Morgunblaðið - 26.01.1983, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. JANÚAR 1983
31
Minning:
Þorsteinn Guðmunds-
son Finnbogastöðum
Þegar ég heyrði lát Þorsteins
vinar míns samfagnaði ég honum.
Hann var maður sem muna mátti
tvenna tímana síðustu æviárin.
Vaskur maður hafði hann verið
meðan hann var og hét, fóthvatur
og úthaldsgóður, verklaginn og út-
sjónarsamur, málreifur og manna
glaðastur á góðra vina fundi. En
fyrir 4—5 árum fékk hann slag.
Varð hann alveg lamaður öðru
megin og rétt að segja mállaus.
Hér fyrir sunnan var hann um
skeið sér til lækninga og fékk
nokkurn bata. En ekki varð hann
til frambúðar. Heima á Finnboga-
stöðum var hann eitt ár eða svo og
þar að honum búið eins vel og
kostur var. Samt hrakaði honum
aftur. Og var þá ekki um annað að
ræða en sjúkrahúsvist. Vegna ein-
hvers meins varð að taka af hon-
um betri fótinn. Eftir það var
hann að fullu bundinn við rúmið
og hjólastólinn uns yfir lauk.
Þorsteinn fæddist á Finnboga-
stöðum 21.3. 1905 og átti þar
heima til æviloka. Hann lést á
sjúkrahúsi á Hólmavík 13. þ.m.
Foreldrar hans voru Guðmundur
bóndi Guðmundsson er lengi var
oddviti Arneshrepps og kona hans,
Þuríður Eiríksdóttir frá Bjargi í
Miðfirði. Guðmundur var annálað-
ur sjómaður á sinni tíð og líklega
síðasti formaðurinn, sem fór að
staðaldri í hákarlalegur á opnu
skipi úr Víkursveit. Aldrei hiekkt-
ist honum neitt á allar þær vertíð-
ir, er hann sótti sjó. Þuríður kona
hans var hæglætis- og gæðamann-
eskja, dugmikil húsfreyja þó að
hægt færi og hávaðalaust. Með
einstakri geðprýði, góðhug og for-
sjálni stjórnaði hún innan stokks.
Þau hjón eignuðust mórg börn og
4 tökubörn komust einnig hjá
þeim til þroska. Löngum áttu og
þar einhver einstæðings gamal-
menni úr Árneshreppi sitt síðasta
skjól.
Eftir lát föður síns 1942 tók
Þorsteinn við búi á Finnboga-
stöðum. Stoð og stytta föður síns
hafði hann verið á hans elliárum.
Og heimilisvenjur hinna gömlu
hjóna hafði hann í heiðri alla sína
búskapartíð. Enda kippti honum
vel í sitt góða kyn. Símstöð hafði
verið í Árnesi. En þegar allir
fluttust úr því gamla húsi, sem
þar var 1939, tók Þorsteinn á
Finnbogastöðum við því starfi, og
hefur þar verið símstöð og bréf-
hirðing síðan Þorsteinn átti þeirri
miklu gæfu að fagna að eignast
greinda og væna konu, Pálínu Þór-
ólfsdóttur frá Litlu-Ávík. Hún
hafði frá æsku átt heima hjá for-
eldrum hans. Hjónaband þeirra
reyndist líka einkar farsælt. Tvö
eru börn þeirra, Guðmundur
Magnús og Jóhanna Guðbjörg.
Bæði hafa þau staðfest ráð sitt.
Mikil gestrisni ríkti á Finnboga-
stöðum. Þar var alúðlega tekið
hverjum sem að garði bar. Alltaf
var notalegt og upplífgandi að
koma þar og sér í lagi þegar hús-
bóndi var heima. Þá var aldrei
þurrð á umræðuefni né fjöri í
samræðu.
Þorsteini þótti vænt um kirkju
sína. Hana sótti hann vel og hans
fólk. Bróðir hans, Guðmundur Þ.
skólastjóri, var þar lengi organ-
isti. En þess ágæta manns naut
alltof stutt við. Um 2 árum eftir
að ég kom í Árnes féll hann frá
aðeins 46 ára. Fyrir forgöngu hans
var búið að reisa myndarlegan
heimavistarskóla á Finnbogastöð-
um. Vel hefur hann dugað til
þessa.
Þorsteinn var lengi í safnaðar-
stjórn og um 10 ár formaður henn-
ar. Vann hann sjálfur að viðhaldi
kirkjunnar með frænda sínum,
sem er smiður.
