Morgunblaðið - 13.07.1978, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. JÚLÍ 1978
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fróttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiósla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2000.00 kr. ó mánuöi innanlands.
í lausasölu 100 kr. eintakið.
Verkefni
Benedikts Gröndals
Forseti íslands hefur nú falið Benedikt Gröndal, formanni
Alþýðuflokksins, að gera tilraun til þess að mynda nýja
ríkisstjórn, sem hafi meirihluta Alþingis að baki sér. Þetta er eðlileg
ráðstöfun hjá forseta. Alþýðuflokkur var óumdeilanlegur sigurvegari
nýafs.taðinna kosninga og sá stjórnmálaflokkanna, sem mesta
fylgisaukningu fékk. Þess vegna er sjálfsagt, að formaður
Alþýðuflokksins taki að sér stjórnarmyndun.
Benedikt Gröndal hefur lýst því yfir, að hann muni fyrst gera tilraun
til þess að mynda nýsköpunarstjórn, sem svo hefur verið nefnd, þ.e.
ríkisstjórn Alþýðuflokks, Alþýðubandalags og Sjálfstæðisflokks. í
könnunarviðræðum milli Alþýðuflokks og Alþýðubandalags hefur
komið skýrt fram, að fyrrnefndi flokkurinn vill ríkisstjórn þeirra
tveggja, sem Sjálfstæðisflokkur eigi aðild að, en síðarnefndi flokkurinn
nýja vinstri stjórn með Framsóknarflokknum. Þessi mismunandi
afstaða Alþýðuflokks og Alþýðubandalags til hugsanlegs samstarfs-
aðila í ríkisstjórn mun þegar í stað valda Benedikt Gröndal miklum
erfiðleikum. Þessi afstaða Alþýðubandalagsins þýðir í raun, að það er
frábitið samstarfi við Sjálfstæðisflokkinn í ríkisstjórn, a.m.k. á þessari
stundu, hvað sem síðar kann að verða.
Raunar er ljóst, að Alþýðubandalagsmenn eru ekki á einu máli í
þessari afstöðu. Þannig má telja víst, að verkalýðsarmur
Alþýðubandalagsins telji samstarf við Sjálfstæðisflokkinn ekki fráleitt
og einnig má telja líklegt, að Lúðvík Jósepsson, formaður
Alþýðubandalagsins, vilji ekki varpa þeirri hugmynd frá sér í eitt
skipti fyrir öll, enda þótt hann telji nauðsynlegt að ganga fyrst úr
skugga um það, hvort unnt sé að mynda vinstri stjórn. Bersýnilegt
er hins vegar, að Alþýðuflokkur er mótfallinn vinstri stjórn eins og
bezt kemur fram í þeirri yfirlýsingu Benedikts Gröndals, að hann
hyggist gera tilraun til þess að mynda nýsköpunarstjórn.
Raddir hafa verið uppi um það, að stór hópur Sjálfstæðismanna vilji
undir engum kringumstæðum að flokkur þeirra taki þátt í ríkisstjórn
að þessu sinni. Sjónarmið þessa hóps er sagt vera það, að eftir fylgistap
Sjálfstæðisflokksins í tvennum kqsningum á þessu vori sé nauðsynlegt
fyrir flokkinn að einbeita sér að innri uppbyggingu og endurskipulagn-
ingu flokksstarfsins. Þessi viðhorf eru út af fyrir sig skiljanieg. Enginn
vafi leikur á því, að Sjálfstæðisflokkurinn þarf að íhuga vandlega stöðu
sína að kosningum loknum og endurskipuleggja starf sitt eins og
formaður Sjálfstæðisflokksins hefur raunar boðað að gert verði.
