Morgunblaðið - 30.08.1980, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. ÁGÚST 1980
Minning:
Aslaug Gunnlaugs-
dóttir frá Skaröi
Fædd 2. ágúst 1900.
Dáin 25. agúst 1980.
Þegar ég var unglingur var
greinaflokkurí tímariti sem hét
eitthvað á þá leið „Minnisstæðasta
persónan, sem ég hef kynnst", ég
er löngu búin að gleyma um
hverja þessar greinar voru, en ég
man að þegar ég var að lesa þær,
þá hugsaði ég um, að ef ég ætti að
skrifa slíka grein mundi ég skrifa
um Áslaugu. Ég hef ekki skipt um
skoðun, ég er enn viss um að
Áslaug er ógleymanlegasta per-
sónan sem ég hef kynnst, með
aldrinum hefur aðeins bæst við, að
henni vildi ég líkjast. Mér er
hinsvegar Ijóst að mér tekst ekki
að lýsa eins vel og ég vildi jafn
stórbrotinni konu og Áslaug var.
Áslaug var fædd 2. ágúst 1900.
Foreldrar hennar voru Valgerður
Þórðardóttir, síðar kennd við
Kolviðarhól, landskunn sæmdar-
kona og Gunnlaugur Björnsson.
Áslaugu var komið í fóstur 6
mánaða gamalli til Alexíu Guð-
mundsdóttur Mjósundi Flóa.
Þeirra á milli var gagnkvæmt
ástríki og hafði Áslaug meiri
mætur á fóstru sinni en nokkurri
annarri manneskju. Hún vitnaði
oft í hana og taldi fóstru sína hafa
gefið sér það veganesti sem hún
byggði á lífsskoðun sína og starf
sitt sem kennara og uppalanda. 17
ára gömul fór Áslaug til móður
sinnar á Kolviðarhól, en hóf síðan
nám í Kennaraskólanum og lauk
prófi þaðan 1922. Hún stundaði
kennslu og skólastjórn til ársins
1941.
27. maí 1934 giftist Áslaug sr.
Gunnari Jóhannessyni, sem þá var
orðinn prestur í Stóra-Núps-
prestakalli. Þau hófu búskap í
Skarði og bjuggu þar þar til sr.
Gunnar dó árið 1965.
Alexía fóstra Áslaugar var
langamma mín. Móðir mín og
Áslaug voru því að nokkru leyti
uppeldissystur og miklar vinkon-
ur. Milli foreldra minna, Áslaugar
og sr. Gunnars ríkti órjúfanleg
vinátta, sem aldrei bar skugga á.
Um margra ára skeið dvöldum við
systkinin ásamt og án móður
okkar í Skarði. Ég man því ekki
eftir mér öðru vísi en Skarð,
Áslaug og sr. Gunnar væru fastir
punktar í tilverunni. Þegar ég svo
komst til vits og ára urðu þau
bæði vinir mínir.
Áslaug reyndi ekki að hæna
+
Bróðir minn,
BJARNI SIGUROSSON,
arkitekt,
andaöist 22. ágúst í Gautaborg.
Gísli Sigurösson.
INGVARJÓNSSSON,
Þrándarholti, Gnúpverjahreppi,
sem lést 25. ágúst, veröur jarösunginn frá Hrepphólakirkju
þriöjudaginn 2. september kl. 14.00.
Halldóra Hansdóttir,
börn og tengdabörn.
+
Hjartans þakkir til allra nær og fjær. fyrir auösýnda samúö viö
andlát og jarðarför
JULÍÓNU ÍSFELD.
Sérstakar þakkir til þeirra, sem styttu henni stundirnar í veikindum
meö heimsóknum. ,
Tómas Tómasson,
Þorbjörn Tómasson,
Jóna Tómasdóttir,
tengdadætur og barnabörn.
