Morgunblaðið - 09.11.1984, Blaðsíða 27

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÓSTUDAGUR 9. NÓVEMBER 1984
Fegurö eöa fríöleiki eru hugtök, sem hafa fylgt
manninum allar götur frá því hann hafðist viö í
Neanderdal. Feguröarskyn manna er einstakl-
ingsbundiö, en þó má segja, aö á hverju skeiði
mannkynssögunnar hafi þaö lotið ákveönum
reglum. Feguröarskyn mannsins hefur því breyst
gegnum tíöina og er líklegt, aö svo veröi áfram.
Allt frá því fornaldarmaðurinn uppgötvaöi
óvenjuleg áhrif þess aö rjóöa líkamann aur eöa
litum, hefur maöurinn skreytt líkama sinn með
litarefnum og örum til aö fegra hann. Sennilega
hefur fornaldarmaðurinn komist á snoðir um áhrif
þessa þegar honum hefur veriö litiö í tjörn, spegil
þess tíma.
Myndarödin sýnir gang andlitslyftingar. Fri vinstri: Skuröur skorinn, húó andlits losuð
fré vefjum og andliti lyft.
Andlitslyftingar
og lýtalækningar
Rætt viö Sigurð E. Þorvaidsson lýtalækni
Nútímamaðurinn skreytir
sig meö farða, fötum,
hárgreiðslu og skart-
gripum. Hann viður-
kennir þó ekki ör eöa
húöflúrun eins og fornir
ættbálkar geröu og
tíökast raunar enn hjá
ýmsum ættflokkum. Sá sem skreytir sig
meö örum á holdi í hinum vestræna heimi
er í dag álitinn sálsjúkur. Enn er hægt aö fá
húðflúrun, en er litiö hornauga i hinum
svonefnda siömenntaöa heimi. Mörkin milli
skreytingar og skaðlegrar meðferöar lík-
amans (self-mutilation) eru óljós. Þaö er
því ekki erfitt aö gera sér grein fyrir því,
hvers vegna taugasjúklingar fara oft skaö-
lega meö líkama sinn, því þaö kann ein-
ungis aö vera gert til aö beina athygli aö
sjúklingnum.
MISMUNANDI
FEGURÐARSKYN
Frummaöurinn og frumstæðir ættflokkar
gátu því skoriö í hold sitt, málaö þaö og
skreytt í samræmi viö siöareglur, sem eru
miklum mun strangari hjá nútímamannin-
um því honum leyfist í litlum mæli aö
skreyta sig og fer skaölega meö líkamann
(eöa fegrar hann), þegar maöurinn gerist
örvinglaöur, veröur fullur fjandskapar eöa
árásargjarn, því hann þekkir ekki betri leiö
til aö tjá tilfinningar sínar.
Skaöleg meöferð líkamans hefur veriö
skilgreind svo, aö hún breyti líkama ein-
staklings svo ekki samrýmist almennri
skoðun á því, hvernig hann eigi aö líta út.
Þaö er augljóst, aö mat á þessu er ein-
staklingsbundiö og feguröarskyn fólks fer
mjög eftir því, hver menning þess er. Bar-
áttuglaöar skáru skjaldmeyjar grísku goöa-
fræöinnar af sér hægra brjóstiö, ef þær
gátu ekki skotiö almennilega af boga. A
tímum hinna fornu Hellena var í tísku, aö
konur geröu brjóst sín meira áberandi meö
því aö binda þéttingsfast um barminn.
Þetta varö aftur í tísku á dögum Chaucers
og enn á ný á þriöja áratug þessarar aldar.
Á áttunda áratug aldarinnar komust lítil
stinn brjóst í tísku og veittu lostasömum
brjóstum kvikmyndastjarna samkeppni og
þaö getur fariö svo, aö enn á ný muni kon-
ur binda um brjóstkassann til aö viröast
brjóstameiri. Þó er viöbúiö, aö slíkt yröi
ekki jafn algengt og áöur. Á seinni hluta 19.
aldar tíökaöist þaö, aö konur notuöu þröng
lífstykki. Afleiöing þess var há tíöni lungna-
sjúkdóma.
Sterk rök hníga aö því, aö þeim frum-
byggjum Ameríku, sem voru með skarö í
vör, voru dvergar eöa meö óeölilegan
Sigurður E. Þorvaldsaon lýtalæknir i
skurðstofu Handlæknastöðvarinnar.