Hins vegar er auðvitað ljóst, að þrátt fyrir fylgistapið er
Sjálfstæðisflokkurinn stærsti flokkur þjóðarinnar og öflugasta
þjóðmálaaflið. Erfitt er að sjá, hvernig hægt verður að takast í alvöru
á við þau alvarlegu vandamál, sem framundan eru í athafnalífi okkar
án þess að Sjálfstæðisflokkurinn eigi þar aðild að. Þess vegna má telja
líklegt, að þeir Sjálfstæðismenn sem í dag eru andvígir þátttöku flokks
síns í ríkisstjórn, muni smátt og smátt komast að þeirri niðurstöðu,
að það sé þjóðinni nauðsynlegt að Sjálfstæðisflokkurinn axli sína byrði
við lausn vandamálanna. í sambandi við hugsanlega þátttöku
Sjálfstæðisflokksins í viðræðum um stjórnarmyndun er þó ástæða til
að undirstrika nokkur atriði. Formaður Sjálfstæðisflokksins hefur lýst
því yfir, að Alþýðuflokkur og Alþýðubandalag verði að gera grein fyrir
úrræðum sínum í efnahagsmálum áður en aðrir flokkar komi inn í
viðræður um stjórnarmyndun. Væntanlega stendur ekki á forráða-
mönnum þessara tveggja flokka að gera það, a.m.k. er því lýst yfir
í forystugrein Þjóðviljans í gær, að úrræði Alþýðubandalagsins hafi
verið kynnt og hefur það þá væntanlega verið gert í körtnunarviðræð-
unum við Alþýðuflokkinn, því að ekki hefur það verið gert opinberlega
nema með almennum orðum.
Þá er auðvitað augljóst, að Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðubanda-
lagið og forveri þess Sósíalistaflokkur hafa verið höfuðandstæðingar
í íslenzkum stjórnmálum um áratugaskeið. Viðhorf þessara tveggja
flokka eru gerólík. Vafalaust eru margir Sjálfstæðismenn þeirrar
skoðunar, að samstarf við kommúnista í ríkisstjórn komi ekki til
greina.
Grundvallarskilyrði af hálfu Sjálfstæðisflokksins í viðræðum um
myndun nýsköpunarstjórnar yrði að sjálfsögðu það, að haldið yrði fast
við þá stefnu í utanríkis- og varnarmálum, sem Alþýðuflokkur og
Sjálfstæðisflokkur eru sammála um. Annað meginskilyrði af hálfu
Sjálfstæðisflokksins, ef hann tæki þátt í viðræðum um stjórnarmynd-
un, hlyti að vera það, að aðildarflokkar ríkisstjórnarinnar kæmu sér
saman um mjög nákvæma og skýra áætlun um að ráða niðurlögum
verðbólgunnar t.d. á næstu tveimur árum og að í engu yrði á því
tímabili hvikað frá þeirri áætlun, sem flokkarnir kæmu sér saman um,
ella væri stjórnarsamstarfi af hálfu Sjálfstæðisflokksins lokið.
Það kemur í ljós á næstu dögum hver afstaða flokkanna verður til
ugmynda Benedikts Gröndals um tilraun til myndunar nýsköpunar-
jórnar. En hollt er að hafa í huga, að slík stjórnarmyndun er ekki
uðveld. Sjálfsagt er engum það ljósara en einmitt formanni
\ lþýðuflokksins, sem nú hefur tekið að sér að gera þessa tilraun í
samræmi við augljósa niðurstöðu kosninganna.
Fataiðnaðurinn í landinu á við mikla erfiðleika að stríða um þessar mundir eins og fram hefur komið í fréttum
Mbl. og ræddi blaðið í gær við þrjá framleiðendur í þessari iðngrein. Voru þeir beðnir að lýsa ástandinu og tjá
sig um hverjar væru helztu leiðir til lausnar vandanum og fara viðtölin hér á eftir«
Bjami Bjömsson forstjóri Dúks h.f.:
Mikil óvissa um síð-
asta ársfjórðunginn
Þurfum jafnan aðgang
að lánsfé og rétt gengi
— VIÐ HÖFUM náttúrlega ekki
misst móðinn, en hitt er annað aö
við njótum ekki sömu aóstööu og
aórar atvinnugreinar hvaó varðar
lánskjör á afurðalánum, Því bæði
eru vextir og lánskjörin sjálf heldur
Þrengri hjá okkur, sagði Björn
Guðmundsson, forstjóri Sportvers,
Þegar Mbl. spurði hann hvernig
ástandið væri í fyrirtæki hans.