+
Innilegar þakkir til allra þeirra er sýnt hafa okkur samúö og
vinarhug viö andlát og útför eiginmanns míns, fööur okkar,
tengdafööur, afa og langafa
KONRÁOS EINARSSONAR,
fyrrum bónda Efri-Grímslæk, Ölfusi,
Egilsbrut 24, Þorlákshöfn.
Sérstakar þakkir til lækna og alls starfsfólks á lyfjadeild AC
Borgarspítalanum tyrir góöa hjúkrun.
Soffía Asbjörg Magnúsdóttir,
Gunnar Konráðsson, Gréta Jónsdóttir,
Ingólfur Konráðsson, Ragnheiður Halldórsdóttir,
Magnús Konráðsson, Jóna Sigursteinsdóttir,
Sigríður Konráðsdóttir, Guðmundur Þorsteinsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Hugheilar þakkir til þeirra mörgu sem sýnt hafa okkur samúö og
vinarhug vegna andláts og útfarar eiginmanns míns, fööur okkar,
tengdafööur, afa og langafa
BALDVINS SIGURÐSSONAR,
Hjalteyri, Arnarneshreppi.
Sérstakar þakkir til lækna og hjúkrunarfólks á Fjóröungssjúkra-
húsinu á Akureyri.
Sigurbjörg Kristjánsdóttír,
Siguröur Kr. Baldvinsson, Magðalena Stefánsdóttir,
Ingvi R. Baldvínsson, Þórunn Elíasdóttir,
Margrét Baldvinsdóttir,
Óli Þ. Baldvinsson, Halla Guömundsdóttir,
Ari S. Bakfvinsson, Sonja Baldvinsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
börn að sér, hún þurfti þess heldur
ekki, það kom ósjálfrátt. Hún vissi
alltaf hvers við þurftum með og
var alltaf tilbúin að hugga og hlúa
að þeim sem voru minnimáttar
eða áttu bágt. Það þurfti ekki að
meiða sig mikið í Skarði til að
verða aðnjótandi hlýju hennar og
vera leiddur í svefnherbergi þar
sem forláta suðusúkkulaði var
geymt upp á skáp.
Áslaug var einstakur dýravinur
og gaf okkur börnunum þar fagurt
fordæmi. Virðing hennar fyrir
öllu sem lifir var mikil, þannig
hlutu bæði menn og málleysingjar
að hænast að henni. Hún lét alltaf
alla halda sæmd sinni, og þoldi
ekki að á neinn væri hallað.
Þegar faðir minn dó, var bróðir
minn 13 ára í Skarði. Pabbi dó
daginn fyrir fimmtugs afmælis-
dag Áslaugar. Afmælisdeginum
varði hún í að fara með bróður
minn Lútreiðatúr en síðan komu
þau sr. Gunnar með hann til
Reykjavíkur. Ég held að Áslaug
hafi ekki einu sinni munað eftir að
þetta var á merkisdegi hennar
sjálfrar, svo eðlislæg var um-
hyggja hennar og svo laus við að
henni fyndist hún vera að fórna
einu eða neinu. Það var svo Áslaug
sem var með okkur á meðan pabbi
var kistulagður, einhverja erfið-
ustu stund í lífi okkar. Bæði hún
og sr. Gunnar reyndust okkar hald
og traust og reyndu að bæta
föðurmissinn. Eftir að pabbi dó
var enn meira leitað til þeirra, og
þegar eitthvað bjátaði á var Ás-
laug komin, oftast óbeðin. Hún
vissi venjulega hvenær hennar var
þörf. Síðasta seVn þau gerðu fyrir
mig í Skarði var að leyfa ungum
syni mínum að vera hjá sér.
