Morgunblaðið - 16.02.1984, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. FEBRÚAR 1984
Minning:
Daníel Eggertsson
bóndi Hvallátrum
Vestasta byggð þessa lands er
Hvallátrar, byggðin er í Vík inni á
milli Brunnanúps og Bjarnarnúps.
Bjargtangar eru vestasti hluti
landsins og um leið vestasti tangi
í Evrópu.
Þann 10. sept. 1890 fæddist þeim
Eggert bónda að Heimabæ á
Hvallátrum og konu hans Hall-
dóru sonur, er nefndur var Daníel.
Síðar eignuðust þau tvær dætur,
Önnu og Sigríði, en fyrir áttu þau
dóttur er Ólöf hét. Eggert átti
einnig son, Sigurð, nokkru áður en
hann giftist, með Jóhönnu Guð-
mundsdóttur á Lambavatni.
Öll börn þeirra Halldóru og
Eggerts bjuggu sína starfsævi á
Hvallátrum, en Sigurður Egg-
ertsson, er var skipstjóri að at-
vinnu, var búsettur á Snæfells-
nesi.
Daníel dvaldi síðustu árin í
Reykjavík, er starfsorka hans var
þrotin. Hann lést í Landspítalan-
um þann 7. febr. sl., eftir að hafa
dvalið þar í örfáa daga.
Með Daníel Eggertssyni er fall-
inn í valinn mikill mannkosta-
maður, sem dugði foreldrum sín-
um og öðru skylduliði eins og best
verður á kosið.
Daníel ólst upp hjá foreldrum
sínum ásamt systrum sínum og
tók þátt í þeim störfum er til féllu
við sjóróðra með föður sínum og
þeim öðrum, sem með honum reru.
Góður formaður var Eggert afi
talinn vera, og vitna ég þar til
frásganar Helga Hermanns
Eiríkssonar skólastjóra, er hann í
ævisögu sinni vitnaði til þess að
ungir menn í Víkunum hefðu sótt í
skipsrúm hjá Eggert á Látrum.
Um fermingaraldur fór Daníel
að taka þátt í sigi í Látrabjarg
eftir fugli og eggjum. Þessi þáttur
í búskap bænda á Látrum var
mikil tekjubót. Daníel reyndist
hvort tveggja laginn og duglegur
við bjargsigið.
Daníel fór til náms við Verslun-
arskóla Islands og lauk þaðan
burtfararprófi árið 1912. Fyrstu
veturna eftir það vann hann við
skrifstofustörf í Reykjavík.
Mér segir svo hugur um, að
löngun Daníeis hafi á þessum ár-
um stefnt að því að gera verslun
og viðskipti að ævistarfi, svo sem
hann hafði búið sig undir með
námi sínu í Verslunarskóla fs-
lands.
Hitt var augljóst þeim er Daníel
þekktu, að mannkostir hans og
umhyggja fyrir foreldrum sínum,
að tryggja afkomu þeirra á efri
árum og eiga áfram gott samstarf
við systur sínar og þeirra fjöl-
skyldur, réðu því að hann gerðist
bóndi á Hvallátrum. Á þann hátt
vissi hann að hann dugði foreldr-
um sínum og öðru nánasta skyldu-
liði sínu best. Skapgerð hans var
slík, að það skipti hann meira máli
en hans eigin velgengni í lífinu.
Þessi ákvörðun Daníels reyndist
slík, sem hann hugði foreldrum
sínum og systkinum. Nánasta
skyldfólki reyndist hann traust
stoð til hinstu stundar þeirra.
Daníel reyndist farsæll í bú-
skapnum, sem og öðrum þeim
störfum, er hann lagði gjörva
hönd á. Skilyrði til tekjuöflunar
voru erfið á Hvallátrum, þó mörg
væri þar matarholan. Landið var
lítið og þröngt setið, er heimilis-
fast fólk var þar 60—70 manns,
svo sem lengi var fram eftir ævi
Daníels. Sjósókn var erfið, þar
sem víkin er fyrir opnu hafi og
brimasamt mjög, en aflasælt gat
þar oft verið.
Látrabjargið bauð upp á veru-
lega fljótfengnar tekjur, en jafn-
framt miklar hættur. Samgöng-
urnar voru sá þáttur í byggðasögu
Hvallátra er erfiðastur var.
Patreksfjörður var þeirra eini
verslunarstaður. Á sumrin var
farin sjóleiðin til aðdrátta á
opnum bátum. Sú leið var löng og
mjög áhættusöm. Landleiðin var
einnig löng og yfirleitt yfir órudda
fjallvegi að fara þar til nú síðustu
áratugina, eftir að vegur var rudd-
ur og lagður yfir víkur og hálsa.
Þrátt fyrir það að búskaparsaga
Hvallátra væri erfið hafa þar að
verki verið margir manndóms-
menn eins og þau hjónin Daníel og
Anna, þó ekki verði nafngreindir
hér aðrir.
Daníel tók að sjálfsögðu þátt í
margvíslegum störfum sveitunga
sinna á sviði félagsmála. Oftast
voru þau tengd fjármálasviðinu.
