Morgunblaðið - 16.12.1983, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. DESEMBER 1983
25
Umræður um afvopnunarmál og frystingu kjarnorkuvopna á Alþingi:
Ríkisstjórnin ekki breytt afstöðu
sinni frá því Svavar var ráðherra
— sagði Geir Hallgrímsson
ALLHARÐAR umræður urðu í sameinuðu Alþingi í gær, þegar fram fóru
umræður um þingsályktunartillögu fulltrúa Kvennalista um frystingu kjarn-
orkuvopna. Umræðurnar snerust upp í það að vera deilur um stefnu ísiands
í afvopnunarmálum og afstöðu íslands til tillögu Svíþjóðar og Mexíkó um
frystingu kjarnorkuvopna, en atkvæðagreiðsla um þá tillögu átti að fara fram
á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna í gær.
Umræður um þessi mál hófust afstöðu á Alþingi til fyrrgreindrar
þegar Svavar Gestsson gagnrýndi tillögu Mexíkó og Svíþjóðar og
að ekki hefði gefist færi á að taka hefði ríkisstjórnin kosið að fara
fram með sína afstöðu, þ.e. að
sitja hjá, án þess að kanna afstöðu
Alþingis til málsins.
Geir Hallgrímsson, utanríkis-
ráðherra, sagði í umræðunum að
ríkisstjórnin hefði í engu breytt
afstöðu sinni í fyrrgreindum mál-
um frá því Svavar Gestsson var
ráðherra og átti sæti í ríkisstjórn.
Þá kom það fram hjá Geir að ekki
væri búist við að unnt yrði að af-
greiða þær fjórar tillögur um af-
vopnunar- og friðarmál sem fyrir
þingi liggja fyrir jólaieyfi.
Ólafur R. Grímsson sagði Island
í hópi vígbúnaðarsinna, enda hefði
utanríkisráðherra greitt atkvæði
með uppsetningu kjarnaflauga í
Evrópu og einnig væri ísland í
hópi þeirra ríkja sem ekki vildu
styðja tillögu Svíþjóðar og Mex-
íkó.
Geir sagði að ekki hefðu heyrst
mótmæli þegar Sovétmenn hefðu
sett upp 369 kjarnaflaugar í Evr-
ópu, þá hefðu menn ekki hreyft
legg eða lið. Þá sagði Geir að þeir
sem vildu koma þeim stimpli á ís-
lendinga að þeir væru ekki frið-
armegin, þeir væru ekki friðelsk-
andi sjálfir.
Bílastæóishús Reykjavfkurborgar:
176 stæði — ókeyp-
is fyrst um sinn
BÍLASTÆÐISHÚS Reykjavíkur-
borgar vid Kalkofnsveg var form-
lega tekið í notkun f gær. Verður
húsið opið frá 7.30 á morgnana til
18.30 á kvöldin. Bílastæði þar eru
176 talsins og skiptast á tvær hæðir.
Kostar ekkert að leggja þar fyrst
um sinn.
Seðlabankinn hefur látið
byggja húsið, en Reykjavíkurborg
greiddi það að hluta við uppgjör í
makaskiptum á lóðunum Ing-
ólfsstræti 2 og Sölvhólsgötu 2.
Eftirstöðvar greiðir Reykjavík-
urborg með skuldabréfi.
Samkvæmt samningum átti
Seðlabankinn að afhenda húsið í
janúar nk. en samkomulag hefur
orðið um að taka húsið í notkun,
þó framkvæmdum sé ekki að
fullu lokið. Verður áfram unnið
að ýmsum frágangsverkum.
Fyrirkomulag er þannig að ekið
er af efri hæð hússins niður á þá
neðri í austurenda hússins eftir
rampa með einni akrein og verð-
ur einstefnuakstri um rampann
stýrt með ljósabúnaði.
Hringakstur er rangsælis á
hvorri hæð. Utan við húsið er
sýnt með ljósabúnaði hvort stæði
eru laus.
í húsinu er loftræsting og sér-
stakur reyklosunarbúnaður og
auk þess úðunarkerfi. Eru það
varúðarráðstafanir gegn hættu
vegna elds ef upp kæmi í bíl í
húsinu. Loftræsting og frárennsli
eru sameinuð í stokkum undir
gólfum. Húsið er að mestu óupp-
hitað, en vel lýst og hitalagnir í
inn- og útkeyrslu eiga að hindra
hálku. Varsla verður í húsinu.
Endanlegur kostnaður við
framkvæmdina er ekki uppgerð-
ur, en gert er ráð fyrir að hann
verði 47—48 millj. kr. miðað við
núverandi verðlag. Það er um 270
þús. kr. á hvert stæði. Talið er að
bílastæði í opnum húsum ofan-
jarðar muni kosta 170—200 þús.
kr. hvert. Til að standa undir
stofnkostnaði og rekstrarkostn-
Ljósmynd Mbl./KEE.