Það var því mikill söknuður og
missir þegar sr. Gunnar dó og
Áslaug og börn hennar fluttust
frá Skarði. Bót í máli var þó að
hún fluttist í næsta nágrenni, á
Víðimelinn, sem nú varð ákveðinn
punktur í tilverunni. Þar kynntist
ég Áslaugu á annan hátt. Hún
varð vinur minn og við gátum
talað saman um alla mögulega
hluti. Þrátt fyrir aldursmuninn
fann ég aldrei fyrir kynslóðabilinu
svokalláða. Virðing Áslaugar fyrir
skoðunum annarra var það mikil,
að hún var reiðubúin til að hlusta
á og skilja afstöðu nýrrar kynslóð-
ar.
Áslaug var vel ritfær. Hún
skrifaði greinar í blöð um uppeld-
is- og kennslumál, auk fjölda
minningagreina. Ég hafði þann
heiður að vélrita sumar þessar
greinar. Þá fengum við oftast nóg
að tala um. Aslaug lét mig þá
finnast ég vera þátttakandi og
gagnrýnandi, en vissulega var það
ég sem naut góðs af og lærði.
Sama reisnin og höfðingskap-
urinn ríkti á Víðimelnum og í
Skarði. Þá fór maður líka að gera
sér grein fyrir hvaða vinna var á
bak við hluti sem maður tók sem
sjálfsagðan hlut sem barn í
Skarði. Það var það ekki óalgengt
að 30 gestir kæmu yfir eina helgi.
Áslaug var veitandi, og hún vildi
helst alltaf vera það. Hjá henni
átti maður að borða og hvílast.
Jafnvel eftir að hún sjálf var búin
að missa heilsuna, var hún enn að
bjóða í mat. Stundum hafði ég
hana grunaða um að hún væri alls
ekki viss um að maður borðaði,
a.m.k. ekki nóg, nema maður
borðaði hjá henni. í erfiðum
veikindum mínum sýndi hún mér
ómetanlega elsku og umhyggju. Á
sjúkrahús erlendis fékk ég frá
henni langt og yndislegt bréf. Þar
kom fram þroski hennar og
greind.
Nemendur Áslaugar gleymdu
henni ekki og töldu hana sinn
besta kennara. Það lýsir Áslaugu
kannski best sem kennara, að ef
henni leiddist að kenna einhverja
grein, las hún sér meira til og
viðaði að sér meiri fróðleik og
skapaði sér þannig áhuga.
Sjálf taldi hún uppeldis- og
kennsluhlutverkið það göfugasta í
lífinu, og hún naut ávaxta þess.
Börn Áslaugar eru Alexía Mar-
grét, Valgerður Kristín, Sigríður
Svava og Jóhannes Magnús. Þau
eins og foreldrar þeirra er gott að
eiga að vinum. Sjálf var Áslaug
stolt af börnum sínum, tengda-
börnum og barnabörnunum ellefu.
Hjá dóttur sinni Svövu og manni
hennar Birni að Efstalandi dvald-
ist hún mikið, og ánægðust var
hún þegar barnabörnin hennar
voru hjá henni.
Ánægjulegt var áttræðisafmæl-
ið hennar 2. ágúst sl. þar sem börn
hennar, tengdabörn og barnabörn
voru öll saman komin ásamt
vinum hennar. Ógleymanleg verð-
ur öllum sem þar voru þakkar-
Minning:
Elísabet Bjarna-
dóttir — Bolungarvík
Fædd 9. maí 1895.
Dáin 26. ágúst 1980.
Fráfall Elísabetar Bjarnadóttur
bar brátt að. Ég mætti henni á
förnum vegi. Henni var brugðið.
Héraðslæknirinn var að senda
hana suður með kvöldvélinni til
rannsóknar. En eiginlega hafði
hún ekki tíma, hún átti svo
annríkt og mörgu ólokið. Þremur
dögum síðar var hún látin.
Elísabet Bjarnadóttir var fædd
9. maí 1895 í Engidal í Skutuls-
firði, dóttir Bjarna Magnússonar,
síðasta bónda í Minnihlíð, Bolung-
arvík (d. 1898) og konu hans
Friðrikku J. Jönsdóttur (d. 1942).