Vetrarríki er jafnan allmikið á
Ströndum. Þá er þar heldur
skuggsýnt allan daginn, þvi að sól
kemst þá ekki yfir fjöllin. En þeg-
ar vel vorar og miðnætursólin
gyllir Árnestind og hið svipmikla
Finnbogastaðafjall, þá er indælt
að eiga heima í Trékyllisvík. Þá er
þar í bókstaflegri merkingu
„nóttlaus voraldar veröld". Þá er
hægt að lesa í bók um miðja nótt
án ljósmetis. Þó fór ég þaðan.
Þorsteinn á Finnbogastöðum
var kallaður af þessum heimi um
miðjan vetur. En í þeirri trú má
áreiðanlega kveðja hann, að leyst-
ur úr fjötrum hins lamaða holds
og frá elli og kröm njóti nú glað-
vær, fjörmikill og mannblendinn
andi hans góðra vina fundar á
landi fyrirheitanna þar sem engin
er nótt og lífsins sól ljómar um
aldir alda.
Konu hans og börnum, systkin-
um og öðrum hans nánustu sendi
ég kveðju mína og þakka öll hin
góðu kynni. Guðmundur Magnús
situr nú þá jörð sem faðir, afi,
langafi og enn fleiri ættmenn
hans hafa búið á, mann fram af
manni. Megi hann búa þar bæði
vel og lengi.
Þorsteinn Björnsson
Haustið 1938 tók ég við skóla-
stjórn heimavistarskólans á
Finnbogastöðum í Árneshreppi á
Ströndum. Áður hafði verið þar
Guðmundur Þ. Guðmundsson, ást-
sæll og virtur skólamaður, en var
nú dáinn.
Mér var ljóst að ég mátti til
margs hyggja ætti ég að geta að
einhverju orðið sporgöngumaður
þess mæta manns svo ekki væri
vansi að.
Á hráslagalegu kvöldi komum
við hjónin svo í fylgd með
Strandapósti norður í Trékyllisvík
að taka við þessu mikilvæga
starfi. Það kvöld og viðmót fólks-
ins sem kom til að taka á móti
okkur varð síðan hugþekk minn-
ing og mér ennþá ylgjafi. Einn í
þessum góða hópi var Þorsteinn
Guðmundsson á Finnbogastöðum,
bróðir hins látna skólastjóra.
Ekki er ólíklegt að með þeim
manni hafi vakað einhver innri
kvíði um það hvernig sá mundi
duga sem nú átti að taka við starfi
bróður hans. Starfi, sem hafði lyft
þessari afskekktu byggð í fremstu
röð fræðsluhéraða landsins hvað
snerti möguleika til athafna og
árangurs á sviði barnafræðslu. Sú
gjörð hafði kostað mikla baráttu
eins og oft vill verða í upphafi
ferðar á framfarabraut, enda var
mér vel kunnugt að ættmennum
hans i Árneshreppi var ekki sama
hver framvindan yrði.
Kannske get ég sagt að þetta
umrædda kvöld hafi kynni okkar
Þorsteins Guðmundssonr fundið
sér farveg sem entist þau fimm ár
sem við urðum samferða þar
nyrðra. Það voru góð ár, ef til vill
þau sem mér er ljúfast að minnast
frá fimm áratuga starfsferli. Ekki
vegna þess að önn dagsins væri
þar auðveldari en annars staðar
þar.sem leiðin hefur legið, fremur
vegna hins að tómstundirnar voru
þar léttari og lífið litríkara. í
þeirri tilveru var þáttur Þorsteins
á Finnbogastöðum stór. Hann átti
þær eðliseigindir sem gerðu sam-
ferðamönnunum návist hans hug-
þekka og létti þeim gönguna.
Skólahúsið stendur í túnfæti
heimajarðarinnar, það var því
skamman spöl að fara til að ná
saman. Þær urðu margar vetrar-
vökurnar sem við blönduðum geði
ýmist tveir ellegar með fleira
fólki, sem eins og ég, laðaðist að
léttum lífsháttum hans.
Ég tel mig á engan halla þótt ég
segi það, að í Trékyllisvík og þar í
grennd hafi á þessum árum verið
mannfélagshópur sem vandfund-
inn var í byggðum landsins, og,
sem að líkum lætur, grundvallað-
ist það samfélag fyrst og fremst á
þeim kjarna sem þar stóð föstum
fótum.