— Hjá okkur vinna nú um 70
manns að framleiöslunni og ef við
teljum starfsfólk verzlananna og
skrifstofunnar með þá nálgast talan
100 manns.
Hver eru helztu vandamálin í
fataiönaöinum?
— Það má segja að hlutur launa
og fjármagnskostnaöar hækki stöö-
ugt og hefur sú þróun staðið yfir nú
um nokkurt skeið. Við þurfum að
selja okkar vöru á föstu verði alllangt
fram í tímann og reynum að reikna
inn í verðið fyrirsjáanlegar hækkanir,
en það kemur oft eitthvað nýtt uppá
þannig að ekki verður allt séð fyrir.
Við eigum í stööugri samkeppni við
innflutt föt og meðan launabreytingar
á töxtum Iðju fara langt fram úr
hækkunum á gengi þá gefur það
auga leið að við verðum undir og
þróunin er öll í þá átt. Launahlutfalliö
í framleiðslukostnaðinum fer sífellt
hækkandi. Það er að vísu mjög
misjafnt eftir því hvers konar föt er
verið að framleiða, en hlutur launa í
kostnaöi hjá okkur er langtum meiri
en í samkeppnislöndunum og því
verðum við undir.
Hverjar eru helztu leiðir til úrbóta?
— Þær eru meðal annars að ekki
er enn búiö að gera þær ráöstafanir
sem gera átti þegar Efta-aöildin var
ákveðin og við þurfum að fá jafnan
aðgang að lánsfé og fá gengið skráð
rétt.
Björn Guðmundsson sagöi aö um
þessar mundir væru sumarleyfi að
hefjast hjá fyrirtækinu, en sagðist
samt vera bjartsýnn og heföi þaö nóg
verkefni í nokkra mánuöi eftir að
sumarleyfum lyki, en sjá yrði til um
hvert framhaldiö yrði í árslok.
Fyrirtækið Solído hefur starfað
um 30 ára skeið og annast pað
fataframleiöslu til sölu bæði innan-
lands og erlendis. Mbl. hitti þar að
mðli Þá Þórhall Arason og Ásbjörn
Björnsson sem eru eigendur fyrir-
tækisins og ræddu þeir um rekstr-
arvanda fataiðnaðarins.
— Við framleiðum barnaföt, ungl-
ingaföt og föt fyrir fullorðna og erum I
brautryöjendur á sviöi útflutnings á
tilbúnum fatnaði úr ullarvoð og
höfum annast þaö í samvinnu við
Álafoss.
— Vandinn, sem við er að glíma,
er svipaður því sem lýst hefur verið,
sögðu þeir félagar, en hann er sá t.d.
varöandi útflutning okkar aö þau
lönd sem við seljum til búa við 2—5%
verðbólgu og því ekki hægt að
hækka í verði flíkur sem þangaö eru
seldar um meira en 7—8%, meðan
við búum við 42% veröbólgu og laun
hafa hækkaö að meðaltali um
185,7% á 3 mánuðum og garniö frá
Álafossi t.d. hækkað um a.m.k.
30—40% á tæpu ári.
— Sala á innanlandsmarkaöi hef-
ur verið góð og nóg verkefni eru
framundan í einhverja mánuði, en
samkeppnin erlendis frá er slík að við
verðum aö haga verölagningu okkar
í samræmi viö hana. Tilkostnaður
allur hjá okkur er orðinn slíkur að
þetta er búið spil.
Þeir nefndu síöan nokkrar tölur um
launahækkanir á tímabilinu janúar til
júní í ár en þær eru samtals 30,5%.
Á tímabilinu 1.1.1976 — 1.1.1978
Forráðamenn Solido:
Biðjum ekki um forrétt-
indi aðeins jafnrétti
Þórhallur Arason (t.v.) og Asbjörn Björnsson, eigendur Solido. Ljósm.
Emilía.
hafa laun hækkað um 185,7% og
hefur Bandaríkjadalur hækkaö á
sama tíma um 52%.