Elísabet fór eftir lát föður síns,
þá þriggja ára gömul í fóstur til
móðurömmu sinnar Friðrikku J.G.
Búsk og seinni manns hennar
Péturs Valentínussonar sjómanns
í Bolungarvík. Þau voru barnlaus
og ólst hún upp sem einkadóttir
þeirra sæmdarhjóna. Hún giftist
14. október 1920 Jóni Guðna
Jónssyni frá Hanhóli í Bolungar-
vík (f. 20. jan. 1899, d. 5. jan 1958).
Jón var mikill mannkostamaður,
glaðvær, vinnusamur og vinnu-
hagur. Fyrstu búskaparárin var
hann sjómaður í Víkinni, en lengst
af var hann þó verkstjóri við
íshúsfélag Bolungarvíkur, sem
hann var jafnframt meðeigandi
að.
Þau byrjuðu búskap á æsku-
heimili Elísabetar, en byggðu nýtt
hús á landareigninni og nefndu
Sólberg. Mér er minnistætt þegar
nýja húsið var byggt 1933, þetta
stóra og fallega tvílyfta hús með
kvistum og meira að segja renni-
hurðir í stofunum. í þessu húsi
ríkti mikil gestrisni og hressandi
blær. Hjónin höfðu rótgróna and-
úð á iðjuleysi, en báru virðingu
fyrir öllum nýtilegum störfum.
Þau voru trúuð og lögðu mikla
rækt við kirkju sína á Hóli.
Elísabet og Jón áttu miklu
barnaláni að fagna, fjölskyldan
sérstaklega ræktarsöm og tengda-
börnin hlý og umhyggjusöm.
Elstur er Pétur, áður bóndi, nú
vélstjóri í frystihúsinu og giftur
Fjólu Ólafsdóttur. Næst var Ingi-
björg Jóna, kjólameistari, gift
Guðmundi Kr. Jónssyni
framkv.stj. í Reykjavík, Guð-
mundur Bjarni, framkv.stj.
Vélsmiðju Bolungarvíkur, giftur
Fríðu Pétursdóttur, Guðrún Hall-
dóra, gift Hjalta verkfræðingi
bróður mínum í Garðabæ, Georg
Pétur, andaðist á fyrsta ári, Sól-
berg sparisjóðsstjóri í Bolungar-
vík giftur Lucie Einarsson og
Karitas Bjarney kjólameistari,
gift Hauk Tómassyni jarðfræðingi
í Reykjavík.
Þegar Jón andaðist var yngsti
sonurinn að byggja á grunni
gamla bæjarins. Þar fékk Elísabet
litla íbúð, sem hún hafði til
æviloka.en Guðmundur Bjarni
flutti að Sólbergi. Heimili hennar
fluttist þannig aldrei nema milli
húsa á sama blettinum í Bolung-
arvík, þótt sjálf gerði hún býsna
víðreist, bæði innanlands og er-
lendis.
Elstu minningar mínar frá Sól-
bergi eru um hvítu léreftspokana,
sem fóru eins og á færibandi inn
ræða Áslaugar. Ég held ég eigi
ekki eftir að heyra áttræða konu
halda slíka ræðu aftur. Þarna stóð
hún teinrétt og falleg og talaði
blaðalaust. Sú ræða varð hennar
kveðjuorð. Hennar síðasta ráð-
legging til okkar allra var að fara
vel með tímann. Sjálfa vantaði
hana tíma. Hún dó ekki södd
lífdaga, og vissi ekki hvað lífsleiði
er. Að eigin mati átti hún ótal
margt ógert, ólesið og óskrifað, og
hún kvaddi okkur með sömu reisn
og hún hafði lifað.
Börnum hennar, tengdabörnum
og barnabörnum votta ég samúð
mína. Eftirlifandi systur hennar,
sem sjálf er helsjúk, Andrési
Guðmundssyni og móður minni
votta ég einnig samúð mína, þau
hafa misst sinn elsta og besta vin.
