Morgunblaðið - 08.10.1977, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. OKT0BER 1977
17
Vörn Guðjóns Skarphéðinssonar:
FINNUR Torfi Stefánsson hdl..
verjandi Ásgeirs Ebenezers Þórðar-
sonar, talaði síðastur verjendanna,
en Ásgeir var ákærður fyrir að hafa
flutt inn 2Vz kg af hassi ásamt fleir-
um með bil Guðjóns Skarphéðins
sonar haustið 1975. Játning liggur
fyrir i málinu og krafðist verjandinn
lægstu hugsanlegrar sektar, sem
væri ein króna.
Verjandinn gerði að umtalsefni þá
meðferð, sem skjólstæðingur hans
fengi af hálfu ákæruvaldsins Mál hans
væri tekið með í ákæru stófelldra
morðmála án þess hann kæmi þar
nokkuð nærri og hefði þetta valdið því
að almenningur tengdi Ásgeir við
málið Þyrfti ekki að lýsa því hvilikum
óþægindum og hugarangri mál þetta
hefði valdið skjólstæðingi sínum og
„Allan vafa um sekt sökunauts
ber að skýra honum í hag”
Séð inn í Landroverjeppann, sem Erla, Sævar og Kristján sögðust hafa
notað við flutninginn á Ifki Geirfinns upp í Rauðhóia.
Verjandi Ásgeirs Ebenezers Þórðarsonar:
Næg refsing að
lenda í að verða
ákærður í sam-
bandi við morðmál
fjölácyldu hans Mál hans væri agnar-
smátt í sniðum i samanburði við þau
mál, sem hér væri fjallað um en þrátt
fyrir það væri hann tekinn með í þann
hóp, sem ákærður væri fyrir
Guðmundarmálið Jafnvel i blöðum,
sjónvarpi og útvarpi hefði verið svo
ónákvæmlega skýrt frá, að Ásgeir hafi
verið tengdur málinu alsaklaus
Verjandinn sagði að lokum að þarna
væri um að ræða tveggja ára gamalt
brot og hefði Ásgeir Ebenezer ekki
gerzt brotlegur við lög siðan og stund-
aði hann sína vinnu sem stýrimaður á
bát kappsamlega Það væri út af fyrir
sig full refsing fyrir hann að verða fyrir
þvi að vera ákærður í sömu ákæru og
ákært væri í mjög alvarlegu máli og fá
nafn sitt út um allt Krefðist hann þvi
lágmarksrefsingar
— SS.
BENEDIKT Blöndal hrl.. verjandi
Guðjóns SkarphéSinssonar. hóf vöm
sína í málinu skömmu fyrir hádegi í
gær. Hann krafðist sýknu til handa
Guðjóni af ákærum um að hafa ban-
að Geirfinni Einarssyni í Keflavík að
kvöldi 19. nóvember. Lagði hann
áherzlu á það, að allan vafa um sekt
sökunauts bæri að skýra honum í
hag og að sönnunarbyrðin væri I
höndum ákæruvaldsins. Til vara
gerði Benedikt þær kröfur að Guðjón
yrði dæmdur til vægustu refsingar
að lögum. Þá krafðist hann máls-
varnarlauna úr rikissjóði.