— Þaö er ekki fyrirsjáanlegt ann-
aö en aö segja verður upp starfsfólki
og gefa þetta allt upp á bátinn aö
óbreyttum aöstæöum, sögöu þeir
ennfremur. Launahækkanirnar síö-
gstu hafa orðið þess valdandi aö
þetta er orðið vonlaust. Meö þessu
eigum viö ekki við það aö fólkið þurfi
ekki þessi laun, heldur hitt aö hlutfall
launanna í framleiðslukostnaði er
orðiö svo hátt að verðið stenzt ekki
samanburð við verð innfluttrar vöru
vegna þess að við getum ekki velt
laununum út í verðlagið lengur. Við
getum tekið sem dæmi þau launa-
tengd gjöld, sem við þurfum að
greiöa en þau eru um þaö bil 48%.
Tímakaupiö á taxta Iðju eftir fjögurra
ára starf er í fyrsta flokki 856 krónur.
Sé launatengdu gjöldunum bætt ofan
á þessa tölu verður hún um 1.266
krónur. Við þurfum að reikna með
þeirri tölu þegar við gerum verðút-
reikninga, þannig aö af þessu dæmi
sést kannski nokkuð hvernig staðan
er.
Þeir voru beðnir að nefna einhver
dæmi um lausnir:
— Lausnin er sú að leiðrétt verði
nokkuö gengisskráning og teljum viö
aö Bandaríkjadalurinn ætti aö vera
a.m.k. 330 krónur en ekki 260 eins
og hann er nú, en þegar Fél. ísl.
iðnrekanda samþykkti aö gengiö yröi
í Efta var því lofað af stjórnvöldunum
aö gengiö yröi sem réttast skráö.
Vaxtakostnaður hjá okkur er mun
hærri en bæði í hliðstæðum atvinnu-
greinum hérlendis, en hjá okkur er
hann allt að 40% og bera vöruvíxlar
t.d. 24% vexti. Nefna má einnig aö
óhóflegur innflutningur á fatnaöi sem
framleiddur er á láglaunasvæöum
Framhald á bls. 21
Dúkur h.f. heitir fyrirtæki sem
framleiðir fatnað, einkum buxur
karlmanna og kvenna, en ýmsar
aðrar flíkur einnig. Bjarni Björnsson
er forstjóri fyrirtækisins og ræddi
Mbl. við hann en ásamt honum sjá
um daglegan rekstur fyrirtækisins
tveir synir hans, Birgir og Björn.
— Þaö er ekki hægt aö segja
annað en aö ákaflega mikil óvissa ríki
hjá okkur hvaö snertir seinasta
ársfjóröunginn, sagði Bjarni, en verði
ekkert gert af því sem liggur í augum
uppi aö gera þurfi, til dæmis aö jafna
launahlutfalliö í framleiðslunni, þá
verður óvíst hvað muni gerast á
seinasta ársfjórðungnum.
— Launahlutfallið hefur aukist
ískyggilega og eftir því sem ég fæ
bezt séö eru laun í fataiönaöl nokkru
hærri hjá okkur en f nokkru ööru
landi aö meötöldum Bandaríkjunum,
en þar eru nú 2,65 dalir lágmarks-
laun. En Bandaríkin hafa einmitt
oftast verið með hæstu launin í
þessari atvinnugrein, og eru nú
komin þó nokkuð undir okkur og
borið saman við litlu fyrirtækin okkar
er samkeppnisaöstaöa þeirra mun
betri.
— Segja má að innflutningurinn
ráði verðlaginu, innflutningurinn og
þessi erlenda samkeppni og þess
vegna veikir gengisskráningin og
launakostnaöurinn samkeppnisað-
stöðu okkar.