Sjálf þakka ég Guði fyrir að
hafa fengið að þekkja og vera
samvistum við þessa góðu, gáfuðu
og glæsilegu konu. Hún verður
mér ógleymanleg fyrirmynd.
Guð blessi minningu hennar.
Þórunn H. Felixdóttir.
Vinir Áslaugar sáu hana síðast
á áttræðisafmæli hennar 2. ágúst
síðastliðinn. Þá var hún umkringd
ættingjum og vinum, hress og glöð
í bragði. Undir veislulokin þakk-
aði hún fyrir sig, flutti stutt yfirlit
um ævi sína og sagðist hafa verið
„lukkunnar pamfíll" í lífi sínu og
minntist í því sambandi manns
síns sáluga, barna sinna og
tengdabarna. Hún kvaðst hafa
haft ánægju af kennslustörfum og
samvinnu við sveitunga sína og
aldrei hafa kynnst nema góðu
fólki. Hið eina sem að hefði verið,
var að heilsan hefði mátt vera
betri. Hún flutti þetta stutta ágrip
af hógværð og látleysi, en jafn-
framt einurð og festu, sem ein-
kenndu jafnan allt hennar fas.
Hvert orð hitti í mark, allir fundu
að hún hafði reiknað lífsdæmi sitt
í fullri sátt við tilveruna. Barna-
börnin voru allt í kringum hana og
hún endaði spjall sitt með því að
ávarpa þau. Það væri svo sem
engan veginn víst, að þau hlustuðu
á sig, en sig langaði til að gefa
þeim eitt heilræði: „Notið þið
tímann vel, hann er dýrmætur. Ef
þið gætið hans ekki vel, er hann
og út um dyrnar. Elísabet hafði
eignast prjónavél. Inn komu pokar
fullir af bandi, út fóru pokar fullir t
af flíkum. Alltaf var snark í
heklunálum og prjónum þar sem
Elísabet fór. Á Sólbergi var rek-
inn smá búskapur, bæði kindur og
kýr. Það var með ólíkindum
hvernig þau gátu annað allri
heyvinnu. Heima á túni, uppi í
Bólum, fram á Sandi og Skriðu,
Við Ingibjörg, elsta heimasætan
og æskuvinkona mín, vorum send-
ar með kaffiflöskur í mórauðum
sokkum, fram á tún.
Heimilislíf, búskapur og önnur
hagnýt störf megnuðu aldrei að
binda allan hug Elísabetar. Hún
hafði alla tíma yndi af handa-
vinnu, bókalestri og félagsstörf-
um. Hún var ein af stofnendum
kvenfélagsins Brautin og ötull
starfsmaður þess alla tíð. Heið-
ursfélagi hin síðari ár.
Fyrir mörgum árum stofnuðu
konur bæjarins til þorrablóts fyrir
bændur sína. Var hún ein af
frumkvöðlum þess og mikið metn-
aðarmál að sækja þennan árlega
mannfagnað.
Sem ung stúlka var Elísabet í
kaupavinnu á Guðlaugsstöðum í
Húnavatnssýslu og átti frá þeim
tíma góðar og skemmtilegar
minningar. Þá var hún eitt ár í
Revkjavík hjá hjónunum Efemíu
og Jens Waage. Hún var svo
minnug að nú í sumar voru
lýsingar hennar frá mannlífinu í
Reykjavík þess tíma lifandi og
skemmtilegar.
Elísabet og Jón fóru nokkur
sumur til Siglufjarðar í síld.
Þegar ég kynntist Sveini Bene-
diktssyni útgerðarmanni sagði
hann mér að þau hefðu unnið á
sama plani og minntist hann
erfiðra daga, því alltaf hafði sú
bolviska kallað eftir salti og tómri
tunnu. Dugnaður og handflýti
ótrúleg. í áttræðisafmæliskveðju,