Benedikt sagði i upphafi að aðrir
verjendur hefðu í ræðum sínum gagn-
rýnt rannsókn málsins, sérstaklega þó
frumrannsóknina Hann tæki ekki und-
ir það allt en hann vildi þó nefna
nokkur atriði Fyrst nefndi hann að i
skýrslu um fyrstu rannsókn Geirfinns-
málsins i Keflavík vantaði 60 blöð af
400, þau væru ekki lögð fram. sem
væri rangt Vöntun á skjölum kæmi
viðar fram, t d væri hvergi hægt að
finna skýrslu Erlu Bolladóttur frá 22
janúar 1976 þar sem hún átti ótil-
kvödd að hafa opnað Geirfinnsmálið
Engin heildarskrá væri yfir gögn og
a.m.k. tvö dæmi hefðu verið nefnd um
það að sönnunargögn hefðu týnzt
Réttur hinna
grunuðu brotinn
Benedikt sagði, að hvað varðaði
Geirfinnsmálið hefði réttur hinna grun-
uðu verið brotinn Þeim hefði t.d. ekki
verið gefinn kostur á því að málið færi
strax til dómara eins og tiltekið væri í
lögum Kvað Benedikt það vera sina
skoðun að dómurinn ætti að finna að
við rannsóknarlögregluna í dómi sin-
um því þarna væri um að ræða grund-
vallaratriði alröennra mannréttinda
Benedikt ræddi um fikniefnakæru
þá, sem borin er á Guðjón í þvi
sambandi nefndi hann að þótt ákæran
hefði verið útgefin 8 desember og birt
fljótlega i blöðum hefði hún ekki verið
birt ákærða fyrr en eftir áramót, og
væri það aðfinnsluvert Hvað varðar
fikniefnaákæruna sagði Benedikt að
Guðjóni Skarphéðinssyni væri gefið að
sök að hafa sent bifreið sina frá Rotter-
dam í Hollandi áleiðis til íslands i lok
nóvember 1 975 en í bílnum voru falin
2 5 kg af hassi Krafðist Benedikt
sýknu, þar sem ekki væri sannað að
skjólstæðingur hans hefði vitað um
tilvist hassins í bilnum. Til vara að
refsað yrði eins vægt og lög leyfa og
kæmi gæzluvarðhaldsvist til frádráttar
Væri ákærði margfaldlega búinn að
taka út refsingu fyrir að blandast inn i
fikniefnakaup Sævars Ciesielskis og
Ásgeirs Ebenezers Þórðarsonar
Hvað ákæruna fyrir manndráp varð-
ar, sagði Benedikt, að hann teldi ekki
sannað að það hefði verið ásetningur
Guðjóns að ráða Geirfinni bana Sam-
kvæmt skýrslum sem hann gaf 1 2 júlí
s.l. hefði hann einmitt skýrt frá þvi að
hann fiefði ætlað að koma Geirfinni á
brott þegar hann gerði sér Ijóst að
þessi viðskiptaferð til Keflavikur var
misskilningur á misskilning ofan. Hann
hefði talið eigin hag vera í hættu ef illa
færi Því hefði hann tekið í upphand-
legg Geirfinns til þess að beina honum
brott af svæðinu en Geirfinnur hefði
misskilið þetta. Hann hefði þó ekki
verið reiður en Kristjáni og Sævari
hefðu verið lausar hendur og allt hefði
farið í bál og brand rétt eins og neisti
kveikti í púðri Þetta hefði ekki verið
ásetningsbrot heldur miklu fremur
hryggilegt slys Framburður Guðjóns í
málinu væri afdráttarlaus og án
skugga. svo notuð séu enn einu sinni
orð saksóknarans í sóknarræðu hans
Ekki auðvelt
að skilja hismið
frá kjarnanum
Benedikt Blöndal sagði að yfirheyrsl-
ur málsins hefðu verið erfiðar. í fram-
burði ákærðu, Erlu, Sævars og Krist-
jáns, hefði öllu ægt saman, nokkrum
sannleikskornum að því virtist en mest
hefði þetta verið þeirra eigin hugar-
burður, eins og berlega hefði komið i
Ijós En loks hefði tekizt að skilja hism-
ið frá kjarnanum en það hefði ekki
verið auðvelt fyrir þá, sem að rann-
sókninni stóðu.
Verjandinn ræddi nokkuð um yfir-
heyrslur, sem fram fóru yfir Guðjóni
Skarphéðinssyni sumarið 1976, en þá
var hann kallaður fyrir sem vitni, en i
nóvember sama ár var hann svo hand-
tekinn sem grunaður i málinu. Við
þessa fyrstu yfirheyrslu hefði Guðjón
verið spurður allmargra spurninga og á
meðan hefði Kristján Viðar fylgzt með
úr öðru herbergi Hefði Kristján þá
sagt, að hann þekkti þennan mann,
þetta væri útlendingslegi maðurinn,
sem hefði verið með þeim í Keflavik
kvöldið, sem Geirfinnur lét lifið ..Þessi
sakbending, ef sakbendindu skal kalla,
brýtur algerlega i bága við lög.” sagði
Benedikt Eftir þetta væri ekkert að
marka framburð Kristjáns um Guðjón
Seinna hefði farið fram alvöru sak-
bendind og hefði Kristján þá auðvitað
þekkt Guðjón
Benedikt tók nú fyrir skjöl. sem lágu
fyrir í málinu og kvartaði yfir frágangi
málsins Til dæmis væri hvergi að
finna bréf. sem Erla Bolladóttir á að
hafa ritað Schútz hinum þýzka og væri
þó vafalaust um að ræða mjög mikil-
vægt bréf, þar sem Erla á að hafa lýst
því hvernig stæði á þvi að hún teldi sig
hafa margt eftir Sævari við yfirheyrsl-
urnar.