Aö síöustu tjáöi Bjarni sig um
hugsanlega lausn:
— Við teljum okkur geta haldið
áfram framleiöslunni að því tilskyldu
aö viö búum viö sömu aöstöðu og
erlendir keppinautar okkar. í því felst
margt, eins og Félag ísl. iðnrekenda
Björn Bjarnason (t.v.) og Birgir sjá ásamt föður sínum Bjarna Björnssyni
um daglegan rekstur fyrirtækisins, en Bjarni var ekki við Þegar myndin
var tekin.
hefur margoft bent á og er erfitt að
benda á nokkur einstök atriði í stuttu
máli. Við bíöum aögeröa stjórnvalda
og krefjumst þess að ekkert verði
gert án þess að tekið sé fullt tillit til
hagsmuna iönaöarins, hann er orðinn
það snar þáttur í atvinnulífi okkar að
taka verður fullt tillit til hans. Það er
grelnilegt að vöruverðið og tízkan
ræður mestu um val fólks á varningi
þegar það kaupir föt og þá virðist
ekki skipta máli hvort um íslenzka
eða erlenda framleiðslu er að ræða,
og þess vegna verður að gera okkur
samkeppnishæfa til aö geta gert fólki
kleift að velja íslenzkt.
Björn Guðmundsson framkvstj. Sportvers:
Bjöm Guðmundsson framkvæmdastjóri Sportvers
stendur hár í lagernum.
Rœtt við fataframleiðendur um erfíðleika fataiðnaðarins
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. JÚLÍ 1978
19
Stjórnar-
myndanir
1971 og74
FORSETI ÍSLANDS. hr. Kristján Eldjárn, hefur nú falið Benedikt
Gröndal formanni Alþýðufiokksins að hafa forystu um viðræður milli
stjórnmálaflokkanna til myndunar nýrrar ríkisstjórnar sem njóti
meirihlutafylgis á Alþingi. Af þessu tilefni rifjar Mbi. hér á eftir upp
gang viðræðna við myndanir tveggja si'ðustu ríkisstjórnai ráðuneytis
Geirs Hallgrímssonar og ráðuneytis Ólafs Jóhannessonar, vinstri
stjórnarinnar svokölluðu.
Ráðuneyti Geirs Haligrímssonar á rikisráðsfundi.
Myndun vinstri
stjórnarinnar 1971
Alþingiskosningar fóru fram 13.
júní 1971 og misstu þá Sjálfstæðis-
flokkur og Alþýðuflokkur þing-
meirihluta sinn, sem þeir höfðu
haft í 12 ár.
Olafur Jóhannesson formaður
Framsóknarflokksins og Ragnar
Arnalds formaður Alþýðubanda-
lagsins túlkuðu úrslit kosninganna
strax á þann veg að rökrétt væri
að samstarf hæfist milli stjórnar-
andstæðinga en sigurvegari kosn-
inganna, Hannibal Valdimarsson,
formaður Samtaka frjálslyndra og
vinstri manna, fór hægar í sakirn-
ar.
Forseti Islands, hr. Kristján
Eldjárn, átti óformlegar viðræður
við formenn stjórnmálaflokkanna
í vikunni eftir kosningar og
föstudaginn 18. júní var haldinn
fundur í framkvæmdastjórn og
þingflokki Framsóknarflokksins,
þar sem „fallizt var á skoðun Ólafs
Jóhannessonar, formanns Fram-
sóknarflokksins, að samstjórn
stjórnarandstöðuflokkanna væri
rökrétt afleiðing kosningaúrslit-
anna,“ eins og segir í Mbl. daginn
eftir. Eftir þennan fund, lýsir
Ólafur Jóhannesson sig reiðubúinn
að athuga möguleika á myndun
nýrrar ríkisstjórnar. Miðstjórn
Alþýðubandalagsins hélt einnig
fund þennan föstudag og segir
Ragnar Arnalds formaður Alþýðu-
bandalagsins í samtali við Mbl. að
miðstjórnin hafi heimilað þing-
flokki bandalagsins og miðstjórn
að hefja viðræður við stjórnmála-
flokkana um myndun nýrrar
ríkisstjórnar. Segir Ragnar þá að
ekki væri útilokað að þær viðræð-
ur ættu eftir að ná til Alþýðu-
flokksins líka.
