Morgunblaðið - 01.07.1978, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 1. JÚLÍ 1978
ari, sem bjó í húsinu eftir þaö.
Eins og fram kemur í umsögn
borgarminjavarðar virðist varð-
veizlugildi hússins lítið hafa
rýrnað við brunann, sem varð 7.6
1975, þar sem stórviðir og allt ytra
borð hússins er að mestu
óskemmt, sem skiptir mestu máli
í því sambandi. Telur umhverfis-
málaráð því mikilvægt, að húsið í
Þingholtsstræti 27 verði varðveitt
í sinni upprunalegu mynd, þrátt
fyrir þetta óhapp, annaðhvort á
staðnum eða á lóð borgarinnar
hinum megin við götuna.
Vill umhberfismálaráð minna á
mjög breytt viðhorf, m.a. á ný-
stofnaðan friðunarsjóð, sem
hugsanlega gæti veitt einhverja
aðstoð við viðgerð hússins, ef
kvaðir eru meiri en við sams konar
nýbyggingar. Leggur umhverfis-
málaráð áherzlu á, að ekki verði
leyfðar á þessum slóðum nýjar
byggingar, sem stingi í stúf við
umhverfið, þrátt fyrir „slys það, er
það telur hafa orðið við byggingu
hússins við hliðina, sem stendur
Gamalt
hús flutt
Sl. mánudag fluttist íbúði við
Þingholtsstræti yfir götuna. Það
er gamla húsið, sem í 80 ár hefur
staðið við Þingholtsstræti nr. 27.
Þá kom það frá Noregi og mun
hafa verið fyrsta tilþöggna húsið
sem hingað kom á þann hátt.
Þetta virðulega hús var farið að
láta á sjá. þegar kviknaði í því 7.
júní 1975 og skemmdist það þá
nokkuð.
Eigandi hússins og lóðarinnar
undir því, Björn "Traustason,
byggingameistari, hefur nú skv.
samningum við borgina steypt
undir það kjallara og flutt það yfir
götuna, þar sem það á vonandi
enn eftir að prýða hverfið og gefa
götumyndinni heillegan svip
neðanvert við Þingholtsstrætið.
En húsið, sem þar stóð áður, brann
til kaldra kola. Er þar komið gott
fordæmi um það hvernig leysa má
þann vanda, þegar gömul hús, sem
fengur er að, þurfa að víkja af
einhverjum ástæðum^en geta bætt
upp í skörð, sem orðin eru í gamla
bænum.
Tildrög þessara flutninga eru
þau, að umhverfismálaráð Reykja-
víkurborgar fékk málið til með-
ferðar eftir brunann. Fól það
minjaverði að kanna húsið og
gerði að athuguðu máli eftirfar-
andi samþykkt, sem lýsir viðhorf-
inu til varðveizlu þess:
„Umhverfismálaráð telur, að
húsið við Þingholtsstræti hafi
mjög mikið varðveizlugildi, bæði
eitt sér og sem hluti af lítt spilltri
götumynd með safni gamalla
upprunalegra húsa. Húsið stendur
við Þingholtsstræti á kafla, sem
sérstaklega hefur verið lagt til að
verði varðveittur sem heild og sem
myndar rökrétt samband við
gamla hverfið í brekkunni niður að
Tjörninni. Húsið sjálft er mjög
gott dæmi sinnar tegundar og
hefur mikið menningarsögulegt
gildi, eins og tekið er fram í
umsögn Nönnu Hermannsson,
minjavarðar, sem hefur sem fag-
maður kannað málið á vegum
umhverfismálaráðs.
Það var fyrsta tilhöggna húsið,
sem flutt var frá Noregi 1897.
Gerði það Jón Jensson háyfirdóm-
því á lóðinni númer 27 við
Þingholtsstræti. Var ætlunin að
fjarlægja gamla húsið, enda byggt
svo nærri því sunnan megin að
sólar naut ekki og lá sú hliðin þar
af leiðandi undir skemmdum.
Björn Traustason keypti síðar
gamla húsið og lóðina, þar sem var
byggingarleyfið gamla.
Voru teknir upp samningar við
Björn, sem tók málinu vel. Féllst
hann að að flytja húsið yfir götuna
á lóö borgarinnar og ganga frá því
þar, en fékk leyfi til að byggja á
gömlu lóðinni hús, sem er miklu
minna en upphaflega var áformað
þar og inndregið frá götunni.
Náðist samkomulag um þá bygg-
ingu og leyfi fyrir henni. En hún
verður tengiliður í götumyndinni
milli stóra steinsteypta hússins á
horninu og gamla Farsóttarhúss-
ins.
