framkvæmdir að
gróðri verði ekki spillt né rækt-
unarmöguleikum og til þess séð
að gróðurmold verði ekki sóað.
í samþykkt aðalfundarins um
þetta efni er þeim eindregnu til-
mælum beint til allra þeirra, sem
annast skipulagsstörf fyrir byggð-
ir og meiriháttar framkvæmdir,
að þeir gæti þess, að gróðri og
ræktunarmöguleikum landsins sé
ékki spillt, ef annars er kostur. Þá
Framhald á bls. 24.
Lambakjötið ekki lengur
uppistaðan í matseðlinum
Nautakjötsneyzla vex en fram-
boð of lítið, segja veitingamenn
en það væri hryggvöðvinn, nauta-
lundirnar og fille. — Það hefur,
ekki verið nóg framboð á nauta--«
kjöti og þetta ástand gerir okkur
enn erfiðara fyrir með að hafa
nautakjöt á matseðlum okkar. Við
getum oft fengið heila og hálfá
Framhald á bls. 24.
EF TIL þess kemur að skortur á
nautakjöti verður hér er alveg
Ijóst, að það kemur mjög illa við
veitingahúsin, þvl Islendingar
fara yfirleitt ekki út að borða
nema þá að þeir kaupi nautakjöt
þó útlendingar vilji fremur
lambakjöt og lax. Neyzla nauta-
kjöts hefur vaxið mikið að undan-
förnu og þeir dagar eru liðnir
þegar lambakjötið var aðaluppi-
staðan I matseðlinum, sagði Ib
Wessman, matreiðslumaður I
Veitingahúsinu Nausti, er hann
var spurður hvaða afleiðingar
skortur á nautakjöti kynni að
hafa á starfrækslu veitingahús-
anna eins og fram hefur komið
hér I blaðinu er allt útlit fyrir að
Iftið framboð verði á nautakjöti I
sumar.
Matsveinar á öðrum hótelum
sem Bbl. ræddi við, tóku undir
orð Ibs og sögðií, að vandamálið
væri þó ekki nýtt því lltið fram-
boð hefði lengi verið á þeim hlut-
um nautsskrokka, sem veitinga-
húsin notuðu mest.
Skúli Hansen, yfirmatsveinn á
Hótel Holti, sagði að það hefði
lengi verið skortur á þeim hlutum
skrokksins, sem þeir nýttu helzt
Færeyski báturinn:
Skipstjór-
inn neitar
sakargiftum
DÓMS er að vænta í dag yfir
færeyskum skipstjóra hjá bæjar-
fógetaembættinu á Seyðisfirði, en
skip hans, Antares SA—199,
handfærabátur frá Sandey, var
tekið að ólöglegum veiðum um 0.8
sjómilur fyrir innan 4ra mflna
mörkin suðaustur af Glettinga-
nesi, samkvæmt mælingum varð-
skipsmanna.
Það var varðskipið Þór sem
Framhald á bls. 24.