Forseti Island Kristján Eldjárn
kvaddi svo Olaf á sinn fund að
morgni laugardagsins 19. júní og
„fór þess á leit við hann, að hann
gerði tilraun til myndunar ríkis-
stjórnar" eins og sagði í tilkynn-
ingu skrifstofu forsetans þar um.
Framkvæmdastjórn og þing-
flokkur Samtakanna komu saman
til funda mánudaginn 21. júní og
fimmtudaginn 24. júní og var þar
fallizt á að taka þátt í viðræðum
við Framsóknarflokkinn og Al-
þýðubandalagið um myndun ríkis-
stjórnar og lögðu Samtökin til að
Alþýðuflokknum yrði einnig boðið
til viðræðnanna.
Fulltrúar flokkanna þriggja
komu svo saman til fundar að
morgni föstudags og síðar um
daginn sendi Ólafur Jóhannesson
formaður Framsóknarflokksins
Gylfa Þ. Gíslasyni formanni Al-
þýðuflokksins bréf þar sem Al-
þýðuflokknum var boðin þátttaka
í viðræðum um samstarf og
myndun ríkisstjórnar.
Flokksráð Alþýðuflokksins kom
saman til fundar mánudaginn 28.
júní en honum var frestað án þess
að afstaða væri tekin til tilboðs
Ólafs Jóhannessonar. Hinir flokk-
arnir þrír héldu áfram viðræðum
sín í milli.
Flokksráð Alþýðuflokksins kom
aftur saman á þriðjudagskvöld og
daginn eftir sendi flokksstjórn
Alþýðuflokksins Ólafi Jóhannes-
syni bréf þar sem þátttöku í
stjórnarmyndunarviðræðum var
hafnað.
Svar Alþýðuflokksins skapaði
ekki „ný viðhorf í viðræðunum*' að
sögn Ólafs Jóhannessonar.
En mánudaginn 5. júlí sam-
þykkti Alþýðuflokkurinn að óska
eftir viðræðum við Samtökin og
Alþýðubandalagið um sameiningu
jafnaðarmanna. Samtökin sendu
Alþýðuflokki og Framsóknarflokki
bréf með tillögu um sérstakt
sameiningarráð þessara þriggja
flokka til að sameina jafnaðar- og
samvinnumenn. Stjórnarmyndun-
arviðræður Framsóknarflokks, Al-
þýðubandalags og Samtakanna
héldu áfram.
Miðvikudaginn 7. júlí eru fundir
í þingflokkum og fram-
kvæmdastjórnum Framsóknar-
flokksins og Alþýðubandalagsins
og Samtökin halda svæðafundi,
j)ar sem rædd eru drög að
málefnasamningi þessara þriggja
flokka. Daginn eftir koma við-
ræðunefndir flokkanna aftur sam-
an og stóð sá fundur fram á kvöld
og að loknum næsta fundi laugar-
daginn 10. júlí sendi Ólafur
Jóhannesson frá sér fréttatilkynn-
ingu þar sem sagði að samkomulag
um málefnasamning hefði tekizt
milli Framsóknarflokksins, Al-
þýðubandalagsins og Samtakanna
og einnig um verkaskiptmgu. „Frá
þessari niðurstöðu hefi ég skýrt
forseta Islands og frá stjórnar-
myndun verður ekki gengið form-
lega fyrr en í næstu viku.“
Ólafur Jóhannesson gekk svo á
fund forseta íslands að morgni
þriðjudagsins 13. júlí og skýrði
honum frá málefnasamningnum
og lagði fram ráðherralista sinn.
Ráðuneyti Jóhanns Hafsteins,
sem baðst lausnar fyrir sig og
ráðuneyti sitt 15. júní, var svo
veitt lausn frá störfum laust fyrir
hádegi 15. júlí og klukkan 15:30
þann dag var haldinn annar
fundur að Bessastöðum þar sem
ráðuneyti Ólafs Jóhannessonar tók
formlega við völdum.
Ríkisstjórn Ólafs Jóhannesson-
ar sat ekki út kjörtímabilið, þar
sem þrír þingmenn Samtaka
frjálslyndra og vinstri manna féllu
frá stuðningi við hana, fyrst
Bjarni Guðnason og síðan Hanni-
bal Valdimarsson og Björn Jóns-
son.