Skal nokkurra þeirra getið hér:
Endurskoðandi reikninga Spari-
sjóðs Rauðasandshrepps var hann
um fjóra áratugi. Hreppsreikning
Rauðasandshrepps endurskoðaði
hann í nær þrjá áratugi. Formað-
ur sóknarnefndar Breiðuvíkur-
kirkju var hann einnig í nokkra
áratugi. Á þeim árum beitti hann
sér fyrir byggingu nýrrar kirkju í
Breiðuvík. Kirkjubyggingin var
honum mikið áhugamál. í sam-
bandi við kirkjubygginguna
minntist hann með sérstöku þakk-
læti sr. Ásmundar Guðmundson-
ar, er þá var biskup, og sr. ólafs
Skúlasonar, nú vígslubiskups, en
báðir lögðu þeir honum verulegt
lið við fjárútvegun. Áður en Daní-
el fluttist frá Hvallátrum skilaði
hann sóknarnefndarstörfum af
sér, sem öðrum félagsstörfum.
Voru þá kirkjubyggingarlánin
uppgreidd að fullu og nokkur fjár-
hæð var í sjóði að auki.
Á Hvallátrum var og er veður-
athugunarstöð. Daníel annaðist þá
starfsemi í um aldarfjórðung.
Gjaldkeri slysavarnardeildar og
sjúkrasamlags var hann álíka
langan tíma. Ekki mun ofsagt, að
öll þau störf, sem hann tók að sér
á sviði félagsmála, leysti hann af
hendi með samviskusemi og vand-
virkni.
Daníel beitti sér mjög fyrir því
á sínum tíma, að talsími yrði lagð-
ur að Hvallátrum. Það varð að
veruleika á fjórða áratugnum. Það
varð þessari vestustu byggð lands-
ins ekki síður en öðrum mikils
virði.
Daníel var stöðvarstjóri lands-
símastöðvarinnar á Hvallátrum
frá upphafi, þar til stöðin var lögð
niður og Hvallátur gerð númer frá
Patreksfirði.
Einn af meiriháttar viðburðum
í lífi Daníels var þátttaka hans á
efri árum í björgunarafrekinu við
Látrabjarg. Þar var tólf skipverj-
um af enska togaranum „Dhoon"
bjargað við hinar erfiðustu að-
stæður. Björgunin var mikið þrek-
virki, sem tók björgunarmennina
þrjá sólarhringa og þrjár klukku-
stundir. Frásögn af björgunar-
afreki þessu barst víða um lönd.
Björgunarmönnum var færð orða
fyrir afrekið.
Daníel Eggertsson kvæntist
Önnu Jónsdóttur, ættaðri úr
Dýrafirði. Anna er mikil mann-
kostakona, velgefin og velmennt-
uð, með burtfararpróf úr Kvenna-
skólanum í Reykjavík. Henni far-
ast allir hlutir vel úr hendi. Hún
reyndist Daníel sérstök eiginkona
alla þeirra sameiginlegu ævi og
ekki hvað síst er ellin sótti þau
heim.
Árið 1924 byggðu þau sér timb-
urhús, ágætlega vandað. Heimili
þeirra á Hvallátrum bar smekk-
vísi og snyrtimennsku þeirra
hjóna fagurt vitni.
Þau Anna og Daníel eignuðust
ekki afkomendur. Hins vegar ólu
þau upp dreng, Guðmund Jón
Óskarsson, efnilegan myndar-
mann, er reyndist þeim góður son-
ur. Hann var loftskeytamaður að
námi og starfi. Guðmundur fórst
með togaranum Jóni ólafssyni, er
sá togari var skotinn í hafið á
heimleið frá Bretlandi 1942. Þeim
var fráfall Guðmundar mikil sorg.
Árið 1948 tóku þau kornabarn,
Gyðu Guðmundsdóttur frá
Breiðuvík, og ólu hana að öllu leyti
upp. Gyða er nú búsett í Reykja-
vík, gift Maríasi Sveinssyni versl-
unarmanni. Eiga þau tvær dætur.
Þau Daníel og Anna hafa reynst
Gyðu svo sem væri hún þeirra
dóttir. Það sama má um hana
segja, hún hefur reynst þeim sem
slík. Hafa þau dvalið á heimili
hennar og Maríasar síðan þau
fluttust til Reykjavíkur 1972.
Ég gat þess fyrr í grein þessari,
að Daníel hefði gert sér far um að
tryRgja afkomu foreldra sinna á
þeirra efri árum. Samstarfið milli
hans og systra hans og mága var
með ágætum að því leyti, sem ég
kynntist því. Það sem mér er þó
efst í huga, þegar ég minnist þessa
föðurbróður míns, er tryggðin og
vinsemd sú, sem hann sýndi móð-
ur minni og okkur börnum hennar
og bróður hans Sigurðar við frá-
fall hans á besta aldri frá sex ung-
um börnum, með bréfaskriftum
sínum til okkar og annarri um-
hyggju. Ég naut þeirrar ánægju að
dveljast á heimili þeirra Daníels
og Onnu einn vetur, þá tólf ára
gamall. Minnist ég þess vetrar
með gleði og þakklæti.