Frá opnun bílastæðishússins. Byggingarstjóri þess Baldur Jóhannsson sýnir borgarstjóra, Davíð Oddssyni og
Markúsi Erni Antonssyni, forseta borgarstjórnar, húsið.
aði í slíkum húsum hefur verið
áætlað að leiga þurfi að að vera
12—15 kr. á klukkustund fyrir
hvert stæði. Það fer þó að sjálf-
sögðu eftir nýtingu. Talið er eðli-
legt að tímagjaldið í bílastæðis-
húsum af þessu tagi verði
20—30% ódýrari en stöðumæla-
gjald og mun það haft í huga þeg-
ar gjaldtaka er tekin upp í þessu
húsi.
Komið hefur til álita að leigja
stæði á hluta neðri hæðar í þessu
húsi föstum viðskiptavinum.
Endanleg ákvörðun um það verð-
ur þó ekki tekin fyrr en komið
hefur í ljós hversu vel húsið nýt-
ist til skammtímanotkunar.
A næsta ári verða gerðar
breytingar á umferð um Kalk-
ofnsveg vegna aðkomu í húsið.
Þangað til verður ekið að húsinu
úr suðri og umferð frá því fer um
Kalkofnsveg til norðurs.
Stefán Valgeirsson um veitingu bankastjórastöðu Búnaðarbankans:
Formaður Framsóknar sagðist
engum treysta betur en mér
— er ég spurði hann 20. október 1982, hvort ég ætti möguleika á að hljóta stöðuna
„ÉG SPURÐI formann Kramsóknar-
flokksins að því 20. október 1982
hvort hann teldi að ég hefði mögu-
leika á þessu starfi og var ég þá áður
búinn að spyrja um möguleika Hann-
esar. Þá sagði formaðurinn að hann
treysti engum betur en mér. Þetta eru
stór orð og ég taldi þar á eftir að ég
ætti hans stuðning vísan, en það hefur
sjálfsagt bara verið misskilningur,"
sagði Stefán Valgeirsson alþingismað-
ur og formaður bankaráðs Búnaðar-
bankans í viðtali við Mbl. Stefán var
einn þriggja umsækjenda um stöðu
bankastjóra Búnaðarbankans, en eins
og Mbl. hefur skýrt frá var Stefáni
neitað um atkvæðagreiðslu innan
þingflokks síns um ákvarðanatöku
um einn frambjóðenda Framsóknar í
bankastjórastöðuna í stað þriggja og
hefur hann ekki mætt á þingflokks-
fundi síðan, eða í rúmar þrjár vikur.
Kormaður Kramsóknarflokksins,
Steingrímur Hermannsson, sendi síð-
an skilaboð inn á bankaráðsfund um
að það væri vilji Framsóknarflokksins
að Hannes Pálsson hlyti stöðuna.
Stefán tók sérstaklega fram í
upphafi, að mál þetta allt væri ekki
spurning um persónu hans sjálfs,
heldur þróun málsins í heild, sem
hann sagði vera komna á hættulega
braut, ef hverfa ætti frá því að
flokkarnir veldu menn í stöður sem
þessa. Hann sagði að menn yrðu að
athuga, hversu mikið vald lægi hjá
.þeim sem skömmtuðu fjármagn í
þjóðfélaginu. Hann sagði síðan:
„Það er nokkuð mikið atriði að þeir
sem stjórna því þekki slagæðar
þjóðfélagsins og hafi kynnst
atvinnulífinu öðru vísi en í gegnum
veðbókarvottorð og skýrslugerðir.
Bankaráðin eru kosin af flokkun-
um. Það má segja að ráðning á
bankastjórum sé framlenging á lýð-
ræðinu. Það hefur hingað til verið
talið sjálfsagt mál að flokkarnir
réðu í stöðurnar sjálfir og ég kalla
það ekki að þeir ráði því sjálfir, ef
pólitískir andstæðingar geta ákveð-
ið hver kjörinn er bankastjóri eins
og hér er gert. Ég tel ekki nægilegt
að menn séu framsóknarmenn yzt
klæða.“
Stefán var þá spurður hvort hann
sem formaður bankaráðs gæti stað-
fest þau orð Steingríms Her-
mannssonar í Mbl. I gær, að búið
hefði verið að ákveða að Stefán
Pálsson tæki við stöðu Þórhalls
Tryggvasonar, áður en Þórhallur
ákvað að biðja um lausn frá starf-
inu. Hann sagðist hafa spurt Þór-
hall sjálfan að þvi hvort hann hefði
sagt að hann myndi biðjast lausnar,
ef tryggt væri að Stefán Pálsson
tæki við af honum, en sú saga hefði
þá borist sér til eyrna. Hann sagði
síðan: „Þórhallur gat ekki þrætt
fyrir það. Hann tjáði mér síðan í
ágústmánuði sl. að ég myndi fá
lausnarbeiðnibréf hans fyrir
bankaráðsfund í þeim mánuði. Það
bréf barst mér ekki fyrr en 27.
október, og mér virðist að þessi tími
hafi verið notaður til að makka í
málinu."