Til vantrauststillögu á Alþingi
kom ekki þar sem Ólafur Jóhann-
esson rauf þing og boðaði til nýrra
kosninga.
Ríkiá^tjórn
Geirs Hallgrímssonar
tekur við
Eftir þingrof Ólafs Jóhannes-
sonar fóru fram kosningar til
Alþingis 30. júní 1974 og 2. júlí
baðst Ólafur Jóhannesson lausnar
fyrir sig og ráðuneyti sitt.
Hinn 3. júlí ræddi forseti
íslands, hr. Kristján Eldjárn, við
alla formenn flokkanna, sem
fulltrúa höfðu á Alþingi um
stjórnarmyndunartilraunir. Voru
þetta könnunarviðræður. Hinn 5.
júlí kvaddi svo forsetinn Geir
Hallgrímsson, formann Sjálfstæð-
isflokksins, á sinn fund. í fréttatil-
kynningu frá skrifstofu forseta
íslands sagði: „Síðdegis í dag
kvaddi forseti íslands formann
Sjálfstæðisflokksins, Geir Hall-
grímsson, á sinn fund og óskaði
þess, að hann kannaði, hverjir
möguleikar væru á, að mynduð
yrði undir forystu Sjálfstæðis-
flokksins ríkisstjórn, er nyti
meiríhluta á Alþingi."
Þennan sama dag sagði Ragnar
Arnalds, formaður Alþýðubanda-
lagsins, að hann vonaðist til þess
að formaður Sjálfstæðisflokksins
ræki sig á vegg. Geir Hallgrímsson
hófst hins vegar handa um að afla
gagna um stöðu þjóðmála og
stofna til viðræðna.
Hinn 16. júlí hafði Geir Hall-
grímsson fengið þau gögn, sem
hann hafði beðið um um efnahags-
mál þjóðarinnar frá hagrann-
sóknadeild Framkvæmdastofnun-
ar og óskaði hann í framhaldi af
því eftir viðræðum um könnun á
samstöðu til lausnar efnahags-
vandanum. Var formlegt bréf sent
formönnum annarra stjórnmála-
flokka hinn 16. júlí. Alþingi var
jafnframt kvatt saman og var það
sett hinn 18. júlí hinn sama dag og
Alþýðuflokkurinn svaraði fyrstur
málaleitan Geirs Hallgrímssonar
og kvaðst tilbúinn til viðræðna
allra flokka. Hinn 19. júlí barst
hins vegar svar fráfarandi stjórn-
arflokka, Framsóknarflokks, Al-
þýðubandalags og Samtaka frjáls-
lyndra og vinstri manna, þar sem
flokkarnir kváðust reiðubúnir til
viðræðna um efnahagsvandann, en
ekki stjórnarmyndun. Hinn 20. júlí
óskaði síðan Geir formlega-eftir
viðræðum við Framsóknarflokk og
Alþýðuflokk óg 22. júlí hafnaði
Ólafur Jóhannesson þeim viðræð-
um. Sama dag var Gylfi Þ.
Gíslason kjörinn forseti samein-
aðs alþingis, og sama dag hafnaði
Alþýðuflokkur einnig viðræðum
við Sjálfstæðisflokk og Framsókn-
arflokk. Hinn 24. júlí fór síðan
Geir Hallgrímsson á fund forseta
Islands og skýrði honum frá því að
könnun hans hefði ekki leitt til
jákvæðrar niðurstöðu. Fól þá
forseti íslands Ólafi Jóhannessyni
Framhald á bls. 21
Geir Hallgrímsson tekur við embætti forsætisráðherra af Ólafi
Jóhannessyni
Ráðuneyti Ólafs Jóhannessonar á rikisráðsfundi. A myndina vantar
annan ráðherra Samtakanna. en Hannibal Valdimarsson var hann
fyrst og siðan Björn Jónsson sem sagði svo af sér ráðherradómi.
Ólafur Jóhannesson greip þá til þess ráðs að rjúfa þing og boða tii
nýrra kosninga.