Ekki marktækar
yfirheyrslur
Næst vakti verjandinn athygli á því
að Guðjón hefði dag einn verið yfir-
heyrður í samtals 10 kfukkustundir
þótt lög byðu að aðeins mætti yfir-
heyra í 6 klukkustundir dag hvern Sú
skýring hefði fylgt að rannsóknarmenn
hefðu gert samkomulag við Guðjón um
Framhald á bls. 22.
m
. 'iii' "ÍhjBli1 ii i ii i i
Guli sendibfllinn, sem svo mjög var leifað að f sambandi við Geirfinns-
málið.
Verjandi Erlu Bolladóttur:

Leiksoppur örlaganna, án sjálfstæðs vilja”
AÐ lokinni ræðu Benedikts Blöndals,
hrl., í gær, hélt Guðmundur Ingvi
Sigurðsson, hrl., verjandi Erlu Bolla
dóttur, varnarræðu sina.
Hann gerði þær dómkröfur að Erla
Bolladóttir yrði sýknuð af ákæru út-
gefinni 16. marz 1977, og til vara að
hún yrði dæmd til vægustu
refsingar. Fyrir brot þau sem henni
eru gefin að sök í ákæru sem útgefin
var 8. des. 1976, fjársvik, skjalafals
og persónufals, krafðist verjandinn
vægustu refsingar og að refsingin
yrði skilorðsbundin. Auk þess
krafðist hann þess, að gæzlu-
varðhald sem hún hefði sætt kæmi
að fullu til frádráttar refsingu. Og að
sakarkostnaði af sameiginlegum
brotum hennar og Sævars
Ciesielskis yrði skipt í hlutfalli við
sök hvors, og krafðist að auki réttar-
gæzlu- og málssóknarlauna.
Guðmundur Ingvi sagði í byrjun
ræðu sinnar, að hann ætlaði ekki að
taka fyrir rannsóknina sem slika
Guðmundar- og Geirfinnsmálin væru
mjög snúin og að það væri alltaf
auðvelt að vera vitur eftir á. Ef
rannsóknarmenn þessara mála hefðu
dansað á markalínu þess sem leyfilegt
er, þá hefði það ekki haft áhrif á sekt
sakborninganna eða sýknu í þessum
málum Ef leikreglurnar hafi verið
brotnar rýri það þó sönnunargildi
viðkomandi yfirlýsinga sakborning-
anna Hann sagði m a að auðvitað
væn sökunautur i varnarstöðu þegar
rannsóknarmaður væri duglegur við
starf sitt Hann sagði ennfremur að
hann teldi undirbyggingu málsins til
fyrirmyndar Þó yrði hann að taka
undir það með öðrum verjendum i
málum sakborninganna að erfitt væri
að henda reiður á staðreyndum Geir-
finnsmálsins.
Síðan tók verjandinn fyrir auðgunar-
brot Erlu Bolladóttur Hann sagði skjól-
stæðing sinn hafa verið ruglaða og
viljalaust verkfæri soambýlismanns
sins. og bæri að taka tillit til þess
Erla opnaði málið
Á þessu stigi ræðunnar gat hann
þess einnig að Erla Bolladóttir hefði
með skýrslu sinni þann 20. desember
1975 gefið þær upplýsingar, sem
leiddu til rannsóknar þessa máls.
Verjandinn sagði jafnframt að vart
væri mark takandi á hvikulum fram-
burði sakborninganna, þeir hefðu
orðið margsaga og yrði í því sambandi
að taka tillit til þeirra aðstæðna sem
þeir bjuggu við, einangrun og ömur-
legan aðbúnað Það yrði einnig að
deila á það að eftir allar lygarnar, sem
þeir voru sannir að í upphafi
rannsóknarinnar, skyldi áburði þeirra á
fjórmenninganna vera trúað á sínum
tima Fjórmenningarnir efðu verið sett-
ir í gæzluvarðhald á vafasömum for-
sendum
Eru nægilegar
sannanir fyrir hencfi?
Síðan sneri verjandinn sér að Geir-
finnsmálinu.