Daníel var mjög ákveðinn og
fastur fyrir í lífsskoðunum sínum.
Hann fylgdi Sjálfstæðisflokknum
í stjórnmálum. Hann mat mikils
ýmsa samherja sína, sérstaklega
Gísla Jónsson, sem hann taldi að
hefði reynst Barðstrendingum
sérstaklega góður þingmaður. Það
sýndi tryggð Daníels við fyrri vini
sína. Ég veitti því athygli, er ég
heimsótti hann eftir að frá því var
sagt, að Þorsteinn Gíslason Jóns-
sonar væri hættur sem forstjóri
hjá Coldwater í Bandaríkjunum.
Ekki leyndi það sér á svip Daníels,
að hann hafði af þessu áhyggjur
nokkrar. Daníel hafði einnig sér-
stakar mætur á Ara Kristinssyni,
er var sýslumaður á Patreksfirði.
Hann spurði oft um afkomu ekkj-
unnar og barna þeirra og gladdist
yfir velgengni þeirra.
Daníel naut þeirrar giftu, að
kynnast mörgum góðum mönnum
á lífsleiðinni, sem hann hélt vin-
+
Eiginmaöur minn,
AGNAR KLEMENS JÓNSSON,
lést 14. tebrúar.
Ólöf Bjarnadóttir.
t
Maöurinn minn,
ÓLAFUR ÓLAFSSON,
lyfsali,
Húsavík,
varö bráökvaddur 14. febrúar.
Erna Hermannsdóttir.
+
Fraenka okkar og einlæg vinkona,
UNNUR BRYNJÓLFSDÓTTIR,
Barónsstíg 13,
Raykiavlk,
veröur jarösungin frá Fossvogskirkju föstudaginn 17. febrúar kl.
13.30.
Anna S. Gunnarsdóttir,
Brynjólfur H. Gunnarsson,
Guðmundur G. Gunnarsson,
Gunnar Þ. Gunnarsson,
Kristján Þ. Gunnarsson,
Edda Guömundsdóttir,
Pétur Jónsson.
+
Móöir okkar og tengdamóöir,
GUÐRÍÐUR SIGURÐARDÓTTIR,
Flókagötu 53,
veröur jarösett frá Fríkirkjunni í Reykjavík föstudaginn 17. febrúar
kl. 13.30.
Sigríöur Vilhjélmsdóttir, Vilhjélmur K. Sigurösson,
Kristín Vilhjélmsdóttir, Ásgeir Bjarnason,
Árni Vilhjélmsson, Ingibjörg Björnsdóttir.
+
Þökkum auösýnda samúö og vinarhug viö andlát og útför
GUÐMUNDAR R. ODDSSONAR.
Höröur Guömundsson, Steinunn Kristjénsdóttir,
Helgi Ágústsson, Hervör Jónasdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Hjartkær sambýlismaöur minn, faöir okkar, tengdafaöir og afi,
GUÐMUNDUR PÁLSSON
fré Seyöisfiröi,
Meöalholti 2 (éöur Ásgaröi 43),
er lóst þann 10. febrúar sl., verður jarösunginn föstudaginn 17.
febrúar kl. 10.30 frá Fossvogskirkju.
María Helgadóttir,
Siguröur Guömundsson, Kristrún Ólafsdóttir,
Péll Guömundsson, Ásta Jónsdóttir,
Margrét Guömundsdóttir, Bergþór Einarsson,
Eygló Guðmundsdóttir, Helgi K. Pélsson
og barnabörn.
+
Þökkum innilega auösýnda samúö viö andlát og útför eiginmanns
míns, fööur, tengdafööur og afa,
HALLDÓRS M. ÁSMUNDSSONAR,
Snorrabraut 33,
Reykjavík.
Guðrún Siguröardóttir,
Guóríöur Halldórsdóttir,
eiginmaður og börn.
+
Innilegar þakkir fyrir auösýnda samúö og vináttu viö andlát og
jaröarför móður okkar, tengdamóöur og ömmu,
jófrIdar kristínar þórðardóttur.
Njélsgötu 76.
Edda Ólafsdóttir, Ólöf Ólafsdóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Bjarni Sigurösson
og barnabörn.
+
Þökkum auösýnda samúö viö andlát og útför systur minnar,
SIGRÚNAR GÍSLADÓTTUR,
fyrrv. tónlistarfulltrúa ríkisútvarpsins,
Sólvallagötu 33.
Fyrir hönd ættingja,
Theodór Gfslason.
+
Innilegar þakkir fyrir auösýnda samúö og vlnáttu viö andlát og
útför fööur okkar og tengdafööur,
JÓHANNESARJÓNSSONAR,
Ásakoti.
Eygló Jóhannesdóttir,
Ragnheiöur Jóhannesdóttir, Þréínn Arinbjarnar,
Ragnar Jóhannesson, Vigdfs Kristjénsdóttir.