Lausn þessa máls er sú fyrsta
sinnar tegundar og virðist ætla að
takast mjög vel. Eins og sjá má af
myndunum er þetta 80 ára gamla
hús Jóns Jenssonar, háyfirdómara,
við hliðina á gömlu „næpunni" eða
landhöfðingjahúsinu, sem Menn-
ingarsjóður hefur gert upp. Og í
kring eru mörg fleiri virðuleg hús
frá svipuðum tíma.
- E.Pá.
Gamla
húsið
verður
á næstu
lóð við
hið
gamla
virðu-
lega
lands-
höfð-
ingja-
hús, sem
Mái og
menning
hefur
gert upp.
Ljósm.
Ól.K.M.
alltof nærri og í ósamræmi við
umhverfið".
Með þessum síðustu orðum var
átt við húsið stóra, sem Mál og
menning byggði á sínum tíma á
horni Skálholtsstígs og Þingholts-
strætis og hafði þá fengið leyfi til
að byggja jafnstórt í framhaldi af
Á myndinni sést hvernig gamla húsið bætir götumyndina við Þingholtstræti og fyllir upp í
skarð. sem varð við bruna fyrir mörgum árum.
Ameríkumaður
í Suðurgötu 7
Ungur amerískur listamaður
heldur sína fyrstu einkasýningu
í Gallerí Suðurgötu 7 sem
stendur. Það væri óraunhæf
yfirlýsing að segja, að hér sé um
veigamikla sýningu að ræða.
Flest eru verkin afar lítil að
vöxtum og aðeins nokkrar teikn-
ingar, sem geta.tp.list til þeirrar
stærðar mynda, sem við erum
vönust hér heima. Það hlýtur að
Myndllst
eftir VALTÝ
PÉTURSSON
koma dálítið spánskt fyrir
sjónir, að ungur Bandaríkja-
maður heldur sína fyrstu einka-
sýningu í Reykjavík (first one
man show in Reykjavík, Ice-
land.) Ekki veit ég þess dæmi
áður, og ef til vill er þetta atriði
sýningar BRIAN BUCZAKS það
frumlegasta við hana.
Þessi ungi listamaður vinnur
með ljósmyndafilmum, er hann
límir á pappír, og nær með því
vissri myndrænni aðferð, sem
stundum er skemmtileg og sýnir
vissa möguleika, en ekki vil ég
segja, að um merkilega tilraun
sé að ræða. Það eru teikningar
Brian Buczaks, sem ég tel, að
séu hans sterkasta hlið. Sumar
þeirra eru viðkvæmar og fínleg-
ar og jafnvel mætti álíta þær
nokkuð kvenlegar í eðli sínu. En
það verður ekki sagt með sanni,
að þær hafi sterk áhrif eða
brenni sig í vituncj manns. Ég
fæ ekki betur séð en að hér sé
mjög óráðinn ungur listamaður
á ferð og það óráðinn, að varla
hafi verið tímabært að taka
þessa vinnu hans til sýningar.
Ef til vill er hann að þreifa sig
áfram, eins og þeir gera fyrir
vestan í leikhúsinu, sýningin sé
„off Broadway"?
Ungir listamenn eiga það
sannarlega inni hjá samfélögum
sínum að koma verkum sínum á
framfæri, en þeir verða einnig
að gera sér ljóst, að það eru
gerðar kröfur til þeirra um leið
og þeir birta verk sín. Það er
viss aldur í lífi hvers og eins,
sem ber í skauti sínu ákveðið
sjálfstraust og aðfinnslur á það,
sem fyrir er. Oft kemur það
berlega fram í verkum unga
listamanna, og er fátt eðlilegra.
En enga fann ég ádeilu í þessum
verkum, sem nú eru í þrem
herbergjum í Suðurgötu 7, og
satt að segja hafa oft á því ári,
sem þessi staður hefur starfað,
sést merkilegri hlutir en þetta,
sem þeir nú eru að sýna. Það er
annars ekkert meir um þessa
sýningu að segja, nema hvað ég
endurtek, að það eru teikning-
arnar, sem ég man best eftir í
herbergjunum á Suðurgötu 7.
Þetta er ekki í fýrsta sinn,
sem Gallerí Suðurgata 7 hefur
sýnt verk eftir erlenda lista-
menn. Þótt ég persónulega sé
ekki sérdeilis hrifinn af þessum
Ameríkana, þá má það ekki
verða til þess, að þeir í Suður-
götunni fari sér hægar með
útlendinga. Það er alltaf
skemmtilegt að sjá verk ann-
arra þjóða manna og getur verið
mjög forvitnilegt. Því er það
ágætt að mínum dómi að sýna
sem mest af slíku, þótt misjafnt
vilji verða.
Valtýr Pétursson