Hann vísaði til þess, að lík Geirfinns
Einarssonar hefði ekki fundizt, og
engin vissa væri fyrir því að hann væri
látinn. Hann gat þess, að dómararnir
hlytu að vera i óvissu um það, hvort
hægt væri að dæma sakborningana
fyrir morð af ásettu ráði Hann vitnaði i
dóm hæstaréttar frá 1971 þar sem
sýknað var af morðákæru, þar sem
vafasamt þótti, að málið væri sannað á
fullnægjandi hátt Þar var morðvopnið
sjálft fyrir hendi. og öll frásögn sak-
borningsins um sina hagi fjarstæðu-
kennd Verulegar líkur þóttu vera fyrir
sekt hans og öll atriði málsins metin,
en sýkna dæmd.
í sama máli var sýknað af ákæru á
sama mann um hlutdeild í morði,
vegna þess að huglæg refsiskilyrði
skorti til refsiáfalls.
Verjandinn kvað þennan dóm bera
þess vott, að það væri meginregla i
íslenzkri dómsmálameðferð að gera
strangar kröfur til sönnunar þegar
21 1 gr hegningarlaganna væri beitt
Það væru dómararnir sem mætu
hvort nægileg sönnun væri fram
komin, m a hverja þýðingu skýrslur
sökunauts hefðu um það Hefðu aðrir
verjendur í þessum málum fært skyn-
samleg rök fyrir þvi, að sönnun fyrir
meintum sökum sakborninganna væri
e.t.v. ekki fullnægjandi
Geirfinnur
hjartveikur?
Bæri þar hæst þá staðreynd að
ekkert lik hefði fundizt Jafnvel mætti
efast um, að átökin sjálf samkvæmt
framburði sakborninganna hefðu leitt
Geirfinn til dauða Eiginkona hans
hefði skýrt frá því að hann hefði um
tima áður en hann hvarf. kvartað yfir
verkjum fyrir hjartanu Það má þvi
spyrja. hvort ekki sé hugsanlegt, að
Geirfinnur hafi þar dáið úr hjartaslagi
Þvi mætti velta fyrir sér varðandi hvarf
hans Það væri eðlilegt að efasemdir
ríktu um dánarorsökina.
Ásetningur um
manndráp?
Sönnun þyrfti einnig að liggja fyrir
um huglæga afstöðu sakborninganna,
vildu þeir ráða Geirfinn af dögum
Ferðin til Keflavikur var ekki gerð i
þeim tilgangi samkvæmt framburði
þeirra, heldur var ætlunin að gera
einhver kaup á spíra
Verjandinn sagði það vera álit sitt,
að meintir atburðir hefðu á sér meira
yfirbragð slyssins en ásetningardráps-
ins Sagði hann sannanir ákæruvalds-
ins hafa verið vefengdar með skynsam-
legum rökstuðnmgi undir mál-
flutningnum
Er ákæra saksóknara röng?
Síðan hélt verjandinn áfram Erla
Bolladóttir væri ákærð fyrir hlutdeild í
morði Verjandinn skýrði þau laga-
ákvæði sem hún er ákærð fyrir Hann
lét þess getið að í ákæruskjalinu væn
engin lýsing á því broti sem hún er
talin sek um. en þar eigi að greina
skýrlega frá málavöxtum í grófum
dráttum Hann rökstuddi þá skoðun
sína að ekki væri hægt að ákæra hana
fyrir hlutdeild og sagði jafnframt. að
aðrir sem viðstaddir voru meint morð á
Guðmundi Einarssyni og sendiferðabíl-
stjórinn í Geirfinnsmálinu hefðu ekki
verið ákærðir fyrir hlutdeild. Verjand-
inn spurði hvað ylli svo mismunandi
afgreiðslu á svona málum Því hefði
verið slegið föstu i norskum dómi. að
nærveran ein væri ekki nægileg til
hlutdeildarrefsingar Erla hefði sam-
kvemt framburði sakborninganna
verið aðgerðalaus allan tímann í Kefla-
vik Aftur mætti segja að henni hefði
borið skylda til að hjálpa Geirfinni á
þeirri stundu
Verjandinn tók fyrir ásetnmgskröfur
fyrir refsmgu fyrir hlutdeild og að hann
teldi ásetning ekki hafa verið fyrir
hendi
Framhald á bls. 22.