Þá sagði Stefán að hið broslega í
málinu væri að Þórhallur Tryggva-
son hefði fyrst orðað það við sig í
ársbyrjun 1981 að hann hygðist
biðjast lausnar, er hann hefði starf-
að í bankanum í 50 ár, eða um mitt
sl. sumar. í því sambandi hefði
hann spurt sig hvort hann gæti ekki
hugsað sér að hætta sem þingmað-
ur og taka við bankastjórastöðunni.
Varðandi afgreiðslu málsins inn-
an þingflokksins sagði Stefán: „í
þau sextán og hálfa ár sem ég er
búinn að vera á Alþingi hefur það
aldrei komið fyrir, að ég muni, að
þingmanni hafi verið neitað um at-
kvæðagreiðslu á máli. Ég man t.d.
eftir því að þegar ríkisstjórnin var
mynduð kom formaður flokksins
með tillögur um ákveðna menn í
ráðherrastóla. Þá fóru tveir eða
þrír þingmenn fram á atkvæða-
greiðslu og var orðið við því. Á
sama hátt fór ég fram á atkvæða-
greiðslu um að þingflokkurinn
kæmi sér saman um einn mann,
ekkert frekar mig en einhvern
annan. Þessi tillaga mín var studd
af Guðmundi Bjarnasyni og ólafi
Þórðarsyni en við þrír vorum 25%
atkvæðisbærra fundarmanna.
Þessu var neitað og ég tel það mjög
alvarlegt mál og andstætt hug-
myndum mínum um eðlilegt lýð-
ræði. Þá kemur það þessu máli ekk-
ert við að hliðstæð mál hafi stund-
um ekki komið inn í þingflokk. Það
er þá einfaldlega vegna þess að eng-
inn hefur farið fram á það.“
Stefán var spurður hvort hann
hygðist ekki mæta á þingflokks-
fundum framvegis. Hann svaraði:
„Mannkynssagan verður ekki skráð
fyrirfram. Það kemur í ljós. Það
getur ýmislegt gerst, en ég hef eng-
ar endalegar ákvarðanir tekið í því
máli.“
Stefán sagðist hafa tekið ákvörð-
un um að bjóða sig fram í banka-
stjórastöðuna eftir að hafa fengið
hvatningu víðs vegar af landinu.
Þingflokkurinn hefði m.a. fengið
tvö bréf þessa efnis og þá hefði hóp-
ur manna gengið á fund formanns
og annarra ráðamanna. Aðspurður
um hvort hann ætlaði sér að segja
upp stöðu sem bankaráðsformaður
sagði hann: „Það hefur ekki hvarfl-
að að mér.“
Stefán hafði í hyggju að biðjast
lausnar sem alþingismaður ef hann
hefði hlotið bankastjórastöðuna.
Hann var spurður, hvort verið gæti
að hann myndi taka stöðu forstöðu-
manns Stofnlánadeildar Búnaðar-
bankans, en þeirri stöðu gegndi
Stefán Pálsson. „Það hafa ýmsir
spurt mig að því,“ svaraði hann, „en
það kemur ekki til álita að mínu
mati.“
Stefán sagði einnig, að hann teldi
þróun þessa máls mjög varhuga-
verða og spurning væri hvort kerf-
ismenn ættu hér eftir að ganga í
þessar stöður sjálfkrafa og hvort
hugmyndin væri að útiloka stjórn-
málamenn. Hann nefndi t.d. að
gaman væri að vita hvernig menn
hugsuðu sér að úthluta útvarps-
stjóraembættinu og fleiri hliðstæð-
um embættum þegar þar að kæmi.
Stefán Valgeirsson óskaði i lok
viðtalsins Stefáni Pálssyni til ham-
ingju með bankastjórastöðuna.
Hann kvaðst vona og treysta því að
hann bæri gæfu til að sinna þessu
starfi með fullu tilliti til lands-
byggðarinnar, því mikið riði á því
að Búnaðarbankinn sinnti lands-
byggðinni. Það hefði verið megin-
ástæðan fyrir því að hann sjálfur
bauð sig fram til starfans.