Þorsteinn Guðmundsson var
fæddur og uppalinn á Finnboga-
stöðum og þar höfðu búið feður
hans í marga kynliði. Rætur hans
stóðu því djúpt og vaxtarmáttur
hans miðaðist við það að vinna
byggð sinni það gagn sem hann
best kunni. Hann var félags-
hyggjumaður og skildi það flest-
um betur að ein sterkasta líftaug
Hulda Björnsdóttir
— Minningarorð
Fædd 17. september 1922
Dáin 18. janúar 1983
„(■uA j»4*fi mér æðruleysi,
til að uætta mig við það wm ég fæ ekki breytt,
kjark til að hreyta því uem éjj get breytt,
og vit til að jjreina þar á milli.“
í dag er borin til hinstu hvílu
ein af hetjum hversdagslífsins,
Hulda Björnsdóttir, kona sem við
höfum á tólfta ár fylgst með í bar-
áttu hennar við einn mannskæð-
asta sjúkdóm okkar daga.
í lengri tíma hefi ég talið mig
vera að hitta Huldu í hinsta sinn,
en alltaf tókst henni að sigra að
manni fannst á undraverðan hátt,
og maður dáðist að þessari bar-
áttu, en í dag ber að gleðjast að
þessu skuli lokið, því hún var svo
gjörsigruð af sjúkdómi sínum áð-
ur en yfir lauk.
Við unnum saman í nokkur ár
hjá Bæjarútgerð Reykjavíkur og
veit ég að gamlir samstarfsmenn
hennar þar senda henni hlýjar
kveðjur og óska henni góðrar
heimkomu.
Hulda var stjórnsöm, og vildi
hafa reglu á hlutunum og hún
hlífði sjálfri sér hvergi. Það skap-
aðist sérstæð og skemmtileg
stemmning hjá vélarliði BÚR
þessi ár; sem minningarnar ylja
eftir á. Áður en ég kynntist Huldu
hafði hún verið gift Páli Arasyni,
bílstjóra og ferðagarpi, þau slitu
samvistum. Áttu þau tvö börn,
Rannveigu sem býr hér í bæ, og
Björn, bónda norður í Eyjafirði.
Eru þau bæði gift og eiga afkom-
endur.
Við sjáum lítinn tilgang í af
hverju sumt fólk mætir svo mikl-
um erfiðleikum og kvöl, eins og
síðustu stundirnar voru í lífi
Huldu, en aðrir virðast renna sitt
æviskeið án aðsteðjandi erfiðleika,
þetta hlýtur að hafa einhvern til-
gang, maður skyldi ætla að þetta
fólk væri betur undirbúið að mæta
skapadægri sínu, eða svo er trú
mín.
Kveðja mín til Huldu hefst á
æðruleysisbæninni, það felst svo
óendanlega mikið í þessari litlu
bæn ef að er gáð og slíkt æðruleysi
sem Hulda sýndi að til er, gaf mér
mikið.
Guð blessi aldraða móður henn-
ar, Arnfríði, einkasystur hennar,
Ástu, börnin hennar, tengdabörn,
barnabörn og aðra afkomendur.
Hvíli hún í friði.
hvers héraðs er að fólkinu sem þar
vex upp og elur aldur sinn þyki
gaman að lifa. Hann vissi einnig
að kæmi þangað innflytjandi
mundi hann svo best una vel vist-
inni að honum væri þannig tekið
að hann fyndi sig fljótt heima.
Þessarar umgengnishæfni Þor-
steins nutum við hjónin í ríkum
mæli enda, eins og ég fyrr sagði,
lifðum við þarna ljúfar stundir.
Þótt Árneshreppur lægi á þeim
árum utan alfaraleiðar og erfitt
væri um samgöngur til næstu
byggða, heyrði ég engan tala um
einangrun. Ég efast um að það orð
hafi verið notað í daglegu tali
manna á milli.
Sá hugblær sem þróaðist í skjóli
tiginna fjalla með útsýn til víðáttu
hafsins varð samhyggjukraftur
fólksins í gleði og sorg langt ofan
við amstur, ergi og olnbogaskot
hversdagsins. Þegar dansinn dun-
aði, gullin veig glitraði og söngur
ómaði á sviðinu, þá var Þorsteinn
á Finnbogastöðum þar í fremstu
röð. Þegar sorgin knúði á dyr,
sjúkdóm bar að höndum ellegar
aðrir erfiðleikar þjökuðu sam-
ferðamennina, þá var hann þar
ætíð með þeim fyrstu á vettvang
til stuðnings og styrktar.
Þorsteinn kvæntist Pálínu Þór-
ólfsdóttur frá Ávík en hún var að
mestu alin upp hjá foreldrum
hans. Að föður Þorsteins látnum
tóku þau hjónin við búi á Finn-
bogastöðum. Pálína er dugmikil
sæmdarkona. Þau eignuðust sam-
an tvö börn, Guðmund, sem nú er
bóndi á Finnbogastöðum, og Jó-
hönnu Guðbjörgu, húsfreyju í Bæ
í Trékyllisvík.
Búskapur þeirra Þorsteins og
Pálínu stóð með blóma, byggingar
voru reistar og ræktun aukin. En
skyndilega brá sól sumri. Hann
missti heilsuna og lá mörg ár veik-
ur og máttvana ýmist á sjúkra-
húsi ellegar heima. í þeirri erfiðu
raun var gifta hans mest að eiga
konu sem bar með honum byrðina
og hann gat ieitað til meðan hann
mátti mæla. En nú er lífsfjöturinn
fallinn og andi hans aftur frjáls.
Samskiptum okkar Þorsteins
var að mestu lokið þegar ég flutt-
ist úr byggðinni en leifturmyndum
liðinna daga brá þó jafnan fyrir
þegar fregnir bárust að norðan og
stundum átti ég þess kost að vera
á ferð um fornar slóðir. Síðast
þegar fundum okkar bar saman
var þessi málglaði vinur minn
fallinn að beði og mátti vart tungu
hræra en í svip hans sást enginn
vottur um víl.
Þannig vil ég manninn muna.
Glaðan og reifan í góðvinahópi.
Sterkan án æðru á erfiðri örlaga-
stund.
Byggðin sem ól hann ungan og
veitti honum brautargengi á
manndómsskeiði hefur misst einn
sinna bestu sona, en þess má
vænta, að frá gróinni rót og styrk-
um stofni Finnbogastaðaættar
vaxi sterkar greinar sem bera hátt
merki hins glaða lífs á götu fram-
tíðarinnar.
Ég sendi eftirlifandi konu
Þorsteins Guðmundssonar og
ástvinum öllum kveðju mína.
Minningin um góðan, glaðværan
vin mun sífellt benda í sólarátti
Þorsteinn frá Kaldrananesi
t
Utför móöur minnar, tengdamóöur, ömmu og langömmu,
SIGRÚNAR HALLDÓRSDÓTTUR,
veröur gerö frá Fossvogskirkju fimmtudaginn 27. janúar kl. 13.30.
Halldór Snorrason, Anna Ólsen,
börn og barnabörn.
t
Innilegar þakkir fyrir auösýnda samúö og vinarhug viö fráfall
matthIasar waage,
fulltrúa.
Ingibjörg Waage,
Sigriður Jónsson, Gunnar Jónsson,
Edda Petersen, Walter Petersen,
Kristín Waage, örn Aöalsteinsson
og barnabörn.
t
Þökkum auösýnda samúö og vlnáttu viö andlát og útför litlu dóttur
okkar,
GUDNÝJAR KRISTÍNAR.
Sigrún Dan Róbertsdóttir,
Árni Dan Einarsson.
t
Innilegar þakkir fyrir auösynda samúö og hlýhug viö andlát og útför
eiginmanns míns, sonar mins og fööur okkar,
JÓNS BJARNA SIGURÐSSONAR,
Garöabraut 13, Akranesi.
Sérstakar þakkir til allra sem aöstoöuöu vegna veðurs og ófæröar
útfarardaginn.
Vilhelmína Elísdóttir, Sigurlín Jónsdóttir,
Siguröur Bjarni Jónsson, Gunnar Már Jónsson,
Guölaugur Elís Jónsson,
Sigurlína Jónsdóttir.
t
Hugheilar þakkir fyrir innilega samúö viö andlát og jaröarför
mannsins míns, fööur okkar, tengdafööur og afa,
BJÖRGVINS V. JÓNSSONAR,
málarameistara,
Hlíöargötu 3, Akureyri.
Sérstakar þakkir eru færöar til alls starfsfólks B-deildar Fjórö-
ungssjukrahúsinu á Akureyri.
Laufey Siguröardóttir,
Jón R. Björgvínsson, Elsa Óskarsdóttir,
Sigrún Björgvinsdóttir, Valgaröur Baldvinsson,
og barnabörn.
Benný